Book: Salvation (Kachin) – GBCUSA

HOME > BOOKSTORE > SALVATION (KACHIN)

SALVATION
Lessons (Kachin)
MOSES R CUNG

Preface

Shawng nnan mungga ninghtoi jaw ya ai Karai Kasang hpe chyeju shakawn ai. Ndai lak jet hpe ga gale na ahkang jaw ya ai Dr Moses Htawng Gyung hpe mung chyeju dum ai, laika buk hpe shapraw lu na matu garum shingtau ya ai Sig Hpau Gyung La Raw hte Jan Lahphai Nang Din hpe mung chyeju dum ai.

Ndai-Lak Jet ni hpe hti hkaja nna kkaga manaw manang ni hpe mung bai gin len ya na hpe tsawra myit hte la-jin dat ga ai.

KJH
Kutkai Buga Hpung,
Kabu Gara Shiga Hte Sasana Dap
Kutkai Mare hkalup hpung

.

Lak Jet Index

.

La Jet (1)

Karai Kasang Ra Sharawng Ai Lam

Hpunau wa e nang hte mungkan masha yawng hpe hkye hkrang la hkrum mu ga Karai Kasang ra sharawng nga ai ( 1 Tim 2:4) hta masha yawmg mayawng hkye hkrang la hkram lu nna, teng man ai lam hpe chye chyang ai kaw du lu mu nga shi ra nga ai, nga nna tsun da nga ai. Hpunau wa, nang mung masha yawng hta lawm nga ai majaw Karai Kasang gaw hpunau wa hpe hkye la mayu nga ai. Hpunau wa e nang hkye hkrang la hkrum mayu a ni?

Makam masham a marang e'
Hpunau wa nang hkye hkrang la hkrum lu hkra ning nga tsun da nga ai. Kaning rai a me law, makam masam a marang e chyeju hte sha hkye hkrang la ai hkrum manit dai(Ephesu 2:8). Maga mi hku nna chyeju hte sha makam masham a marang e hkye hkrang la hkum nga ai.

Chyeju hte sha (sh) chyeju galaw ai gaw Karai Kasang a lit rai nga ai. Kam sham na gaw masha a lit rai nga ai. Karai Kasang gaw masha shagu hpe hkye la hkrum lu hkra chyeju galaw da ya sai, dai chyeju hte (sh) chyeju galaw ya ai hpe kam na sha ra sai. Hpunau wa i kam mayu a ni?

Na la lu ai kaw na
Hkye hkrang la hkrum lu na masha maga lit gaw kam sham ra ai nga madun da sai. Kam sham myit gaw gara kaw na byin wa a ni? Chyum laika hta kam sham myit gaw na la lu ai kaw na, na la lu ai mahtang gaw Hkrista a mungga a majaw pru wa sai nga nan tsun da nga ai (Roma 10:17). Dai majaw na la lu ai lam n nga yang makam masham mung n nga a i.(Roma 10:14) hta grai nna yu ai wa hpe, kaning rai kam sham lu na mata? Nga tsun da ma ai. Dai majaw kam sham na matu gaw na la ra ai.

Myit hkrum hkap la ra ai
Makam masham gaw na la lu ai kaw na byin wa ai lam chye lu sai. Na la lu ai hpe myit n hkrum , n hkap la, a tsen yang kam ai ngu n mai tsun ai. Tmang na la lu ai ga hpe myit hkrum hkap la nna atsawm sha kam sham yang she kam ai ngu tsun mai ai. Maga mi jaku nga yang tinang na la lu ai hpe bai hti dan,yin la,rai yang she kam ai ngu tsun mai ai. Ga shadawn marai langai ngai nye mying gaw Ma Gam re nga nna shachyen shagaai hpe na la ai wa gaw, shi ga hte maren e, e' law, nang tsun ai hte maren nang Ma Gam rai nga lit dai nga myit hkrum hkap la yang she kam ai ngu tsun mai ai.
Grau nan mai kam ai lam
Masha gaw masu magaw rai chye ai. Raitim, langai hte langai kam hkat ma ai. Chye tsun ai wa hpe grau kam ma ai. Raitim, masu ga n tsun ai Karai Kasang a ga hpe gaw n kam ma ai. Karai Kasang jaw ai sadi ni hpe gaw n tsen ma ai. Karai Kasang a ga sadi hta masha a ga sadi hpe grau kam chye ma ai. Raitim chyum laika hta masha a sakse anhte kam ga yang gaw Karai Kasang a sakse dai hta grau nna kaba nga ai (1 Yawhan 5:9).
Masha tsun ai ga hta Karai tsun ai ga hpe grau kam ging ai nga tsun da nga ai. Hpunau wa Karai Kasang a ga hte masha a ga hta gade ga hpe grau kam a ni? Karai Kasang a ga hpe grau mai kam ai nga na htai yang Karai Kasang a matsun ga mahkra hpe nang hkap la ra ai. Nang nchye na tim, n tsen myit gachyi pyi n rawng ai sha hkap la ra na re.

Ningmu n bung ai majaw
Masha gaw hpa majaw Karai Kasang a ga hpe n kam a ni? Hpa majaw Karai a ga hpe n hkap la a ni? nga yang, Karai Kasang a ningmu hte masha a ningmu Karai a myit mang ai lam hte masha a myit mang ai lam n bung ai majaw rai nga ai. Kalang bai Karai Kasang tsun ai gaw, ngai myit mang ai hka, nanhte myit mang ai hku n rai, nanhte a lam ninye a lam ni zawn n rai nga nna, Yehova tsun ai. Sumsing lamu gaw ginding aga hta tsaw nga ai hte maren nye a lam ni nanhte a lam hta, ngai myit mang ai hka nanhte myitmang ai hta grau tsaw nga ai (Esia 55:8-9) nga nna tsun da nga ai.
Dai majaw masha gaw Karai Kasang a ga hpe kam sham lu hkra, Karai Kasang mu ai hku mu mada lu na matu tinang ningmu hpe tawn kau ra ai. Tinang a myit mang ai hpe tawn kau nna, Karai Kasang myit mang ai lam hpe hkap la rai ai.

Nbung ai lam ni
Karai Kasang a nningmu hte masha a ningmu n bung ai lam ni –
(a) Karai a ningmu hta masha a wenyi manu dan ai, masha a ningmu hta hkum hkrang manu dan ai (Mahte 16:26).
(b) Karai Kasang gaw shi a mungdan hte shi a ding hpring lam hpe shawng tam shangun ai,, masha gaw mungkan a lam hpe shawng tam nga ai (Mahte 6:31-33).
(c) Karai Kasang gaw lahta(Sumsing) a lam hpe tam shangun ai. Masha gaw ga a lam hpe shawng tam ai ( Kolose 3:2).
(d) Karai Kasang gaw sutgan ni hpe Sumsing kaw mahkawng da shangun ai. Masha gaw ga kaw mahkawng da ai (Mahte 6:19).
(e) Karai Kasang kaja ai nga ai hpe masha gaw n kaja ai Karai Kasang ddwi ai nga ai hpe masha gaw hka ai nga ma ai (Esia 5:20)
Matut nna hpaw madun yang Karai Kasang hte masha a ningmu, myit mang ai lam n bung, galoi mung n htan shai hkat nga ai. Dai majaw ningmu n bung ai Karai Kasang a ga hpe kam na matu yak nga ai.
Tawn kau ra ai
Shing rai Karai Kasang a ningmu hte masha a ningmu Karai a myit mang ai lam hte masha myit mang ai lam n bung hkat nga ai majaw, Ma ga ga na gaw shut nga sai. Dai rai yang gadai shut na kun? Karai Kasang gaw shut na n re. Mahsa she shut na rai nga ai. dai majaw masha a ningmu hte myit mang ai hpe tawn kau nna Karai a ningmu myit mang ai lam hku hkap lara ai.
Shingrai Karai a ningmu hku mu, Karai a myit mang ai lam hku la yang she Karai Kasang hpe kam sham lu ai. Myit masin ja nna, ngai hpaji rawng n ngai nga nna tinang hkum myit la ai wa gaw tinang a ningmu hte myit mang ai lam hpe n lu kau da ai majaw. Karai Kasang hpe n kamsham lu ma ai. Hpunau wa Karai mu ai hku mu. Karai myit mang ai hku hkap la mayu a ni? Karai Kasang hpe kam sham mayu a ni?

Lak jet (1) na ga san ni
1. Karai Kasang ra sharawng ai lam gaw masha hkum shagu .............................. de du lu na matu rai nga ai.
2. Hkye hkrang la hkrum lu hkra Karai hpang maga lit gaw ............................... galaw nna masha gaw .............................................. ra ai.
3. Makam masham gaw ............................................ lu ai kaw na rai nga ai.
4. Makam masham ngu ai gaw na la lu ai ga hpe ................................................... rai nga ai.
5. Masha a ga hta ....................................... a ga hpe grau mai kam nga ai.
6. Masha gaw Karai Kasang a ga hpe n kam sham ai gaw ................................ nbung ai majaw rai nga ai.
7. Karai Kasang gaw masha a ................................... hpe manu shadan ai, masha gaw ....................... hpe manu shdan ai.
8. Karai Kasang gaw shi a mungdan hte ............................................................... ai lam hpe shawng tam shngun tim masha gaw .................................. hpe sha tam ai.
9. Karai Kasang a ningmu hte masha a ningmu hta ...................................... a ningmu sha jaw ai.
10. Karai Kasang a ga hpe kam sham lu na matu .................................... a ningmu hpe tawn kau nna ............................................. a ningmu hpe hkap la ra ai.

.

^
Lak Jet (2)

Karai Kasang Je Yang Ai Hpe Hkram La Ai Lam

Lak Jet (1) hta Karai Kasang hpe kam sham na matu Karai Kasang a ningmu hku mu ra ai lam hpe chye lu saga ai. Karai Kasang a ningmu sha jaw nna masha a ningmu shut ai lam hpe chye lu saga ai. Hpa majaw Karai Kasang a ningmu sha jaw nna masha a ningmu shut ai ngu ma ni?

Tara Agyi
Yubak masha hpe he yang ai wa gaw tara agyi rai nga ai. Tara dawdan ai shaloi tara agyi a ningmu hku nna sha dawdan ra ai. Mara lu ai wa tinang hkum tinang mara n lu dum, myit hta asan sha rai tim, tara agyi wa yubak mara lu ai nga mu jang dam katut na sha rai nga ai. Dai hte maren, mungkan ting hpe jeyang na wa gaw Karai Kasang sha re. Chyum laika hta Yehowa anhte a tara agyi rai nga ai(Esaia 33:22). Dai majaw Karai Kasang a ningmu hte dawdan ai sha ngang kang nna ahkyak ai Ngai hte hpunau wa a ning mu ahkyak n ra nga ai.

Hpan da ai majaw
Tara agyi hpe up hkang aya lu ai Asuya kaw na hkang da nga ni. Dai rai yang, Karai Kasang hpe tara agyi hku nna gadai hkang da a ni? Karai Kasang hpe tara agyi hku hkang da ai gaw shi nan rai nga ai. Hpa majaw nga yang shinggyim masha hpe shi hpan da ai majaw rai nga ai. Kanu kawa gaw tinang shangai da ai kasha ni hpe sharin shaga lu ai zawn Karai Kasang mung shi hpan da ai shinggyim masha hpe tara jeyang na ahkang lu nga ai.

Nchye tim
Hpunau wa gaw tara agyi hpe n chye tim shut hpyit mara lu ai hte shi hte hkrum gatut na re. Dai hte maren hpunau wa hku nna tara agyi rai nga ai Karai Kasang hpe n chye tim, n kaw tim lani mi na nhtoi hta shi a jeyang ai hpe hkum la ra na sha rai nga ai. Chyum mungga hta bai, galu gaba ai tingnyang a hpraw mang dai hte e' dung nga ai wa hpe mung, ngai mu n ngai. Shi a myi man kaw na aga hte lamu gaw hkoi mat wa nna, dai aya a matu nga shara n nga mat ai. Si mat wa ai mung kaji kaba, dai tingnyanga man e tsap nga ai hpe, ngai mu ngai shaloi laika ni hpe hpaw tawn nga ai, asak laika ngu ai laika kaga hpe mung hpaw tawn nga ai. Si mat wa sai ni gaw tinang a arawn alai hte maren, laika ni hta ka da ai hku hkan nna tara dawdan ai hkrum ma ai(Shingran 20: 11-12).

Lahta na tara je yang ai lam gaw hpang jahtum na aten hta rai nga ai. Mungkan mung htum mat nna masha ywng mung si mat ma ai hpang rai nga ai. Tara jeyang ai hkrum na ni gaw si mat sai ni rai ma ai. Masha gaw ai mat jang hpa mang hkang mung n nga mat nna sim sa mat na nga zawn nawn ma ai.

Shingrai zawn nawn ai gaw Satan a hkalem ai hpe nchye na, gawng kya ai lam rai nga ai. Teng sha nga yang mang hkang gaw si mat ai hpang graulawnna, galoi mung n lu ran la mat sai. Dai majaw dau si nna mang hkang hpe n ran na matu sadi jaw mayu n ngai. Hpunau wa e' si mat tim tara jeyang ai hpe naw hkrum na re.

Bai chyum laika hta shinggyim masha ni mung lang mi sha si wa nna, dai hpang e' dawdan hkrum na ra ai zawn nga nna tsun da nga ai (Hebre 9:27).Masha gaw si mat ai hpang jeyang ai hkrum na ra ai. Dai majaw si mat tim manghkang n zim mat ai tara jeyang ai naw hkrum na re majaw rai n si shi yang tau hkrau hkyen da ra ai.

N kam tim
Hponau wa hku nna Karai Kasang hpe hpunau a yubak mara hpe jeyang ai tara agyi hku nna n kam yang n kam na re. Raitim hpunau wa a n kam sham ai majaw tara agyi madang kaw na hkrat mat wa na n re. Noa lakhtakhta mung Karai Kasang gaw mungkan hpe sha-u sha-ing nna tara jeyang na lam Noa hku nna sadi jaw tim dai prat na masha ni n kam ma ai. Raitim shanhte a n kam sham ai lam a majaw tara jeyang ai lam hpe n hkum pat lu ma ai. dai n kam sham ai ni yawng gaw sha-u sha-ing ai kaw lup si mat ma ai ( I Petru 1: 19-20).

Babelon mungdan hpe up hkang lai wa sai Nebuhkadneza hkawhkam wa gaw shi gumrawng gum tawng rai wa ai shaloi Karai Kasang a tara jeyang ai lam hkrum lu ai. Masha kaw na du sat myit shang wa nna masha wuhpung kaw na shapraw kau hkrum mat ai. Sumsing lamu de na n sen gaw tsaw htunm ai wa masha mungdan hpe up nna, jaw mayu ai wa hpe dai jaw kau nga ai, nang chye matsing ai aten du hkra nang gaw Usu zawn tsingdu sha na aten sanit na ntsa e lai wa na ra ai nga ai (Daniela 3:32 b).Nebuhkadneza hkawhkam wa gaw Karai Kasang jeyang ai hte maren du sat zawn sanit ning byin ngut jang Shingrai tsaw htum ai wa hpe ngai shagrau sha a nna, dinggrin a hkrung nga ai wa hpe shakawn nna hkungga la ra n ngai. Shi a up hkang ai gaw htani htana up hkang ai lam rai nga ai. Shi a mingdan gaw prat mi hte prat mi a grin nga ai. Mungkan masha yawng mayawng shi a man e hpa mi n rai nga ai. Sumsing lamu na luksuk kaba ni hta mung, mungkan ga e shanu ai ni hta mung shi galaw mayu ai hte maren galaw nna, shi a lata hpe hkum da ai wa n nga ai. Nang hpa galaw nga a ta? nga nna shi hpe tsun lu ai wa kadai mung n nga ai, nga nna Karai Kasang a hpung shingkang hte daru magam hpe hkam la mat wa sai (Daniela 4: 34-35). Nebuhkadneza hkaw hkam gaw Karai Kasang hpe kam sham ai wa n re. Raitim Karai Kasang a tara jeyang ai gaw shi zawn re ai hkawhkam wa a ntsa du nna n lu n dang mat nga ai. Dai rai yang hpunau wa hte ngai gaw kaning re ai wa re ai majaw Karai a hpung shingkang hte daru magam hpe n dang lu na kun?

Yehova gaw mungkan ting tara agyi re lam chye da saga ai. dai majaw Karai Kasang mara shagun ai kaw na lawt yang she hkyam sa na rai nga ai. Chyum laika hta shut hpyit ai hta na raw dat kau ya ai hte, yubak hpe makoi kau ya ai hkrum ai wa gaw, a nga ai. Yehowa e' mara n shagun nna shi a wenyi hta ra n rawng ai wa gaw a nga ai (Shk 32: 1-2). Dai majaw hpunau wa hte masha yawng gaw tinang a ningmu myit mada ai lam mahkra hpe tawn kau nna Karai Kasang ning mu hku mu, jeyang ai lam ni hpe chye na hkap la ra ai.

Lak Jet (2) na ga san ni

1. Yubak masha hpe tara jeyang ai kadai rai ta?
2. Mungkan tin hpe tara jeyang na wa gaw ............................................................... rai nga ai.
3. Karai Kasang gaw hpa majaw tara agyi rai nga a ta?
4. Hpunau va gaw tara agyi hpe n chye tim yubak mara galaw shut yang tara jeyang ai hkrum na kun?
5. Shingran laika 20: 11-12 hta kadai ni jeyang hkrun nga ma ni?
6. Masha si mat ai hpang hpa bai hkrum na ta?
7. Noa lak htak hta masha ni hpe Karai Kasang sadi jaw tim n kam ai ni jeyang hkrum ma ni?
8. Nebuhkadneza hkawhkam wa hpe dusat zawn tai mat hkra kadai tara jeyang a ni?
9. Nebuhkadneza hkawhkam gaw gadai up hkang ai hpe hkam la mat a ni?
10. Hpunau wa Karai Kasang a hpung shingkang daru magam hte tara jeyang ai lam hpe hkam la a ni?

.

^
Lak Jet (3)

Wenyi hte Naw Ku Ai Lam

Lak jet (2) hta mungkan ting hpe jeyang na tara agyi gaw Karai Kasang re ai lam hpe chye lu sai. Dai tara agyi hpe wenyi hte nawku na lam hkang da ai.

Wenyi hte nawku ra ai
Yesu gaw, teng man ai hku nawku ai ni gaw, wenyi hta mung, teng man ai hta mung, wa hpe nawku na ten gaw da wa ra ai rai nna, ya e pyi rai nga ai. Wa gaw shing rai nawku ai ni hpe tam nga ai. Karai Kasang gaw wenyi rai nga ai, shi hpe nawku ai ni gaw, wenyi hta mung, teng man ai hta mung, nawku lu na rai nga ai, nga nna shi hpe tsun wu ai (Yawhan 4:23-24).
Gara hku nawku kam sham na kun?

Karai Kasang hpe wenyi hte gara hku nawku na kun? Law malawng ning nga nawn chye ma ai. Wenyi hte nawku ai lam gaw –

(a) Myit masin hte nawku ra ai.
(b) Hkum hkrang myit masin hte nawku ra ai.
(c) Sadi dung hte nawku ra ai nga ma ai.
Dai ni gaw wenyi n re ai majaw shut nga ai myit masin gaw wenyi n rai nga ai.

Hkum Hkrang , myit masin, wenyi
Karai Kasang gaw masha hpe ningnan hpan da ai shaloi hkum hkrang myit, wenyi myu baw masum lawm nna hpan da wu ai. Dai hte hta Karai Kasang hte bung ai gaw wenyi rai nga ai. Masha gaw dai wenyi hte Karai Kasang hte ganawn mazum mai nga ai. Dai wenyi hta Karai Kasang hpe nawku ra ai. Dai wenyi hte Karai Kasang hpe ga shaga mai nga ai. Hpa majaw nga yang wenyi shada re ai majaw rai nga ai.
Kasa Pawlu gaw Karai Kasang chyawm gaw, wenyi a lata hte ndai lam hte hpe shapraw shadan dan mi ai (I Koringhtu 2:10). Bai anhte Karai Kasang a kashu kasha ni rai nga ga ai hpe sakse hkam ya ma ai (Roma 8:16). Dai majaw Karai Kasang a wenyi hte masha a wenyi matut taw nga jang she wenyi hte nawku mai ai. Lawu na sumla gaw Karai Kasang a wenyi hte masha a wenyi matut taw nga ai hpe madun da nga ai.

Lata na sumla hta Karai Kasang a wenyi hte masha a wenyi matut taw nga ai. Dai majaw masha a wenyi gaw Karai Kasang kaw na htani htana asak hpe lu la nga ai. Karai Kasang ra ai lam hpe chye nga ai. Dai shaloi masha a wenyi gaw myit masin hpe hkang nga ai. Bai myit masin gaw wenyi hkang ai hte maren Karai Kasang myit ra ai lam chye lu nna hkum hkrang hpe hkang nga ai. Shingrai myit masin hkum hkrang gaw Karai Kasang ra ai hku asak hkrung nna Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan shadawng lu nga ai.

Karai Kasang hte daw hka ai lam
Shinggyim masha yawng a kawa rai nga ai Adam gaw Karai Kasang hte matut mahkai nna grai kaja taw nga ai madang kaw na satan a maw mawn ai majaw Karai Kasang hte daw hka mat wa sai. Adam gaw satan a ga hpe madat nna, Karai Kasang n sha lu na nga hkum da ai kaja ai hte n kaja ai chye gin hka ai namsi hpe sha kau ai (N.N 3:1-7). Dai aten kaw na Adam gaw Karai Kasang hte daw hka nna yubak masha prat de du mat wa sai (N.N 3:23).

Lahta na sum la maren Adam gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai majaw shi a wenyi hte Karai Kasang a ga hpe n madat ai majaw shi na wenyi hte Karai Kasang a wenyi matut mahkai di mat wa sai. Karai Kasang hte masha lahpran yubak sumwi madin da nga ai yinam ta hta jan pru tim sumwi amajaw jan hpe n mu mada lu ai zawn yubak a majaw Karai Kasang hte masha jahka kau nga ai ( Esaia 59:2). Dai majaw Karai Kasang gaw masha a wenyi hpe uphkang ai lam n nga mat sai. Htani htana asak mung gin lut mat sai. Masha a wenyi mung Karai Kasang hte daw hka mat ai majaw si mat nna myit masin hpe n hkang lu mat sai. Dai shaloi myit masin gaw Karai Kasang a shara la nna tinang myit ra ai hku hkum hkrang hpe up hkang mat wa nu ai. Dai majaw hkum hkrang gaw myit a ra ai hku sha asak hkrung shamu shamawt nu ai.

Duhsat tai
Shingrai myit masin gaw hkum hkrang hpe up hkang nga ai majaw, Karai Kasang myit ra lam hte shai mat sai. Adam gaw wenyi naw rawng nga tim n rawng mat ai zawn rai mat sai. Dai majaw hkum hkrang gaw myit a ra ai hku sha hkan ra mat sai. Shingrai myit masin hte hum hkrang ra ai hku hkan ai wa gaw dusat rai nga ai. Hpa majaw nga yang dusat ni mung hkum hkrang hte myit masin ra ai hku sha hkan ma ai. Dai majaw Adam gaw shinggyim masha madang kaw na dusat maga de di hkat mat wa sai. Adam kaw na pra hkrat wa ai masha shagu gaw dusat rai ma ai. Shangai wa ai ten kaw na wenyi si nga nna, hkum hkrang hte myit masin sha asak hkrung ai. Yake a kasha Agura gaw Ngai gaw masha mahkra hta grau zai nna, masha daram nyan n rawng n ngai (Gashagawp 30:2) nga nna yin la nga ai.

Pawt sindawng ging ai
Hkum shan hte kraw lawang na myit mang ai hku hkan galaw ga yang, shanhte ga hte maren pawt sindawng ging ai kashu ni majing rai nga ga ai (Ephesu 2:3b).

Hpunau wa e nang hte ngai mung –

(a) Dusat zawn shangai wa ai. Dai majaw myit masin hkum hkrang ra ai hkusha hkan chye ga ai ( Gashagawp 30:2)
(b) Karai Kasang hte daw hka nga ai. Dai majaw Karai a ra sharawng ai hpe n che ai ( 1 Kor 2:1114)
(c) Htani htana asak sum mat ai. Dai majaw mungkan kaw na pru wa ai shaloi ngarai de du ra ai (N,N 3:17, 21-24).
(d) Karai a pawt bu ai hkrum sha ai ni rai nga ai. Dai majaw ngwi pyaw simsa lam n lu nga ai (Ephesu 2:3)

Lahta na sumla hta masahaw gaw yubak a majaw Karai Kasang hte daw hka mat nna dusat tai mat sai. Wenyi mung si mat nna masha a hkum hkrang gaw myit masin ra ai hku sha hkan mat sai. Dai majaw Karai Kasang a pawt singdawng ai hkrum sai. Dai re ai majaw, masha gaw n dai mungkan na tawt lai mat wa ai shaloi myit masin wenyi gaw wan nawng de hkrat nna hkrum hkrang gaw ga de bai wa ra ai.

Mara hpe la kau ra ai
Masha gaw tinang ningmu hta masha nga nawn tim Karai Kasang ningmu hta dusat rai nga ai. Dai majaw Karai Kasang hpe nawku yang myit masin hte hkum hkrang hku nawku ma ai. Raitim Karai Kasang n hkap la nga ai. Wenyi hte nawku yang sha hkap la na rai nga ai. Maga mi hku nna masha a wenyi hte Karai Kasang a wenyi bai matut ra ai. Raitim , Karai Kasang hte masha lapran yubak madin nga nga ai majaw wenyi n mai nawku nga ai. Dai yubak mara hpe la kau ra ai. Dai yubak mara lam hpe lak jet (4) hta bai hka ja ga.

Lak jet (3) na ga san ni

1. Karai Kasang hpe hpa htenawku na kun?
2. Myit masin hkum hkrang hte nawku ai gaw jaw a ni?
3. Masha hta hpan gade rawng a ni?
4. Hkum hkrang , myit masin, wenyi hta Karai Kasang hte bung ai daw gaw gara daw re ni?
5. Karai Kasang myit ra lam hpe gara daw chye a ni?
6. Karai Kasang gaw masha a gara daw hpe hkan a ni?
7. Masha a wenyi gaw gara daw hpe hkan a ni?
8. Myit gaw gara daw hpe hkan a ni?
9. Karai Kasang hte masha hpe daw hka shangun ai hpa rai ta?
10. Masha gaw Karai hte daw hka ai hpang kadai up hkang ai ni?
11. Masha gaw Karai Kasang hte daw hka ai shaloi kade tara hpe hkan ra a ni?
12. Myit masin hkum hkrang ra ai hku hkan ai wa gaw hpa re a ta?
13. Hpunau wa nang gara ten kaw na dusat tai taw nga ai ni?
14. Shangai wa ai ten kaw na Karai Kasang hte daw hka nga ai majaw kade ra ai lam n chye mat a ni?
15. Hpunau wa nang si mat yang , na a hkum hkrang hpa byin na kun?
16. Hpunau wa nang si mat yang, na a myit masin wenyi gara de du na?
17. Masha gaw myit masin hkum hkrang ra ai hku sha hkan ai majaw kadai pawt bu nga a ni?
18. Karai Kasang hpe wenyi hte nawku lu hkra Karai a wenyi hte masha a wenyi gara hku byin ra a ta?
19. Karai Kasang hte masha a wenyi bai matut lu hkra hpa hpe la kau ra a ta?
20. Karai Kasang hpe wenyi hte nawku mayu a ni?

.

^
Lak Jet (4)

Yubak Mara A Lam

Lak jet (3) hta Karai Kasang hte masha hpe daw hka shangun ai gaw yubak mara re lam chye lu sai. Dai yubak hpe yeng seng kau jang she Karai Kasang hpe wenyi hte nawku lu na re lam chye lu sai. Dai yubak mara hpe yeng seng kau lu na matu yubak mara a lam shawng chye ra ai.

Yubak mara myu lahkawng(2)
Karai Kasang a ningmu hta yubak mara lahkawng nga ai. Dai gaw hkri tung mara hte shut hpyit mara rai nga ai.

Hkritung mara
Hkritung mara gaw tinang galaw shut ai mara n re. Shangai ai ten kaw na lawm wa ai yubak re. Yu mu shut hpyit ai hta ngai shangai wa nna nu a hkritung e' pyi yubak kap nga nngai(ShK 51:5) nga nna tsun da nga ai.

Byin pru wa ai lam
Hkritung mara gaw masha yawng a langai sha re ai kawa Adam a majaw byinn pru wa ai. Adam gaw Karai Kasang n nan hpan da yang hkum hkrang myit masin wenyi nachying kaja nga ai
(N.N 1:31).

Adam hpe madu jan Ewa hte rau Edin sun hta tawn da ai.(N.N 2:15). Dai sun hta na namsi nam saw sha na ahkang lu tim sun ka-ang na kaja ai hte n kaja ai hpe chye ginhka ai namsi hpe gaw sha na ahkang n jaw u ai (N.N 2:17).

Raitim Adam hte Ewa gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai sha Satan a masu hkalem ai hpe madat nna dai namsi hpe shakau ma si (N.N 3:6-7). Shingrai masha yan la gaw Karai Kasang a ga n madat ai majaw Karai Kasang gaw yubak masha nga nna masat kau dat ai (Roma 5:19). Jep ai tara hpe tawt lai ai gaw yubak mara rai nga ai( I Yawhan 3:4). Adam hte Ewa gaw Karai Kasang a jep ai tara langai hpe tawt lai ai majaw, yubak masha tai mat masai. Adam gaw masha hpe shut ai n re. Masha chye ai yubak mara re ai. Masha sat ai, masu ai ni hpe galaw shut ai n re. Karai Kasang a ga hpe n madat ai rai nga ai. Dai yubak mara gaw yubak mara yang a n pawt rai nga ai.

N kaja ai kamhtaw
Adam hte Ewa gaw kashu kasha ni hpe yubak mara ngu ai kamhtaw hpe jaw da masai. Adam hte Ewa na shangai wa ai masha yawng shan zawn yubak masha ni rai ma ai. Shangai wa ai kaw na kap lawm wa ai yubak hpe hkritung mara nga ma ai. Masha n kau mi hkritung mara hpe n kam ma ai. Tinang nan sht hpyit tawt lai ai majaw yubak masha tai mat ai nga nawn ma ai. Raitim n dai chyum daw ni hpe yu yang hkritung mara lu ai lam dan dawng nga ai.

Mara langai a majaw
Chyum laika hta dai rai nna masha langai mi a jaw e' yubak gaw mungkan ga e shang wa nna yubak a majaw si hkritung si htan shang nang wa ai hte maren, yawng mayawng yubak kap nga ma ai majaw, masha n lang kaw e si hkrung si htan shang du bang wa sai (Roma 5:12) nga nna tsun ai.

