Book: Salvation (Lisu) – GBCUSA

sA; my f. m cE, m. mi: so ru du
MOSES R CUNG

KL: Pu KL:
sA; my f.O m m. mi: so ru To: L: TE m nyI m. P d: m mo,-zA; T:-wo:-cu. le 1988 Ko; TA bo kDO m V lo= yi. wu ny so ru cE, 18 cE.; le: jo lo= go le V mi a mL ny go m tA t siI 24 cE, kw Ci so ru cE, bo kD w le m V lo= m. mi cE, TE m bo PyE; l fi su ro: b, b wu-s tA x. mo= sA; my f. mL m cE, m. mi TE m tA PU: PU: le U siI so ruI Po, gL: m kw be wu-s ni, lL: V m sA; my f.O m j gu tAI ti si: si: le sD. le siI Ku ru ku. n, m V lo= yi. zL be so ru siI n nyi KL: tA V mi Po, gL: m kw be my: nyi j: zi; sD. le du jo l Vo=

siY P nA; kw
REV. MOSES THAWNG CUNG

yi, mo lE:

so ru cE, (1) b, b wu-s ni, lL: d: m
so ru cE, (2) bA mu KL: su wu-s
so ru cE, (3) vY kw be wu. dU TU;
so ru cE, (4) fui. m. mi:
so ru cE, (5) Cy leO m fui.
so ru cE, (6) R mL; R xU. be Ju yi. xU.
so ru cE, (7) s-dA; R; nE bu
so ru cE, (8) jE: R: be bL: di lA, de
so ru cE, (9) go wu: m PyE; my
so ru cE, (10) go dE:I vY LY my
so ru cE, (11) jU: k
so ru cE, (12) l Fo ye m: b l=
so ru cE, (13) wu-s yi. cyu, ru m
so ru cE, (14) xU: kw be fui. g; gL: mLO m
so ru cE, (15) xU: kw be ye b lO m
so ru cE, (16) fui. jo su yi. Ci xUY jO m
so ru cE, (17) l: Fo lUY xUO m
so ru cE, (18) ji-su kw be mL m yi. ji gu
so ru cE, (19) v lE bo d,O m sA; my f. du
so ru cE, (20) ji-su siY R nyi: bE
so ru cE, (21) ve; gu be PU: Co m RL
so ru cE, (22) wu: l m be wu: deO m
so ru cE, (23) v kw wu: mu l m RL
so ru cE, (24) ji-su siY R bu tA. Cu: jo su

so ru cE, (1)
b, b wu-s ni, lL: d: m

mi nA l: Fo a li Ti: ro V mi Ti Fi; Ti p sA; my mL n, m b, b wu-s ni, lL: jo lo=
1 Ti-mo-Ti-wu 2:4 fi. kw “wu-s ny Fo R V T po. tA sA; my f. mL fi siI tE, m tA sD. le fi ni, xUO lo=” be bo t lo= nu V mi mi- nA l: Fo Ti ro V m pL. du wu-s ny nu ci. Cy: tA. V mi sA; my fi. mL fi ni, Pu m V lo= nu a le dU: j l?

jUY ni, kw be
yi-Ju-so 2:8 fi. kw “a lio bA ny rE Ce: kw be jUY ni, pL. du nu w: sA; my f. mL m V lo= be bA t lo= bA ni, xUO m nyI rE: Ce: tA Ku ru siI jUY m kw be sA; my kw dU: je mL lo be bA, m V lo= rE: Ce: gL: su ny b, b wu-s V lo= rE: Ce go m tA. Ku ru si, jUY n, m ny mi nA Fo R: LY V, lo= b, b wu-s ny mi nA l: Fo a jU: su sA; my f. mL le n, m

a KL. jiO m “rE: Ce: myE:” ye do kDo= nu be Vw ny rE: Ce: TE m tA. Ku ru siI jUY n, m le: jo lo= nu jUY ni, xUO l?