Chyum ga hta yubak gaw marai langai a majaw mungkan de shang wa ai nga tsun ai. Masha law law a majaw shang wa ai n re. Marai langai rai nga ai Adam a majaw shang wa ai. Dai yubak a majaw si hkrung, si htan gaw rai n shangai yang kanu a hkritung kata kaw na mung byin chye nga ai. Kaba wa n na shut hpyit mara lu yang she chye si ai n re. Dai majaw yubak a majaw si hkrung si htan shang wa ai nga ai hta shut hpyit mara hpe tsun ma yu ai n re. Hkritung mara hpe tsun mayu ai lam rai nga ai.

Shaga n madat ai majaw
Chyum laika hta "kaning rai n me law masha langai mi a sn madat ai majaw, ga daga hpe yubak kap ai ni ngu shatai mu ai hte maren, langai mi madat mara ai lam a majaw, lantak hpe dinghpring ai ni ngu shatai na maru ai ( Roma 5:19)". Shawng na langai gaw Adam rai nga ai. Adam gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai majaw masha yawng gaw yubak kap mat ma ai. Dai majaw hpunau wa nang nan shut hpyit ai majaw yubak masha tai wa ai n re. Hkritung yubak a majaw yubak masha tai mat wa ai rai nga ai.

Nsan seng ai wa
Bai chyum laika a hta, awn asin re kaw na san seng aihpe shapaw dan lu na kadai wa rai ta? Kadai mung n nga ai (Yoba 14:4), nga nna tsun da nga ai. Shinggyim masha gaw Karai Kasang a man e n san seng nga ai (Esai a 64:6). Kanu kawa gaw san seng ai kasha ni hpe n lu shangai ma ai. Yubak mara lu ai kanu kawa gaw yubak masha hpe sha shangai lu ai.

Nsan semg lu ai
Shinggyim masha gaw hpa wa rai nna chyoi pra lu a ni? Numsha hta shangai wa ai, kaning rai ding hpring lu a ta? (Yoba 15:15) ndai chyum daw hta num kaw na shangai wa ai ni kadai mung n wan seng, n ding hpring ai langai mung n nga ai. Dai majaw num kaw na shangai wa ai ngai hte hpunau wa mung nsan seng nga ai.

Nu a hkritung kata kaw na
Chyum mungga hta yu mu shut hpyit ai hta ngai shangai wa nna Nu a hkritung e pyi yubak kap nga n ngai nga tsun da nga ai (Shk 51:5). Ndai shakawn kungdawn hpe ka ai Dawi hkawhkam gaw shangai wa ai aten kw na yubak kap nga n ngai Nu a hkritung kaw nna yubak lu nga n ngai nga hkam la ngai ai. Shingrai yubak nlu tim gaw shangai wa ai ten kaw na lawm wa ai majaw kaba wa ai ten hta yubak hpe chye galaw chyalu rai mat ai. Nu a hkritung kata yubak mara n lu galw ai. dai majaw yubak gaw hkrittung mara lu ai lam, dan dawng nga ai.

Karai Kasang hpe shut hpyit
Hkritung mara gaw Adam a majaw rai nga ai. Hkritung mara gaw masha shada da shut ai mara n re. Karai Kasang hpe shut ai mara rai nga ai. Adam gaw Karai Kasang hpe shut kau ai. Adam a kashu kasha ni mung Adam a marang e Karai Kasang hpe shut kau ma ai.

Yubak a shabrai si mat ai lam
Chyum laika hta yubak a shabrai si mat ai lam rai nga ai nga nna lawm nga ai ( Roma 6:23). Bai yubak a majaw si hkrung si htan shang bang wa ai (Roma 5:12) nga nna tsun nga ai. dai majaw si ai ni yawng yubak kap ma ai. Yubak a shabrai si mat ai nan rai nga ai majaw, si hkrung si htan a lam hpe chye da rai ai.

Si hkrung si htan hpan masum
Si hkrug sihtan hpan masum nga ai. Dai gaw hkum hkrang si ai, weni si ai, htani htana(sh) lahkawng lang si ai ni rai nga ai.Dai masum hte gaw daw hka ai lam rai nga ai.

Hkum hkrang si ai
Hkum hkrang si ai gaw, hkum hkrang hte myit masin wenyi daw hka ai lam rai nga ai. Hkum hkrang kata kaw na myit masin, wenyi pru mat wa ai shaloi ngam nga ai hkum tsawp hpe masha chyasi nga ma ai. Tara jawng agyi wa a kasha si mat ai shaloi Madu Yesu gaw ma a myit masin wenyi hpe bai shaga ya ai majaw ma a asak bai hkrung wa lu ai (Luka 8: 53-55).

Hkum hkrang si mat ai shaloi kam sham ai wa a myit masin wenyi gaw sumsing mungdan de lung wa nna n sham ai wa a myit masin wenyi gaw Ngarai de du mat wa ai (Luka 16:22-23). Hkum hkrang gaw ga shingyun re ai majaw ga de bai wa mat ai (N.N 3: 19). Hkum hkrang si mat ai shaloi madu jan kasha, kanu, kawa, hpunau, jingyu ni hte hka bra ra ai majaw yawn hkyen ai hkrum nga ai.

Wenyi si ai lam
Wenyi gaw n chye si ai, lama na wenyi si mat yang Ngarai kaw jam jau nhkam sha ra ai. Karai Kaasang hte daw hka ai hpe wenyi si ai nga ma ai. Adam gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai majaw Karai kasang hte daw hka mat ai. Karai Kasang gaw Adam hpe kaja ai hte n kaja ai chye ginhka ai hpun hta na namsi hpe n sha lu na, sha ai n-htoi hta nang teng teng si lu na n dai (N.N 2:17) nga nna hkang da u ai. Adam gaw dai asi hpe sha ai n-htoi hta Karai Kasang hte daw hka mat nna si mat sai. Shi a hkum hkrang n si tim Karai Kasang hte daw hka ai gaw si ai rai nga ai. Adam gaw wenyi si mat ai hpang kasha lu ai majaw dai kasha ni yawng wenyi si chyalu shangai wa ma ai. Hpunau wa e nang hte nang mung Adam kaw na pra hkrat wa ai majaw, wenyi si chyalu shangai wa ga ai. Dai majaw hkum hkrang si mat yang Ngarai de sa na matu shangai wa ga ai.

Lahkawng lang na si ai(sh) htani htana si ai
Lahkawng lang si ai(sh) htani htana si ai lam gaw hkum hkrang asak hkrung nga ai ten hta hkye hkrang la n hkrum , wenyi asak n hkrung, htani htana asak n lu ai majaw hkum hkrang si mat ai shaloi wenyi gaw htani htana Ngarai de yu wa ra ai hpe tsun ai rai nga ai. Chyum laika hta hkrit ai myit rawng ai ni, n kam n sham ai ni, matsat shabat re ai ni, masha sat ai ni, hpye ai amu galaw ai ni, Mandan lakle galaw ai nin, sumla nawku ai ni hte masu magaw ga tsun ai ni yawng hte gaw wan hte kan grung ai nawng hta ari hkrum lu na mara ai. Dai gaw lahkawng lang na si lam rai ai nga nna tsun da nga ai (Shingran 21:8).

Lak jet (4) na ga san ni
1. Yubak hpan gade nga a ni?
2. Hkritung mara gaw gade majaw byin pru wa a ni?
3. Hkritung mara gaw ............................................................. hpe shut hpyit ai mara rai nga ai.
4. Roma 5:19 hta Adam a mara gaw kaning re ai mara re a ni?
5. Nsan seng ai kaw na san seng ai lama mi shapraw lu a ni?
6. Masha gaw gara ten kaw na yubak mara kap mat a ni?
7. Lam dan ai hte masu ga tsun ai gaw gara ten kaw na chye galaw a ni?
8. Yubak a shabrai gaw ..................................... ai nan rai nga ai.
9. Si ai baw hpan masum hpe tsun dan rit._____________
10. Wenyi si ai gaw .................................... hte daw hka ai lam rai nga ai.

.

Lak Jet (5)

Shtu Hpyit Mara

Lak jet (4) hta hkritung mara a lam chye lu sai, ya hkritung mara a apu asi rai nga ai shut hpyit mara a lam hpe natut nna hkaja na rai nga ai.

Apu asi
Yesu gaw dai hpun kaja nga ai hte, de asi mung kaja nga ai ngu mu shing nrai dai hpun n kaja nga ai hte, de a asi n kaja nga ai ngu mu, kaning rai n me law hpun hpe gaw tinang asi hte she gin hka lu ai (Mahte 12:33). Madu Yesu tsun ai hte maren nam si kaja, n kaja ai gaw hpun hte seng nga ai. A hpun kaja yang asi kaja nna, ahpun n kaja yang asi mung n kaja ai. Hpun n kaja ai gaw ali n kaja ai majaw re. Ali kaja yang ahpun kaja ai , ahpun kaja yang asi kaja ai. Dai majaw asi gaw ahkyak n re si sha ali (sh) ahpun madaw a hkyak rai nga ai.

Masha hta mung hkritung mara gaw ali hte bung nna, hkritung mara lu ai wa yubak masha gaw hpun hte bung nga ai. Yubak masha shut hpyit ai mara gaw asi hte bung nga ai. Shut hpyit mara hpe masha shangu chye na ma ai. Masha sat ai, gali galaw ai, n tara ai num, la kanwn mazum ai, num shaw ai, lagu ai, masu ai, n tara ai hku maw ai, pawt sindawng ai, shalu ai, masha hpe n ju ai,n tara ai hpaga hpe marin ai, n teng n man si sakse hkam ai, lawhpa ai,manawn ai, shatan nhkan galaw ai shing rai yubak masha kaw na pru wa ai n kaja ai lam mahkra gaw shut hpyit mara rai nga ai. Dai mara gaw masha shada shut hpyit mara re majaw masha a ningmu hta yubak kaba la nga ai.

Asi a majaw n re, ali a majaw
N-mung si gaw n-mung si si ai majaw n mung hpun byin wa ai nre,n mung ali kaw na tu wa ai n-mung hpun rai nga ai. N mung si si tim nsi tim n mung li kaw na tu wa ai majaw n mung hpun rai nga ai. N mung si si tim nsi tim n mung li kw na tu wa ai majaw n mung hpun rai nga ai. Nmung si n si ai n mung hpun mung tsa lam shadang hpring u mung si hpun rai nga ai. N mung si si ai hpun gaw grau nna n mung hpun byin ai n re.
Dai hte maren masha gaw shut hpyit mara galaw ai majaw yubak masha tai wa ai n re. Yubak n li kaw na shangai wa ai majaw yubak masha byin wa ai re. Masha yawng zawn nawn ai gaw "Shut hpyit yubak majaw yubak masha tai wa ai" nga nawn ma ai. Dai majaw yubak masha n tai na matu yubak n galaw hkrup hkra sharang ma ai. Dai hku sharang na matu mung sharin hkat ma ai.

Nmai byin ai
Shut hpyit mara hpe sharang yang kaja nga ai. Raitim yubak masha gaw yubak hpe n sharang lu ai. Masha man lu sharang tim Karai Kasang a man e tawt lai chyalu sha rai nga ai. Chyum laika hta "Etiopi wa gaw tinang a hpraw n sam, rawng gwak gaw tinang a teng apang ka ai hpe, galai kau lu na a ni? Dai rai yang n hkru n hkra galaw ma ai ni, nanhte nan kaja ai amu galaw lu na myit dai." (Yeremia 13:23) nga nna tsun da nga ai. Dai majaw hpunau wa a matu mai kaja ai lam galaw lu na matu Etiopi ngu ai shan chyang masha gaw shi ahpraw asam galai mat ra ai. Rawng gawk mung shi a ateng apang ka ai hpe galai kau ra na ra ai . Etiopi mashs gaw shi ahpraw asam n galai lu ai, rawng gawk mung shi a teng pang hpe n galai lu ai. Dai majaw hpunau wa hte ngai mung ahkyang n galai lu, Karai Kasang a man mai kaja ai lam a lu galaw nga ai.

Agang chyalang re ai hpun nba
Masha a ningmu hta mai kaja ai nga mu tim Karai Kasang ning mu hta n kaja ai lam law law nga ai. Hpunau wa hku nna tinang a kyang lailen hpe ra sharawng tim Karai Kasang masat nga ai. Chyum laika hta " Anhte yawng n san n seng ai wa zawn tai saga ai. Anhte a dinghpring ai lam yawng agang chyalang re ai hpun nba hte bung nga ai," (Esaia 64:6) nga nna tsun da nga ai.

Ndai chyum daw hta mai kaja ai bungli pyi matsat shabat re ai hpun nba hte bung nga ai. Masha ningmu hta mai kaja ai bungli, kaja nga nga ai raaitim yubak masha galaw ai kaja ai bungli hpe Karai Kasang matsat nga ai. Hpa majaw nga yang masha gaw matsat shabat re ai majaw rai nga ai. Shinggyim masha gaw Karai Kasang a man e manggang kap ai masha zawn matsat shabat rai nga ai. Manggang kap ai wa manai gayau ya ai lusha hpe hpunau wa sha mayu na ni? Gade mu la ai lu sha raitim hpunau wa nang sha mayu na n re. Hpa majaw nga yang lusha grai kaja tim manai gayau ya ai wa n san seng ai majaw rai nga ai.

Dai hte maren hpu nau wa a mai kaja ai bungli kaja nga ai raitim hpunau wa nang nsan seng ai majaw, hpunau a mai kaja ai bungli mung matsat shabat byin nga ai. N san seng nga ai. Dai majaw karai Kasang a man e mai kaja ai bungli marang e nang myi man n pa lu nga n dai.

Mara n lu ai nga nawn chye ai
Shinggyim masha gaw ningsin kata e nga nna ningsin masha re ai majaw tinang mara hpe n dum mu chye ma ai. Kalang mi hta Laika ka ai sara ni hte hparishe ni gaw, shut hpyit nga ai masha num langai mi hpe dun sa nna, ka-ang e shatsap tawn da n htawm, sara e ndai num sha hpe shut hpyit nga yang mu hkrup sagaw ai, n dai zawn re ai num sha hpe n lung hte kabai sat kau lu na re ai, ngu nna Mawshe gaw jep ai tara hta anhte hpe matsun jw da mani ai. Ya n-yang gaw ganing ngu na wu ta? Ngu nna shi hpe san mu ai. Shing nga san ai gaw, shi hta mara shangun na lam mu lu hkra shi hpe chyam dinglik yu ai rai nga ai. Yesu chyawm gaw ga de gum nna, ga hta layung hte ka nna nga nga ai. Shanhte shing nga bai kahtap san san rai ma ai majaw, shi rawt mada yu nna, nanhte hta na mara n lu ai wa, shi hpe shawng n lung hte ka kabai mu, ngu nna shanhte hpe tsun mu ai. Shang nga ngut jang bai gum nna, gahta ka nga ai. Shanhte dai ga na jang agyi salang ni shawng pru mat wa ma ai. Shingrai Yesu hkrai sha hti nga ai hte dai num sha mung myi na shara e a nga nga ai( Yawhan 8:3-9).

Yawhan a chyum laika hta chyum laika ka ai sara ni hte Hparishe ni gaw shawng e tinang a mara hpe n mu mada ma ai. Num sha a yubak mara hpe sha mu mada ma ai. Dai majaw Madu Yesu gaw dai mum hpe tara jeyang na matu dang ma ai. Masha wa a yubak mara hpe mu mada nga yang tinang a yubak mara hpe n mu lu nga ai. Dai hte maren hpunau wa, nang mung tinang a yubak mara hpe n mu mada rai bu nga a ni?

Raitim Yesu a ga majaw tinang a yubak mara hpe mu nna, dai num a yubak hpe n mu mat ma ai. Dai hpang langai hpang langai pru mat wa ma sai. Dai ni n lang gaw, sa wa ai shaloi tinang hkum yubak a n lu dum tim. Yesu kaw na bai n htang wa ai shaloi tinang mara hpe dum mu mat ma ai. Hpunau wa, nang Yesu hte hkrum yang gaw tinang yubak hpe mu wa na ra ai.

Kaja ai amu galaw ai wa
Mungkan ntsa kaw kaja ai akyang hte mai kaja ai bungli galaw ai masha nga ai, nga nna zawn nawn ma ai. Raitim chyum laika hta dan dan leng leng ka da ai gaw. "Zai byen-ya rawng ai wa nga ai, n nga ai, Karai Kasang hpe tam ai wa nga ai, n nga ai kun? Mada yu na nga Yehowa lamu de nna, masha kasha ni hpe gum yu nga ai. Yawng dam mat masai. Kadai mung kaja ai amu n galaw ma ai" (Shk 14:2-3).

Masha a ningmu hta kaja ai masha, akyang lai len kaja ai wa nga ai nga tim, Karai Kasang a ningmu hta kaja ai akyang kyang ai masha langai mung n nga ai, nga nna dan dan leng leng ka da nga ai. Hpa majaw nga yang masha gaw shangai wa ai ninghtoi kaw na yubak masha rai ai majaw rai nga ai. Yubak masha gaw yubak galaw na matu shangai wa ai. Dai majaw mara sha chye galaw ai.

Yubak galaw na matu shangai wa ai
Masha gaw kaja nna shangai wa tim kaba wa ai shaloi makau grupyin a majaw akyang lai len hte za mat ai nga zawn nawn ma ai. Raitim hpa mung amyu hta hkan ai. Gashadawn gwi gaw wau na matu shangai wa ai, dai majaw gwi wau yang mau na lam n nga ai. Pyek gaw hka hpung yawt na matu shangai wa ai, dai majaw pyek hka hpung yawt ai gaw mau hpa n rai nga ai. U-la gaw goi na matu shangai ai. Dai majaw U-la goi na matu n sharin ya tim kaba wa ai shaoi goi wa ai.

Dai hte maren masha gaw yubak na matu shangai wa ai. Dai majaw kaba wa ai shaloi sharin n na yubak mara hkum sum hpa galaw chye nga ai. Yubak mara galaw chye hkra sharin ya ai sharin hpawng n nga ai. Raitim masha shagu chye galaw ma ai. Shingrai yubak mara galaw na matu shangai wa ma ai.

Dai lam hpe chye ai Dawi hkawhkam gaw, "Yu mu shut hpyit ai hta ngai shangai wa nna, nu a hkritung e pyi yubak kap nga nngai."(Shk 51:5) nga tsun da nga ai. Shangai wa ai shaloi yubak mara gaw rai n dan dawng tim kaba wa ai shaloi dan dawng wa ai. Hpun mung nna tu wa ai shaloi asi n si ai rai tim, kaba wa ai shaloi asi si wa ai. N chye ai ni a matu gaw asi si ai shaloi she hpun a lam hpe chye ma ai. Amyu hpe chye na ai ni gaw nnan tu prut wa ai kaw na ganing re ai asi si na hpe chye na ma ai.

Karai Kasang gaw shangai wa ai ten kaw na kaning re ai akyang akyang na ngu ai hpe chye da chyalu rai nga ai. Dai majaw Karai Kasang a man eding hpring ai wa n nga ai, Kaning rai n me law yawng yubak galaw ma ai hte Karai Kasang a a rawng sadang hpe dum hprut kau ma ai (Roma 3:23).

Lak jet (5) na ga san ni

1. Hpun kaja/n kaja gaw hpa baw hpe yu yang chye a ni?
2. Hpun kaja yang ........................................ kaja ai?
3. Hkritung mara gaw ali hte bung yang shut hpyit mara gaw hpa hte bung na ta?
4. Masha gaw shut hpyit mara galaw ai majaw yubak masha tai mat a ni (sh) yubak masha re ai majaw yubak hpe galaw a ni?
5. Rawng gawk gaw shi a teng pang ka ai hpe galai kau lu jang masha mung ................................ n galaw ai sha sharang lu na re.
6. Masha a mai kaja ai bungli gaw Karai a man e ......................... hte bung ai.
7. Hparishe ni hte chyum laika ka ai sara nni gaw hpa majaw shut hpyit ai num a mara hpe chyu mu ma ni?
8. Karai Kasang a man e kaja ai bungli galaw ai wa ............................ n nga ai.
9. Masha gaw kaja ai akyang akyang na matu shangai wa a ni(Sh) n kaja ai akyang akyang na matu shangai wa a ni?
10. Masha gaw gara ten kaw na yubak masha tai mat wa a ni?

.

^
Lak jet (6)

Num Amyu Hte Lapu Amyu

Lak jet (5) hta shut hpyit mara a lam hpe sharin saga ai. Masha ga kaja ai kyang lai len hpe n lu galaw ai lam chye lu saga ai. Ya masha shagu tsawra nna, si hkra makawp maga mayu ai amyu a la hpe matut hka ja yu ga. Masha myu shagu tinang amyu hpe tsawra ma ai. Tinang a myu hpe shakawn chye ma ai, amyu hpe n mai hkra ya ai, myu a matu si hkam gwi ma ai. Masha ni a amyu hta tinang a amyu grau kaja, grau reng ai nga nawn ma ai. Dinghku de na matu lata yang mung amyu a lam hpe shawng sawn chye ma ai. Dai re ai majaw, amyu a lam hte seng ma Karai Kasang a ningmu hpe chye na hkrawn hkrang ra ai.

Majan baw
Adam hte Ewa yan gaw Lapu e hkalem nna kaja ai hte n kaja ai chye ginhka ai hpun hta na namsi hpe sha kau nna yubak masha tai mat sai. Dai rai nna Yehowa Karai Kasang gaw dai lapu hpe, nang ndai galaw ndai majaw, yam nga mahkra hte nam mali na dusat n hprang mahkra hta, nang dagam dala hkrum na n dai, na a kan hte nang hkawm lu na rai nna, nang hkrung nga ai nhtoi mahkra hte hta, ga nhpu sha lu na n dai, nang hte num sha hpe mung na a amyu matu hte, shi a amyu matu hpe mung ngai majan shangun d na made ai, shi gaw na a baw a brep na ra ai, nang mung shi a lahtin achye na ra ai ngu wu ai(N.N 3:14-15).

Lahta chyum daw hta Karai Kasang gaw lapu amyu hte num amyu hpe majan shangun nu ai. Shing rai yang lapu amyu gaw gadai rai nna, num amyu gaw gadai rai a ni? Ndai lam hpe chye lu na matu mungkan ntsa na masha byin wa ai lam hpan mali hpe shawng chye da ra ai.

(1) Ga yun na masha tai wa ai lam (N.N 2:7)
Kanu kawa nlu ai sha masha tai wa ai wa nga ai, dai wa gaw masha yawng a kawa rai nga ai. Adam gaw ga yun kaw na masha tai wa ai. Karai Kasang gaw Adam hpe ga yun hte hpan da ai. Adam gaw kanu kawa n lu ai. Ma prat n lu ai, kalang ta salang hku nna hpan da ai. Adam zawn Karai Kasang gaw gadai hpe mung n hpan da sai.

(2) Garep nra kaw na masha byin ai lam
Kawa sha lu nna kanu nlu ai masha tai wa ai wa nga ai. Dai gaw masha yawng a kanu rai
nga ai. Dai wa gaw masha yawng n kanu rai nga ai Ewa rai nga ai. Karai Kasang gaw Adam hpe yup kaba hte yup shangun nna, shi a garep nra hpe shaw la ai, garep hte shinggyim num sha hpe shachyaw u ai. Ewa gaw ma prat n lu ai, kalang ta asak a prat ram ai num sha hku nna hpan da ai. Shi zawn kadai mung n hpan da sai.

(3) Kanu kawa kaw na masha tai wa ai lam
Hpunau wa nang hte ngai, shinggyim masha yawang gaw kanu yan kawa kaw na shangai wa nna ma prat kaw na kaba wa ga ai. Hpan da hkrum nna masha tai wa ai nre. Shangai wa nna masha tai wa ai ni rai ga ai.

Num amyu
Kanu lu tim kawa nlu ai sha masha tai wa ai nga ai, dai wa gaw Madu Yesu re. Madu Yesu gaw kanu Mari lu tim kawa nlu ai. Masha yawng Yosep hpe kawa zawn nawn ma ai (Luka 3:23). Raitim Madu Yesu gaw chyoi pra ai wenyi a atsam hte Mari a kan kaw na shangai chyinghkai lu na matu na-um masin byin wa ai re. (Karai Kasang shabyin dat ai / Mahte 1:18-20). Ndai majaw Yesu gaw num amyu re. Adam kaw na kap hkrat wa ai mara ali shi hta n rawng ai.

Lapu amyu
Num amyu gaw Madu Yesu rai yang Lapu amyu gaw gadai rai ni?

(a) Batisama Yawhan hpe Batisama hkam na nga sa wa ai masha wuhpung hpe pu htum amyu ni e du magang ra ai yubak ari hta na hprawng wa lu myit ga, nanhte hpe gadai shadum da myit ta? (Mahte 3:7 ; Luka 3:7). Yawhan gaw masha ni hpe pu htum amyu nga majoi tsun ai n re, shi gaw Karai Kasang shangun dat ai masha re. Masha myi man hpe n tau ai sha jaw ai hku tsun ai rai nga ai.
(b) Madu Yesu mung masha ni hpe pu htum amyu ni e nanhte n hkru nga myit dai mi, kaja ai ga kaning rai tsun lu na myit ta? Kaning rai nme law kraw hta hpring chyat nga ai kaw na n-gup de tsun nga ai (Mahte 12:34).
Madu Yesu Israela amyu ni hpe pu htum amyu nga tsun ai, pu htum amyu re ai majaw
kaja ai ga hpe n tsun lu ai. Israela amyu pyi puhtum amyu rai nga yang gaw kaga amyu rai nga ai anhte gaw tsun hpa nnga sai.

Puhtum amyu byin mat ai lam
Adam hte Ewa gaw shut hpyit mara rai ntawt lai yang Karai Kasang a amyu rai nga ai rai tim Karai Kasanga ga n madat ai sha lapu a ga hpe hkap la madat ai kaw nna lapu amyu tai mat masai. Adam hte Ewa kaw na pra hkrat wa ai anhte yawng mung lapu amyu tai mat saga ai.

Lapu arawn asam ni
Masha gaw lapu amyu re ai majaw, lawu de na lapu a arawn asam hpe mu mada lu ai.

(a) Chysai tuk hte hpring chyat
Lapu a n ten hta tuk rawng ai. Dai hte maren masha a n ten hta mung tuk rawng ai. Chyum
laika hta puhtum a tuk shanhte a n ten n pu e rawng nga ai(Roma 3:13). Yaku mung dai shinglet hpe chyawm gaw masha kadai rai timung , n hkau shani la lu ma ai, dai gaw n di n da n hkru n hkra re ai hte chyasi ai tuk hte hpring chyat re ai baw rai nga ai(Yaku 3:8).

Lapu a tuk gaw shi a kawng kw rawng ai. Masha a tuk gaw shinglet hta rawng ai. Masha a n-gup kaw na tsun ai ga gaw masha hpe myit machyi shangun nga ai. Jam jau jaw ai, ga law shangun ai. Dai majaw masha gaw puhtum amyu re ai lam dan dawng nga ai.

(b) Shinglet labra ai
Lapu a shinglet gaw labra ai zawn masha a shinglet mung labra ai. Kasa Yaku gaw dai
shinglet e' anhte gaw dai madu hte wa hpe sha a nga ga ai. Bai, Karai Kasang a hkum hkrang hte maren hpan tawn da mu ai. Shinggyim masha ni hpe mung, dai hte dagam dala nga kau ga ai. N-gup langai hta na sha, shaman ai ga hte dagam dala ai ga pru wa ai (Yaku 3:9-10).

Masha gaw ga myu lahkawng chye tsun ai majaw lapu zawn shinglet labra bra ai. Karai Kasang hpe shakawn kungdawn tim masha hpe matsa mawa rai chye ai. Shawng kaw myu mi hpang kaw myu mi chye tsun ma ai. Manam hpe sha ga law sha ga law, nga nna manam wa mat ai hte shalawa nga tsun chye ma ai. Dai majaw lapu zawn shinglet labra ai lam dan dawng nga ai.

(Yawhan 9) hta Madu Yesu gaw myi n mu ai wa hpe myi bai shamu dat u ai, dai shaloi hparishe ni gaw myi kyaw ga ai wa hpe shaga la n htawm, Karai Kasang hpe shagrau u, dai wa gaw yubak kap ai wa rai nga ai ngu nna shi hpe tsun mu ai ( Yawhan 9:24).
Hparishe ni shagrau shangun ai Karai gaw shanhte nan yubak kap ai wa rai nga ai, nga nna tsun ai Yesu nan rai nga ai. Shanhte shagrau shangun ai Karai Kasang hpe shanhte nan bai shagrit ma ai. Shanhte shinglet labra hte tsun nga ai lam n chye ma ai. Dai hte maren anhte mung shani shagu shinglet labra hte tsun nga ai lam anhte nan nchye ga ai.

Puhtum amyu sa na shara
Madu yesu gaw lapu ni e, pu htum a myu ni e, Nga rai mung a rai hta na nanhte kaning rai lawt lu na myit ta? nga n na tsun da nga ai(Mahte 23:33). Pu htum amyu sa na shara Ngarai re. Dai majaw pu htum a myu rai nga ai shinggyim masha mung Ngarai de sa na sha rai nga ai.

Lak jet (6) na ga san ni

1. Lapu amyu hte gade amyu majan baw a ni?
2. Masha tai wa ai baw hpan (4) hpe tsun dan rit?
3. Num amyu gaw gadai rai ta?
4. Israela hpe yawhan gaw ................................... nga tsun ai.
5. Masha gaw gade amyu re a mi?
6. Lapu a arawn asam hpe tsun dan rit?
7. Masha a tuk gara kaw rawng a ni?
8. Masha gaw shilet .............................. bra ai.
9. shing let labra ai ngu ai gaw .................................
10. Pu htum sa na shara gara kaw re ni?

.

^
Lak jet (7)

Satan A Kasha Ni

Lak jet (6) hta num a myu gaw Yesu rai nna lapu amyu gaw shinggyim masha ni re lam chye lu sai. Ya matut n na satan a kasha ni a lam hka ja ga.

Karai Kasang a kasha
Karai Kasang gaw adam hte Ewa hpe n nan hpan da yang yubak nkap ai, karai Kasang a kasha rai nga ma ai (Luka 3:37) hpang jahtum hta Adam gaw karai kasang a kasha rai nga ai nga n na ka da ai. Karai Kasang a kasha ni rai nga ai majaw karai kasang hte ganawn mazum lu ai, Karai Kasang a sali wunli hkam la na ni mung rai nga ai.

Satan a kashu kasha tai mat wa ai
Satan gaw lapu kata kaw shang rawng nna Adam hte Ewa hpe gumlau ai, Satan gaw masha hpe karai kasang a ga n madat ai sha shi a ga hpe madat na matu gumlau kau dat ai, Adam hte Ewa hkan
lahkawng gaw Karai Kasang a ga hpe kau da nna, satan a ga hpe madat ma ai.

Karai Kasang htet da ai gaw, dai sun hta tu ai hpun yawng mayawng hta na kaja wa nang shalu na ndai rai tim mung kaja ai hte nkaja ai hpe chye ginhka shangun ai hpun hta na chyawm gaw nang nsha lu na n dai. Kaning rai n me law dai hpun hta na sha ai nhtoi hta, nang teng teng si lu na n dai (NN 2:16-17) nga ai. Raitim satan gaw ning nga bai tsun da nga ai.

Kaning rai n me law dai hta na sha ai nhtoi hta e nan amyi hpaw n na, kaja ai hte nkaja ai hpe chye ginhka na ra ai majaw, Karai Kasang hte maren nan tai na marin dai gaw, karai kasang chye nga ai, ngu n na dai numsha hpe tsun nga ai (NN 3:5)

Adam hte Ewa gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai sha satan a ga hpe hkap la mat ai majaw karai kasang hte daw hka mat ma ai (NN 3:23-24). Kaja ai hte nkaja ai chye ginhka ai asi hpe sha ai shani hta hkum hkrang nsi tim wenyi si mat ai. Shan gaw Karai Kasang a hkrang a bung sumla hte maren hpan da hkrum tim satan zawn rai mat masai Karai Kasang dagam ai hkrum manu ai. Karai Kasang a kasha madang kaw na satan a kasha tai mat masai.

Kawa satan
Israela amyu ni gaw, shanhte Karai Kasang a kasha ni re nga nawn ma ai. Dai majaw Madu Yesu hte tsun htai lai hkat ai shaloi, Madu Yesu gaw nanhte gaw nanhte a kawa ngu ai gum lau nat hta na pra wa ai ni rai nga myit dai rai nna, nanhte a kraw kayut ai hku mung, hkan mayu myit dai. Shi gaw shawng n pawt kaw na masha sat ai wa rai nga ai rai nna, shanhte teng man ai lam n rawng lu ai majaw, teng man ai lam hta n nga lu ai. Shi masu magaw ai a kawa mung rai nga ai (Yawhan 8:44).

Karai Kasang lata da ai Israela amyu ni pyi satan a kasha rai yang kaga amyu ni rai nga ai anhte gaw hpa tsun shara nnga sai. Satan a kasha nan rai nga ai. Kasa Yawhan gaw, mungkan ting gaw dai n hkru ai wa hta e' lup mat wa ai hpe anhte chye ga ai( 1 Yawhan 5:19).

Karai Kasang a kasha hku n shangai ma ai
Masha shagu tinang a shangai n htoi hpe ra sharawng ma ai. A lu ai shangai n htoi nga shangai n htoi galaw chye ma ai. Raitim masha gaw Karai Kasang a kasha hku n shangai ai sha satan a kasha hku shangai ma ai. Dai majaw, a lu ai shangai nhtoi n rai mat sai.

Chyum laika hta, shi amying ning sang hpe kam sham ai ni ngu ai, shi e hkap la mala ni hpe Karai Kasang a kashu kasha tai lu na ahkang shi jaw mu ai ( 1Yahan 1:12). shi ngu ai Hkristu hpe hkrap la kam sham yang she Karai Kasang a kasha tai na ahkang lu na rai nga ai. Kadai mung Yesu Hkristu hpe kam sham chyalu shangai wa ai wa n nga ai. Shing nga yang Hkristu hpe rai n kam sham ai wa gaw gade kashu rai a ni? Satan a kashu kasha rai ai lam hkam la lu a ni?

Hpang kawa satan
Shangai kawa n re ai hpe hpang kawa nga ma ai. Satan gaw masha yawng a kawa rai nga ai. Raitim, satan gaw masha hpe shangai shaprat ai wa n rai nga ai. Masha hpe Karai Kasang hpan da ai. Raitim, kawa majing n re ai satan hpe kawa nga ra ai majaw satan gaw shinggyim masha yawng a hpang kawa rai nga ai. Hpunau wa na a kawa hpe chye sani? Hpang kawa gaw law malawng madu jan kaw lawm wa ai kasha ni a ntsa kaja na htung nnga ai. Dai hte maren satan mung shinggyim masha a ntsa n kaja nga ai. Hpang kawa hpe hkrit ra ai zawn satan hpe hkrit ra ai. Hpang kawa zingri chye ai zawn satan mung zingri chye ai.

Satan a kasha kum la ni
Shinggyim masha gaw satan a kashu kasha re ai hpe lawu de na arawn alai yu yang chye lu ai.

(1) Masha sat ai
Satan gaw shawng npawt kaw na masha sat ai wa rai nga ai, nga nna Yesu tsun ai (Yawhan
8:44). Satan gaw Adam hte Ewa hpe wenyi hte seng ai asak hpe sak kau ai hta n ga, Ka-in a kata na Abela hpe sat kau wu ai (NN 4:8). Dai hte maren, shinggyim masha shada da mung wenyi, hkum hkrang , asak ni hpe sat hkat nga ma ai.

(2) Karai Kasang hpe hpyen tai
Satan gaw shawng nnan lamu kasa rai nga ai. Raitim, Karai Kasang hpe gumlang nna, shi
hkum shi Karai Kasang byin mayu ai majaw, Karai Kasang a jeyang ai hkrum nu ai. Karai Kasang a hpyen ngu nna lachyum lu ai. Satan ngu ai amying hpe Lusifa ngu ma ai (Ezekela 28: 12-27 ; Esaia 14: 12-15).
Dai hte maren masha gaw Karai Kasang hte hpyen tai nna galaw nga ai. Karai Kasang hte ningmu n bung, myit ra lam mung ga ga ga tai mat sai. Dai majaw Madu Yesu Hkristu gaw majan sim mat na matu wudang ntsa kaw htinglu htinglai ya nna si hkam nu ai ( 2 Kor 5:18).

(3) Sadi n dung (sh) teng man lam n nga
Satan gaw sadi (mungga) teng man ai lam n nga ai (Yawhan 8:44). Teng man ai lam gaw
Karai Kasang kaw sha nga ai. Dai hte maren shinggyim masha hta mung teng man ai lam n nga ai. Tengman ai lam hte seng wa jang ma-a nga ma ai. Nchye na ma ai, dai hta n ga nra ma ai.

(4) Masu Magaw hta len nga ai
Satan gaw masu ai wa rai nga ai hte masu magaw ai a kawa mung rai nga ai (Yawhan 8:44). Dai hte maren masha mung masu magaw hta len nga nna masu ai hpe ra sharawng ma ai. Teng man lam hpe n chye na tim, masu lam hpe gaw sharin ya n ra, chye na ma ai. Masu magaw hpe myit dun nga ai hpe yu yang satan a kasha re lam dan dawng nga ai. Hpunau wa mani hpe tsun ga a ni? Tsun ga yang satan a kasha re lam dan dawng nga ai. Mani hpe ni gaw masu ai lam sha rai nga ai. Mani hpa tsun yang n gun li dik ma ai gaw satan a kasha ni re ai majaw rai nga ai.

(5) Mungkan hpe tsawra ai

Ndai mungkan hpe Karai Kasang gaw hpan da nna Adam a lata hta ap da ai (N.N 1:28).Raitim Adam gaw n dai mungkan hpe satan a salung sala tai nna ap kau ai (Luka 4:6). Dai majaw satang aw n dai mungkan hpe up hkang nga ai (Yawhan 14: 30). Masha gaw satan up hkang ai n dai mungkan hpe myit dun dik, ra dik, satan a kasha re ai majaw kawa a sutgan hpe myit dum marit nga ai.

(6) Yubak galaw ai
Yubak galaw ai wa gaw nat kaw na rai nga ai. Nat gaw shawng n pawt kaw nna, yubak
galaw nga ai( 1 Yawhan 3:8). Mungkan ntsa yubak n galaw ga ai masha n nga ai. Dai majaw, masha gaw nat hte seng ai wa re lam dan dawng nga ai.

Satan a jahtum
Satan nat gaw Karai Kasang a hpyen rai nga ai. Dai majaw Karai Kasang gaw satan a matu Ngarai di hpe hpan da nu ai. Karai Kasang gaw satan hpe na a ka-ang e' ngai wan shachyi n-ngai nga ai(Ezekela 28:18). Bai kalang Madu Yesu gaw nat gumlau hte shi a salung sala ni a matu lajang da ai nhtum n mat ai wan de shang wa mu nga tsun ai(Mahte 25:41). Hpang jahtum na aten hta, hkalem la ai nat mung wan hte kan grung ai nawng hta jahkrat bang kau ai hkrum wu ai. Dai yang e, dai matse labye hte, dai masu ai myihtoi mung rawng nga ma ai rai nna, shanhte gaw shana n ni n kri hkrum let htani htana prat dingsa arawng nga lu na mara ai (Shingran 20:10).
Lahta na chyum daw hku nga yang satan a jahtum gaw wan nawng rai nga ai. Hpunau wa mung satan hte seng ai majaw Ngarai de du na rai nga ai. Dai majaw, Ngarai nalawt lam tam ra ai.

Lak Jet (7) ga san ni

1. Adam hte Ewa gaw nnan hpan da hkrum yang gade kasha rai ma ni?______
2. Adam hte Ewa gaw satan a ga madat ai ten kaw na kade kasha tai mat sani?______
3. Israela hpe Madu Yesu gaw kade kashu kasha nga tsun a ni?______
4. Masha gaw shangai wa ai shaloi kade kasha re a ni?______
5. Yawng a hpang kawa gaw kadai rai ta?______
6. Masha gaw satan a kasha re ai majaw kadai hte majan baw a ni?______
7. Satan a kasha re ai lam hpa hpe yu nna chye lu a ta?______
8. Hpunau wa nang masu ga i tsun ga a ni?______
9. Mungkan hpe tsawra aiwa gaw kade kasha re ai lam dan dawng a ni?______
10. Satan a jahtum gara shara re a ni?______

.

^
Lak Jet (8)

Dusat Hte Shingtai

Lak jet (7) hta satan a lam hpe sharin la lu sai satan a kashu kasha ni re ai majaw satan zawn re akyang lu ma ai. Jahtum hta mung satan hte rau nga rau de masha ni rai ma ai. Matut nna masha a amyu gaw Karai Kasang a ningmu hta dusat hte shing tai re a lam hpe matut sharin ra na rai li ai.

Dusat tai
Masha gaw tinang hkum grai rai dum tim Karai Kasang a man e masha n re dusat sha rai nga ai. Lak jet (3) hta masha gaw hkum hkrang , myit masin, wenyi masum hte shamu shamawt jang she Karai a ningmu hta masha re lam hpe sharin la saga ai. Raitim hkum hkrang hte myit masin sha asak hkrung ai wa gaw dusat re lam chye lu sai. Dai majaw gashagawp sara gaw masha daram nyan n rawng nga n ngai (Gash 30:2) nga nna tsun da nga ai.

Gwi tai
Gwi gaw tinang n hpat hpe n htang sha ai (2 Peter 2:22) dai hte maren masha mung tinang tawn kan sai yubak hpe bai galaw ma ai.

Wa tai
Wa hku mu ng kashin ai hpang hkumput hta bai galwi nga ai. Wa gaw hkumpup ra ai zawn masha mung matsat shabat hpe ra ai. Dai ni mahkra hpe tawn kau nna, bai galaw chye ai dai majaw masha gaw wa hte bung nga ai.

Masha hte dusat bung ai lam ni
(1) Htenbya hkrum chye ai. Gaja wa hpaji hparat rawng ai wa si mat ai hte mana ai wa hte angawk ai wa rau hten mat nna, tinang a sut gan hpang na ni hpe htawng da ya ma ai gaw shi mu lu nga ai (Shk 49: 10). Dusat mung si nna hten bya ai hte maren masha mung hten bya ai de du chye ai.
(2) Masha gaw tinang a nyan hte rai yang dusat zawn ai nga ai. Masha gaw tinang hkum tinang nyan kaja ai ngu nawn la tim, Karai Kasang a man e dusat nyan daram sha rai nga ai. Dusat nig aw lu sha na matu sha sawn ai zawn masha mung la sha na matu sha myit chye ma ai. Dusat ni mung tinang akyu sha tam ai hte maren masha mung tinang akyu sha tam ma ai.
(3) Dusat ni gaw Karai Kasang hpe n chye nawku ma ai. Lusha sha na shaloi mung chyeju n chye shakwn ma ai. Shanhte a hpan da madu hpe n chye ma ai. Dai hte maren masha mung tinang a hpan da madu hpe n chye ma ai. Karai Kasang hpe nawku ai lam, chyeju shakawn ai lam mung n galaw ma ai. Nawku ai ni mung masha man yu htuk na matu sha nawku ma ai. Myit masin gaw Karai Kasang hte tsan gang nga ai (Mahte 15:7-9).

Babelon hkawhkam Nebuhkadneza gaw Karai Kasang e shagrau shatsaw da nna, tinang
hkum tinang gumrawng myit tsaw wa ai. Shaloi Karai Kasang gaw shi hpe myit n gring mat ai hte dusat zawn shatai dat u ai. Nam kaw tsing sha let sanit ning nga lu ai. Sanit ning hpring ai hpang Karai Kasang hpe bai shakawn yang myit bai gring wa nna masha hpawng de bai shang wa ai. Shi a up hkang ai dai magam ahkaw ahkang mung matut na ngang kang nga ai (Daniel 4:28-37). Shing rai Karai Kasang shabyin dat ai gaw, masha gaw, dusat zawn re ai rai nna Karai Kasang hpe shakawn jang she masha re lam chye na matu rai nga ai.

Shingtai sha re
Masha gaw dusat zawn rai nga ai hta n ga Karai Kasang a ningmu hta shing tai sha re lam chyum laika hku nna chye lu sai. Chyum laika hta dai rai nna xhinggyim masha gaw Karai wa a man e kaning rai ding hpring lu a ta? num sha hta shangai ai wa gaw, kaning rai san pra lu a ta? (Yoba 25:4-6).

Shingtai
Masha gaw Karai Kasang a man e shingtai rai nga ai. Masha hte shingtai bung ai lam ni.

1. Shingtai gaw matsat si na zawn re ai masha mung matsat si na zawn re ai. Shingtai gaw nang hpe asak ap nawng ya na matu mung, sha na matu mung, shangun hkam na matu mung sa ap nawng yang, hpunau wa nang hkap la na kun? Dai hte maren, matsat shabat re ai shinggyim masha a ap nawng ai lam hpe Karai Kasang mung n ra sharang nga ai.

2. Ga hpe ra ai
Shingtai gaw ga hpe ra nna sha ai zawn, masha mung sumsing lamu a lam ni hta ga a lam
ni hpe sha myit kap myit marin nga ai.

3. Ga sha rawng
Shingtai a kan kaw ga sha rawng ai zawn, masha a myit masin hta mung ga na lam ni sha
rawng ai.

4. Ga kaw sha nga mayu
Shingtai gaw ga kaw sha nga ai zawn, masha mung ga na lam ni hta sha pyaw nga ai.

5. Gadai hpe mung ndang
Shingtai gaw gadai hpe mung ndang ai zawn, masha mung satan, yubak, machyi makw
hte si ai lam hpe n dang ai.

Byet
Byet hte masha bung ai lam ni.

(1) Byet gaw matsat shabat re ai zawn, masha mung matsat shabat re ai.
(2) Byet gaw yat manam ai hpe ra ai zawn, masha mung n kaja ai shi ga, yubak ni hpe ra sharawng ai.
(3) Byet gaw matsat shabat re ai kaw nga ai zawn, masha mung awu asin re ai shara kaw pyaw ma ai, Karai Kasang a lam tsun ai shara kaw n pyaw ma ai.
(4) Byet a kata kaw matsat shabat re ai zawn, masha a myit masin mung matsat shabat re ai. Dai majaw, hpunau wa nang galu ai wa rai yang, byet galu, shingtai galu, nang hpum yang gaw, byet chyahpum shingtai chyahpum, nang lasi yang yang gaw byet lasi, shingtai lasi rai na rai n dai. Shingtai hte byet gaw masha a matu akyu n rawng ai zawn masha mung Karai Kasang a matu akyu n rawng nga ai. Rai tim masha gaw tinang hkum ndum la ai majaw, Karai Kasang hpe alu jaw ap nawng myi man tam ma ai.

Lak Jet (8) Na Ga San Ni

1. Hkum hkrang myit masin sha shamu shamawt ai wa gaw masha re ni, dusat re ni?______
2. Gwi gaw tinang n hpat bai sha ai zawn masha mung hpa bai galaw chye a ni?______
3. Wa gaw hkum pup ra ai zawn masha hpa baw ra a ni?______
4. Gashagawp 30:2 hta Gashagawp sara wa gaw, shi gaw hpa baw nyan hte n hpring tsup nngai nga tsun a ni?______
5. Dusat ni gaw Karai Kasang hpe chye nawku ma ni?______
6. Nebuhkadneza hkawhkam gaw kadai hpe shakawn kungdawn yang she masha myit bai shang wa a ni?______
7. Shingtai ra ai gaw hpa re ta?______
8. Shingtai hte masha a kata kaw hpa rawng a ta?______
9. Shingtai hte masha bung ai lam ni hpe tsun dan rit.______
10. Hpunau wa Karai Kasang a man e shingtai hte byet re ai lam hkam la a ni?______

.

^
Lak Jet (9)

Shawa Num Lahtan

Lak Jet (8) hta masha gaw Karai Kasang a man e dusat hte shingtai re lam hpe chye lu ai. Ya masha gaw Karai Kasang a man e shawa num lahtan kap ai lam hpe matut hka ja ga.

Karai Kasang hpe sha tsawra ra ai
Israela amyu sha ni Karai Kasang hpe sha tsawra na matu hkang da ai. (Tarajahprang 6:5) hta dai na Karai Kasang Yehowa hpe, na myit masin mahkra hte, na myit kraw lawang mahkra hte na n gun lagaw mahkra hte tsawra nga u nga htet da ai. Myit kraw lawang mahkra hte tsawra ai nga ai gaw tinang sumtsaw hpe myit kraw lawang mahkra hte tsawra ai hpang kaga gadai hpe mung n lu tsawra sai. Dai hte maren Karai Kasang gaw Israela hpe tsawra shangun mayu ai.

Karai Kasang a num
Karai Kasang num lu ai nga yang hpunau wa mau na re. Raitim Isreala hte Yuda gaw Karai Kasang a num ni rai nga ai. Kaning rai nme law, nang hpe hpan da ai wa gaw, na a madu wa rai nga ai, shi a mying gaw zawnawng zawwa up ai Yehowa rai nga ai (Esaia 54:5). (Hosea 2:18) hta mung dai shani e' nang ngai hpe I shi nga nna shaga na rin dai (Yerimia 3:20). Israela dap e madu jan gaw madu wa hta sadi n dung ai hte maren, kaja wa nanhte gaw, ngai hta sadi n dung myit dai, nga nna Karai Kasang tsun ai. Dai majaw Karai Kasang a num gaw Israela rai nga ai.

Ningrum ningtau hpe tsaw ai
Karai Kasang gaw Israela hpe grai tsawra ai (Esaia 54:10) hta, Bum ni sit wa nna, kawng ni htawt mat lu timung nye a n gaw n wa ai myit nang kaw na sit lu na n rai nga nna Karai Kasang tsun ai. (Tarajahprang 7:7) hta mung, Nanhte masha amyu gale hta grau law ai majw, nang hpe Yehowa n ja nna lata la n dai n rai, Yehowa nanhte hpe tsawra ai majaw mung, nang hpe hkye la nna woi la nit dai nga tsun ai. Bai Tarajahprang lai ka 23:5 hta, Rai timung na a Karai Kasang Yehowa gaw, Balam a ga n hkan ai sha na a Karai Kasang Yehowa nang hpe tsawra wu ai majaw dagam ai lam hpe shaman ai shatai kau wu ai, nga tsun ai.

Shawa num galaw ai
Karai Kasang gaw Israela hpe grai tsawra ai, dai majaw Egutu mayam kaw na shalawt dat n htawm nga chyu hte lagat ntsin lwi ai mung de sa ya nna shaman jaw lu ai. Karai Kasang gaw Israela hpe grai tsawra ai zawn Israela mung Karai Kasang hta gawngngu sumla hpe grau tsawra, nawku ma ai.

Karai Kasang a ningmu hta sumla nawku ai gaw dai sumla hte shut hpyit nna shawa num galaw ai lam rai nga ai.Hpa majaw nga yang Karai Kasang hta sumla hpe grau tsawra ai majaw rai nga ai.(Yerimia 3:1-3) hta, masha langai ngai madu jan/ wa hpe kabai kau nna, num dai pru n htawm, kaga wa hte nga sha ai hpang, shawng na madu wa gaw, dai num hpe bai kahkyin la mai a ni? Shingrai galaw ai mungdan gaw, awu asin nga ai n rai ni? Nga nna masha ni tsun nga ninglen , nang gaw sumtsaw sumra law law hte mazum timung ngai hpang de bai wa rit law nga nna Yehowa tsun ai. Krin ai kawng ni hpe mada yu u, nang la hte n-ga nawn ai shara langai ngai nga a ni? Zaibru jang na arabi masha zawn lam makau e, dung nga let nang shanhte hpe hkap lau nna, na a shawa num amu hte n san n seng ai amu majaw, mung ting awu asin rai nga ai.

Dai re ai majaw, lanam n shang ai hte hpang shaloi na marang mung n htu hkraw ai nang chyawm gaw shawa num lahtan htan nna man htat manit dai, nga nna tsun ai. La kabai kau ai num gaw Israela hpe ngu ai re. Shawng na madu wa gaw Karai Kasang hpe tsun mayu ai re. Kaga wa a num nga ai gaw Israela gaw Karai Kasang hte hka nna sumla nihte shut hpyit ai majaw sumla gaw kaga wa rai nga ai Israela a law la ai sumtsaw ni mung sumla ni rai nga ai. Tsaw ai shara gaw kawng ni hpe tsun ai rai nga ai.

Kawng ntsa kaw ngu sumla ni hpe shachyaw nna nawku ma ai. Israela hpe Karai Kasang gaw marang n jahtu nna sharin shaga tim, n matsing ai sha matut nna sumla nwaku ma ai. Dai majaw Karai Kasang a man e shanhte gaw shawa num ni rai ma ai. Shanhte a lahtan mung shawa num a lahtan htan ma ai.

Shawa num hte la shangun
Israela amyu masha ni shawa num gaw galaw ai majaw Karai Kasang gaw myihtoi Hosea hpe ga tsun hpang yang, Nang sa su, shawa num hte hpawn shi shaprat ai kit nga ma ni hpe woi la u, kaning rai n me law, dai mungdan gaw Yehowa kaw na yit mat wa nna, grai shut hpyit nga ai ngu nna shi hpe tsun wu ai. Shingrai shi sa nna, Dibla a shayi sha Gome hpe la wu ai (Hosea 1:1-3).

Hosea gaw myihtoi rai nga ai. Karai Kasang a magam gun gaw san seng ra ai. Shawa num n mai la ai. Ya dai nina nhtoi hta shawa num la ai tara hkaw sara hpe hpunau wa hkap la na kun? shi hkaw ai mungga ni hpe madat na kun? Raitim Karai Kasang gaw myit nau maji ai majaw Hosea hpe shawa num hte la shangun ai rai nga ai. Israela amyu masha ni gaw Dibla a kasha Gome zawn shawa num ni rai ma ai.

Madu wa hpe kabai
Israela gaw Karai Kasang hpe kabai kau ai, dai majaw madu wa hpe kabai kau ai num nga ai. (Yerimia 3:1). Israela masha ni hpe Karai Kasang shaga tim bai n wa ma ai. Dai majaw, Shawlamon hkawhkam a kasha Rehoboam hkawhkam a lak htak hta Karai Kasang gaw mungdan hpe lahkawng brang di ga kau dai ai. Dingdung maga hpe Israela nga nna dangda maga hpe Yuda mung dan nga ai. Karai Kasang gaw Israela hpe kana, Yuda hpe kanau nga ai. Israela gaw shawa num galaw ai majaw, Karai Kasang e kabai kau ai hkrum tim, Kana Yuda gaw n matsing ai sha nga ai hpe nang mu nu ni? Shi gaw tsaw ai bum shagu a ntsa e mung, tsit lali ai hpun shagu a n pu e' mung, shawa num tai wa sai. Ndai amu mahkra hpe shi galaw ai hpang, shi ngai hpang de n htang wa ra ai, nga nna ngai tsun timung, shi nwa hkraw ai myit magaw ai shi a kanau Yuda gaw, dai amu hpe mu nga ai. Htak mat ai Israela gaw, la shaw ai hte shut ai amu galaw ai majaw ngai shi hpe kau da nna, jahka ai laika jaw timung myit magaw ai shi a kana Yuda gaw nhkrit ai sha sa nna, shi mung shawa num tai nga ai hpe ngai mu nngai. Shingrai shi ladu lai ai shawa num amu hte mungdan hpe awu asin di kau nna, nlung hte mung hpun tawng hte hte a rai, saw tai hte sha ngai hpang de wa a nga nna Yehowa tsun ai (Yerimia 3:b6-10).

Dam katut
Karai Kasang gaw ban hte ban ladat amyu hku Israela hpe dam jaw tim n matsing ma ai. Matut nna shut hpyit let sumla hte kaga hpara ni hpe sha nawku ding yang rai nga ma ai. Dai majaw hpang jahtum Karai Kasang gaw Israela hpe Asuria lata de ( II Hkawhkam 17) Yuda amyu hpe gaw Babelon (II Hkawhkam 24-25) lata de ap kau nna mayam shatai kau nu ai. Dai hpang de shanhte gaw tinang mungdan tinang hkawhkam hte nlu nga mat ai sha kaga mungdan ni a up hkang ai n pu kaw taw mat ra nna, kaga mungdan ni up hkang ai n pu kaw taw mat ra nna, kaga mungdan ni kaw hprawng pra mat ai. Masha amyu baw ni a sat zingri ai hpe dai ni du hkra hkrum sha ma ai. Israela hpe Karai Kasang gaw na chying kaba la ai tsawra myit hte tsawra nna, mungkan ntsa kaja htum ai amyu byin na matu myit da tim grau nna gaw sumla nawku ai majaw shanhte a labau mungkan hta hkrit hpa yup mang zawn, yawn hkyen nna myit gahpra let nga nga ma ai.

Anhte hta gaw
Gashaka nna ka sha hpe kam sham ai ni gaw Madu Yesu a num rai nga ai. Raitim anhte gaw Israela ni zawn bai shut saga ai. Karai Kasang gaw myit masin mahkra hte tsawra shangun tim n tsawra ma ai (Mahte 22:37-39 ; Marku 12: 30-32). Karai Kasang hta mungkan hpe grau tsawra ma ai. Marai langai ngai dinghta ga hpe tsawra a yang gaw, dai kawa a tsawra myit gaw shit hta e n rawng nga ai (I Yawhan 2:15). Dai majaw anhte gaw Karai Kasang hta grau tsawra ai hte hpye ai amu hpe galaw saga ai, nammak law hpa ai hte gawng ngu sumla naw saga ai (Ephesu 5:5). Kan Karai hpe nawku saga ai (Hpilipi 3:19). Dai majaw anhte mung Israela ni zawn, sadi n dung ai sha shawa num galaw saga ai. Shawa num lahtan htan ai ni n re ni? Chyum laika hta dai ni a chyahtum ai gaw, hten byak ai rai nga malu ai, dai ni a Karai Kasang gaw, tinang a gaya kahpa hta shanhte a gum rawng shara rai nga ma ai dinghta ga na arai hpe hkrai shanhte myit tsang nga ma ai (Hpilipi 1:19).

Lak Jet (9) Na Ga San Ni

1. Israela gaw Karai Kasang hpe gara hku tsawra ra a ni?______
2. Karai Kasang a num ni gaw Kadai rai ta?______
3. Karai Kasang gaw Israela hpe hpa majaw tsawra a ta?______
4. Israela gaw Karai Kasang hta hpa hpe grau tsawra a ta?______
5. Sumla hte shut hpyit ai gaw Karai Kasang a ningmu hta hpa mara galaw ai rai ni?______
6. Israela gaw kaning re lahtan htan a ni?______
7. Karai Kasang gaw kadai hpe shawa num hpe la shangun a ni?______
8. Rihoboam lakhtak hta mungdan gara hku byin mat wa a ni?______
9. Israela hte Yuda gaw kade mayam tai a ni?______
10. Anhte gaw hpa majaw shawa num lahtan kap a ni?______

.

^
Lak Jet (10)

Hkum Hkrang , Myit Masin, Wenyi

Karai Kasang gaw masha hpe hkum hkang , myit masin, wenyi daw myu masum hte hpan da ai (I Htesa 5:23). Nnan hpa d ai shaloi dai daw masum hte nachying kaja nga ai. Wenyi mung Karai Kasang hte matut mahkai nga ai majaw myit masin mung kaja nga ai. Hkum hkrang mung hkam kaja ai majaw sin a lam nnga ai. Karai Kasang gaw shi hpan hpajang da ai amu yawng mayawng hpe yu nna, yu mu dai gaw nachying kaja nga ai (N.N 1:31). Karai Kasang kaja ai nga mu ai hta masha mung lawm nga ai. Dai majaw shaman ya nga ai (N.N 1:28). Raitim masha gaw yubak galaw ai hpang shi a hkum hkrang, myit masin, wenyi hten mat wa ai.

Hkum hkrang
Masha a ningmu hta hkum hkrang kaja ai, hkam kaja ai nga nawn ma ai. Raitim Karai Kasang a ningmu hta, nanhte ari naw hkrum hkra, hpa majaw gum lau shanang nga myit ta? Baw ting hpe nga ai, kraw lawang mung gawng kya nga ai, lagaw lahpan kaw nna baw pungtin du hkra, hkam kaja ai hpa mung nnga ai, nma hpe ai, hkala n ba ai hte kayat ai hkang katsing hkrai rai nga ai. Dai hpe mazang lu ai n rai ahkang kayawp nga ai n rai, nam man hte grai n shakya lu ai (Esaia 1:5-6).

Karai Kasang gaw Israela hpe alang lang sharin tim n chye na ma ai. Dam jaw tim n lak lai, gara hku sharin shanga tim n matsing. Dai hte maren hkum hkrang mung nma hpye hkrang hkrai rai nna Karai Kasang a ningmu hta n hkam ja ma ai. Dai hte maren anhte mung Karai Kasang a ningmu hta hkam kaja ai lam nnga, aten shgu machyi makaw hkrum sha mai ai hkum ni rai nga ga ai.