tA Vo:

b, b wu-s                     mi nA Fo R
…………………                   ………………………….
rE: Ce: gLO m      +            jUY ni,       =   sA; my f. mL m

p j:O m kw be
Ti Fi; Ti p sA; my f. mL m ny jUY ni, kw be V lo be ro: so kDo= go le V ny jUY ni, TE m ny a li kw be l lo? “ro-m To L 10:17 fi. kw “jUY ni, ny p j: m kw be V lo= p j: m ny ji-su bA KL: kw be V loI be bo t lo= fai, ro-m To L 10:14 fi. kw “yi. do: tA m: p j: nyi su nyI a li be siI yi tA jUY se: = m. mi: c su m: jo nyI a li be siI p j: se: “ be bo t m be Ti leS Vo= go le nyi jUY b l n, m ny p j: n k, lo=

ni, ho, d: to,O m
jUY ni, ny p j: m kw be V lo be ro: sD. leo= go le V mi ro: p j: m wu-s bA KL: tA ro: ni, m kw m: ho, m: Ku ruI dU: j my: du joO TA: nyI nu ny jUY ni, jo su VoI be bA m: ji= ro: p j: kDO m b, b wu-s bA KL: tA nu ci. Cy: ni, m kw be ni, Pu k, Ci: nyi be Ku ruO m kw be le: jUY ni, jo lo be bA d,O lo=

tA Vo:
nu ny Co: PA, Ti ro tA “Vw myEY ny a: -t. V lo be bA gL:O TAI p j: su Co: PA, go Ti ro V miI V loI nu myEY ny cU cU a:- t. V m Vw jUY lo be d: to, gL: l m ny go m tA. “jUY ni, be bA yA, lo=

my: nyi Ku ru nA, m
l: Fo ny Ti ro Co: Ti: ro kL. lA Ko ku,O lo= fai, kL. lA: Ko m tA. V mi Ti ro Co: Ti ro jUY lA: Ko m jo ku.O lo= kL.O m x. TE KL: tA my: nyi jUY ku.O m jo lo= go le V miI kL.O m m: joI tE, tES le bA, m b, b wu-s bA KL: tA. ny jUY siI Ku ru n, m a KL. ye xO lo= wu-s j mo KL: tA v lE m: bo= wu-s j mo KL: TA: siI l: Fo le gLO m j mo KL: tA my: nyi Ku ru ku.O lo= 1 yo-v To L 5:9 fi. kw “Fo R: sD. j mo jO m tA ro: Ku ruO nyI wu-s sD. j mo j m wY zi wu:O lo” = wY zi Ku ru ji: jo lo be bA m V lo= Co: PA, nu ny a li Ti xU: m tA. siY ru ni, xUO l? wu-s bA KL: tA siY ru ni, xUO l? V nyI l Fo bA KL: tA siY ru ni, xU l? wu-s bA KL: tA siY ru Vo bA nyI wu-s bA m a jU: tA Ku ru n k, lo= nu ci. Cy a jU: lES m: j: zi; V miI dU: j my: du m: jo joSI ni, m kw be Ku ru n k, m Vo=

dU: j m m: xE, lA: Ko m kw be

mi-nA l: Fo ny wu-s bA KL: tA a xU: pL. du Ku ru n, m ye x. l? bA nyI

“wu-s moO m be l Fo moO mI wu-s cu: yi, be mi-nA l Fo cu: yi, ny m: xE, lA Ko m pL. du V lo= yi-s-y To L 55:8-9 fi. kw “ye-ho-hw le bAO loI Vw dU jO m nyI nu w dU jO m m: VI nu w: cE, miI Vw cE, m: V= a lio bA nyI mu kw ny mi nA sL. m: Fi muO m le be Vw cE,O mi nu w: cE, sL. m: Fi muO m V lo bA lo= Vw dU: j:O m miI nu w: dU: j m sL. m: Fi mu,O m V lo be bA,O lo= go le nyi mi nA l Fo ny wu-s bA KL: tA Ku ru b l n, m wu-s yi. ci. Cy moO m le be ro: V mi mo n k, lo= ro: ci. Cy mo b l lo bA m tA. ny lo kD n k, lo= ro: ci. Cy cu: yi, tA lo Ju kD siI wu-s cu: yi, tA Ku ru n k, lo=

l: Fo be wu-s m: xE, lA Ko m

(1) wu-s my sL: kw Fo vY ny a KL. PU: lo be lo. mo,O lo= l Fo my sL: kw l Fo go dE: ny a KL. PU: lo be cy, lo= (m-Ti To L 16:26)