Bai na a sin dawng kahtet ai majaw nye a hkum shan hkam kaja nga ai nrai, nye a yubak majw nye a nrut nra ni masa nga ma ai n rai. Ngai shut hpyit ai gaw nye a baw lim nga n'na, li la ai lit zawn nye a matu nau wa li la nga ai. Ngai a ngawk a ngak ai amu a majaw, nye a a nma ni, manam nga nna, bya nga ma ai. Du krung ai hte ja ja thingkung nna, ngai nga nga nngai; shani tup yawn palawng hte ngai karen hkawm nga nngai. Nye a mashi ting kahtet machyi nga nna, nye a ashan hkam kaja nga ai n rai. Hpam mat ma nna, agrawp agrap ngai rai nga n-ngai; nye a kraw lawang na madai ai majaw shabam nga n-ngai ( Shk 38:1-8).

Shakawm kungdawn sara gaw masha a ningmu hta machyi makaw gaw shakrwi n re. Karai Kasang a ningmu hta machyi makaw gaw shakrwi rai nga ai. Hkum ting n hkamja ai gaw karai kasang a pawt sindawng ai majaw rai nga ai. A ngawk ai majaw rai nga ai. Dai majaw anhte yawng karai kasang a nungmu hta hkum ting n hkam ja ai ni rai nga ga ai.

Myit masin
Masha gaw tinang a myit masin kaja ai nga nawn chye ma ai. Myit hpe hkang lu na re nga nawn chye ma ai. Ti nang myit aja la, Masha zawn myit n ma gaw ai nga tsun chye ma ai. Rai tim myit masin kachyi mung nkaja ai hpe gaw chyum lai ka kaw na chye lu ai.

Yubak n hpang myit masin kaw na
Karai Kasang gaw lamu kasa hpa awn (Lusifa) hpe kaja dik ai hku hpan da ai. Sha grau shatsaw dik a (Ezekela 28:12-17). Rai tim shigaw myit masin kata kaw na Karai Kasang zawn byin mayu wa ai (Esaia 14: 12-15). Dai majaw Karai Kasang gaw shi hpe hkran dawkau nu ai.
Dai shaloi shi gaw Karai Kasang a hpyen ngu ai Satan de gale mat nu ai. Lusifa a myit masin kaw na htenbyak ai alm hpang sai. Lusifa a myit masin kaw na yubak mara hang sai.

Masha a myit masin de kap mat
Karai Kasang hpan da ai Adam hte Ewa yan a myit masin gaw grai kaja ai. Rai tim Satan gaw kaja ai hte n-gaja ai hpe chye ginhka ai namsi hpe sha ai nhtoi hta e Karai Kasang hte maren nan tai na marin dai nga nna masu ai. Adam hte Ewa gaw Karai Kasang zawn byin mayu ai myit rawng wa ai. Di majaw kaja ai hte n gaja ai hpe chye gin hka ai namsi hpe shakau masai. Shan kaw na shangai wa ai masha yawng mung myit masin hten byak chyalu shangai wa ma ai.

Tut Tut n Shawp
Shinggyim masha ni nhkru ai lam ga ningtsa e kaba la ai hte, shi a kraw lawang na myit, mawm mamaw gaw tut tut n shawp nga ai hpe yehowa mu wu ai (N.N 6:5). Hpa majaw, Karai Kasang gaw masha hpe dai zawn mu a ni? Karai Kasang gaw nkaja ai ning mu lu a ni?
Ndai lam hpe chye na lu na matu gashadawn hte tsun dan ra ai. Asuya a ningmu hta gumlang ni gaw tut tut n shawp ma ai. Kaja ai gumlang ni mung nkaja ai gumlang ni mung asuya a ningmu hta maren sha rai nga ai. Shan hte a kyang lai len a majaw nre asuya a up hkang ai lam hpe nhkam, shi a hpyen tai ai majaw, shingrai mu ai hku rai nga ai.

Dai hte maren masha mung Karai a up hkang ai hpe n hkam, tinang hkum tinang up hkang ai majaw mung, Karai Kasang a hpyen Satan hpe ra lata ai majaw mung Karai Kasang a hpyen rai nga ai. Chyum lai ka hta, kaning rai nme law, anhte hpyen ni naw rai nga ga yang, shi a kasha si hkam ai majaw anhte Karai Kasang hte htinglu htinglai ai hkrum lu saga ai (Roma 5:10). Masha gaw Karai Kasang a hpyen gumlang rai nga ai. Karai Kasang gaw hpyen wa hpe kaja ai hku n mu lu ai.

Gumlang ai ni asuya a ningmu hta bai kaja wa na matu gaw lak nak jahkrat na lam sha rai nga ai. Dai hte maren Karai Kasang a ningmu hta bai kaja na matu gaw lata sharawt nna asum hkan na lam sha nga ai. Akyang lai len gade kaja hkra nga tim Karai Kasang a hpyen wa a prat gaw nkaja nga ai.

Nhkru (hten byak)
Myit masin gaw rai yawng mayawng hta magaw htum nna, grai nhkru nga ai. Dai hpe kadai chye lu a ta? (Yerimia 17:9). Karai Kasang a ningmu hta myit masin gaw magaw dik ai, nhkru la ai re majaw kaja ai lam langai mung n nga ai. Hten byak nga ai langai hpe gaw n mai lang si, kabai kau na lam sha nga ai. Dai hte maren hten byak mat sai myit masin hpe gaw bai sharai nlu ai. Kabai kau na lam sha nga sai.

Nkaja ai sha , pru
Shanhte a myu gaw hpaw nga ai lup rai malu ai (Roma 3:13). Lup hpe hpaw da yang manam shagram sha pru na re. Dai hte maren myu gaw myit masin a chyinghka rai nna, myit masin nkaja ai majaw, myu kaw na nkaja ai sha pru wa ai. Madu Yesu gaw, n gup hta na pru wa ai mahtang gaw myit masin hta na byin pru ai rai nna, dai hte gw masha hpe awu asin di kau nu ai, kanning rai n me law myit masin hta na nhkru ai myit mang ai, masha sat na, num shaw na, num shut hpyit na, lagu na, nteng n man ai sakse hkam na hte shatan nhkan ai lam hte gaw byin pru wa ai. Dai hte gaw masha hpe awu asin di kau ai lam rai nga ai, nga nna tsun ai (Mahte 15: 18-20). Yubak mara mahkra hpe hkrum hkrang hte sha galw tim, hkum hkrang hpe shangun ai wa gaw myit masin rai nga ai. Myit masin kaja yawng lagaw lata ni mung kaja ai sha galaw na re. Karai Kasang gaw kraw lawang hte myit masin hpe manw yu ai wa rai nga ai (Yerimia 11:20 ; 17:10 ; Shk 7:9, I Samuel 16:7). Karai Kasang gaw masha a myit masin hpe jep yu yang ga chyi mung n gaja nga ai.

N-lung zawn ja
Myit masin n nan ngai nan hte hpe jaw n na nan hte a kraw lawang hta wenyi ningnan bang ya n ngai (Ezekela 36: 26). Masha gaw tinang myit masin hpe kadai kau lu na re ngu mung zawn nawn chye ma ai. Rai tim Karai Kasang gaw masha kata na nlung salum hpe ashan salum hte galai kau yang she mai na re nga tsun ai shingrai galai kau ya lu ai gaw Karai Kasang sha re. Masha shagu mung wenyi lu ai majaw Karai Kasang hpe nawku ra ai. dai majaw wenyi lu ai masha gaw Karai Kasang hpe n nawku yang dusat rai nga ai.

Wenyi
Karai Kasang gaw dusat hpe wenyi nlawm ai sha hpan da ai shaloi gaw senyi bang da ya ai. Hpa majaw nga yang, wenyi rawng ai masha gaw Karai Kasang hpe nawku nna ganawn mazum na matu re. Wenyi lu ai ni yawng Karai Kasang hpe nawku ra ai. Lamu kasa ni mung wenyi re ai majaw Karai Kasang hpe nawku ma ai. Masha shagu mung wenyi lu ai majaw Karai Kasang hpe nawku ra ai. Dai majaw wenyi lu ai masha gaw Karai Kasang hpe n nawku yang dusat rai nga ai.

Wenyi Chyasi
Adam hte Ewa gaw shawng daw Karai Kasang hte ganawn mazum ma ai. Wenyi hte seng nna mung matut mahkai ma ai. Raitim yubak a majaw, Karai Kasang hte masha a wenyi matut mahkai n nga mat ai majaw wenyi chyasi rai mat ai. Wenyi si ai gaw hkum hkrang si ai hte nbung nga ai. Hkum hkrang si yang hpa mung nkham sha sai. Rai tim wenyi gaw naw hkam sha ai. Wenyi gaw hkam sha ai lam a nga yang wan ngarai hta hpa jamjau ai lam mung n nga ai, wenyi si ai gaw Karai Kasang hte dawhka n na, Karai Kasang a myit ra ai lam nchye mat ai hpe tsun ai rai nga ai.

Karai Kasang hpe hpang garu
Masha a wenyi gaw Karai Kasang hpe bai hpang gara nga ai. Karai Kasang e shan nga gaw hkasi hkawanm machyu ai zawm, nye a myit masin nang hta machyu nga ai. Nye a myit masin Karai Kasang hpe, Hkrung nga ai karai wa hpe, shagroi gara nga ai: Ngai Karai Kasang kaw galoi wa me dawng pru lu na rai nga ai kun? (Shk 42: 1-3).

Ginhtawng htawng nna nam maling kata, hka nawng ni hkraw hkun mat ai shaloi hka shi kaba ni hta sha, hka nga mat sai. Shaloi shan nga ni hka nau gara ai majaw hpyen hpe pyi ndum mat ai sha hkashi kaba hta hka lu na matu sa chye ma ai. Dai hte maren masha a wenyi mung Karai Kasang hpe shagroi gara nga ai . Masha a wenyi gaw Karai Kasang hpe nau gara ai majaw tinang hte ni htum rai nga ai myit masin gaw sim sa ai lam nlu sai myit masin simsa lu na matu chyaru, ka ni, nang hpam lu sha, sumla hkrung, pyaw daw gum hpraw, num, la, ginsup, mung masa, myu sha lam yan, hpaji lam, bungli, sharawng awng ai lam lama ma hpe tam chye ma ai. Dai ni gaw shum ai hka zawn trau gara shangun nga ai. Teng man ai simsa lam hpe njaw nga ai. Teng sha nga yang wenyi simsa lu jang she myit masin simsa lu na re.

Dai majaw hpunau wa hte masha shagu a wenyi gaw Karai Kasang hpe gara nga ai. Hpunau wa a wenyi gaw Karai Kasang hte hkrum lu jang she myit dik lu nna htani hta na asak mung lu na re. Raitim ahkyak ai gaw hpu nau wa a hkum hkrang asak naw hkrung nga yang sha Karai Kasang hte matut lu na ahkang lu nga ai. Hkum hkrang si mat ai hpang gaw nau hhpang hkrat mat sai. Dai majaw hpu nau wa rai nsi yang na wenyi Karai Kasang a wenyi hte hkrum ra ai lam shadum dat n ngai.

Lak Jet (10) Na Ga San Ni

1. Karai Kasang gaw masha a hkum myit masin, wenyi hpe n nan hpan dat yang gara hku rai a ni?______
2. Mahsa a hkum hkrang gaw hpa majaw manam shagram nga a ni?______
3. Hpunau wa nang Karai Kasang a ning mu hta hkam kaja a ni?______
4. Yubak mara gara kaw na hpang a ni?______
5. Gade myit masin kaw na yubak mara hpang a ni?______
6. Masha a myit gaw tut tut kaning rai nga a ni?______
7. Mahsa hpe hpa mahtang hten byak sha ngun a ni?______
8. Ja la ai nlung salum myit masin a malai karai gaw kaning re myit masin hpe galai ya na kun?______
9. Wenyi si ai gaw gadai hte daw hka ai re ni?______
10. Masha a wenyi gaw gadai hpe gara a ni?______

.

^
Lak Jet (11)

Jep Ai Tara

Masha gaw Karai Kasang kaw bai du lu hkra jep ai tara hpe shadik ra ai nga hkam la ma ai shingrai hkam la ai gaw jep ai tara a magam bungli hpe nchye ai majaw rai nga ai. Jep a tara hte seng nna chyum lai ka hta jep ai tara ka da ai chyum laika (5) nga ai.

(1) N-pawt n-hpang laika
(2) Pru mat wa ai laika
(3) Jaw jau laika
(4) Bu hkawm laika
(5) Tara jahpang laika ni rai nga ma ai. Daichyum laika(5) hta jep ai tara (613) rawng ai.

Daw masum
Jep ai tara hpe daw masum garan da ai, dai ni gaw-
(a) Nawku htung hte seng ai tara (Ceremonial Law)
(b) Up hkang ai hte seng ai jep ai tara (Civil Law)
(c) Kyang lai len hte seng ai jep ai tara (Moral Law) ni rai nga ma ai.

Israela ni hpe jaw
Jep ai hpe Karai Kasang jaw da ai re. Chyum laika hta Yehowa gaw anhte hpe tara jaw ai wa rai nga ai (Esaia 33:22). Tara jaw da lu ai hte tara dara ai wa chyawm gaw hkye hkrang la lu ai hte jahten kau lu ai wa chyu sha, rai nga ai nga (Yubak 4:12) hta tsun dannga ai. Dai wa gaw, Karai Kasang rai nga ai.

Karai Kasang gaw jep ai tara hpe Israela ni hpe sha jaw da ai. Rai tim kaga amyu ai gaw jep ai tara gaw shanhte, hte seng ai nga nawn ma ai. Chyum laika hta, kaning rai n me law, jep ai tara hpe nlu ai maigan a myu ni, dai tara a daju hpe chye chyalu hte galaw nga ma ai shaloi e, jep ai tara nlu ti mung, tinang dai tinang a matu tarra tai wa masa lu ai (Roma 2: 14). English chyum laika hta n dai chyyum daw hpe kaga a myu ni gaw jep ai tara nlu ai nga tsun da ai. Rai tim tara maigan (sh) kaga amyu ni gaw jep ai npu hkan shakut nga ma ai. Kasa pawlu mung matut nna kaga amyu ni gaw jep ai tara hte nsseng ai lam hpe ning nga kada nga ai. Dai aten e Hkristu hta nanhte n lawm myit dai. Israela masha ni a mungdan shinggan e nanhte nga ai hte dai ga shaka hte seng ai ga ndat ni hta myit mada sara mung Karai Kasang mung, nlu ai sha pru nga myit dai hpe, dum nga mu ( Eph 2:12). Dai majaw jep ai tara gaw kaga amyu sha ni hte n seng Israela amyu hte sha seng ai.

Nlu hkan ai
Masha gaw jep ai tara kanu hpe hkan na nga tsun tim nlu hkan ma ai. Mawshe gaw nanhte hpe jep ai tara jaw da sai, n rai ni? Rai tim mung, nanhte hta na kadai mung, dai tara nhkan myit da (Yawhan 7:19). Kasa Pawlu mung kaja ai amu kadai mung n-galaw ma ai. Gaja wa langai mi muk n-nga ai (Roma 3:12). Dai majaw jep ai tara hpe hkan lu ai langai mung nnga ai.

N ding hpring lu
Jep ai tara hkan nna ding hpring ai lam nlu ai, dai lam lawu na chyum daw ni hpw yu yang chye lu ai. Kaning rai n me law, dai jep ai tara hte yubak lam hpe chye ginhka lu ai majaw, Jep ai tara a magam bungli hku hte Shi a man e kadai mung ding hpring ai kaw ndu lu ma ai (Roma 3:20). Jep ai tara a magam bungli hte Kadai mung ding hpring ai kaw ndu lu ma ai (Galati 2:16). Ding hpring ai gaw jep ai tara hta lu la yang gaw, Hkristu gaw Kaman lila Sha Shi hkam nu ai (Galati 2:21).

Dagam dala hkrum
Jep ai tara a lam nchye na ai ni gaw jep ai tara hpe hkan yang hkye hkrang la ai lam hkrum lu na re nga tsun chye ma ai. Raitim jep ai tara gaw masha hpe dagam dala hkrum shangun ai lam nchye ma ai. Chyum laika hta , jep ai tara ywng hpe hkan ai hta langai ngai hpe tawt lai kau yang jep ai tara ma hkra hpe tawt lai ai hte bung nga ai. Dai hta kaga, jep ai tara a magam bungli hta hpa ai ni kadai rai tim mung, dagam dala n pu e rai nga ma ai. Kaning rai n me law Tara laika hta ka da mada hte maren galaw na n shatup nga ai wa kadai rai tim mung dagam dala hkrum na mara ai, nga nna ka da nga ai ( Galati 3:10). Dai majaw jep ai tara hpe hkan yang, jep ai tara mahkra hpe langai mung n ngam kau ai sha hkan n na, shani shagu hkian ra ai. Raitim shingrai hkan lu na matu nmai byin ai. Dai majaw jep ai tara gaw masha hpe dagam dala hkrum shangun ai.

Masha sat ai
Kadai mung jep ai tara gaw masha hpe asak jahkrung ai nga zawn nawn ma ai. Raitim jep ai tara gaw masha hpe asak n hkrung shangun ai sha sat ai re hpe kasa Pawlu ning nga ka da ai, Jep ai tara n nga yang gaw, yubak gaw chyasi rai nga ai. Ngai chyawm gaw tara hta n nga ai wa, lang mi e pra nga n ngai! Rai timung dai ga matsun pru wa yang, yubak prawn wa ai, ngai mahtang si wa n ngai, dai rai n na asak hte seng ai ga matsun gaw, si ai lam tai wa sai ngai dum n ngai, kaning rai n me lw, yubak gaw ginshan yaw nna, dai ga matsun hte ngai hpe hkalem kau n htawm dai hte sat kau ni ai (Roma 7: 8-11) tsun mayu ai gaw jep ai tara a majaw yubak mara gaw prawn wa nna ngai hpe sat ai. Dai majaw jep ai tara gaw masha hpe hpe jahkrung ai n re sha sat ai hpe chye lu ai.

Yubak hpye chye na matu
Shing rai ding hpring ai lam mung n jaw ai hta nga dagam dala hte si lam hpe sha byin ai. Jep ai tara hpe Karai Kasang hpa majaw jaw a ni? Mahtai hta, masha gaw tinang mara hpe chye na, tinang hkum tinang masha kaja, mara nlu ai wa nga zawn nawn ma ai. Dai majaw masha a yubak hpe hpaw madun na matu jep ai tara jaw ai rai nga ai. Chyum laika hta, Kaning rai n me law, dai jep ai tara hte yubak lam ai kaw n du lu ma ai (Roma 3:20). Dai hta n-ga jep ai tara hte yubak lam hpe chye ginhka lu ai. Dai hta n-ga jep ai tara hte sha n rai yang gaw, yubak hpe ngai n chye n ngai (Roma 7:7). Dai majaw jep ai tara a magam bungli gaw masha yawng tinang a yubak mara hpe dum chye na matu re.

Hkristu Hpang de shangu
Jep ai tara gaw shi nan ding hpring ai lam n jaw lu ai. Shi hpe hpa nga ai wa dagam dala hte si lam sha rai nga ai. Raitim ding hpring ai lam lu la hkra yesu Hkristu hpang de masha hpe shangun nga ai. Chyum laika hta anhte gaw makam masham hte ding dpring wa u ga, anhte hpe Hkristu hpang de shangun dat na, jep ai tara gaw anhte a sharin sara tai wa ai (Galati 3:24) nga nna ka da nga ai. Dai majaw jep ai tara gaw Yesu Hkristu hpe kam sham nna ding hpring ai kaw du lu na matu madi shadaw ai wa rai nga ai. Rai tim jep ai tara hpe kam hpa yang gaw si lam sha rai nga ai.

Lak Jak (11) na ga san ni

1. Jep ai tara jaw ai chyum laika hpe tsun dan rit.______
2. Jep ai tara gadai n hpe Jaw a ni?______
3. Kaga a myu ni hpe jep ai tara jaw a ni?______
4. Jep ai tara hpe hkan lu ai masha nga a ni?______
5. Jep ai tara a n hkan e ding hpring lu a ni?______
6. Jep ai tara hpe nlu hkan yang gara hku hkam sha na?______
7. Jep ai tara gaw masha hpe shaprawn a ni, sat a ni?______
8. Jep ai tara a marang hpa hpe chye shangun a ni?______
9. Jep ai tara gaw anhte hpe kadai kaw shangun a ni?______
10. Hpunau wa, jep ai tara hpe i hkan shakut yu a ni?______

.

^
Lak Jet (12)

Mash Ndang Di Lu Ai

Lai wa sai lak jet ni hta masha a lam hpe yu yang grai n kaja ai hpe mu lu ai. A myu mung n kaja, akyang lai len hpe yu yang mung kaja ai akyang hpe n lu galaw, dai majaw mara n kap hkra, dinghpring hka, Karai Kasang a mungdan du lu hkra masha gaw n dang di lu ai. Dai lam hpe kadun ai hku matut nna hka ja ga.

Yubak hte seng nna
Masha gaw yubak n kap hkra n dang di lu ai. Chyum laika hta Ethiopi wa gaw tinang a hpraw asam, rawng gawk gaw tinang a ateng apang ka ai hpe galai kau lu a ni? Dai rai yang, n hkru n hkra galaw man ai ni, nanhte nan, kaja ai amu galaw lu na myit dai (Yerimia 13:23) nga nna tsun da nga ai. Masha gaw yubak n galaw ai n nga lu ai. ethiopi ngu ai shan vhyang wa san hpraw wa jang, rawng gawk gaw shi a teng pang galai mat jang she masha gaw yubak n galaw ai sha nga lu na re.

Yubak a shabrai hte seng nna
Chyum laika hta yubak a shabrai gaw si mat ai rai nga ai (Roma 6:23). Masha gaw yubak a shabrai si hkam yang htani htana asak hpe gara hku lu na sai kun? Masha gaw tinang a yubak a majaw si yang Ngarai di hkrat na sha rai nga ai. Dai majaw masha gaw yubak sharai n lu wa ai.

Yubak hpe kashin ai hte seng nna
Masha gaw myit malai lu nna yubak bai n galaw hkrup na matu shakut chye ma ai, sadi jaw ma ai. Raitim, yubak hpe jasan jaseng na matu nlu galaw ai. Chyum laika hta asai gaw htingrai htingrat ya lu ai (Jawjau 17:11). Asai ru hkaw kaw ai n lawm yang gaw, yubak raw dat na lam n hku nga ai( Hebre 9:22b) nga tsun da nga ai. Masha gaw tinang a yubak hpe jasan jaseng na matu hkaw kau na asai n lu ai. Dusat a sai mung Karai Kasang n hkap la ai. Tinang a sai hkaw kau yang mung yubak masha a sai n san seng nga ai. Dai majaw masha gaw yubak n kap hkra hpa mung n lu galaw ai.

Dinghpring ai lam hte seng nna
Masha gaw Karai Kasang hkap la na matu kaja ai bungli ni hpe kam hpa chye ma ai. Htam shi alu bang, alu bang, matsan mayan ni hpe jaw, nawku hpung hta alu bang nna manghkang ni hpe ran lu na nga nawn ma ai. Raitim chyum laika hta anhte yawng n san n seng ai wa zawn tai saga ai. Anhte a dinghpring ai lam yawng, agang chyalang re ai hpun nba hte bung nga ai nga nna tsun da nga ai ( Esaia 64: 6). Masha a mai kaja ai bungli kaja tim Karai Kasang a man e agang chyalang re hpun nba hte bung nga ai. Dai hta nga mai kaja ai bungli a marang e' yubak manghkang hpe n lu ran ai. Gashadawn, masha sat ai wa langai mi gaw kaja ai bungli kade kalaw tim yubak n prai mat ai. Masha sat ai majaw dam katut na sha re.

Jep ai tara kanu hte seng nna
Masha gaw jep ai tara hpe hkan shatup yang yubak n kap na, htani htana asak lu na nga nawn ma ai. Raitim chyum laika hta, tara ting hpe hkan shatup lu tim maung, dai hta naa langai mi hpe kataw kau yang gaw, yawng hte hta ra ging ai wa rai nga ai nga nna tsun da nga ai (Yaku 2:10). Masha gaw jep ai tara hpe n lu hkan shatup ai, lu hkan na re nga nga chye tsun ma ai. Hkan shatup ai ni mung n law ma ai. Dai hta nga jep ai tara hpe n lu hkan ai majaw dagam dala hte si ai lam sha sha bin ai ( Galati 3:10, Roma 7:11). Dai majaw masha gaw jep ai tara jku nna hpa mung n lu galaw ma ai.

Lahkawng lang shangai ai hte seng nna
Masha gaw shawng kalang shangai yang Adam a kasha hku nna shangai ai. Shawng kalang shangai ai gaw kanu a hkritung kaw na shangai ai. Dai shangai wa ai lam hpe pyi tinang hkrai shi hte shi n shangai lu ai. Dai hta nga Madu Yesu gaw ntsa de na(sh) Lahkawng lang n shangai ai masha gaw Karai Kasang a mungdan mu lu na n rai ( Yawhan 3:3). Shawng kalang n shangai ai wa gaw n dai mungkan de n du lu nna, ndai mungkan hpe mu mung n mu lu ai. Bai Yesu gaw hka hte wenyi hta shangai ra nga ai.

Shingnga yang hka hte wenyi hta gara hku shangai na ta? Hkalup hkam ai hku shangai na kun? Hkalup hkan ai hku nga yang hkalup si ai ni yawng Karai Kasang a mungdan da na re. Raitim hkalup ai ni n du ma ai. Wenyi hta gara hku shangai ma kun? Nchye tsun se ai. Dai majaw masha gaw lahkawng lang shangai ai lam hte seng nna hpa mung n lu galaw ai.

Htani htana asak hte seng nna
Masha gaw htani htana asak hpe lu hkra akyang kaja ai hku nga, alu jaw. Jep ai tara hku hkan , naw ku htung hkan shachyut, shakut rai nna amyu shakut chye ma ai. Raitim, htani htana asak gaw dat si hta n rawng ai. Karai Kasang gaw htani htana asak hpe Yesu a kata kaw bang da ai. Dai majaw shi a kasha hpe lu jang she htani htana asak hpe lu na rai nga ai (Yawhan 5:12). Dai rai yang, Yesu n lawm ai masha htani htana asak gara hku lu na ni? masha gaw hpa mung n chye galaw nga ai.

Satan hte seng nna
Masha gaw Satan a kasha rai nga ai. Masha Yesu tsun ai nanhte gaw, nanhte a kawa ngu aigumlau nat hta na pra wa ai ni rai nga myit dai (Yawhan 8:44a) nga ai. Satan hte gara hku daw hka na kun? Masha n dang di lu ai.

Adam hte seng nna
Masha yawng Adam kaw na pra hkrat wa ma ai. Dai majaw, Adam zawn yubak hte dagam dala hkrum ma ai. Dai majaw, hkrung mara lu ma ai. Dai majaw Adam amyu hte daw hka mat ra ai. Shingrai dawhka na matu gara hku galaw na masha hku nna n dang di lu ai.

Shingrai yang gara hku di na
Ndai ga san gaw masha shagu san ging ai ga san re. Ndai ga san n san ai ni gaw tinang a yubak mara a majaw, hten bya na sha rai nga ai. Ndai ga san hpe Israela ni gaw kasa ni hpe san ga ma ai( Kasa 2:37). Dai Israela ni hku nna shanhte gaw hpa mung n ra Karai maga myit n gun ja nna, Karai mungga hte nga ai ni nga nawn ma ai. Karai maga myit n gun ja nna, shanhte a ningmu hta Madu Yesu hpe lam woi yit, woi awn shut ai wa nga nna sat kau ma ai. Raitim, shanhte a a galaw ai lam shut mat ai majaw hkye hkrang la ai lam, mara dat ya ai lam ni hpe n lu galaw ai lam hpe chye na wa ai shaloi kasa ni hpe shing rai yang gara hku di na nga nna san ma ai.

Dai ga san hpe Hpilipi mare na htawng agyi wa mung Pawlu yan Sila gaw htawng kata kw Karai Kasang hpe shakawn kungdawn ai shaloi Karai Kasang a hpung shingkang a majaw htawng chyinghka ni hpaw malawng mat ma ai. Dai shaloi htawng masha ni hprawng pru mat masai nga zawn nawn nna htawng agyi wa gaw tinang hkum sat si na hkyen nga ai. Raitim Pawlu yan Sila gaw hkum ma ai. Dai shaloi htawng agyi wa gaw Pawlu yan Sila a lagaw n hpang dingnyawm let hkrit gari nga ai. Bai shi hpe woi pru wa nna, Madu e' ngai hkye hkrang la ai kaw du lu hkra, kaning rai na rai ta? ngu nna san mu ai (Kasa 16: 25-30).

Dai zawn re ga san hpe gaw nau jam jau na, yak hkak hkrum ai ni, hpa n chye galaw mat ai shaloi san ai ga san rai nga ai. Hpunau wa dai ga san hpe san sani? Shing n rai san n ra ai ngu mayu a ni?

Lak Jet (12) ga san nni

1. Masha gaw yubak n galaw ai lu nga a ni?
2. Masha gaw kaja ai bungli galaw lu na matu shan chyang wa gara hku byin ra a ni?
3. Masha gaw yubak a shabrai si mat ai ngu ai hka hpe wa lu a ni?
4. Masha gaw yubak mara gashin na matu san seng ai sai lu a ni ?
5. Mai kaja ai bungli yubak mang hkang hpe ran lu a ni?
6. Jep ai tara gaw hpa baw shabyin a ni?
7. Lahkawng lang bai shangai na matu masha dang di lu a ni?
8. Yesu n lawm ai sha htani htana asak lu a ni?
9. Satan hte Adam amyu kaw na daw hka lu a ni?
10. Htawng agyi kaning nga san a ni?

.

^
Lak Jet (13)

Karai Kasang A Hkye Hkrang La Ai Lam

Lak jet (12) hta masha gaw hkye hkrang la ai lam hte seng nna hpa mung nlu galaw ai lam chye lu sai. Rai tim masha ndang di ai lam hpe Karai Kasang dang di lu ai ( Mahte 19: 23-26). Karai kasang gaw masha ndang di lu ai hpe yesu Hkristu a marang e yen seng kau ya ai.