(2) wu-s ny wu-s kuD; be yi. ji xy m tA hL. TA: hw bA lo= mi nA l Fo ny mi nA kw m bo L: tA le: hw sA; TU; ty lo= (m-Ti 6:31- 33)

(3) wu-s ny mi nA Fo R: tA “nu w: ni, m ny mu kw TA: si kw jo m tA ni, VoHI bA,O lo= mi nA Fo R: ny mi nA kw jo m tAS le ni, VoH lo= ( ko-lo-xi 3:2)

(4) wu-s ny mu kw TA si kw PU: L: x t.I bA lo= mi nA Fo R: ny by le m mi nA TA: si kw x PU, ty lo= (m-Ti To L 6:19 )

(5) wu-s ny jiY lo bA TA l: Fo ny VL. O lo be dU: j lo= wu-s ny CU.O lo bA TAI l Fo ny a KL. Kw: lo be bA lo= ( yi-s-y 5:20)

go le nyi wu-s ni, lL: be Fo R: dU: j m ny a TA: mi to, lA Ko, m jo lo=

lo Ju kD nAO lo=

wu-s dU: j cE, be Fo R: dU: j cE,I wu-s cu: yi, be Fo R: cu: yi, m: xE, lA Ko m pL. du Ti Po, Po, kw ny C F, m jo ty lo= a li Ti Po, kw Vo: ty l? wu-s Ti Po, kw ny Vo: le m jo m: b l= dU: j Vo: le ty su ny mi nA l Fo le: Vo= go m pL. du mi nA l Fo ny ci. Cy: dU: jO m lo Ju kD si wu-s cu: yi, be wu-s cE, tA. Ku ru ji: jo lo= go TA si.O le: wu-s bA KL: tA jUY b lI Ku ru b l lo= ni, m Ju suI Vw ny sD. ni, jo su Vo be KL: K, suI j: ro ni, m: jo su ny wu-s bA KL: tA Ku ru m: b l=

n nyi KL: tA Po, gL: lA= (1)

b, b wu-s ny mi nA l Fo a jU: ……………tA. sD. le fi ni, xUO lo=
sA; my f. mL n, m b, b wu-s Ti Po, kw be …………………. gL: siI l Fo Ti: Po, kw be……… nA lo=
jUY ni, ny ……………. kw be V lo=
jUY ni, bA m ny p j: m wu-s bA KL: tA ………………………. m kw be mL lo=
mi nA l Fo x. TE KL: TA: siI ………………………………………… tA my: nyi Ku ru jU: jo lo=
mi nA l Fo wu-s bA KL: tA Ku ru m: b l m ny ………. m: xE, lA Ko m pL. du V lo=
wu-s ny Fo R……………. tA a KL. PU: m cy, lo= Fo R: ny ………. tA PU: m cy, lo=
b, b wu-s ny ……………. tA hL. TA hw fi ni, xU lo= Fo R: ny…………. mi. jy hw lo=
wu-s mo m be Fo R: mo m kw ……………. le tE, zo: m V lo=
wu-s bA KL: tA Ku ru b l n, m ny……………… lo kD siI…………… tA Ku ru n, m V l0=

so ru cE, (2)

wu-s ny bA mu KL: su

so ru cE, (1) kw wu-s bA KL: tA jUY b l n, m wu-s lo. moO m le be lo. mo n k, lo= wu-s lo. moO m le: zo: m V siI Fo R: lo. moO m ny Vo: m V lo be so ru kDo= go le ny a xU: pL. du wu-s Ti: ro le: zo: m V siI mi nA Fo R: ny Vo: ty l?

bA mu xy, P: d: m

bA mu KL: gu kw bA mu KL: su ny bA mu xy, P: V lo= bA mu KL: su ny fui. diO m mL su go Ti ro tA. tE, nyi siI lo. do l m le: be bA mu bA FD, lo= fui. di mL su go Ti ro ny Vw fui. m: jo be a my kw Ci bA hoH V miI fui. jo lo be bA FD, kDO m le be bA mu KL: P: kw be TLY le fiO lo= go m le be mi nA Fo R: a jU: tA bA mu KL: su ny b, b wu-s V lo= yi-s-y To L 33:22 fi. kw “a lio bA ny ye-ho-hw ny ro: bE L: bA mu KL: si: P: V lo be bo t lo= wu-s dU: j FD, m ny zo: de; le m V lo=

ce; t. kw be

bA mu KL: si: P tA ny kuD; kw m si: P jU: su bu kw be siY ce, t lo= go le ny wu-s tA. ny a m le bA mu KL: si: P kD t lo? ye-ho-hw wu-s ny ro: bA mu KL: si: P PyE; l m ny yi. ci. Cy: ni, lL: kw be siH ce. tO m V lo=

m: sDO V mi

nu ny bA mu KL: P: tA. m: sDO bA V miI nu ny fui. jo su V bDO TA: bA mu KL: TiY kw yi. be to, zo: du le Vo= go m le be ro: ny wu=s tA. m: sD. bA miI m: jUY siI m: v lE bA V mi I yi. mL: lo, ye m kw ny wu-s le bA mu KL: mL m to, zo: n k, lo=

mo-gL-du To L 20:11-12 fi. kw “go k nA Pu C, m jU: nyi. Ti d: mO be TA si kw nyi. n. su tA. Vw moO lo= mu kw mi nA ny yi. PyE: TA: si kw be Ce, je siI m: moY= xUY su wu: wu ro ro ny jU: nyi. Ti mi: jy kw ve; F, m tA. Vw mo se:O lo= go le siI To: L liH tA. PyEH kDO lo= To L yi. tE, yi. Ti: m tA. V mi PyEH kDO lo= go m ny sA; my To: L V lo= xUH su tA. ny To: L li kw bo tO m I yi. w: ye kDO m myE: tA. Co siI bA mu KL: VoI be bo t lo= bA mu KL: m vy; nyi ny yi. mL: lo, ye m kw V lo= bA mu KL: mL n k, su ny xUY kL: le su bu V lo= mi nA l Fo ny xUY TA ny gu leo= si li, Oleo= x. du a jU: gu leo be dU: j lo= go m ny s-dA; kw be kL. mL le m V lo= Fo R: bu sA; b: du Ti: xU: V lo= l Fo xUY m ny gu le m m: V= xUY m Ti: nyi kw be si.O le: Ti Fi Ti p vy; nyi wu. tu je m V lo= xUY m kw be ci. Cy: xU: wu xy le m: b l= bA mu KL: m to, zo: n k, se: lo= go le nyi ci. Cy: zi: m: Ku m kw be ci. Cy: tE, ci. Cy: xUO m ny ye m: d= vi-bE-ru To L 9:27 fi. kw “go le nyi Fo R: bE L: Ti: hw, xU n, m bA FD, t siI xUY k. nA. bA mu KL: m jo nyiI” bA t lo= xUY TA: fai, bA mu KL: mL n, m jo nyiI ro: sA. ty se: TA: j gL n k, lo=

m: jUY V mi

l Fo ny wu-s bA mu KL: l m tA k: t. m: b l= no-w vy; nyi kw wu-s ny yi jy mL. l fi siI m: jiO m l Fo a jU: tA bA mu KL: l du VoI dU: j Po, li; lA be hw. Ci: yi; nyi. gL: V mi yi. w: m: Ku ru= go le nyi a jU: su ny yiY jy mL. l siI xUY gu leo= bA mu KL: mL leo= ( yi-ce-yi-wu 7:20-23/ 1 Pi-TE To L 3:19-20 )