Shut hpyit mara
Shawng n nan Karai Kasang gaw shut hpyit mara hpe gara hku lajang ya ai hpe shawng hka ja yu ga shut hpyit mara gaw yubak masha shut hpyit ai mara rai nga ai. Dai yubak mara gaw Karai Kasang aning mu hta sha n-ga masha ningmu hta mung mara lu nga ai. Dai majaw shut hpyit mara gaw masha myit hpe hkra shangun nga ai. Shut hpyit mara galaw hkrup ai wa gaw tinang a mara dum chye nna Karai Kasang a chyeju hpe pyi n hkam la gwi hkra myit hta hkra nga ai. Dai yubak kaw na lawt lu jang she, Karai Kasang a chyeju hte kabu gara lu na rai nga ai.

Asai a marang
Shut hpyit mara hpe asai hte Ja San Ja Seng lu ai. Chyum lai hta , dai asai hpe tawn hkungri ntsa e ngai nan hte hpe jaw da se ai asak rawng ai majaw asai gaw hting rai hting rat ya lu ai.(Jaw Jau 17:11). Jep ai tara hku hkan yang arai yawng ganoi mahkra hpe, asai hte Jasan Jaseng kau lu nga ai rai n na, asai ru hkaw kau ai nlawm yang gaw, yubak raw dat na lam nhku nga ai(Hebre 9:22). Karai Kasang gaw masha a yubak hpe asai a marang dat lu ai nga ai. Dai rai yang yubak hpe asai hte gara hku dat ya a ni? Ndai lam hpe chye lu na matu Israela amyu ni a yubak raw dat lu hkra hkung ga nawng jau ai lam hpe hka ja rai ai bai hkungga nawng ai lam hpe chye na na matu sumpan sum a lam hpe mung chye da ra ai.

Sumpan sum
Sumpan Sum ajet gaw SumSing mung dan kaw nga ai. Karai Kasang gaw Maw She hpe sina bum ntsa kaw dai SumSing na Sumpan Sum hpe madum dan ai. Dai SumSing na Sumpan sum hpe nadum dan ai. Dai SumSing na Sumpan sum hte bung ai Sumpansum hpe ga n tsa galaw shangun ai (Pru 25:9).
Hkungga nawng Jau ai lam mahkra hpe dai Sumpansum kaw galaw ra ai. Sum pan Sum hta hkungga nawng ai lam chyena jang SumSing kaw ganing rai hkungga nawng ai lam hpe chyena lu ai. Dai majaw hkungga nawng ai lam hte Sumpan Sum a lam chyena matu grai ahkyak ai.

1.Sumpan sum winggrang
Sum pan sum wing hpe mani ai lachyit Sum pan hte kum da ai dawng la tsa galu n na, dingda maga de dawng manga shi, tsaw de dawng manga rai nga ai ( Pru 27:9). Masha ni wing kata de n shang lu hkra kum da ai winggrang rai n na Jep ai tara hte bung nga ai.

2.Sumpan sun chying hka
Sum pan sum chyinghka gaw wang shawng de rai nna dawng hkun dam ai. Nsam tsit ai, hkyeng mang ai, hkyeng tsawm ai, kaboi ngut sai Lachyit ri hte galaw da ai(Pru 27:16). Sumpan sum a chyinghka gaw mMadu Yesu a kumla rai nga ai wing kata de chyinghka lam hku sha shang lu ai zawn SumSing Lamu de mung Hkristu ngu ai chying hka hku sha shang lu ai.

3.Sumpan sum
Sum pan sum hpe wing a hpang maga de ni htep hkra shachyaw da ai, galu de dawng sumshi rai n na, dam de dawng shi rai nga ai.

4.Chyoi pra htum ai shara
Sum hpe daw jahkawng garan da nna kata na gawk hpe gaw, chyoi pra htum ai shara nga ai dai shara e sakse sumpu nga n na jepai tara kanu shi ka da ai lung pa lahkawng hpe bang da ai (Pru 26: 33).

Sum pan Sum hte Sum a rung arai ni madun ai Sumla

5.Chyoi pra ai shara
Sum pan sum a Shing gan na gawk hpe gaw chyoi pra ai shara nga ai galu de dawng hkun, dan de dawng shi galu ai, dai gawk hta, manam pyaw ai shagu hkung ga nawng Jau ai ku, pyeng din Shadun tawn da ai, muk mara ai ku, ni nga ai. Hkyin jawng agyi ni Shani Shagu Ja hpawt kalang Shana kalang, manam pyaw ai hkungga nawng lu na hte, Ja hpyengdin hta sau bang lu na matu shang ma ai (Pru 26:33).

6.Nba shing gan shingfan
Chyoi pra ai Shara hte chyoipra daik ai Shara hpe garan ginhka da ai nba shinggan re (Pru 26:33) chyoi pra dik ai Shara de ta mara hkam ai Hkin Jawng wa shang ai Shaloi dai n ba Shinggan hpe lai ra ai.

7.Sak se sumpu
SakSe Sumpu hpe marau hpun hte galaw n na Ja hte kata n tsa Ja Jet kayawp da ai. Sakse Sumpu magap ntsa Ja Jet hte galaw da ai lamu kasa Hkerubim lahkawng yan myi man hkrum rai nga ai. Dai Sakse Sumpu magap hpe chyeju htingnyang nga n na, Sum Sing mungdan kaw nga ai karai kasang a tingnyang kumla rai nga ai, karai kasang gaw tingnyang ntsa Summwi hte Sha nu ai ya gaw karai kasang a tingnyang gaw chyeju tingnyang naw rai nga ai, ka de nna ai aten hta dai tingnyang gaw tara Jeyang ai tingnyang tai wa na sai. Dai aten hta gaw hkye hkrang la ai hkrum lu na n rai sai. Dai majaw ya alawan hkye hkyang la hkrum lu matu ahkyak nga ai.

8.Manam pyaw ai baw nat ai aja hkrungri
Marau hpun hte galaw la nna Ja hte gayawp da ai. Dai hkrungri ntsa hkinjawng a gyi ni jahpawt kalang shana kalang manam pyaw ai shagu hkungga nat nawng ma ai, manam pyaw ai shagu hkungga nawng jau ai gaw chyoi pra ai ni a kyu hpyi ai kumla rai nga ai (Shk 141:1-2) (Shingran 5:8, 8:3) chyoi pra ai ni a kyu hpyi nsen gaw Karai Kasang aman e manam pyaw ai Shagu hkungga nawng jau ai hte bung ngna ai.

9.Ja wan kawk
Chyoi pra ai shara a dingda kaw tawn da ai Ja Jet hte galaw da ai, Ja wan kawk hta wan kawk sanit nga ai. Dai wan kawk sanit gaw nawku hpung sanit a kumla rai nga ai ( Shingran 1:20). Dai wankak kata kaw na tsanlun sau gaw chyoi pra ai wenyi kumla rai nga ai. Nawku hpung ni hta chyoi pra ai wenyi nga yang she htoi lu ai, ya dai ni nawku hpung ni hta chyoi pra ai wenyi n nga ai majaw sin mak nga ai.

10.(Madun dan na muk mara ai ku)
Maru hpun hte galaw da nna ja hte gayawp da ai chyoi pra ai shara ding sung kaw tawn da ai. Matsi n rawng ai muk shi lahkawng hpe mara da ai. Laban nhtoi shagu muk n nan bai galai ya ai. Dai muk hpe Hkin Jawng agyi ni sha mai sha ai (pru 25:23-30). Yesu gaw hkrung ai muk rai nga n ngai nga ai. (Yawhan 6:51).

11.Magri ang-tung
Magri ang-tung hpe magri hte galaw da n na, Sumpan sum a shawng, Sumpan Sum a wanak hkungga nawng Jau ai ashra a lapran kaw tawn da ai hking Jawng agyi ni galaw lata gashin na matu hka bang da ai. Masha a myit masin hpe San Seng lu ai mung ga kum la rai nga ai.

12.Magri tawn hkungri
Magri tawn hkungri hpe wan nat hkungri mung nga ai. Galu de dawng manga, nda de dawng manga tsaw de dawng masum rai nga ai. Marau hte galaw da n na magri hte sup da ai. Shagu hkungga nawng Jau ai Shara rai nga ai (Pru 27:1-7) U dang a kum la rai nga ai.

13.Shawa sum kata sak se a man
Shawa masha hpawng chyawng ai Shara rai nga ai Shawa masha gaw Sumpan Sum kata Shang na a hkang nlu ai. Magri tawn hkungri hte magri AngTung makau kaw sha nga lu ai. Shagu hkungga nawng jau ai shara re.
Matsing – Sumpan Sum hte a rung a rai ni hpe Shakrai da u.

Lak Jet (13) na ga san ni

1. Shut hpyit ai yubak mara hpe hpa baw hte sha lawt dat lu a ni?_____
2. Sum Pan Sum a lam hpa majaw chyera a ni?_____
3. Sum pan Sum a jek gaw gara kaw nga a ni?_____
4. Sum pan Sum a kata gawk hpe hpa nga a ni?_____
5. Chyoi Pra dik ai shara kaw hpa baw nga a ni?_____
6. Chyoi pra ai shara na a rung arai hpe tsun dan rit._____
7. Nba Shinggang gaw gara kaw nga a ni?_____
8. Mari ang-tung gaw hpa galaw na matu re ni?_____
9. Mari tawn hkungri gaw hpa kumla re a ni?_____
10. Shagu hkungga ni hpe gara kaw nawng jau a ni?_____

.

^
Lak Jet (14)

ASAI A MARANG MARA DAT YA AI LAM

Lak jet (13) hta Sumpan sum a lam chye lu sai. Dai sum pan sum hta yubak hpe sai hte gara hku shalawt ai lam matut nna hka ja ga. Karai Kasang gaw masha a yubak hpe ting rai hting rat ya ai gaw asai re nga ai nga ai (Jaw Kau 17:11). Asai hte yubak hpe gara hku shalawt dat a ni?

Mara Shangun na ahkang lu ai wa
Masha hpe mara shangun lu, je yang lu ai wa gaw Karai Kasang sha re lam hpe lak jet (12) hta hka ja lu saga ai. Chyum lai ka hta, Yehowa e mara n shangun nna, shi a wenyi hta ra n rawng ai wa gaw a nga ai nga nna tsun da nga ai (Shk 32:2). Dai majaw mara hpe sha gun lu, je yang lu na a hkang lu ai wa gaw Karai Kasang sha rai nga ai.

Sai a marang
Mara Shangun lu,dat lu ai Karai Kasang gaw masha a yubak hpe shalawt na matu asai hpe hpyi ai. Chyum laika hta hkum shan a asak gaw asai hta rawng nga ai. Dai asak hpe tawn hkungri atsa e ngai nanhte hpe jaw da se ai, asak rawng ai majaw, asai gaw hting rai hting rat ya lu ai (Jaw Jau 17: 11) nga nna mung Asai ru hkaw ai n lawm yang gaw, yubak raw dat na lam n hku nga ai (Hebre 9:22b).

Sai gaw asak
Hpa majaw Karai Kasang gaw yubak a matu asai hpe hpyi a ni? Teng sha nga yang yubak a shabrai si mat ai nan rai nga ai (Roma 6:23). Yubak a majaw yubak masha si na rai nga ai. Kaga yubak dat ai lam nga ai htawng dam, gumhpraw dam hte bawng masha galaw ra ai bungli shaja dam zawn re dam n nga ai Karai Kasang a tara rung kaw na daw dan ai dam gaw si dam sha rai nga ai.

Hpa majaw yubak masha hpe si dam jaw a ni? ma langai manu dan ai Nayi, Computer ni hte ginsup yang, jahten kau na re majaw, kanu kawa ni gaw shi lata na la kau ya na re. Ma gaw dai rai ni hpe n chye lang ai majaw jahten kau na rai nga ai. Dai hte maren masha asak gaw Karai Kasang jaw da ai rai nga ai. Masha gaw dai asak hpe Karai Kasang ra ai hku jai lang ra ai. Raitim, masha gaw Karai Kasang ra ai hku n jai lang ai sha tinang ra ai hku jai lang ai gaw, yubak rai nga ai. Shingrai masha gaw Karai Kasang myit ra ai lam hpe hpa zawn n nawn ai sha tinang myit ra ai hku madung tawn nna asak hpe jai lang ai majaw Karai Kasang gaw asak hpe bai hpyi ai. Masha kaw asak bai hpyi ai shaloi masha gaw si mat ra ai. Hkum hkrang asak gaw asai hta rawng nga ai majaw asai hpyi ai gaw asak hpyi ai re. Raitim, masha gaw asak hpe n lu jaw ai, hpa majaw nga yang asak hpe jaw yang yubak masha re majaw ngarai de sa ra na re. Dai majaw masha gaw gara wa mung asak hpe n lu jaw ai. Raitim, Karai Kasang gaw masha hpe matsan dum ai majaw shi malai asak jaw ya na wa hpe lajang ya ai, raitim masha gaw dai lam hpe chye na na nre ai majaw, Israela amyu masha hpe lata san la nna, yubak a matu asak hpe gara hku jaw ra ai lam sharin ya ai.

Kum la
Karai Kasang gaw Israela amyu ni hpe yubak a matu asai hpe hpyi chye ai. Dai lam gaw kumla rai nga ai (Jaw Jau 4:1-12) hta nam man chya hkam sai hkinjawng wa gaw Karai Kasang a jep ai tara hpe n chye na shut hpyit tawt lai yang myit malai lu nna sha yubak hpe ndat ya ai. Dai yubak mara a matu usu uram langai hpe shawa sum chyinghka makau Yehowa a man de nawng ya ra ai. Dai usu a baw hta shi a lata mara n na Yehowa n man e' sat na rai u ai. Shaloi nam man chya hkam sai hkinjawng wa gaw de a sai hpe shawa sum de la shang n na, shi a la yung. Kapruk la n htawm nba shinggan shinggan e' sanit lang lapri na rai wu ai. Dai hpang manam pyaw nat ai hkungri nrung ni hta chya na rai lu ai. Ngam ai asai yawng hpe gaw, shawa sum chyinghka ang na wan nat hkungri a lagaw ninghpang e' ru hkaw na rai u ai. Nga a kan kata na sau mahkra hte nhkyun tawng lahkawng, baw,lagaw, apu akan ahkyi hte hpawn ahpyi, ashan yawng hpe dap a shinggan na adap sa ru kau kau re ai shara kaw nat kau na rai wu ai.

Shingrai Karai Kasang shangun ai hte maren hkungga nawng jau ngut jang she, Karai Kasang gaw hkin jawng wa a yubak hpe dat kau ya ai. Karai Kasang hpyi ai sai hpe n jaw ai sha yubak a matu myit malai lu ai hpang de jep ai tara hpe ntawt lai na sai nga ga sadi jaw nna sha yubak hpe n madat ya ai. Karai Kasang gaw nga a sai hpe yu nna yubak hpe dat ya ai. Nga a asai gaw nga a asak, nga a asak gaw yubak shut hpyit tawt lai ai hkin jawng wa asak hpe malai tai ya ai. Nga a asak hpe jaw nna hkin jawng wa yubak a matu si hkam sai. Yubak hpe asak hte wa ya sai nga ai lachyum re.

Hkrang
Israela ni a shagu hkungga ma hkra gaw Madu Yesu tinang hkum hpe hkungga nawng na lam a kumla rai nga ai. Nga, bai nam a asai gaw yubak hpe n shalawt lu ai nga ai (Hebre 10:5). Dusat gaw masha hta madang nem ai majaw masha a gawng malai n tai lu ai. Dai majaw anhte a matu Karai Kasang kaw yubak hka hpe wa na matu asai ra mat sai. Dusat sai hpe Karai Kasang nhkap la sai. Tinang sai hpe jaw yang mung si nna ngarai di hkrat na lam sha nga sai. Dai majaw Karai Kasang shi nan mara n kap ai Yesu a hkum hkrang hte sai hpe anhte a matu lajang da ya sai (Hebre 10:5). Gashaka dingsa prat shaning (1500) Israela ni nawng jau ai shagu hkungga mahkra gaw kumla rai nna hkrang gaw Madu Yesu Hkristu nan rai nga ai ( Kolose 2:17).

Yesu a sai nawng jau
Mungkan ting na masha yawng Karai Kasang hpe nawng jau na san seng ai sai nlu ai. Dai majaw Karai Kasang hkyen ya ai hte maren Madu Yesu gaw tinang a sai hpe nawng jau ai. Chyum laika hta, lata hte-n-gap tawn da ai rai nna, ga hte nsing ai grau kaba nna hkum tsup re ai nawku sum hta, du na ra ai nga mu nga mai ai lam ni a hkinjawng agyi tai na matu, du sa na re ai majaw, bai nam hte dusat kasha a sai hte n rai shi hkum nan asai hte, dai chyoi pra ai shara kata de lang lata sha shang nna htani htana hkrang shaw la ai lam lu la nu ai (Hebre 9:11-12). Lahta na chyumdaw hta Madu Yesu gaw anhte a hkinjawng agyi rai nga ai. Shagu hkungga mung Yesu nan rai nga ai. Sumpan sum mung ndai mungkan na masha a lata hte shachyaw da ai sumpan sum n re ai sha sumsing na sum pan sum rai nga ai. Mara dat ya aten ladaw mung htani htana aten rai nga ai. Dai mawjaw shawng na Israela ni nawng jaw ai shagu hkungga hta ya Yesu Hkristu nawng jau ai shagu hkungga gaw grau nna kaja ai la wu de na hkrang hta shawng kum la ten na shagu hkung ga hte ya na ten shagu hkungga hpe shing jawng madun dan da ai.

Karai Kasang myit dik
Masha yawng a yubak hpe dat ya na wa gaw Karai Kasang rai nga ai. Shi hpyi ai gaw asak rai nga ai. Dai asak gaw mara n kap ai wa rai ra ai. Dai asak jaw ai lam hpe asai hte madum dan ra na rai nga ai Shinggyim masha hku nna tinang asak hte asai hpe jaw ya na nlu ai shaloi, Karai Kasang shin an madu Yesu Hkristu hpe ndai mungkan de shangun dat nna masha a hkum shan dagrau let asak hpe nawng ya sai. Kasha gaw mungkan ting a matu tinang asak hpe si hkam nna asai hpe kawa a man kaw nawng jau ya sai. Chyum laika hta, shi chyyawm gaw yubak mara raw kau ya ai hkungga langai sha hpe, prat dingsa na matu nawng ya ngut jang, Karai Kasang a hkra maga di dung nga sai rai nna nga tsun da ai (Hebre 10:12). Hkristu a hkungga hpe Karai Kasang gaw hkap la nna myit dai sai. Dai majaw Karai Kasang gaw, yubak raw dat na lam nga ai rai yang gaw, yubak a matu hkungga mawng ya shara n nga na sai (Hebre 10:18).

San Seng Sai
Mungkan masha hpe yubak kap ai nga mu ai wa gaw Karai Kasang rai nga ai. Rai tim Madu Yesu a sai a majaw san seng sai nga ai chyum laika hta shi a kasha a sai Yesu a sai gaw, Anhte hta na yubak nlang hte hpe jasan jaseng kau ya mi ai (I Yawhan 1:7). Shinggyim masha yawng gaw maga myi hku nna yubak mang hkang n nga sai. Kaja wa nga yang Hkristu a sai a jaw e yubak hpe san seng kau sai. Rai tim masha law malawng gaw, n ra ai sha ngarai de sa nga ma ai. Teng sha nga yang Yesu a sai marang e yubak dat ya sai lam n chye, n kam ai majaw rai nga ai.

Lak Jet (14) Na Ga San Ni

1. Mara Shangun lu dat lu ai gaw gadai re ni?
2. Karai Kasang gaw yubak mara hpe hpa hte hkrang shaw la lu ai nga a ni?
3. Tinang ra ai hku asak hpe Jai lang ai gaw ............................... rai nga ai.
4. A Sai hpyi ai gaw hpa baw hpyi ai re ni?
5. Hpa majaw yubak a matu asak hpe hpyi a ni?
6. Hkin Jawng wa a yubak gaw myit malai lu n na lawt lu a ni?
7. Nga a ................................. gaw nga a ......................... , nga a .......................... gaw shut hpyit tawt lai ai wa a hpe gawng malai tai ya ai.
8. Israela amyu masha ni nawng Jau ai shagu hkungga gadai kaw wa hkum zup a ni?
9. Amhte a hkin Jawng gaw ............................ re ai.
10. Anhte a hkung ga gaw ............................ re ai.
11. Shawng na Sumpan Sum gaw ......................... nga n na ya na Sumpan Sum gaw ......................... kaw nga ai .
12. Yesu a asak hpe nawng Jau ngut ai hpang hkung ga naw nawng ra a ni? Hpa majaw.
13. Hpu nau wa yubak mara kaw na lawt sa ni?
14. Mungkan masha ni ngarai de naw di hkrat na kun? Hpa majaw naw di hktat na.
15. Karai Kasang mara n shangun ai zawn ti nang hkum mung n .................. ai.

.

^
Lak Jet (15)

Sai A Atsam

Lak Jet (14) hta sai a marang yubak kaw na lawt lu ai lam hpe chye lu sai. Asai a amarangyubak mara kaw na lawt lu ai sha n-ga kaga lam ni hpe mung galaw lu ai. Dai ni hpe hka ja yu ga.

Tara jeyang ai kaw na lawt lu sai
Asai a marang Karai Kasang gaw tara jeyang ai kaw nashalawt dat ai. Israela amyu sha ni Egutu mung hta mayam ai kaw na lawt wa na shana, Karai Kasang gaw sagu kasha hpe sat nna dai shana jang sha shangun ai. Sagu shan sha ai nta a chyinghka hkadun daw lahkawng hte hkanoi hta sagu sai hpe chya shangun ai. Dai shana hta Karai Kasang gaw Egutu mung hpe tara jeyang na rai nga ai. Dai sagu sai gaw Israela amyu sha ni a kumla sakse rai mali ai. Dai sai hpe mu ai shaloi Karai Kasang gaw tara n jeyang ai sha shanhte hpe shalai kau da na rai nga ai. Asai nchya da ai nta ni hpe gaw tara jeyang nna kasha alat hte, dusat alat ni sin a rai nga ai (Pru 12:7-13).

Shaloi yaptung hpa wa e' Yehowa gaw tingnyang hta dung nga ai hpara-u a kasha alat kaw nna htawng e bawng dung nga ai wa a kasha alat du hkra, Egutu mung na kasha alat nlang hte hpe mung, yam nga kasha alat nlang hte hpe mung sat kau wu ai (Pru 12:29). Raitim Israela amyu ni a kasha alat ni gaw nsi ma ai, dam nkatut ma ai. Dai jeyang ai kaw na lawt ai gaw shanhte kyang lailen kaja na n re. Sagu sai a majaw rai nga ai Karai Kasang gaw sai hpe yu nna shalai kau da ai.

Dai hte maren mungkan ting hpe tara jeyang ai kaw na lawt lu na matu asai ra ai. Rai tim Karai KKasang hkap la lu hkra re ai san seng ai sai nlu ai majaw Karai Kasang gaw shi hkyen da ai hte maren Yesu a sai hpe ru hkaw ya sai. Madu Yesu mung dai gaw yubak hpe raw dat kau myit ga, law law a matu ru kau ya ai, dai ga shaka hte seng ai, nye a sai rai nga li ai (Mahte 26:28). Dai sai a majaw mara dat ya ai hkrum ga yang gaw gaw yujbak a matu tara dara ai nhkrum ra saga ai. Yesu Hkristu mung, shi hpe kam sham ai wa gaw tara dara ai nhkrum lu ai nga tsun ai (Yawhan 3:18a).

Hpunau wa a yubak hpe Madu Yesu a sai a majaw shalawt dat nna, tara ndara ai sha shalai kau nu ai. Dai mungga hpe hpu nau wa lu hkap la ani? Israela amyu hpe tara jeyang ai kaw na shalawt dat ya ai wa gaw Karai Kasang shi nan rai nga ai. Sai a majaw shalawt dat ai. Dai hte maren mungkan ting hpe Yesu a sai hte shalawt dat na matu hkyen ai wa gaw Karai Kasang nan rai nga ai. Karai Kasabg shi nan Yesu hpe yu nna, tara n jeyang ai sha, tawn kau ai hpe hpunau wa kam sham hkap la ra ai.

Shawa num Rahab
Israela amyu ni gaw, Hkanan mung de rai nshang yang, shitim shara kaw na, Yawshu gaw Yerihko de kin-yu lahkawng hpe koi chyan na shangun dat u ai. Dai kin-yu lahkawng gaw Yerihko mare na shawa num Rahab a nta kaw sa shingbyi ma ai. Dai shaloi Rahab gaw Israela amyu ni Yerihko mare hpe gasat la ai shaloi shi hte rau shi a nta masha ni hpe nsat kau na matu dai kin-yu yan hpe ga sadi hpyi ai. Dai kin -yu yan mung ga sadi jaw ma ai. Rai tim Yerihko mare hpe gasat la ai shaloi shawa num Rahab nta hpe chye lu hkrakinyu yang gaw sumri hkyeng hpe hkuwawt hku hta gyit da nna, n nta masha ni hpe nta kata kaw shaga da u, shinggan pru ai wa si na nga nna htet da ma ai (Yawshhu 2:1-21).

Israela amyu sha ni gaw Karai Kasang Yerihko mare hpe jaw ai shaloi sumri hkyeng gyit da ai nta kata na Rahab a nta masha ni hpe nsat ai sha hkyam sa jaw ma ai (Yawshu 6:23). Shawa num Rahab gaw akyang kaja ai wa nre shawa num rai nga ai. Rai tim Karai Kasang hpe hkrit kamsham ai wa rai nga ai. Shingrai hkrit nna sha n ngut ai. Shi a kam sham myit hpe ta tut madun dan lu ai. Shi a madun ai lai gaw Israela kin-yu yan hpe makawp maga la ai. Shing rai makawp maga la ai majw shi asak mai sum ai. Dai hpe ntsang ai sha garum la sai. Nta masha yawng si na kaw na shalawt data ai gaw sumri hkyeng rai nna, nta shinggan e nga ai mare ting si mat ma ai.

Dai sumri hkyeng gaw Madu Yesu a sai kum la rai nga ai. Dai sumri hkyeng gaw shawa num Rahab a n rai, kin-yu yan jaw da ai re.Dai hte maren Yesu a sai mung anhte a marang n re, Karai Kasang jaw ai rai nga ai. Sumri hkyeng makawp maga ai majaw si ai kaw na lawt ai zawn, Yesu a sai majaw si ai rai kaw na lawt lu saga ai. Dai sai hpe hpu nau wa hkap la manoi na sha ra sai. Yesu a sai majaw si ri kaw na lawt lu saga ai. Chyum laika hta, shi a wudang na hkaw kau ya ai sai hte, mahku mara shatai let, shi a lata e' yawng hte hpe shi hkum hte htinglu htinglai ya nga ai, rai sa, sumsing lamu e' nga ai hte hpe rai timung, ginding aga e' nga ai hte hpe rai timung shi a lata hte htinglu htinglai ya nga ai (Kolose 1:20).

Ding hpring sai
Masha gaw Karai Kasang a man e' tinang gaw ai a marang ding hpring ai lam nlu ai hpe chye lu saga ai. Rai tim KaraiKasang gaw Yesu Hkristu a sai marang e' ding hpring shangun sai. Ad am a kasha Abela gaw sagu kasha hpe Karai Kasang hpe nawng ya sai (N.N 4:4). Abela a sagu hkungga hpe Karai Kasang hkap la sai. Tsun mayu ai gaw shi Karai Kasang a man, ding hpring ai lam lu la sai.Shi nawng jau ai sagu kasha a sai gaw Madu Yesu a sai kumla rai nga ai.

Ya karai Kasang gaw Madu Yesu sai a marang ding hpring ai lam jaw nga sai. chyum laika hta, dai ram nna, shi a sai hta ya ding hpring lu saga ai majaw anhte shi a gawp e' Karai Kasang a pawt sindawng ai kaw na hkye hkrang la ai grau nna hkrum na ga ai (Roma 5:9). nga ai. Dai majaw sai a marang ding hpring shangun ai hta n-ga yesu Hkristu a marang e nga rai kaw na hkye la hkrum saga ai.Hpunau wa hku nna, dai sai a marang dinghpring lu sai lam hpe kam sham hkap la ra ai.

Rutsang kaba aten lawdaw hta, kam sham ai ni nlang, ding hpring ai lam hpe sai a marang la la ma ai hpe mu lu ai. Chyum laika hta, dai ni gaw dai rutsang kaba kata na hkrang pru wa nna, tinang hpun palawng hpe sagu kasha a sai hta hkrut jahpraw la ai ni rai nga ma ai nga nna tsun ai (Shinran 7:14).

Hpu nau wa a hpun palawng hpe sagu kasha ngu ai madu Yesu a sai hte jahpraw sa ni? Jep ai tara a marang e' nlu la ai ding hpring ai lam hpe madu Yesu a sai hte lu la sha ngun ai Karai Kasang gaw htani htana shakawn kungdawn ai hkrum u ga law.

Galai hkrang la sai
Anhte gaw shawng nnan mungkan masha ni kaw shangai wa ga ai. Dai mungkan ting gaw dai n hkru ai wa hta lup mat nga ai(Yawhan 5:19). Dai n hkru ai wa a ta na anhte nchye pru ga ai. Karai Kasang a ta kaw ndu lu ai. Dai shaloi Karai Kasang shi nan anhte hpe Madu Yesu a sai hte galai hkrang shaw la sai. Chyum laika hta, nang (Yesu) gaw sat kau hkrum ndai hte baw lakung sha gu hta na mung ga amyu sagu hta na mung, amyu baw shagu hta na mung, masha mungdan shagu hta na mung Karai Kasang a matu na a sai hte, masha hpe mari la nit dai rai nna nga n la da da nga ai IShingran 5:10). Madu Yesu gaw sai hte anhte hpe Karai Kasang a matu hkrang shaw la sai re ai majaw anhte gawKarai Kasang a matu rai saga ai.

Shawng na prat anhte gaw mungkan Yesu a asai hte galai hkrang shaw la ai hpe kasa petru gaw, Kaning rai n me law Ji wa ni kaw nna, hkan dagraw nga ai nanhte a nse ai a rawn a lai hta na hten mat chye ai a ja gumhpraw hte nanhte hpe galai hkrang la lu na nrai, ana nakap ai, ra n rawng ai Hkristu ngu ai sagu kasha a hpu la ai asai hte sha galai hkrang la lu na myit dai (I Petru 1:18-19).

Masha gaw Ji wa ni kaw na dagraw hkrat wa ai kyang lai len ni hpe ra sharawng ma ai. Dai kyang lai len gaw gaman la la akyu n rawng ai. Dai majaw kata na Madu Yesu a sai hte galai hkrang shaw la sai. Dai majaw tinang hkum hpe n madu lu sai. Kasa Pawlu gaw, nanhte jahpu manu daw nna, mari da sai ni rai nga myit dai. Dai re ai majaw nanhte a hkum hkrang hte Karai Kasang hpe shagrau sha a nga mu law ( I Kor 6:20).