fai, b-bi-lL kuD; w-ti. d: m nE-bu-K-ni-R ny ci. Cy tA do, mu siI KL: K, TA: ye-ho-hw wu-s le bA mu KL: mL lo= w-ti. d: m yi. ny Fo R: ni, m kw be jE: R: ni, m dU: le siI Fo R: ko lo kw be g; do Ju kDO lo= mu: kw kw be p j: m sA; nyI “ d-ni-le To: L 4:32 “ go le siI Fo R: kuD; kw ny mu-lo, ye-su le: jU: ty m be I yi. le: jU: w go m a: m tA. gL: ni, xUO nyI a: m tA. gL:O Vo be nu sD. le kw CiI nu ny yi. go lE xU: Ko; ko. wO VoI bA lo= yi. ny a. nyi: le: be xU. g; z: n kD leo= yi. wu. ku m ny jE d: m mUYO le be rE l siI yi. lA: sE: ny ny, Ci sE: le: be kD le lo= xU: Ko; go le to, zo: le k. nA.I b-bi-lL w-ti. ny mu kw tA. mo. tH V be lo. nyi kD nyI “ mu lo, ye su tA. myEY do: gL:O lo= Ti: Fi; Ti p sA. ty su tA. PU: siI xE. gLO lo= a lio bA ny yi. jU: m ny Ti: Fi; Ti p jU: m V lo= yi. kuD; ny RL V T po. kw m: lo, ye= mi nA kw ty su a: jU: ny a. xU: m: cy,= mu kw kw m mA; zu kw V miI mi nA kw ty su ko lo kw V mi Iyi. ci. Cy: ni, lL: tA. Co siI ye lo= yi. lA: PA, tA a: m miI k: t. m: b l= nu a. xU: ye lo! be a: mOmi n nyi m: b lI be ( d-ni-le 4:34-35). fi. rDn. do lO lo= w-ti. nE-bu-K, -ni-R ny wu-s tA. v le su m: V miI wu-s bA mu KL: O m ny yi. TA: si kw miI yA; l lo= w-ti. V mi wu-s jU: w tA. k: t. m: b l= go le V TAI nyi, nyi nu be Vw ny a xU: l: Fo jU: w jo su V nyi wu-s tA. Po, to pL. l? =

wu-s le: T; gu m: jo su le:

ye-ho-hw wu-s ny Ti: mi nA lES TA: si bA mu KL: su V lo= mu-gw To: L 32:1-2 fi. kw ye-ho-hw wu-s le cyY gu Vo: gu g; gL: mL suO be fui. pi. mL su ny L; jo xE. jo lo= ye-how-hw le m: ji m: zo m m: cy, gL m l Fo be yi. vY nAS kw go; ni, m: jo su ny L; jo xE, jo loI be bA t lo=

n nyi KL: tA. Po, gL lA= (2)

jo su tA. bA mu KL: su ny a: m V lo?
Ti: mi nA lES kw m mi nA Fo R: bu tA. bA mu KL: su ny a: m V l?
ye-hw-hw wu-s ny a le be bA mu KL: su PyE; l d, l?
nu ny bA mu KL: su tA. m: sD. V mi fui. ye Cy le ny bA mu KL: mL d l?
mo-gL-du To: L 20:11-12 fi. kw a: m TA: si bA mu KL: m mL l?
l: Fo ny xUY kD k, nA a lio xU: to, zo: n k, se: l?
no:-w: vy; nyi kw m l: Fo bu ny wu-s bA KL: tA. m: jUY m kw be bA mu KL: mL l?
nE-bu-K-ni-R w-ti. tA wu-s le: a lio xU: jE: R: le: be kD le fi siI bA mu KL: kDO l?
nE-bu-K-ni-R w-ti. ny a: m le: jU: ty m jU: w tA. sD. le siI xE. gL: lo?
nu ci. Cy: V mi wu-s w: nyi m be jU: w be bA mu KL: m tA. Ku ru l?

so ru cE, (3)

vY be tE, m le: wu. dU TU;

ro: so kDO m kw ye-h0-hw wu-s ny bA mu KL: si: P V lo be so ru kDo= bA mu KL: si: P: go Ti: ro le: yi. tA wu. dU TU; su ny vY kw be wu. dU TU; n k, lo bA lo=

vY kw be wu. dU TU;

yo-v To: L 4:23-24 fi. kw ye-su le “ b, b tA cU cU wu. dU TU; su n:I v be tE, m le: wu. dU TU; m yi. jU, Ci l,o= a mL mi V lo= a lio bAO ny b, b n: yi. tA. wu. dU TU; l su tA. hw.O lo= wu-s ny vY V lo= yi. tA. wu. dU TU; l su nyI vY be tE, m le: wu. dU TU; n k, loI bAO lo=

a le be wu. dU TU; n k, l?

vY be wu. dU TU; bA m tA TE lE j: zi; su jo-lo=

ni, m b bS le: ye siI wu. dU TU; m
ni, m be go dE: a jU: kw be
v lE bo boS le:

TE my xU: kw be wu. dU TU; m ny vY m: V nyi m: zo: = ni, m ny vY m: V=

go dE:I ni, m be vY

ye-ho-hw wu-s le: l Fo tA. ce;O TAI go dE: be ni, m ( LY my ) be vY s xU: kw be ce;O lo= go m nAS kw vY ny wu-s tA. xE, m V lo= Fo R: ny vY go m kw be wu-s tA. j lA: Ko jiO loI wu. dU TU; jiO lo= fai, wu-s be x. TE lA: Ko jiO lo= wu-s ni, lL: tA. V mi sD. b l lo= a lio bA ny vY go m ny wu-s be f. lA: Ko b l lo=

1 Ko-lE-Tu To: L 2:10 fi. kw fi-du Po-lo le: “wu-s ny si-xy-m-v kw be ro: tA. mo. gL l lo”= fai, ro-m To: L 8:16 fi. kw “ro: ny wu-s R: nE V loI be si-xy-m-v ny ro: v be Ti: CoS sD. j mo jO lo”I bA lo=

TE kw ro: j zi; n k, m nyI wu-s vY be Fo R: vY f. lA: Ko le m kw be si.O le: vY be tE, m le wu. dU TU; b lO lo=

tA byE: TE m kw wu-s vY be l Fo vY ny f. lA: KoO lo= go le nyi Fo R: ny wu-s vY kw be Ti Fi; Ti: p sA; my Ku ru mLO lo= wu-s ni, lL: tA. V mi sD. le lo= go TA: Fo vY ny l: Fo ni, m tA. jU: b l lo= fi KL: gL: b lO lo= ni, m ny wu-s ni, lL: tA. sD. m kw be go dE: tA. f. si. fi KL: gL: lo= go TA: ni, m be go dE: ny wu-s ni, lL: nA; kw sA. ty b lo= wu-s myEY do: do l lo=

wu-s be m: f. lA: Ko kD le m

mi nA l Fo a jU: m PU: P: ce a-dA: ny s-dA; R, nyi m pL. du b, b wu-s be f. lA: Ko F, m kw be n: leo= wu-s be L: leo= s-dA; bA KL: tA. n lo. kD m kw be wu-s le: T: z: bAO m sL, sL: tA. z: kDO lo= go Ti: nyi kw be a-dA: be e,-w: ny fui. jo su PyE; l siI wu-s be h, lA: Ko n kDO leo=

TA: si m tA byE: kw m. gL: m le be wu-s bA KL: m: n lo. kD m kw be a-dA yi. vY be wu-s vY j lA: Ko m: n kD leo= mi: mi do ty V mi mL: v yA; fi. kw mu ku. le: mi: mi tA. pi. k: t. m le be fui. ny mu ku.O le: be pi. t lo= yi-s-y To: L 59:2 fi. kw “nu w: m: ji m: zo: m le: nu w: be wu-s tA. ko F fiO lo= nu w: fui. le: yi. PyE: my tA. C. le fiO loI bA lo=

wu-s vY ny l Fo be j lA: KoO m: n kD le nyiI vY kw xUY F, m PyE; l,o= l Fo ni, m ny ci. Cy: nyi gu ru siI si: P: le: be go dE: tA. fi KL: gL: l lo=Cy: ni, xUO m le: be Fo jo lo= hw: ni, lL: bi F, m l Fo PyE; l,o= wu-s myEY do: m: do l=

jE: R: kD le m

Fo R ny ci. Cy: ni, xUO m le be go dE: tA. jU: ty nyi wu-s ni, lL: tA. ho, le m: d= go dE: V mi ci. Cy ni, lL: ni, xUO m tA. g; Co je n kD leo= ni, m be go dE: ni, Kw: xU du tA. le g; siI Fo jo m ny jE: R: be Ti: leS PyE; l lo= a-dA ny l Fo cU cU m l: Fo kw be jE: R: sA. ty m Ti: jL kw Fe yA; jeo= a-dA kw be lO m Fi; R; lA, R; a jU: su mi vY kw xUY F, m RL PyE; l, lo= go dE: be ni, m ny sA. ty mi vY ny xUY ty lo=