Lak Jet (15) Na Ga San Ni

1. Israela amyu ni gaw hpa baw a majaw tara dara ai kaw na lawt ma ni?
2. Anhte gaw gade a sai majaw tara dara ai kaw na lawt lu ga ni?
3. Shawa num Rahab hpe kin-yu yan hpa baw jaw ma ni?
4. Sumri hkyeng gaw hpa kumla re a ni?
5. Hpu nau wa nang gaw Madu Yesu sai a marang tara jeyang ai kaw na lawt lu ngu kam sham a ni?
6. Jep ai tara a marang n lu la ai dinghpring ai lam hpe hpa baw a marang lu sani?
7. Karai Kasang hte masha hpe majan jasim ya ai gaw hpa rai ta?
8. Tsin yam kaba ladaw kam sham ai ni a palawng hpe hpa hte hkrut jahpraw na kun?
9. Mungkan a masha ni kaw na anhte hpe hpa baw hte galai hkrang shaw la a ni?
10. Madu Yesu a sai hte mari da sai nang gaw kade matu re a ni?

.

^
Lakjet (16)

Malai Hkam Ya Ai

Lakjet (14) hta asai a marang mara dat ya ai lam lak jet (15) hta sai a atsam hte galaw ai bungli ni hpe chye lu sai. Ya malai hkam ya ai lam hte seng nna bai hka ja yu ga. Lam nkau mi hta malai hkam ya nna a mai byin ai. Gashadawn manang wa a matu shat n mai sha ya ai, madu nan sha ra ai. Raitim , lam nkau mi hta malai hkam ya mai nga ai. Gashadawn hka hpe malai wa ya mai ai. Dai majaw yubak hte seng nna malai hkam ya ai lam hpe chye na da ra ai.

Bainam baw hta mara
Israela amyu ni gaw yubak dat ai n htoi hta yubak hpe datlu na matu hkrung ai. Bainam langai hpe hkin jawng wa hpang de la sa wa ma ai. Dai shaloi nam man chya hkam sai hkin jawng wa gaw, dai bainam hkrung a baw hta shi a lata lahkawng maga mara let Israela kashu kasha nni a n hkru n hkra ai hte tara tawt lai ai yubak yawng mayawng tawng ban nna, dai bainam baw hta mara da n htawm san da ai masha a lata hte nam mali de gawt kau shangun na rai wu ai. Shanhte a yubak nga manga hpe gun kau ya ai bainam hpe nam de dat kau na rai mali ai ( Jaw Jau116:21).

Israela amyu ni a yubak ma hkra gaw Karai kasang hkyen da ai hte maren, bainam a baw n tsa du mat sai. Dai yubak gun ai bainam hpe nam de dat dat ai shaloi yubak mung lawm mat wa sai. Dai majaw, Israela masha ni hta yubak n lu sai, mara shagun lu dat lu ai wa gaw Karai Kasang rai nga ai. Karai Kasang gaw shingrai hkyen lajang ya ai majaw Israela amyu masha ni yubak kaw na lawt lu ma ai.

Madu Yesu a ntsa mara
Ya gaw mungkan ting masha yawng a yubak hpe Madu Yesu a ntsa mara da nna yubak a shabrai si hkam ya ai. Chyum laika hta anhte yawng sagu zawn lam dam mat saga ai, langai hte langai tinang lam hkan mat ga ai. Yehova chyawm gaw anhte ma hkra a yubak mara hpe shi a n tsa e mara da nu ai (Esia 53:6) nga tsun ai.

Chyum laika hta anhte ma hkra a yubak mara hpe shi a n tsa mara da nu ai nga ai majaw anhte ma hkra ngu ai hta hpunau wa mung lawm sanit dai. Kamsham ni wa n kamsham ai wa mungkan ting na masha yawng lawm sai rai nga ai. Dai majaw hpunau wa kaw yubak mara loi mi mung n nga sai. Anhte mahkra a yubak nga ai majaw shawng na yubak mara, ya na yubak mara, hrawm hpang galaw na yubak mara mahkra lawm sai. Shi a n tsa nga ai hta Madu Yesu Hkristu hpe tsun mayu ai re. Baptisma Yawhan gaw Yesu hpe mu ai shaloi mungkan ga a yubak gun la kau ya ai Karai Kasang a sagu kasha nga nna tsun ai (Yawhan 1:29). Kasa Pawlu mung Hristu gaw anhte a yubak matu mara si hkam sai( 1 Kor 15:3 b) nga tsun ai. Dai majaw anhte a yubak hpe gun kau ya ai wa gaw Madu Yesu rai nga ai.

Mara shangun na ahkang lu
Israela ni a yubak mara hpe hkin jawng wa sha bainam a baw kaw mara lu ai.Shanhte mara na ahkang n lu ma ai. Dai hte maren, mungkan ting a yubak hpe Karai Kasang sha Madu Yesu ntsa mara lu ai. Chyum laika hta shi yubak n chye ai wa hpe, anhte a matu mara yubak shatai wu ai ( II Kor 5:21) nga ai. Yubak mara n kap ai wa gaw Madu Yesu rai nga ai. Karai Kasang gaw Madu Yesu hpe anhte a majaw yubak lu ai wa shatai nu ai. Shing rai byin shangun ai gaw lai wa sai shaning hkying lahkawng daram kaw na rai nga ai. Dai majaw hpunau wa hku nna, Karai Kasang galaw ai lam hpe kam sham hkap la ra ai. Skhingrai kam sham yang Karai Kasang a ningmu hta hpunau wa gaw yubak n kap sai.Dai gaw shi ga kaja rai nga ai.

Ya anhte a yubak mahkra gaw Madu Yesu a ntsa du mat sai. Yubak a shabrai si mat ai nan rai nga ai(Roma 6:23). Dai majaw anhte a malai Madu Yesu si hkam sai (Hebre 9:28). Dai rai nna yubak a majaw kadai mung kalang bai si hkam n ra sai. Madu Yesu Hkristu gaw mungkan ting a matu si hkam sai. Chyum laika kaw, shi gaw anhte a yubak matu mara gawng malai hkungga rai nga ai, nga nna tsun da ai (1 Yawhan 2:2). Raitim, masha law malawng gaw dai lam hpe n chye ai majaw mung, n kam ai majaw mung ngarai de naw hkrat na rai nga ai.

Jep ai tara a dagam dala
Lak jet (11) hta masha gaw jep ai tara hpe n lu hkan ni majaw, dagam dala hkrum ai lam chye lu sai. Hpa majaw nga yang jep ai tara hkan ai wa gaw langai mung n ngam ai sha dingyang hkan ra ai. Hpunau wa nang hte masha yang gaw jep ai tara nlu hkan ai majaw dagam dala hkrum ma ai(Galati 3:10-13). Dagam dala hkrum ai wa gaw hpun ntsa jen da ai hkrum na ra ai. Raitim Madu Yesu gaw anhte a majaw dagam dala hkrum ai wa rai nna, anhte hpe jep ai tara hte dagam dala na hkrang shaw la sai ( Galati 3:13).

Madu Yesu gaw anhte a malai dagam dala hkrum sai. Dai majaw hpun ngu ai u dang ntsa jen da ai hkrum nu ai. Dai rai n na hpu nau wa gaw dagam dala na lawt sai. Hpun ntsa Jen da n hkrum sai. Dagam dala hte si ai kaw na lawt wa lu ai gaw hpu nau wa a shakut ai hte akyang kaja ai majaw n re. Karai Kasang a chyeju san san majaw sha rai nga ai dai lam hpe kamsham hkap la ra ai.

Si hkam ai
Masha gaw Adam a yubak majaw si hkam ra ai ngu Sharin la sai. Si ai baw hpan masum nga ai.

(1) We nyi si ai
Masha a wenyi hte karai kasang a wenyi daw hka mat ai rai mga ai. Masha yawng Adam a majaw Shangai wa ai kaw na wenyi si chyalu rai nga ai.

(2) Hkum Hkrang Si Ai
Masha a hkum hkrang hte myit masin wenyi hka mat ai Shaloi hkum hkrang si ai nga ma ai. Hpu nau wa a ngam nga ai hkum hpe mang nga ma ai.

(3) Lahkawng lang si ai
Nkam Sham ai wa a hkum hkrawng si mat ai hpang shi a myit masin wenyi ngarai de shang ra ai hpe lahkawng lang si ai nga ma ai, n dai si lam hpe masha yawng kaja nang hkrum katut na rai nga ai. Rai tim karai kasang a chyeju gaw anhte a malai kasha yesu gaw si hkam ya sai. Shing rai masha gaw si ai kaw na lawt lu sai. Madu Yesu gaw u dang n tsa kaw si hkam kau ya sai.

Wenyi si ai lam a matu anhte a malai kawa hte daw hka mat ai dai majaw nye a karai wa e, nye a karai wa e hpa rai nang ngai hpe kau da nga a ta? Nga n na Jahtau u ai (Mahte 27:46). Shingrai madu yesu si hkam ya ai majaw anhte gaw karai kasang hte bai matut lu na ahkang lu la saga ai.

Madu Yesu gaw hkum hkrang hte si hkam ya ai majaw anhte a hkum hkrang ana a hkya mai tsai lu na ahkan hte hkum hkrang htani htana htenza ai kaw na lawt lu sai. Anhte a hkum hkrang si mat yang mung madu yesu yu sa ai shaloi nhten nyat ai hkrum hte bai hkrung rawt na rai nga ai asak naw hkrung nga ai ni gaw nsi sai sha jahkrung sarawt la ai hkrum na rai nga ai (I kor 15:51-55/ 1 Thetsa 4:13-17). Madu Yesu si hkam ai majaw lahkawng lang si ai ngu ai htani htana nga rai kaw na mung lawt lu sai rai tim ndai lam ni hpe hkam sha lu na matu gaw makam masham ra ai.

Lak Jet (16)

(1) Israela mi yubak hpw gade ntsa mara a ni?
(2) Kadai mara a ni?
(3) Masha yawng a yubak mara hpe gade ntsa mara a ni?
(4) Gadai mara a ni?
(5) Anhte a yubak mara gara daram mara a ni?
(6) Hpunau wa kaw yubak mara naw ngam a ni?
(7) Jep ai tara a dagam dala na lawt sa ni?
(8) Hpunau wa dagam dala na lawt sani?
(9) Hpu nau wa Karai Kasang hte bai lu matut sa ni?
(10) Madu Yesu yu wa yang nang gara hku byin na?

.

^
Lak Jet (17)

Masha Singsa Si Ai Lam

Shut phyit ai yubak hpe Madu Yesu a sai marang dat ya ai lam lak jet (14) hta sharin la lu sai. Sai a atsam hpe gaw lak jek (15) hta, malai hkam ya ai hpe gaw lak jet (16) hta sharin sai. Ya yubak galaw ai masha dingsa a lam bai hka ja ga.

Yubak law htam wa ai hte chyeju grau law
Chyum laika hta yubak law htam wa ai hte chyeju grau law htam nga tsun ai (Roma 5:21b) tsun mayu ai gaw, mara law magang chyeju law magang rai nga ai. Shingrai yang chyeju law law hkam sha lu na matu yubak mara law law galaw ra a ni? Nga nna san ra wa ai. Dai majaw, chyum laika hta, Dai rai yang gaw anhte kaning ngu tsun na ma? Chyeju law htam wa u ga yubak kaw na si hka nga ai ni anhte gaw dai hta e kaning rai naw pra nga lu na ga ta? (Roma 6:1-2) nga tsun ai. Dai re ai majaw, yubak mara a si ai lam hpe hka ja yu ga.

Ninghtoi mungdan
Karai Kasang gaw Adam hpe ning htoi mungdan kaw tawn da ai. Ning htoi mungdan nga ai gaw yubak tsep kawp n nga ai shara, Karai Kasang up hkang ai shara hpe tsun ai re.

Ning sin mungdan de
Adam gaw Karai Kasang a ga hpe n madat ai majaw , ninghtoi mungdan na ningsin mungdan de gale mat ai. Ningsin mungdan nga ai gaw, Karai Kasang n-up ai n dai mungdan hpe tsun mayu ai re.

Yubak a mayam tai
Ning sin a Madu gaw yubak re, Madu Yesu gaw, yu galaw ai wa gadai mung yubak a mayam rai nga ai nga tsun ai (Yawhan 8:34). Adam gaw Karai Kasang a ga n madat ai majaw ningsin a mayam tai sai.

Shangai nna
Adam gaw ga n madat ai majaw yubak a mayam tai raitim, shi a kasha ni gaw ningsin mungdan de shangai n na du wa ma ai, yubak a mayam tai ma ai dai majaw hpu nau wa a madu gaw yubak rai nga ai.

Masha ndang di
Karai Kasang gaw hpu nau wa hpe mara dat ya tim hpu nau wa gaw ningsin kata yubak a mayam naw yam nga yang gaw yubak hpe matut galaw na sha re. Masha gaw ningsin kaw na pru na matu mung yubak a mayam na lawt na matu mung ndang di lu ai.

Kasha hpe shangun dat
Karai Kasang gaw ningsin mungdan kaw yubak a mayam tai nga ai masha hpe hkye la na matu ningsin mungdan de kasha Yesu hpe shangun dat ai (Hebre 2:14-15, Mahte 4:14-16f) Madu Yesu gaw ningsin mung dan kw nga tim yubak a mayam n tai ai ( 1 Petru 2:22). Dai majaw ningsin mungdan kaw yubak a mayam tai nga ai ni hpe hkye la lu ai rai nga ai.

Madu Yesu hta
Masha gaw shangai nna ningsin mungdan de du sa wa ai, dai majaw si nna bai pru wa lu ai, Gashadawn dinghku kata kaw shangai nna du sa wa ai si nna bai pru w ra ai. Dai majaw masha gaw si nna ningsin mungdan na bai pru ra ai. Raitim hkum hkrang si yang nga rai de du na re. Dai majaw Karai Kasang gaw masha hpe Madu Yesu a kata kaw bang da ai ( 1 Kor 1:30). Shingrai Karai Kasang gaw masha hpe Madu Yesu kata kaw bang da ai hpe kam sham myit hte hkap la ra ai.

Masha dingsa si
Ning sin mungdan kaw shangai nna yubak a mayam tai nga ai masha hpe masha dingsa nga ai. Dai masha dingsa gaw Karai Kasang a ga n madat ai. Hpa majw nga yang shi a madu a yubak a ga hpe madat ra ai majaw rai nga ai. Dai masha dingsa hpe nawku htung masha ni gaw kaja ai akyang lai len hte nga na matu sharin shaga tim n lu ai. Karai Kasang hku nna gaw dai masha dingsa hpe sharai na matu nshakut ai. Dai hta sat kau na matu myit nga ai.

Dai majaw masha dingsa hpe Madu Yesu a kata kaw bang nna Madu Yesu hte rau u dang kaw jen da nna si hkam shangun ai chyum laika hta yubak a mayam anhte naw ntai nga sana, ngu nna yubak hkum gaw shaza kau ai hkrum u ga she, anhte gawng shing yan dingsa gaw shi hte rau wudang hta jen da hkam ai hpe, anhte chye nga ga ai (Roma 6:7) nga tsun da nga ai. Masha dingsa gaw yubak a mayam yam nga ai kaw na Madu Yesu hte rau si ai shaloi yubak a mayam kaw na lawt mat sai. Hpa majaw nga yang si mat ai wa gaw yubak hta na lawt pru nga ai majaw (Roma 6:6). Masha chyasi hpe gadai mung nlu shangun sai. Shing rai yubak a mayam kaw na mung ningsin mungdan kaw na mung lawt pru sai.

Karai Kasang a ningmu hte masha a ningmu
Masha a ningmu hta u dang ntsa Madu Yesu si hkam ai. Rai tim Karai Kasang yaw shada ai gaw Madu Yesu si na matu nre. Masha dingsa si na matu re. Dai majaw masha dingsa hpe Madu Yesu a kata kaw bang da nna Madu Yesu hte rau si hkam shangun ai. Dai majaw Karai Kasang a ning mu hta u dang ntsa masha dingsa si sai.

Kam sham myit hte hkap la
Hpunau wa hku nna Madu Yesu si hkam ai hpe hkap la na matu yak nga na re. Rai tim Karai Kasang a galaw ai lam hpe kam sham myit hte hkap la ra ra ai. Kasa Pawlu mung Madu Yesu si hkam ai ten hta kam sham ai wa n rai nga ai. Rai tim hpung daw de ning nga hkap la wa ai ngai gaw Madu Yesu hte rau u dang ntsa kaw si hkam sai nga ai(Galati 2:20).

Lup makoi
Masha si mat ai shaloi lup kata kaw lup makoi kau ra ai. Dai hte maren Madu Yesu hte rau si mat sai masha ding sa mung Madu yesu hte rau lup makoi ai hkrum ra ai. Lup makoi ai hpe baptisma nga ai. Kasa Pawlu mung dai baptisma hkam ai hta e anhte si hkam nna shi hte rau lup makoi ai hkrum saga ai nga tsun ai(Roma 6:4). Dai majaw hpunau wa gaw Madu Yesu hte rau lup makoi hkrum nit dai. Hpunau wa a masha dingsa gaw wudang ntsa si hkam nna lup kaw htum sai. Dai majaw hpunau wagaw yubak a mayam na lawt sai.

Bai hkrung rawt sai
Madu Yesu gaw si ai kaw na bai hkrung rawt sai. Dai hte maren anhte mung prat ning nan hte bai hkrung rawt sai. Chyum laika hta Hkritu gaw kawa a hpung shingkang hte si mat ai ni kaw na hkrung sharawt la ai hkrum wu ai hte maren, anhte mung asak sumdam ningnan hta e rat hkawm wa lu hkra nga tsun da ai(Roma 6:4). Bai Chyum laika hta Baptisma hkam ai lam hta, nanhte shi hte rau lup wa nna, si mat ai ni kaw na shi hpe hkrung sharawt la ai Karai Kasang a shachyenai hta, kam sham ai a marang e shi hte rau sharawt la ai mung
hkrum manit dai (Kolose 2:12). Dai majaw hpunau wa nang hkrung rawt sai.

Prat ningnan hte
Shingrai bai hkrung rawt ai shaloi masha dingsa hkrung rawt ai nre. Prat ningnan hte masha nnan hkrung rawt ai Chyum laika hta angawt wa e' nang gat hkai ai nli mung nsi mat yang gaw tu hkrung wa ai n rai. Dai hta kaga nang gat hkai ai gaw tu na ra ai hkum hpe nang gat hkai ndai n rai, mam gu shing n rai kaga amyu nli sha nang gat hkai n dai rai nna, Karai Kasang gaw Jaw mayu ai hte maren dai hpe hkum a jaw nga let, amyu kaga ga hpe ti nang hte seng ai a hkum jaw shajang mu ai (1 Kor 15;36-38). Tsun ma yu ai gaw hkai dat ai nli tum hte tu wa ai hpun a hkrang n bung nga ai. Mam tum gaw hkraw nna si ai zawn re ai tu wa ai shaloi tsit lali nna asak hkrung ai zawn re ai. Dai hte maren Madu Yesu hte rau si ai masha dingsa gaw hkrung rawt wa ai masha n nan hte n bung sai.
Hkristu hta marai langai ngai rai nga ai teng yang gaw, Shi gaw ning nan hpan da ai wa rai nga ai, dingsa hte gaw lai mat wasai, yu mu dai hte gaw ningnan tai wa sai ( 2 Kor 5:17). Shing rai Madu Yesu hta ningnan tai let shangai wa ai wa hpe lahkawng lang shangai ai wa nga ma ai. Law malawng lahkawng lang shangai ai hpe born again gaw akyang lai len galai shai ai shing n rai myit sha mu shamawt ai nga chye ma ai. Dai majaw akyang grai kaja jang mung nawku htung kaw grai shakut jang mung kaja born nga chye ma ai. Ma sha ngai ai shaloi grai shangai nga ai n nga ai. Akyang lai len galai shai n na born mai yang gaw madu yesu yu hkrat wa n na n si hkam ra ai.

Dai majaw born again gaw masha a majaw n re. Karai Kasang a kasha galaw ai bungli re. Dai majaw gadai mung born again n mai byin ai masha n nga ai. N chye ai majaw sha born again n byin ai re. Born again byin na matu galaw na lam n nga ai kam sham myit hte hkap la na sha hpu nau wa a lit rai nga ai.

Lak Jet (17) na ga san ni

1. Yubak mara law htam ...................... grau n na law htam.
2. Adam gaw ningsin mungdan de kaning rai du wa a ni?
3. Ning Sin mungdan de nang kaning rai du wa a ni?
4. Ning Sin mung a madu gaw ...................... rai nga ai.
5. Hpu nau hpe gade kata kaw bang a ni?
6. Madu Yesu hte rau si sa ni?
7. Lup makoi ai hpe hpa nga a ni?
8. Nang gaw Madu Yesu hte rau hkrung rawt sani?
9. Hkrung rawt ai shaloi masha gaw ........................... rai sai.
10. Lahkawng lang bai shangai ai wa gaw akyang lai len galai shai nna re ni?

.

^
Lak Jet (18)

MADU YESU HKRISTU A MAJAW HKAM LA LU AI AKYU

Anhte gaw Madu Yesu Hkristu hte rau bai hkrung rawt ai shaloi lawu de na akyu ni hpe hkam la lu ga ai .

Lahkawng lang bai shangai sai
Madu Yesu gaw lahkawng lang (sh) n'tsa de na n shangai ai masha gaw Karai Kasang a mungdan mu lu na n rai (Yawhan 3:3). Shing nga yang, lahkawng lang gara hku shangai na kun? Madu Yesu gaw hka hte wenyi hta shangai ra ai (Yawhan 3:5). Hka nga ai majaw nkau mi gaw, hka hta lup jang la hkawng lang shangai sai nga nawn chye ma ai. Rai tim hka hta lup nna lahkawng lang n lu shangai ai. Shangai lu ai rai yang Madu Yesu ndai mungkan de yu sa na lam n nga ai.

Lahkawng lang shangai ai hpe chye na matu langai lang shangai ai hpe chye ra ai. Langai lang shangai wa ai gaw kanu a hkri tung kaw na shangai ai rai nga ai. Langai lang shangai ai shaloi. Adam a amyu Adam a nta masha hku shangai wa ai rai nga ai. Adam anyu gaw masha dingsa yubak amyu rai nga ai. Dai langai lang shangai n na sumsing mungdan de nshang lu ai. Lahkawng lang n shangai yang ka rai kasang a mungdan n shang lu ai hta n-ga mu mung n mu yu na re. Lahkawng lang shangai na matu hka lup hkam ai akyang lai len galai shai ai, Karai a lam hta shakut ai, jep ai tara hpe hkan nna nlu nga ai. Karai Kasang gaw masha dingsa Adam amyu hpe madu yesu hte rau u dang kaw gayek sat kau ai. Dai hpang lup kaw lup makoi nna bai jahkrung sharawt ai. Shing rai bai hkrung rawt wa ai shaloi, masha dingsa nraimat ai sha,masha n nan hka nna hkrung rawt ai. Shing rai masha ningnan byin hkra masha ndang di lu ai Karai Kasang a hpung shingkang a majaw rai nga ai (2 Kor 5:17). Dai zawn rai masha ningnan tai wa ai she lahkawng lang shangai ai rai nga ai.

Kasha mungdan de du sai
Shawng na masha singsa prat hta ningsin kata kaw nga ra ai. Dai ningsin kata kaw na n chye pra tim karai kasang gaw madu yesu a marang e gang shaw dat ai. Chyum lai ka hta n sin ahkang aya kaw na anhte hpe ma woi la n na, Shi a tsaw ra ai kasha a mungdan hta shashawn mi ai (Kolose 1:13) nga n na tsun da ai. Dai majaw hpunau wa kaw ningsin a ahkang aya n nga sai. Bai Hkristu Yesu hte hpawn, shi anhte hpe sharawt la nna, Sumsing lamu lahta tang e dung shangun mani ai (Ephesu 2:7). Dai majaw hpunau wa a sum rai nga ai ga nta (hkum) hten mat yang sumsing mungdan kaw masha a lata hte n galaw ai nta. Karai Kasang hkyen da ya ai htani htana wahpang lu saga ai (2 Kor 5:1). Hpunau wa sumsing mung dan kaw nga shara nlu na nre, dai majaw ndai mungkan hpe nmai myit dum ai. Ndai mungkan kaw sumsing kasa hku nna nga ra ai.

Htani htana asak lu sai
Hpunau wa, nanhte hpe hkye hkrang la sai kabu gara shiga ngu ai tengman ai mungga hpe na yu nna, shi hta e kam sham ngut yang ndat da ai chyoi pra ai wenyi hte dazik kap ai hkrum manit dai (Ephesu 1:13). Chyoi pra ai wenyi a dazik kap ya ai hkrum yang Madu Yesu hpe lu sai. Madu Yesu hpe lu wai majaw htani htana asak mung lu sai. Shing rai lu la sai lam hpunau wa chye na ra ai (1 Yawhan 5:11-13).

Karai Kasang a kasha rai sai
Hpuau wa langai lang shangai ai shaloi satan a kasha rai n dai (Yawhan 8:44). Rai tim Madu Yesu hpe hkap la ai ten kaw na karai kasang a kasha tai lu na ahkang lu sai (Yawhan 1:12). Dai majaw anhte gaw karai kasang a kasha ni rai nga ga ai hpe sakse hkam ya ai (Roma 8:16). Kashu kasha rai nga yang sali wunli hkam la ai ni mung anhte rai nga ga ai(Roma 8:17).

Karai Kasang a lata hta
Hpunau wa a asak gaw Karai Kasang a lata kaw rai sai chyum laika hta nanhte a asak gaw Hkristu hte rau, Karai Kasang hta kyem da nga ai (Kolose 3:3). Dai majaw hpunau wa a asak hpe satan n lu hkra sai. Dai hta nga Madu Yesu gaw nye sagu ni gaw nye nsen madat ma ai rai nna, ngai shanhte hpe chye n ngai. Shanhte mung nye a hpang hkan nang ma ai. Ngai shanhte hpe n'htum n'wai asak jaw da we ai rai nna shanhte galoi mung hten bya hkrum na n rai, nye a lata na na shanhte hpe gade e kashun la ya lu na n rai. Shanhte hpe nye lata hta ap ya ai nye wa gaw, yawng hta grau kaba nga ai rai nna, la ya lu na n rai. Shanhte hpe nye lata hta ap ya ai nye wa gaw, yawng hta grau kaba nga ai rai nna, kadai mung wa a lata na shanhte hpe kashun la ya lu na n rai nga na tsun da nga ai( Yawhan 10:27-29).

Ya hpunau wa gaw Madu Yesu a sagu re ai majaw htani htana asak hkrung sai. Hten bya ai kaw na mung lawt lu sai . Hten bya ai ngu ai gaw Ngarai de sa ai tsun ai re. Hpunau wa gaw kawa hte kasha a lata kaw rawng nga ai majaw Satan gaw hpunau wa hpe nlu hkra, n gang shaw lu ai, raitim yubak galaw na matu naw gumlau lu ai hpe gaw sadi ra ai.

Ding hpring ai wa tai sai
Jep ai tara a marang nlu la ai ding hpring ai lam hpe hpunau wa lu la sai. Ding hpring ai lam hpe Karai Kasang sha jaw ya lu ai. Chyum laika hta Karai Kasang gaw ding hpring shangun ai wa rai nga ai (Roma 8:33). Karai Kasang gaw Madu Yesu a sai marang e hpu nau wa hpe ding hpring shangun sai chyum laika hta. Shi a sai hta ya ding hpring lu saga ai nga tsun ai (Roma 5:9). Dai ding hpring ai gaw masha a ningmu hta n re. Karai Kasang a ning mu hta rai nga ai. Chyum laika hta shi hta e Karai Kasang a ding hpring ai ni tai wa u ga, shi yubak n chye ai wa hpe, anhte a matu mara yubak shatai wu ai ( 2 Kor 5:21) nga tsun ai. Dai majaw hpu nau wa nang Karai Kasang a ning mu hta ding hpring sai . dai majaw ding hpring ai wa zawn asak hkrung ra ai.

Karai Kasang a kanawn manang rai sai
Shawng na prat hta hpunau wa gaw Karai Kasang hte n seng ai, dai hta nga Karai Kasang a hpyen rai nga ai. Rai tim ya gaw nanhte chyawm gaw, nsin kata de nna shi a mau hpa n'htoi de nanhte hpe shaga bang ai wa a dan hkung ai magam hpe sha brawng dat ya mi ga, lata la ai amyu hkawhkam hkinjawng ni, chyoi pra ai amyu baw hte Karai Kasang lahku lanu ai masha ni, rai nga myit dai nanhte mung shawng e amyu rai nga myit dai n rai, ya chyawm gaw Karai Kasang a amyu rai wa manit dai, shawng e chyeju hkam la manit dai n rai, ya chyawm gaw chyeju hkam la lu manit dai (1 Petru 2:9-10). Hpunau wa gaw hkinjawng amyu re ai majaw, hkawhkam zawn ahkaw ahkang hkam sha mai ai hta nga nga tinangnan kyu hpyi lu ai. Karai Kasang a kanawn manang rai sai majaw Karai Kasang hte galoi mung ga nawn ma zum mai sai chyeju hpe hkam la lu ai wa rai sai.

Lak Jet (18) a ga san ni

1. Langai lang shangai ai gaw ........................ shangai ai rai nga ai.
2. Lahkawng lang shangai ai gaw Madu Yesu hte rau ............................... ai shaloi rai nga ai.
3. Hpu nau hpe ......................... atsam na gang shaw la nna tsawra ai ..................... a mungdan de sha shawng nu ai.
4. Hpunau wa nang gaw mungkan a ......................................... .
5. Hpu nau wa gaw chyoi pra a wenyi a .................................... sha kap ai hkrum lu sai.
6. Hpunau wa gaw Madu Yesu hpe kam sham sai majaw Karai Kasang a ....................... rai sai.
7. Hpunau wa gaw Madu Yesu a ............................... kaw rai sai majaw, satan wa hpunau wa hpe ........................ sai.
8. Hpunau wa gaw Karai Kasang a man kaw ..................................... rai sai.
9. Hpunau wa gaw hkawhkam ................................. amyu rai sai.
10. Hpunau wa gaw .................................... a kanawn manang rai sai.

h6 id="post-link19">.