Vo-jE To: L 30:2 fi. kw “j-kD yi. R a-kD bA KL: ny TE lE Vo= wu-s Vw be m: ty= siY P: mi Vw be m: ty nyi a li m: yeo= Vw ny Fo R: a jU: TA si ji: lo= su jo m j: zi; ni, mi Vw m: joI bAO lo= lo: mi: (Myanmar) m. mi: pDn kw ny “ Vw ny Fo R: m: VI jE: R: Vo bA tO lo=

wu-s vL ni, mL le lo=

mi nA l Fo ny ci. Cy ni, lL: Co si Fo jo sA. ty m kw be

(1) ro: ny vUY TA: le: jE: R: ni, m jo siI vUY l, lo= go le nyi ci. Cy: ni, Kw: xU du tA. le: hw siI Fo joO kDo= Vo-jE To: L 30:2

(2) wu-s ni, lL: tA. sD. m: b l= Ku ru m: ku.= 1 Ko-lE-Tu To: L 2:11-14

Ti Fi; Ti: p sA; my Pe; yeo= xUY si. mi nA TE m kw be do je TA: Cy: mU: kw je lo= yi-ce-yi-wu 3:17, 21-24

(3) wu-s bA mu KL: mL su bu PyE; l lo= yi-Ju-so To: L 2:3

(1) l: Fo ny fui. pL. du wu-s be h, kD siI vY xUY F, m jE: R le be kD leo=

(2) l Fo ny vY xUO m PyE; l,o= yi-Ju-so 2:1,5

(3) l Fo ny go dE: be ni, m ni, Kw: xU du tA.O le: Co je lo= go le nyi wu-s bA mu mL PU: su PyE; l,o= yi-Ju-so 2:3

(4) l Fo tA. s-dA; le jU: lo= yi-Ju-so 2:1, 1 yo-v To: L 5:19

(5) mi nA tA. ny s-dA; le jU: lo= lu-K To: L 4:5-7 s-dA; ny mi nA tA. rE: siI l: Fo tA. wu-s be my: ny kD, L: je n, m kL. ho: je lo= l Fo ny mi nA tA. Co je m kw be yi. mL kw hw: go dE: xUO TAI Cy: mU: kw je n kD leO lo= hw: go dE: ny mi nA kw li; ye n k, lo= ni, m be vY ny Cy: mU: kw dU: je n kD leo=

fui. tA. lo Ju kD=

l: Fo ny yi. ci. Cy: my sL: kw Fo R: Vo be dU: jO miI wu-s le: lo. nyi ny jE: R: xE. xES le PyE; l kDo= go m kw be wu-s tA. wu. dU TU; V mi ni, m kw be go dE: kw be le: wu. dU TU; lo= go le wu. dU TU; m tA wu-s m: Ku ru= wu-s ny vY kw be wu. dU TU; m tA.O le: Ku ru lo= vY be wu. dU TU; n, m ny l: Fo vY be wu-s vY fai, Ti: hw, f. le n k, lo= go le f. le n, m ny fui. tA. lo Ju kD n k, lo= fui. go m tA. so ru cE, (4) kw f. siI so ru je du V lo=

n nyi KL: tA. Po, gL lA= (3)