^
Lak Jet (19)

HKYE HKRANGLA HKRUM SAI LAM MYIT MU MYIT HKUT

Hkye hkrang la ai lam n pawt kaw na ngut hkra Karai Kasang galaw mat wa ai. Kawa Karai Kasang gaw anhte hpe kasha hku nna hkye la na lam mungkan hpe rai n hpan da ai kaw na myit da chyalu rai nga ai(1 Petru 20). Kasha gaw shinggyim hkrang dagraw la n htawm, si hkam nna bai hkrang raw tai htejahkum shazup ya sai. Chyoi pra ai wenyi gaw mungga hpe jai lang nna, dai lam ni hpe chye na shangun ai. Anhte gaw, kam shan ai myit langai hte sh ahkap la ra ai. Anhte shakut ai lam hpa nnga ai.

Mungga a marang e'
Karai Kasang gaw anhte hpe hkye la ai lam, mara dat ya ai lam htani htana asak jaw ai lam, hkap la ai lam hpe gara hku chye lu na ta? Gashaka dingsa prat hta Karai Kasang hpe masha shada da ga shaga ai zawn mai san la ai. Kasha a lak htat hta gaw man hkrum shaga nna san la mai. Raitim, ya chyoi pra ai wenyi prat hta gaw mungga hku nna Karai Kasang galaw ai lam hpe chye lu ai. Dai majaw mungga hpe hti ra ai.

Mungga gaw kaning nga tsun a ni?
Masha shada da laika ka hkat ai shaloi laika kaw ka da ai hte maren kam hkat ma ai.
Dai hte maren Karai Kasang a ga sadi mi hpe mung chyum laika hta ka da ai hte maren kam mai ai. N kau mi chyum laika hpe atsawm sha n kam ai majaw kaga lam tam nna kam sham na lam tam chye ma ai. Hkam sha lu na matu mung, lamik kumla hpe mung kam na matu tam ai shaloi satan a dawng gawng de du mat wa chye ai. Karai Kasang hpe kam sham lu na matu Yuda ni madaw gaw lamik kumla hpyi ma ai. Heleni ni mahtang gaw hpaji byeng-ya tam ma ai anhte chyawm gaw wudang hta jen da hkrum ai Hkristu a lam hkaw dan ga ai (1 Kor 1:22-23).

Ari n hkrum ma ai
Yubak hte seng nna Madu Yesu gaw ning nga tsun da ai. Mungkan ga hpe tara dara u ga nga nna, Karai Kasang gaw dai kasha hpe mungkan ga de shangun dat wa ai n rai, mungkan ga gaw shi a marang e hkye hkrang la hkrum lu na she shangun dat wa ai. Shi hpe kam sham ai wa gaw tara dara ai n hkrum lu ai, n kam n sham ai wa chyawm gaw Karai Kasang a kasha shingtai a mying ningsang hpe n kam n sham ai majaw ya e hpyi tara dara ai hkrum nga ai ( Yawhan 3:17-18). Chyum laika hta kasha hpe kam sham ai wa gaw tara dara ai n hkrum na nga nna tsun da ai majaw tara dara ai n hkrum sai ngu myit mu, myit hkut kam sham mai nga ai. Karai Kasang gaw masu ga ntsun ai. Masha a sak se anhte kam ga yang gaw Karai Kasang a sak se dai hta grau nna kaba nga ai(1 Yawhan 5:9).

Anhte hpe hkap la sai
Shinggyim masha ni gaw kalang lang tinang gaw sa wa ai ni hpe shachyut chye ma ai. Raitim Madu Yesu gaw ngai hpang de du sa ai wa hpe mung kaja wa ngai n kanawng kau na n ngai (Yawhan 6:37).Hpunau wa gaw Madu Yesu hpang de kaja wa sa wa yang shi nang hpe hkap la na re lem kam mai ai. Shi nan n-gup kaw na n tsun tim shi a mungga hku nna nang hpe hkap la ai lam chye lu ai.

Htani htana asak lu sai
Htani htana asak nga ai gaw sumsing lamu kaw Karai Kasang hte rau nga ai ngu ai hpe tsun mayu ai re. Masha a wenyi gaw ngarai wan kaw mung htani htana asak hkrung na re. Shingrai ngarai wan kaw htani htana hkrung ai hpe htani htana si ai(sh) lahkawng lang si ai nga ma ai(Shk 20:14).

Madu Yesu gaw masha a kasha hta kam sham ai ni n lang hte gaw htani htana asak lu la hkra nga ai(Yawhan 3:15). Hkalup sara Yawhan mung kasha hpe kam sham ai wa gaw htani htana asak hpe lu la wu ai. Kasha wa a ga hpe n madat ai wa chyawm gaw asak hkrung lam mu na wu ai n rai. Karai Kasang a sindawng kahtet ai gaw, dai wa a ntsa e nga nga ai ngu nna htan wu ai(Yawhan 3:36).

Ya hpunau wa gaw kasha hpe kam sham ai majaw htani htana asak hpe lu la sai ngu mungga a marang myit mu lu sai. Htani htana asak gaw si ai hpang lu ai baw n re. Ya asak hkrung nga yang lu ai baw re. Dai asak hpe lu na matu gaw hkum zup jang she, mara n kap jang she, mara n kap jang she, n re kasha hpe kam yang lu ai. Dai majaw chyum laika hpe kam mai ai.

Chyoi pra ai wenyi lu sai
Hpunau wa gaw Madu Yesu hpe hkap la kam sham ai shaloi chyoi pra ai wenyi hpe mung lu sai. Chyum laika hta nanhte hpe hkye hkrang la sai kabu gara shiga ngu ai teng man ai mungga hpe nay u nna shi hta e kam sham ngut yang n dat da ai chyoi pra ai wenyi hte dazik kap ai hkrum manit dai (Ephesu 1:13). Dai chyoi pra ai wenyi gaw hkye hkrang la hkrum ai n htoi du hkra dazik shakap da sai ( Ephesu 4:30). Dai majaw hpunau wa gaw chyoi pra ai wenyi (sh) Madu Yesu a wenyi hpe lu la sai wa rai nga ai. Chyoi pra ai wenyi i hte Madu Yesu a wenyi maren sha re.

Lak Jet (19) ga san ni

1. Hkye hkrang la ai lam n pawt kaw na ngut hkra ............................. galaw ai.
2. Hkye hkrang la ai bungli hpe .................... myit nna ................... gaw jahkum shazup ai.
3. Chyoi pra ai wenyi prat hta Karai Kasang hpe .................... hku shaga mai ai.
4. Karai Kasang a ga sadi ni hpe .................... hta ka da ai hte maren kam mai ai.
5. Karai Kasang hpe kam sham na matu lamik kumla ra a ni?
6. Kasha hpe kam sham ai wa tara dara ai hkrum a ni?
7. Hpunau wa hpe Madu Yesu hkap la ai lam gara hku chye lu a ni?
8. Kasha hpe kam sham ai wa ......................... hpe lu ai.
9. Hpunau wa chyoi pra wenyi hpe i lu sani?
10. Htani htana asak ya lu a ni? si jang lu la a ni?

.

^
Lak Jet (20)

Hkristan Myu Lahkawng

Nnan kam sham wa ai Hkristan ni shut chye ai langai mi nga ai. Dai gaw Hkristan hpe kam sham ai ni yubak n mai galaw ai, dai hta n-ga yubak nlu galaw ai nga nawn chye ma ai. Lama na kam sham sai w gaw yubak mara bai galaw shut yang htani htana asak sum mat na re nga zawn nawn ma ai. Teng sha nga yang htani htana a sak gaw yubak n kap ai majaw, Karai Kasang ra ai hku asak hkung ai majaw htani htana asak lu la ai n re. Karai Kasang a chye ju a jaw sha lu la ai re.

Lama na yubak galaw shagu htani htana asak sum yang gaw htani htana asak n rai sai. Htani htana asak gaw kalang lu da yang dinggrin lu ai rai nga ai. Shing n rai yang yubak galaw nna htani htana asak sum mat nna, bai myit malai shagu bai lu ai nga yang htani htana asak n rai sai. Adaw atang re asak sha rai sai.

Karai Kasang gaw kam sham ai wa hpe htani htana asak jaw ai shaloi gingdan nna jaw ai n re. Matsan dum nna jaw ai re hpe chye da ra ai ( Ephesu 2:8-9). Dai hta nga kam sham ai wa gaw yubak mara naw galaw ai lam kasa Yawhan gaw ning nga ka da ai. Anhte yubak n rawng ga ai nga nna tsun ga yang gaw, anhte hkum hpe anhte hkalem kau ga ai rai nna, teng man ai myit anhte hta n rawng saga ai.Anhte yubak nga law saga ai nga nna tsun yang gaw, anhte shi hpe masu ai wa shadu nna, shi a mungga anhte hta n rawng ga ai( I Yawhan 1:8-10).

Kaja nga yang kam sham ai wa yubak galaw ai gaw machyi makaw hkrum ai hte bung ai. Hkum hkrang hta machyi ai shaloi asak htum mat ai n rai. Raitim, hpa mung nlu galaw ai sha yup ra ntsa kaw galeng taw nga ra ai zawn, kam sham ai wa yubak galaw yang wenyi hte seng ai bungli n lu galaw mat nna machyi nga ai wa zawn rai nga ai. Ndai mungkan hta masha baw hpan myu masum nga ai lam chyum laika kaw nna chye lu ai.

Shinggyim ta re ai masha
Shinggyim ta re ai masha gaw Madu Yesu hpe n kam sham ai, Madu Yesu hpe n hkap la ai majaw Madu Yesu hte nseng ai (Roma 8:9). Madu Yesu hpe myit kraw hta n lu ai majaw htani htana asak n lu ai (1 Yawhan 5:12). Madu Yesu hpe n kam ai majaw ya e pyi jeyang ai hkrum nga ai (Yawhan3:36). Ndai wa gaw Madu Yesu hpe n lu ai majaw myit kraw lawng kata kaw "Ngai" ngu ai tinggyeng myit up hkang nga ai. Kasa Pawlu gaw shinggyim ta re ai masha hte seng nna ning nga tsun ai myi na ta naw reai shinggyim masha gaw, Karai Kasang a wenyi hte seng ai lam hte hpe hkam la lu ai n rai, dai hte gaw shi a matu angawk ngak rai nga ai rai nna, wenyi myit hte sha dai hte hpe jeyang lu ai re ai majaw shi gaw dai hte hpe chye na lu ai n rai( 1 Kor 2:14).

Shinggyim ta re ai masha gaw wenyi lam hpe n chye na ai majaw n ra ai. Mungkan a lam hpe sha myit manoi nga ai. Shi a asak hkrung lam, sat lawat, akyang lai len ni hpe yu yang wenyi myit n rawng ai. Simsa ai lam kabu gara ai lam n nga, nachying pyaw, yawn, pawt sindawng, myit kahtet, n sim sa ai sak hkrung lam hte asak hkrung nga ai. Shinggyim ta re ai asak hkrung lam hpe tara maigan ni kaw sha n re Hkristan ni kaw mung mu lu ai. Hpungup Sara, Hpung Salang ni, Num hpa-awn, Ramma hpa-awn, Nawku hpung masha law law wa yu dat yang Hkristan ni ngu yu tim kraw kata kaw Madu Yesu hpe n lu ai majaw shinggyim ta naw re masha ni rai nga ma ai. Ning re ai asak hkrung lam hte Karai Kasang myit ra ai hpe grau nna madung tawn ma ai. Ning rai asak hkrung ai gaw Karai Kasang a hpung shing kang hpe shagrit ai lam rai ng ai.

Wenyi hpring ai masha
Wenyi hpring ai Hkristan gaw Madu Yesu hpe myit masin kata kaw hkap la nna shi a sak hkrung lam hpe up hkang shangun ai wa re. "Ngai" ngu ai gumrawng myit hpe jahkrat kau ai. Ndai masha gaw Madu Yesu hpe lu la ai majaw jet ai Hkristan rai nga ai. Htani htana asak lu la ai(1 Yawhan 5:12). Tara dara ai kaw na lawt lu sai (Yawhan 3:18). Karai Kasang a man dinghpring san seng ai wa rai nga ai (1 Kor 1:12-13). Ndai wa gaw tinang a prat hpe tinang nan n-up hkang ai sha Madu Yesu hpe up hkang shangun ai majaw Karai Kasang ra ai hku asak hkrung ai wa re. Dai majaw, wenyi a asi ngu ai, tsawra ai, ngwi pyaw ai, kabu gara ai, myit nyem ai, tinang myit hpe hkang lu ai ngu ai wenyi asi ni hpe shi a prat hte mu lu ai (Galati 22-23).
Ndai wa a prat gaw lachyum rawng ai pandung shadaw nga ai. Tsun shaga ai, sat lawat myit mang ai lam Karai Kasang a myit ra ai hku rai nga ai majaw, masha ni a matu kasi la hpa byin nna masha hpe gang (lau) la lu ai. Shi a prat gaw Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan nna masha nlang hkungga la ra tsawra ai hkrum lu nga ai. Kam sham ai ni yawng mung shi zawn asak hkrung ra ai. Shingre ai wa hpe tara maigan ni mung hkungga nna, shi a marang eKarai Kasang hpe kam sham wa na rai nga ai. Karai Kasang myit ra ai wa rai nna, kam sham ai ni yawng a myit mada ala nga ai sak hkrung lam rai nga ai.

Shinggyim ta naw re ai hkristan
Shinggyim ta re Hkristan gaw Madu Yesu hpe myit kraw kata lu la wai wa re majaw htani htana asak lu la sai wa, jeyang ai kaw na lawt sai wa, Hkristan langailu la ging ai ahkaw ahkang lu ai wa re. Raitim Madu Yesu hpe tinang a prat hta up hkang na ahkang n jaw ai. Ngai nga ai tinggyeng myit hte prat hpe up hkang ai. Dai majaw Hkristan raitim Hkristan n re ai zawn shinggyim ta naw re asak hkrung lam hte sak hkrung ai.
Ndai masha gaw Madu Yesu hpe lu sai majaw htani htana asak n sum tin shinggyim ta raw asak hkrung ai majaw, shi a asak hkrang lam gaw Karai Kasang a hpung shingkang n shadan ai hta n-ga shagrit ai masha rai nga ai. Shinggyim kata masha zawn (Galati 5:19-21) kaw madun da ai shinggyim ta ( hkum shan a bungli) asi ni hpe sha si nga ai.

Kawrinhtu Nawku Hpung
Kawrinhtu nawku hpung ni gaw shinggyim ta hte maren asak hkrung ai majaw Kasa Pawlu ning nga shanhte hpe hta wu ai. Ngai chyawm gaw hpunau ni e, wenyi myit rawng ai ni hpe zawn nanhte hpe tsun dan lu made ai n rai, shinggyim ta naw re ai ni hte, Hkristu hta e ma chyangai hpe zawn tsun dan yu ma sade ai. Kaning rai nme law nanhte shinggyim ta naw rai nga myit dai. Nanhte hta e manawn masham hte ga law, ga la rai nga myit dai majaw, mungkan masha zawn naw hkawm nga myit dai, n rai myit ni? Koringhtu nawku hpung gaw shinggyim ta hte asak hkrung tim hkye hkrang la hkrum sai lam n sum ai nga nna Kasa Pawlu a shakram laika hta ning nga ka da ai. Hkristu Yesu hta e shachyoi shapra hkrum nna, chyoi pra ai ni ngu na shaga la ai Korinhtu mare (1 Kor 1:2) nga ka da ai. Dai hta n-ga dai ni gaw Madu Yesu yu sa wa ai shaloi hkam la lu na lam ni hpe ning nga ka da ai. Hpang jahtum na pahtau ngoi wu ai shaloi e akajawng sha, myi grip mi hta e anhte yawng hte gaw lai mat na ra ga ai (1 Kor 15:52 a).

Shingrai shinggyim ta re ai Hkristan ni gaw hkye hkrang la hkrum sai lam n sum tim Karai Kasangmyit ra ai hpe jahkum shazup ai wa n re, masha myit kataw hpa asak prat hte asak hkrung ai majaw Karai Kasang a hpung shingkang mung shanhte a majaw n dan hkung lu ai. Shanhte nan mung sim sa ngwi pyaw lam nlu, myit ru shara asak hkrung lam hte asak hkrung ma ai. Shing re asak hkrung lam hte n hkrung ai sha wenyi up hkang ai asak hkrung lam hte asak hkrung ra ai.

Madu Yesu hpe up hkang shangun nna
Shinggyim ta re ai Hkristan gaw shi a prat hta "Ngai" up hkang nna Madu Yesu hpe shara n jaw ai lam chye lu sai. Shingrai shinggyim myit hte sha matut nna asak hkrung yang gaw Karai myit ra lam n lu, Karai Kasang hte nhtan shai nna Karai ra ai hku n hkan, dai hta n-ga n lu hkan ai(Roma 8:7-8).
Dai majaw Madu Yesu up hkang ai prat wenyi hte hpring ai asak hkrung lam hte bai asak hkrung lu hkra tinang sak prat a madu hku, bai up hkang sha ngun ra ai myit masin hpe shagrit shanem n na ti nang a prat hpe madu yesu hpe kaja wa up hkang shangun yang shigaw hpunau wa a asak prat hta up hkang na rai nga ai. Madu yesu up hkang ai asak hkrung lam gaw wenyi myit hpring ai asak hkrung lam rai nna Karai Kasang myit ra ai hku bai asak hkrung lu na re wenyi asi mung bai si lu na re.

Lak Jet (20) na ga san ni

1. Madu Yesu hpe kam sham sai ni yubak mara i bai ga law na kun?
2. Kam sham ngut ai hpang yubak bai galaw yang hta ni hta na asak sum a ni?
3. Shinggyim ta re HKristan madu yesu hpe i lu a ni?
4. Hkristan ni hta Shinggyim ta re masha nga a ni?
5. Shinggyim ta re ai wa gaw wenyi hpring ai Hkristan re ni?
6. Kaning rai asak hkrung ai wa gaw wenyi hpring ai Hkristan re ni?
7. Wenyi asi hpe tsun dan rit.
8. Shinggyim ta re Hkristan hpe gadai up hkang a ni?
9. Shinggyim ta re ai Hkristan hkye hkrang la ai lam sum a ni?
10. Kaning rai wenyi hpring ai hkristan tai na?

.

^
Lak Jet (21)

Tsap Ai Shara Hte Tatut Bungli

Hkristan langai hku tinang a tsap ai shara (standing) hte tinang a tatut bungli hpe atsawm sha chye na ra ai. Tsap ai shara nga ai gaw kam sham ai ni a matu Madu Yesu galaw ya ai rai nga ai. Nta langai hta n pawt n hpang hte bung ai. Tatut bungli gaw kam sham ai wa shani shagu galaw ai tatut bungli hpe tsun mayu ai re. Tsap ai shara hpe madam dan ga nga yang –

Yubak mara n kap ai
kam sham ai wa gaw shani shagu myit hte mung, hkum hkrang hte mung myu mi hte n rai yang myu mi hte shut hpyit tawt lai na re. Rai tim shi gaw Madu Yesu hta yubak mara n kap ai wa re (Yawhan 3:18) Shhut hpyit tawt lai ai yubak a matu kawa gaw kasha hpe sharin ai zawn Karai Kasang a sharin shaga ai hkram na rai nga ai (Hebre 12:5-11). Tara dara ai lam gaw, yubak masha hte seng nna, sharin shaga ai lam law kasha ni hte sha seng ai. Dai majaw kam sham ai ni gaw aten shagu Karai Kasang a sharin shaga ai hpe hkan ra na rai tim, yubak a matu tara dara ai kaw na lawt lu sai ni rai nga ma ai. Shing rai kam sham ai langai a matu yubak n kap ai gaw Madu Yesu hta hkam la lu ai gaw tsap ai shara re. Kam sham ai wa kyang lai len hta yubak lu tim Madu Yesu hta mara nlu ai. Maga mi hku nna tsap ai shara gaw Karai Kasang a ningmu rai nna masha a ning mu n re. Ndai lam ni hpe chye na lu hkra Kasa Pawlu Korinhtu nawku hpung hpe ka ai laika hpe yu yu ga. Dai nawku hpung gaw yubak n kap ai ni n re. Shanhte gaw shinggyim ta naw rai nga ma ai. Manawn masham hte ga law ga la rai nga myit dai majaw (1 Kor 3:3). Dai hta n ga kawa a num shaw ai wa mung shanhte hta lawm nga ai. Ngam ai ni mung yawn ai myit n madun ai sha nga nga ma ai. Gum rawng gum tawng rai nga ma ai (1 Kor 5:1-2).

Korinhtu nawku hpung gaw n san seng ai. Raitim kasa Pawlu shanhte hpe laika ka ai shaloi Hkristu Yesu hta e shachyoi shapra ai hkrum nna, chyoi pra ai ni nga na shaga la ai Korinhtu mare na Karai Kasang a hpung nga nna kada nga ai (1 Kor 1:2) hpa majaw shing nga ka a ni? Shawng e shanhte a yubak hpe nchye ai majaw kun? nre ai. Shanhte a yubak hpe Kasa Pawlu atsawm sha chye nga ai.

Kasa Pawlu tsun mayu ai gaw Korinhtu nawku hpung gaw Madu Yesu a yubak n kap nna, san seng ai gaw Karai Kasang Madu Yesu a marang jaw ai hpe tsun mayu ai re. Ndai lam gaw Madu Yesu hta shan hte a tsap ai shara re. Shanhte a tatut bungli n kaja ai. Ga law ga la, shing jawng ai shada da shai wa ai lam ni gaw shanhte a tsap ai shara rai nga ai. Dai ni gaw, yubak galaw ai rai nna kaja mung n kaja nga ai. Rai tim shanhte a tsap ai shara gaw Madu Yesu hta re ai majaw yubak n kap nna san seng ai. Hpa majaw nga yang Madu Yesu san seng ai gaw shanhte a san seng ai rai nga ai (1 Kor 1:30).

Tsap ai shara gaw Karai Kasang a ning mu rai nna, masha a ning mu re. Karai Kasang gaw Korinhtu nawku hpung hpe Hkristu hta mu ai. Dai majaw shanhte gaw Madu Yesu hta yubak n kap san seng ai. Masha gaw tatut bungli hpe sha mu ai. Dai majaw tatut bungli ntsa kaw sha langai hte langai daw dan chye ma ai. Shing nga yang Karai Kasang gaw, tatut bungli hpe n sawn ya ai kun ngu nna san shara rai nga ai. Karai Kasang gaw kam sham ai wa Madu Yesu hta lu la da ai san seng ai hpe n hkra nga ai. Tatut bungli a matu kawa gaw kasha hpe sharin shaga ai zawn sharin shaga na re. Lama na sharin ga hpe n madat yang gaw shi a hkum hpe dawm la kau ai du hkra galaw na rai nga ai.

Ding hpring ai lam
Ding hpring ai gaw tara dara ai hte seng ai kam sham ai wa gaw Madu Yesu hta nga ai majaw Karai Kasang a mingmu hta ding hpring ai. Dai majaw Kasa Pawlu gaw shi hta e Karai Kasang a ding hpring ai ni anhte tai wa u ga, shi yubak n chye ai wa hpe anhte a matu mara yubak shatai wa ai (2Kor 5:21). K arai Kasang gaw yubak nkap ai Madu Yesu hpe anhte a majaw yubak kap ai wa shatai wu ai hpa majaw nga yang (anhte a tatut bungli a majaw n re) Karai Kasang a man ( masha a man n re) ding hpring lu na matu re nga tsun da ai. Dai majaw kam sham ai ni gaw Karai Kasang a ningmu hta Madu Yesu a marang e ding hpring ma ai. Ndai lam gaw kam sham ai ni a tsap ai shara rai nga ai Shanhte a tatut bungli a ntsa daw dan ni a re. Masha a ning mu n re. Tsap ai shara gaw Madu Yesu hta madung ai. Dai majaw kam sham ai ni yawng a tsap ai shara maren sha rai n na galai shai ai lam n nga ai. Tatut bungli gaw tinang a galaw ai bungli kaw madung ai majaw langai hte langai n bung ai shai nga ai.

Tsap ai shara hte tatut bungli nshai yang suk sak ai lam byin wa na re. Kadai mung yubak n galaw ai a nga lu ma ai. Shing nga yang kam sham ai ni yubak bai galaw yang, dinghpring ai lam, san seng ai lam sum mat sai nga nawn chye ma ai. Karai Kasang a man Madu Yesu a marang lu la da ai dinghpring ai, san seng ai gaw Madu Yesu n galai shai ai zawn n galai shai nga ai. Raitim yubak a majaw Karai Kasang hte mala hka nna kabu gara ai lam sum mat na, kanu kawa ga n madat ai kasha gaw kabai kau ai n hkrum tim kabu gara lam n nga sai. Kanu kawa man myi man n lu ai sha myi man kaji nga ai.

Dai hte maren yubak galaw ai kam sham ai wa mung Karai Kasang man myi man kaji ai. Dawi gaw Betsheba hte shut hpyit ai shaloi nlu kabu mat ai majaw ning nga kyu hpyi ai, nang daw kau ai n rut nra ni bai kabu lu mu ga, ga ngwi gap yaw ngai hpe shana ya e, na a hkye hkrang lam ai lam a kabu gara ai gaw, ngai hpe bai jaw nna, n wai ai wennyi hte ngai hpe shadaw da e (Shk 51:8,12).

Korinhtu nawku hpung masha ni shanhte a sak hkrung lam hta san seng ai lam n nga ma tim, wenyi kum hpa lu shajang ma ai. Dai hta n-ga san seng ai ni hpe Madu Yesu gaw ga-ang gang hkau e hkrum na matu shalun la ai hkrum na lam Kasa Pawlu ning nga ka da ai. Yu mu sung htum ai ga, ngai nanhte hpe tsun dan made ga, anhte yawng yup pyaw mat na n rai. Raitim mung hpung jahtum na pahtau ngai wa ai shaloi e' a kajawng sha myi grip mi hta e' anhte yawng hte gaw lai mat na ra ai. Dai pahtau kaja wa ngoi wu na ra ai rai nna, si mat ai ni gaw, n hten n mat chye ai sha bai hkrung rawt wa na mara ai hte, aanhte lai mat na ra ai(1 Kor 15:51-52). Tsun mayu ai gaw Madu Yesu yu wa ai shaloi shinggyim ta rai asak hkrung ai Korinhtu hpung masha ni hkum hkrang lai mat na rai nga ai. Shinggyim ta hte asak hkrung nna shanhte a hkye hkrang la hkrum ai lam n sum ma ai. Shingrai n sum ai majaw shinggyim ta hte asak hkrung na matu n re. Shinggyim ta hte asak hkrung ai majaw sum ai lam ni hpe mung bai yu yu ga.

Mala Hka Ai
Kam sham ai wa gaw Madu Yesu hpe hkap la ai ten kaw na Karai Kasang a kasha rai sai (Yawhan 1:12). Tinang myit ra ai hku hkan nna shut hpyit mara galaw nga tim Karai Kasang a kasha rai nga ai. Kasha ai gaw kanu kawa a ga madat ai ten sha kasha rai nga ai n re shaga madat ai majaw, kasha tai wa ai nre shangai wa ai majaw kasha rai nga ai. Dai majaw ga n madat ai majaw kasha aya sum mat ai n re. Kasha tai wa ai gaw shakut nna kaja ai masha tai wa ai n re. Kanu shangai dat ai majaw tai wa ai re.
Dai hte maren Karai Kasang a kasha byin tai wa ai mung akyang hte shakut nna tai wa ai n re. Wenyi hta shangai wa ai majaw sha re. Dai lam gaw tsap ai shara re. Masha a tatut bungli majaw n re. Karai Kasang galaw ai bungli gaw n galai shai nga ai. Madu Yesu jaw ai ga shadawn hta mat mat ai kasha gaw gumhpraw majoi jai let n kaja ai lailen hte sak hkrung nna kawa kaw na pru mat wa tim kawa a kasha sha naw rai nga ai. Kawa kaw na pru mat wa ai majaw kawa hte mala hka nna kawa a Sali wunli pyaw hpa hpe a hkam sha mat tim kasha sha naw rai nga ai. Shi bai n htang wa ai shaloi kawa gaw "sha e nga bai hkap la ai" (Luka 15:4).

Kasha ni gaw kanu kawa ga madat na matu re. Kanu kawa ga madat yang she kanu kawa ni myi man pa nga ai. Dai hte maren kam sham ai ni mung Karai Kasang a ga madat ra ai, shaloi she Karai Kasang a hpung shingkang dan hkung na rai nga ai. Karai Kasang a kasha ni kyang lai len htenza nga yang Karai Kasang a hpung shingkang shagrit ai lam rai nga ai.

Lak Jet (21) na ga san ni

1. Tsap ai shara gaw ........................................ a galaw ai lam re.
2. Tatut bungli gaw ........................................ a galaw ai bungli re.
3. Tsap ai shara gaw ........................................ a mu mada ai la rai nga ai.
4. Korinhtu nawku hpung gaw Madu Yesu hta san seng ai gaw shanhte a .......................................... rai nga ai.
5. Korinhtu nawku hpung gaw shinggyim ta zawn yubak galaw shut hpyit ai gaw shanhte a ............................ rai nga ai.
6. Kam sham ai wa gaw ................................... hta nga ai majaw ........................... ningmu hta dinghpring ai.
7. Madu Yesu a marang lu la ai lam gaw n galai shai tim yubak galaw yang hpa baw sum na kun?
8. Dawi shut hpyit ai shaloi hpa baw sum a ni?
9. Karai Kasang a kasha tai ai gaw .......................................... rai nga ai.
10. Yubak galaw jang hpa baw sum na kun? hpa gaw n sum a ni?

.

^
LLak Jet (22)

Kaba Wa Ai Hte Kung Wa Ai

Krung kanu hte houn ni yawng kaba wa chye ai, kaba wa ai hpang kung wa naa apu pu asi si ma ai. Dai rai yang she law htam wa ai. Masha mung shangai nna kaba wa ai. Ma shangai nna n kaba wa jang kanu kawa ni myit n pyaw na re. Dai hta n-ga kaba sai ni n kau mi mung n kung ma ai. Masha kaba wa tim ma myit sha naw myit nga yang gaw n mai kam ai, mazawn galoi mung yu nga ra ai. Dai majaw masha shagu shangai nna n ngut ai. Ten du jang kaba wa nna kung wa ra ai. Dai hte maren wenyi hte seng nna mung kam sham ai ni gaw madu Yesu hta lahkawng lang shangai nna nngut ai, kaba wa ai hte kung wa ai lam ra ai.Ten du tim n kaba wa n kung wa jang mang hkang sha law nga ai.

Shinggyim ta hku sha len
Kam sham ai wa kaba kung jat wa ai lam nnga yang, wenyi myit hte asak n hkrung lu ai. Korinhtu nawku hpung gaw kaba wa nna kung jat wa ai lam nnga ai majaw Kasa Pawlu gaw ngai chyawm gaw hpu nna ni e wenyi myit rawng ai ni hpe zawn nanhte hpe tsun dan lu made ai n rai shinggyim ta naw re ni hte Hkristu hta e’ ma chyangai ni zawn tsun dan yu ma sade ai (1 Kor3:1) nga nna ka da nga ai. Shinggyim ta naw re ai ni, nga ai gaw Karai Kasang hpe n kam sham ai wa hpe tsun mayu ai. Kam sham ai ni n kaba kung jat yang mungkan masha hte maren sha rai nna gin hka n lu ai.

Ja Ai Lu Sha
Ma chyangai ni gaw ja ai lusha hpe nn lusha ma ai. Dai hte maren wenyi hte seng ai ma chyangai ni mung ja ai lu sha n lu sha ai. Wenyi chyu hpe sha lu ma ai Kasa Pawlu gaw, grai n rin lu myit dai majaw shat shat mai nre ai sha chyu hkrai sha ngai nanhte hpe gawn jaw made ai (1Kor 3:2). Hebre laika ka ai wa gaw melhkizedek a lam hpe anhte tsun shara law law wa nga ai rai timung nanhte a na dabang tsan nga malit dai majaw, ga lachyum tsun dan na yak la nga ai. Kaning rai n me law aten hpe tau yu yang gaw, nanhte sara tai ram manit dai, rai timung Karai Kasang a mungga hta na shawng na ga kanu hpe pyi marai langai ngai e nanhte hpe naw sharin ya ra ai ni rai nga myit dai rai nna, ja ai sha hpa hte nram ai ni chyu sha naw lu ra ai ni tai wa manit dai.

Ja ai lu sha nsha ai gaw hpa mang hkang byin a ni nga nna san hpa nga ai chyu sha chyu ai wa gaw, n gun n rawng, bungli nlu galaw ai. Ja ai lu sha hpe sha yang she n-gun ja na bungli lu galaw ai. Dai hte maren wenyi chyu hpe sha chyu ai ni mung Karai Kasang n mai jai lang ai. Ma ngai zawn masha ni hpe sha shamyet nna lu sha na rai nga ai. Ma chyangai gaw bungli nlu shi nga ai. Shanghte hpe galoi mung sin yu nga ra ai.

Yubak hta pyaw len
Ma ni gaw matsat shabat re ai hpe n chye matsat ma ai re ma ai. Mu mamu hpe n-gup de hta bang chye ma ai. Hkam ja lam hpe mung n chye, tinang a matu, hkrit ra, tsang ra, na hpe n chye, dai majaw shanhte hpe aten hpring yu taw nga ra ai. Dai hte maren, wenyi hta n kung kaba wa ai ni gaw shanhte a yubak hta pyaw len chye ma ai. Tinang a matu hkrit tsang lam nga n nga hpe n sawn ai sha shinggyim ta myit hku hkan ai majaw shanhte hpe aten hpring yu taw nga ra ai.
Korinhtu nawku hpung gaw n kung kaba ai majaw manawn masham ga law ga la, shada da n htuk ma ai(1 Kor 3:3). Shing re akyang gaw kam sham ai ni hta n mai rawng ai. Rai tim wenyi hta ma chyangai naw rai nga yang gaw naw nga na re, Wenyi hta n kaba n kung yang tinang a matu sha n rai masha ni a matu mung n kaja nga ai. Kam sham ai hpunau ni hpe gawng kya shangun ai, kam sham ai ni a lapran mang hkang shalaw nna hka bra shangun ai, dai hta n-ga n kam sham ai ni a matu myit kataw hpa rai nga ai. Raitim kung ai ni a asak prat gaw n kam sham ai ni Karai Kasang hpe n mu lu hkra ning hkap sing dang ai tai ni. Karai kasang a hpung shing kang hpe n shadan ai sha, mying ning sang hpe shagrit ai tai ai. Dai majaw kam sham sai ni kaba kung wa ra ai.
Sak hkrung ai nawku hpung ni gaw wenyi hta kaba kung jat ai lam n nga yang, mang hkang hkum sumhpa hte hkrum katut na re.Korinhtu nawku hpung zawn wenyi kumhpa lu tim mang hkang ni n lu ran hkra suk sak wa lu ai. Ma law law nga ai shara manghkang law nna, hpa mung nmai galaw ai, kaba kung jat jang she manghkang hpe ran lu na re. Kaba kung hpan ai lam n nga yang ma ni a bungli gaw wan hkru ai zawn kalang ta rawt wa nna bai hkrat mat chye ai. Gara ma mung bungli kaba n lu galaw ai. Nawku hpung n kau mi hta wenyi ma ni sha law chyawng ai majaw galoi mung ma woi wa nga ai Hpungup sara hpe sha marit nga ma ai. Hpungup sara n nga yang hpa n chye galaw sai. Hpungup sara mung wenyi masha naw rai nga yang gaw ma ni hpe kaba kung hpan wa hkra, gawn lajang jaw na n chye ai. Chyu n tau kaba hte laban shani hka law law hte gayaub da ai chyu hpe (masha ra ai mungga) jaw lu chye ma ai. Dai majaw wenyi ma ni n kaba na manghkang law ai. Dai re ai majaw hpu nau wa wenyi hta kaba kung hpan ra ai.

Lak Jek(22) ga san ni

1. Ma ni gaw shangai ngut jang hpa naw ra a ni?
2. Ma n kaba wa jang gadai myit npyaw a ni?
3. Lahkawng lang shangai ai hpang hpa naw ra a ni?
4. Wenyi myit hte asak hkrung lu hkra hpabaw ra a ni?
5. Shinggyim ta naw re ai masha gaw ganing re wa re ni?
6. Ma ni gaw kaning re lusha hpe sha chye ma ni?
7. Bungli galaw lu hkra kaning re lusha hpe sha ra a ni?
8. Ma ni gaw kaning re hte pyaw chye ma ni?
9. Nkaba yang na mang hkang hpe ka dan rit.
10. Hpa majaw nawku hpung kaw manghkang law a ni?
11. Hpa majaw kam sham sai ni amu bungli kaba nlu galaw a ni?
12. Hpa majaw Hpung up sara hpe sha shamyet ra ai ni?

.

^
Lak Jak (23)

Kaba Kung HpanWa Na Lai Ladat

Ma ni gaba wa na matu lawu na lam ni ra ai. Hkam ja lam, malu masha, lagaw lata sha mu sha mawt na, hkring san a, aten ni ra ai. Dai ni hkum zup jang she shi kaba wa ai.

Malu Masha
Ma kaba wa hkra shawng nnan chyu chyu na rai. Kanu a a chyu gaw ma ni a matu kaja htum rai nga ai. Dai hte maren wenyi a matu mung wenyi chyu hpe lu ya ra ai, Chyum laika hta, dai re ai majaw, dai madu gaw n-gaw n nyeng rai nga ai hpe, nanhte chyim yu manu yang gaw, nkru hkra hkalem hkalam, sawt masawt manawn masham hte nsu nnawn ai baw law ai ga nlang hte hpe kau da nhtawm, ma chya ngai zawn dai hkye hkrang la ai chyeju hta hta kaba wa lu myit ga, kang hpan ai hte jet ai chyu hpe myit ma rin nga mu nga tsum ai (1 Petru 2:1-3).
Ma gaw chyu nchyu yang ngaba wa ai zawn wenyi masha mung mungga chyu jek hpe nchyu yang nkaba wa ai mungga gaw wenyi a matu chyu re ai majaw hti hkaja ra ai. Nkau mi gaw madat nna sha mungga hpe hkam la ma ai timung nan hti hka ja ai lam nnga ai. Mungga hpe nhti nkha ja nna kaba wa ai dingtawk lam nnga ai. Dai majaw kaba mayu yang chyum lai ka hpe hti hka ja ra ai.

Kyu hpyi ra ai
Tinang a atsam hte Karai Kasang a kasha nmai byin ai zawm tinang a atsam hte Hkristan sak hkrung lam hta asak nhkrung lu ai Hkristan sak hkrung lam hpe Karai Kasang a hpung shing kang hte sha asak hkrung la ai. Madu Yesu gaw kaning rai nme law ngai hte hka jung nanhte hpa mung n-galaw lu myit dai nga nna tsun ai (Yawhan 15:5). Dai majaw kaba kung hpan wa hkra kyu hpyi ra ai. Kyu hpyi ai gaw ta sharawt nna asum jaw ai lam, Karai Kasang hpe tsep kawp kam hpa ai lam rai nga ai. Karai Kasang hte galoi mung matut ra ai.

Kanawn mazum ai lam
Ma ni kaba wa hkra gin sup ai lam ra ai. Dai hte maren kam sham ai ni mung kaga ni hte hkrum shaga kanawn mazum ra ai. Kam sham ai ni shada hkrum yang, shada da n-gun jaw sak se hkam, chyeju shakawn, sharin shaga hkat rai n na wenyi kaba rawt jat wa lu ai. Dai majaw anhte gaw tinang zup hpawng ai lam hpe nkoi nkau ai sha shada da hpe shadum jahprang nga ga, dai nhtoi du magang ra ai hpe nanhte chye myit dai majaw shing rai shadum jahprang shara grau nna rai nga ai (Hebre 14:25).

Hkring sa ai lam
Ma ni kaba wa na matu yup hkring sa ra ai, ma ngai naw gaji yang law law yup ai. Wenyi lam hta mung hkring sa ra ai. Gara hka hkring san a kun?, hkring sa ai gaw, mu n galaw ai sha masha ni hpe kam hpa manoi ai lam rai nga ai. Karai Kasang hpe kam nna hkring sa mai ai. Madu Yesu gaw hkyi ba la nna lit li gun ai ni yawng he e ngai kaw wa marit ngai nan hte hpe ban sa shangun na made ai nga nna ta la dawn tau la ai (Mahte 11:28). Masha shaga li ai lit lu shajang ma ai. Dai lit ni hpe Madu Yesu hpai ya mayu ai. Dai majaw shi hpe tinang a li ai lit hpe ap ya ra ai. Lit li nga jang wenyi hta kaba kung hpan wa ai lam n nga ai. Mung kan kaw naw nga nga ai majaw yak hkak sin yam gaw naw nga na re. Dai majaw madu yesu gaw nanghte gaw mungkan ga e n ni n kri hkrum sha myit dai, rai timmung dakring dakan rai nga mu, ngai gaw mungkan ga hpe dang kau da ni ai ngu mu ai (Yawhan 16:33b).
Hkristu hta law law hkring sa jang wenyi hta grau jat kaba wa lu ai. Kadai rai timung, tinang hta myit tsang ai hte, tinang a prat galu a ga dawng mi daram jat la lu na myit ni? (Mahte 6:27). Myit ru myit tsang ai gaw wenyi hpe machyi shangun nga ai. Dai majaw Karai Kasang gaw, na a myit masin mahkra hte Yehowa hpe kam hpa nga u, na a chye chyang ai ayan hta hkrum shamyet shanat nga u. Lam shagu hta shi hpe adum nga u, shing rai yang shi na a lum shading na ra ai. Ngai hpaji rawng n ngai hkum myit et. Yehowa hpe hkrit hkrungga nna yubak hpe koi kau u shing rai yang na a hkum hkam kaja nga nna, na a n rut a ra ni hta laswi hpring na ra ai (Gashagyawy 3:5-8).

Hkam kaja ra ai
Ma ni kaba wa na matu hkam kaja ra ai, kade sha tim n hkam ja yang kaba wa na n re. Dai hte maren wenyi hta mung hkam kaja ra ai. Wenyi hpe machyi sha ngun ai gaw yubak re. Kam sham sai marai langai ngai yubak galaw shut yang kaba wa ai lam tsap mat ai. Shakawn kungdawn sara wa gaw,Ngai azim sha nga nga yang tut tut sharung shayawt nga n ngai majaw, nye a n rut n ra ni tsam mat ma ai (Shk 32:3-4). Hkum n pyaw ai wa gaw sadi ra ai, tsi lu ra ai, tsi tsi ra ai. Dai shaloi she hkam kaja na kaba wa na rai nga ai. Dai hte maren wemyi hta hkam kaja nga na matu yubak mare hpe Yehowa a man hpyinem tawng ban ra ai. Chyum laika hta shaloi ngai gaw nye a yubak nang hpe madun dan nna, nye a mara hpe makoi da n ngai n rai. Ngai shut hpyit ai lam Yehowa hpe ngai nem kau na ngai atsun nga nna, nang gaw nye yubak mara hpe raw kau ya nit dai(Shk 32:5). Masha gaw yubak n kap jang machyi makaw nnga, machyi makaw nnga jang hkam kaja na kaba wa na lam sha nga ai.

Aten hpe la ra ai
Ma kaba wa na matu aten hpe la ra ai. Gade mi sadi sahka rai gawn lajang na jaw sha tim lani lana myi hte sha n kaba wa ai. Dai hte maren wenyi hta kaba na matu aten hpe la ra ai. Hebre laika ka ai sara gaw manhte sara tai ram manit dai rai timung, ja ai sha hpa hte n ram ai ni, chyu sha naw lu ra ai ni rai nga myit dai(Hebre 5:12). Ndai shara aten ladaw na wa ai shaloi, kaba kung hpan nna sara tai ram sai hpe chye lu ai.Dai majaw kam sham ai ni gaw kaba kung hpan wa na matu aten hpe la ra ai.

Kunghpan ai lam
Kunghpan ai gaw kaba wa ai a apu asi shing n rai dai hte matut ai rai nga ai. Hkum hkrang kung wa jang kashu kasha shaprat lu ai.Myit hte seng nna kaba wa ai gaw machye machyang law htam wa ai. Kunghpan ai gaw lu da ai chye chyang ai nyan hpe jai lang lu ai. Jawng ma tai yang kung hpan nna, dai jawng ma gaw sara tai wa ai shaloi kaba wa ai lam tsap mat nna kunghpan wa ai. Kaba taw nga ai ten ginsup mayu nna, sari n nga ai. Raitim, sarama bai tai wa ai shaloi gaw kung hpan wa ai sat lawat rai nga ai sari sadang makap ai lam shi hte shi byin wa ai.

Dai sarama gaw jawng bai lung yang kaba wa nna ma myit bai shang wa ai. Yawhan hte Yaku hkan nau mung mungkan a arawng aya lu na matu Madu Yesu kaw hpyi ma ai. Ngam ai sape ni mung ma myit rawng ai majaw dai hkannau hpe manawn nna pawt bu ma ai (Mahte 20:20-24). Gara wa grau kaba ai kun?nga chye mayu ma ai (Mahte 18:1). Shingrai byin ai gaw jawng ma re majaw rai nga ai. Shanhte madu hte hka ai hpang kunghpan wa ma ai, ma a akyang lai len mung nmu mat nna salang zawn tsun shaga wa ma ai. Gwi wa ma ai, masha kaba ni hpe mung n hkrit ai sha gwi gwi shaga ma ai.

Dai majaw wenyi hte seng nna, masha wa kaw sharin la nga yang kaba wa nna, kunghpan ai lam n nga ai, kaba mayu jang sharin la nnakunghpan mayu jang sara galaw ra ai, lang ladat kaba kung mayu jang masha ni kaw sharin la ai hte kaga masha ni hpe bai sharin ya ra ai. Kunghpan ai wa gaw bungli hpe awng dang lu ai. Masha ni hpe shadaw lu ai. Karai Kasang a hpung shingkang hpe shadan jahkung nna masha myit hpe gang lu ai.

Lak Jek (23) na ga san ni

1. Wenyi a natu chyu gaw ………………………………………….. re.
2. Chyum laika n hti ai sha kaba wa na kun?
3. Kyu hpyi ai gaw ………………………………. re.
4. Kanawn mazum ai gaw hpa majaw ahkyak a ni?
5. Hkring sa ai gaw …………………………… re.
6. Wenyi hta hta hkum npyaw ai gaw ………………………………. a majaw re.
7. Yubak gaw wenyi kung hpan ai hpe …………………………… ai.
8. Wenyi kaba kunghpan wa na matu …………………………… tai ra ai.
9. Jawng ma tai nna ……………………………….. na matu masha ni hpe sharin ya nna ……………….. wa lu ai.
10. Kaba kunghpan wa ai akyu ni hpe tsun dan rit.

.

^
Lak Jet (24)

Kam Sham Ai Ni A Hpyen Ni

Karai Kasang a chyeju jaw hkye hkrang la hkrum sai. Hkristan sak hkrung lam hta mung hkawm nga lu sai. Raitim myit da daram tang n du, ding bai ding na law nna tinang a prat hta myit pyaw kabu na daram npyaw, galaw ra ai daram n lu galaw, dai hta nga Karai hte mungga hpe mung myit n lawm mat wa ai. Tinang asak prat hta hkun hkraw ai zawn hkam sha ai. Shing re a ten hta kaga kam sham ai ni hte mung n hkrum mayu, n kam kanawn, chyum laika mung nkam hti, kyu mung n kam hpyi, nawku jawng mung nkam sa, sa tim n-gun n lu, majoi sha sa, shing re lam gaw kam sham ai ni hta byin chye ai lam rai nga ai. Dai rai byin ai lam gaw kam sham ai ni a hpyen wa gasat taw nga ai rai nga ai.

Hpyen My Masum
Kam sham ai ni a hpyen myu masum nga ai. Dai ni gaw satan, mungkan hte shinggyim ta naw re ai lam ni rai nga ai. Ndai hpyen ni a lam hpe yu yu nna kaning di gasat na hpe hka ja yu ga.

Satan
Shawng man kam sham ai ni a madung hpyen rai rai nga ai satan a lam hpe yu yu ga. Satan gaw Karai Kasang hpe n dang na Karai Kasang tsawra ai masha hpe shading wa ai. Shawng nnan na masha rai nga ai Adam hte Ewa hpe jahten ai lam mu lu ai. Adam hte Ewa hpe n lu sat kau tim Karai Kasang kaw na lam num she shang daw hka mat hkra galaw ai.

Satan a myit mada ai lam
Satan a myit mada ai lam madung gaw shinggyim masha ni Karai Kasang kaw n du lu hkra nga rai di kau shi hte rau jam jau na matu gum lau na lam re. Masha yawng Karai Kasang hte hka nna Karai Kasang hte tsang chyu tsan mat wa na matu galaw mayu ai. Madu Yesu gaw lagut gaw lagu na, hpya sha na ngaa nna she sa ga ai nga nna tsun ai, ndai kaw lagut gaw satan hpe tsun ai re (Yawhan 10:10). Ndai kaw lagut gaw satan hpe tsun ai re. Satan gaw masha ni Karai Kasang hte matu mahkai nna Karai Kasang kaw na shaman chye ju lu ai hpe n yu ra ai. Dai majaw hkye hkrang la rai n hkrum ai ni hpe hkye hkrang la ai lam nlu hkra shanhte a myi ni hpe pat da nna, na hpe mung pat da ya wu ai.

Kasa Pawlu gaw Karai Kasang a hkrang bung sumla nga ai Hkristu a hpung shing kang rawng ai kabu gara shiga a n htoi gaw n kam n sham ai ni hta n htoi tu u ga she,n dai mungkan ga na hpara gaw shan hte a myit mang ai hku shakyaw shamat kau ya ma nu ai (II Kor 4:4). Madu Yesu a kabu gara shiga gaw masha hpe hkye hkrang la lu ai atsam rawng ai (1 Kor 1:18). Masha gaw dai mungga hpe na jang hpye hkrang la hkrum lu ai. Dai majaw satan gaw mai byin ai daram masha hpe dai shiga nna lu hkra shanhte a na hpe pat, myit hpe magap ya ai. Shing rai myit hpe magap, na hpe pat matu jai lang ai lak nak ni gaw mung kan a arung arai ni hpe marin marit ai, gum hpraw marin nna gumhpraw hpang hkan nang shangun, shut taw nga ai nawku htung hpe myit dun, mying gun Hkristan prat hte jaw dum, Hkristu hte mungga hta nawku hpung hpe madung tawn, mung masa lam, hpaji lam, htung hking ni hta hkan nang hkan sa sha ngun nna Karai Kasang hte tsan gang hkra dun la, lam dam sha ngun ai.

HKye hkrang la hkrum sai ni hpe mung shi ta kaw na lawt mat tim karai maga myit n-gun nja hkra masha ni hpe Madu Yesu a hpang de nlu woi wa hkra gawng kya mat hkra shakut nna ding bai ai. N dai lam hte seng nna Yawba a asak hkrung lam hta satan a galaw ai lam hpe mu mada lu ai. Karai Kasang kaw kam sham nna ding hpring ai Yawba hpe jahten na matu hkang hpyi ai (Yoba 1). Kasa Petru a marang Madu yesu hpe nsi hkam na matu hpaji jaw ai (Mahte 16:23). Madu Yesu hpe pyi a htoi mali shi ya la sha gam nna hkum hkrang gawng kya nga yang yubak galaw na matu masum lang gum lau ai(Mahte 4). Lama na Madu Yesu satan gum lau ai hpe, nlu manga kau yang gaw, satan a lata kaw du taw nga ai masha hpe hkye la lu na nre.

Satan a masha ni
Kam sham ai ni gaw Karai Kasang a kasha re ai zawn, a kam sham ai ni gaw satan a kasha ni re.Madu Yesu gaw masha hpe nanhte gaw nanhte a kawa ngu ai gumlau nat hta na prat wa ai ni rai nga myit dai (Yawhan 8:44) nga tsun ai. Kasa Yawhan mung anhte gaw Karai Kasang kaw na rai nga ga ai rai nna, mung kan ting gaw, dai n kru ai wa hta e lup mat wa ai hpe anhte chye ga ai (1 Yawhan 5:19). Dai majaw kam sham ai ni gaw mung kan masha ni hte ganawn mazum yang sali maja ra ai.

Nkam sham ai ni hte rau nhtan shai ai kan dang hpe hkum jawm hpai mu nga nna kasa pawlu sadi jaw ai (2 Kor 6:14). Dai sadi jaw ai hpe n hkam la ai ni gaw nkam sham ai ni hte kanawn nna mang hkang a myu myu hte hkrum katut wa ai. Dai shaloi wenyi hta gawng kya nna Karai Kasang maga ngun yawm mat wa ai.

Satan a nawku hpung
Satan gaw Karai Kasang hpe galoi mung shing jawng gasat mayu nna Karai Kasang galaw ai hku galaw mayu ai. Karai Kasang nawku hpung lu ai zawn shi mung nawku hpung lu ai. Shawng daw nawku hpung hpe gasat nna mai byin ai daram jahten ai. Shawlu hpe jailang nna nawku hpung hpe gasat ai. Rai tim nawku hpung gaw n hten mat ai sha n-ga lani hte lani n-gun grau ja wa ai majaw, satan gaw shi a ladat hpe galai kau ai. Gara hku galai kau a ni nga yang nawku hpung hpe n-gasat sai sha nawku hpung kata kaw bungli galaw ai, Hpung masha ni hpe mungga hte n htan shai mat hkra sharin ai. Dai majaw nawku nawku hpung grai law law wa shing gan na yu dat yang Karai Kasang a nawku hpung zawn rai tim satan wa a nawku hpung she rai nga ai. Satan a ngawku hpung rai n rai gara hku chye lu a ni ngu yang, hkye hkrang la ai lam n tsun, tsun ai ni hpe n-ju nna hkum pat ai gaw satan a nawku hpung re.
Shing re nawku hpung gaw chyum laika hpe madung n tawn, masha a myit sawn sum ru lam hpe sha grau hkaw tsun ma ai. Karai Kasang a ra sharawng awng ai hta, masha a ra mara lam, hpa ji lam, mung masa lam, a myu lam ni hpe grau madung da ma ai wenyi hte seng ai lam hta hkum hkrang pyaw na matu madung tawn ai. Shing re nawku hpung gaw ntsa lam jaw hkrak ai zawn raitim, Karai Kasang sawn ya ai nwku hpung nre.

Satan a chyum jawng
Satan gaw nwku hpung sha nre, chum jawng mung lu ai. Dai chyum jawng hta chyum laika hpe kam sham hkra sharin ya na malai n kam hkra sharin ya ai. Chyum laika hpe sharin na malai masha a myit sawn hpaji hpe sharin ya ai. Shing re chyum jwang kaw lung yang makam masham shamat kau nna Karai Kasang hte ni htep sha ngun ai hta grau tsan sha ngun nga ai.

Satan a lak nak ni
Satan a madung lak nak gaw masu magaw ai re. Dai lak nak hte masha yawng a kamu re ai Ewa hpe jahten kau ai. Satan gaw Ewa hpe kaja ai hte n kaja ai nam si hpe sha shangun ai n re. Raitim sha mayu wa hkra sa masu ai.
Ewa gaw hpa majaw gatut a ni nga yang, Karai Kasang a ga hpe n kam ai majaw re. Satan gaw masha shagu hpe masu magaw re hta nga Madu Yesu hpe mung gum lau ai. Satan gaw Madu Yesu hpe lu sha hte mung, mungkan a sat gan hte mung, gum lau ai(Mahte 4:1-11). Madu Yesu gaw satan a gum lau ai hpe Karai Kasang a mungga hte awng dang lu ai. Dai hte maren kam sham ai ni mung Karai Kasang a mungga hpe madung tawn nna jai lang ra ai.
Satan hpe awng dang la ai lak nak
Satan gaw asai ashan rawng ai n re. Dai majaw asai ashan ta hte n lu gasat ai. Kasa Pawlu gaw ya kaw nna dai Madu hta e n gun lapyin rawng nga mu. Nat e maw ai hkalem hkalau ai lam hte hpe nanhte ma nga kau lu myit ga Karai Kasang jaw da ai hpyen hking n lang hte hpe bu hpun dagraw nga mu. Kaning rai n me law, anhte gasat gala ai gaw asai yan ashan hpe n re ai sha, du agyi ni hpe mung ahkang aya lu ai ni hpe mung, n dai sin mak nga mungkan a hpung dagu rawng ai ni hpe mung sumsing lama lahta tang e nga ai n hkru n hkra ai nat a luk suk ni hpe mung gasat gala nga ga ai nga tsun ai (Ephesu 6:11-12). Shing rai satan gaw shinggyim lak nak hte gasat yang n lu ai hpe chye da ai gaw awng dang lam a n pawt rai nga ai. Tara hkan ai myit hkrum gahkyin gumdin ai shakut ai, n gun atsam shapraw ai, ja gumhpraw lang ai, hpaji ni hpe lang ai lam ni kaja tim dai lam ni satan hpe n dang lu ai. Dai majaw Karai Kasang hkyen da ya ai lak nak hpe jai lang ra ai.
Karai Kasang hkyen da ya ai lak nak ni
Karai Kasang gaw shi a kasha ni hpe lawu na lak nak ni hpe shakap da ya ai. Dai lak nak ni hpe lang ra ai.
Tengman (mungga) nga ai shingkyit
Shingkyit gaw n shang hpe shakyit da ya ai, dai hta n-ga n htu hpe shingkyit hta mai tsat da ai. Hpyen la langai ra ai lak nak re. Dai hte maren, kam sham ai wa mungga nchye jang satan e aloi sha dang sha kau na re.

Dinghpring ngun ai sinda magap
Sinda a magap gaw hpyen wa anyaw na shara, galun na shara hpe magap da ya ai. Sinda gaw hpyen wa a gap shinghte na shara re. Sinda n magap da yang hpyen wa a matu shara kaja rai sai. Dai hte maren, kam sham ai wa langai mung Karai Kasang jaw da ai ding hpring ai lam hte sen seng ai wenyi a up hkang ai n hkan lu la da ai ding hpring ai lam nlu yang hpyen wa a lata hta sum na aloi sha re.

Ngwi pyaw ai shabyin ai kabu gara hkaw tsun na jin jin rai nga u ga lagaw hta kyepdin
Kyepdin gaw lam hkawm na matu ahkyak ai, ndin da yang hpyen wa hpe lu gasat na n re.Dai lam gaw kabu gara shiga hkaw tsun na jin jin rai nga ai hpe tsun mayu ai. Kabu gara shiga hpe shara n lata aten n lata ai sha gwi tsun ra ai.

Nat satan a wan pala n lang hte hpe sat dang kau lu na makam masham ngu ai n-gang
N-gang gaw hpyen wa a nhtu, nri yawng hte hpe makawp maga ya ai re. Dai hte maren, hpyen wa ngu ai satan e gap dat ai wan lak nak ngu ai satan kasha ni a jeyang dawdan ai, mara shangun ai, masha hpe yu kaji yawng hta na Karai Kasang hpe kam sham nna awng dang lu ai.

Hkye hkrang la ngu ai hpri gup chyawp
Hpri gup chyawp gaw baw hpe makawp maga na matu grai a hkyak ai. Dai hte maren Karai Kasang jaw da ai hkye hkrang la ai n lu yang gara hku mung satan hpe gasat dang na n re. Dai hkye hkrang la ai gaw shani shagu na asak hkrung lam hta Karai Kasang a makawp maga ai lam rai nga ai.

Karai Kasang a mungga ngu ai wenyi a ntawng nhta
Madun da sai lak nak ni gaw hkap kasat na lak nak ni re. Dai lak nak ni gaw grai a hkyak tim hpyen wa hpe dai lak nak hte n gasat lu ai majaw hpyen wa hkrit na n re. Dai majaw hpyen wa hpe gasat dang lu ai hpe hpa n nawn nga ai, Karai Kasang a mungga gaw n shan lahkawng maga dai ai ning tawng n htu rai nga ai. Dai majaw mungga hpe sharai ra ai lachyum hpe atsawm sha chye na ra ai(Hebre 4:12).

Lak Jek (24) na ga san ni

1. Kam sham ai wa kaw hpyen myu gade nga a ni? Yawng hpe tsun dan rit.
2. Satan myit mada ai gaw hpa re ni?
3. Satan gaw hkye hkrang la n hkrum lu ai ni a ……………….. ni hpe …………….. da nna shanhte a ………….. ni
hpe mung ……………… da ya ai.
4. Masha ni hkye hkrang la n hkrum na matu jai lang ai satan a lak nak ni hpe tsun dan rit.
5. Hpa majaw satan gaw kam sham ai ni hpe ding bai a ni?
6. Satan a masha gaw kadai ni ta?
7. Satan a nawku hpung re hpe gara hku chye lu a ni?
8. Satan a chyum jawng kaw hpa sharin a ni? Shing re jawng kaw lung mayu a ni?
9. Satan a lak nak hpa re ni?
10. Satan hpe hpa majaw hkum sai lak nak hte n dang a ni?
11. Madu Yesu gaw satan hpe ………………………… hte dang ai.
12. Karai Kasang hkyen da ya ai lak nak hpe tsun dan rit.

Copyright © Moses R. Cung. 2001-2024 All rights reserved. Written permission must be secured from the author to use or reproduce any part of this book, except for brief quotation in critical reviews or articles. All Scriptures quotations in this book are taken from the New International Version (NIV)

Be the first to know when this website is updated. Subscribe to the GBCUSA newslater.