1 wu-s tA. a li be wu. dU TU; nAO l? ………………………
ni, m be go dE: kw be wu. dU TU; m zo:O l? ………………….
l: Fo Ti: ro nA; kw a my xU: bE t m jo l? ………………..
go dE: ni, m be vY ko lo kw wu-s tA. a le Ti: m xE, l? ……………
wu-s ni, lL: tA. a le Ti: xU: kw be sD. b l, l? …………………..
wu-s ny Fo R: tA. a le Ti: m kw fi KL: gL: b l, l? …………………..
Fo R: vY ny a le Ti: xU: tA. fi KL: gL:O l? ……………………
Fo R: ni, m ny a le Ti: xU: tA. fi KL: gL:O l? ……………………
wu-s be Fo R: kD, L: le fiO m ny a xU: kw be V l? …………………..
Fo R: ny wu-s be kD, L: le k. nA. a: m le jU: mLO l? ………
Fo R: ny wu-s be L: le k. nA.I a: m ni, lL: CoO l? …………
Cy: ni, lL: le CoO m ny a liYo xU: l Fo V lo= ………
nu ny a li Ti: jU, kw be wu. tu siI jE: R: le be PyE; l, l? ……
vUY Ti: nyi TA: le;I wu-s be L: F, m kw be ……… ni, lL: tA. sD. m: b l, l?
Fo R: go dE: ny xUY kD: le TA: a xU: PyE; l, lo?.............................
Fo R: xUY TA ni, m be go dE: ny a li kw Ci ye l? …………………….
Fo R: ny ci. Cy ni, xUO tA. le: Fo jo sA. ty TA: a m ni, m vLO l?..................
wu-s tA. vY be wu. dU TU; b l n, m wu-s vY be Fo R: vY a le PyE; l nAO l?
wu-s vY be Fo R: vY fai, f. lA: Ko b l n, m a. xU: tA lo Ju kD n k, l?......
wu-s tA. vY kw be wu. dU TU; ni, xUO l?.......................

so ru cE, (4)

fui. m. mi:

fui. ny wu-s be Fo R: tA. ko. L: je fi.O lo be ro: so kDo= fui. go m tA. lo kDO m kw be si.O le: wu-s tA. vY be tE, m le: wu. dU TU; b l m V lo= fui. tA. lo Ju kD n, m fui. ny a leo xU: V m tA. yi. zi be sD. jU: joO lo= nY su Ti: ro tA. n xy, du yeO TA: nY xU: tA. hw si. xy, m le be fui. tA V mi wu-s bA KL: le: hw siI xy, n, k, m VO lo=

vUY l TA:O le jo m fui.

fui. TE m ny ro: kw be ye Cy le si. jo l m m: V= vUY Ti nyi TA: le ro: nA; kw jo ty m V lo= mu-gw To: L 51:5 fi. kw” vUY l T po. Vw ny Fo VL Vo= gw l T po. Vw ny fui. jo su VoI be bAO lo=

a li be PyE; l kDO m

vUY TA: le jo ty m fui. ny PU: P: a-dA kw be mi nA Fo xU: a jU: su tA. yA; l m fui. V lo= yi. wu. kw wu-s le: a-dA tA. ce;O TA: go dE:I ni, m be vY a: jU: lES a KL. bi zi; zi; le: ce; t lo= ( yi-ce-yi-wu 1:26-30 fi. )

a-dA tA. ny e-w be Ti: Co; yiY de bE kw ty fi.O lo= ( yi-ce-yi-wu 2:15 fi. )

go le V miI jiO m be VL.O m tA. ve; ku.O m sD. ni, si, zi kw m sL, sL: nu z: m: d= nu z: Ti: nyi kw a le V mi xUYO VoI bA lo= (ye-ce-yi-wu 2:17 fi. kw lo. nyi)

a-dA be e-w ny wu-s bA KL: tA. m: n lo.I s-dA; kL. KL: tA n lo. si. sL, sL: go m z: kDO lo= ( yi-ce-yi-wu 3:6-7 fi. kw)

a-dA be e-w ny s-dA; kL. KL: tA. n lo. kDO m pL. du fui. jo su PyE; lO lo=

(ro-m To: L 5:19)

jU: k tA. Cy, le m ny fui. V lo= (1 yo-v To: L 3:4 fi.)

a-dA Cy kDO m fui. ny a KL. wu: lo= l: Fo tA. Cy kDO m m: V= l: Fo se, m fui.I kL.O mI Ku: m fui. m: V= wu-s tA. Cy kDO m fui. V lo= wu-s bA KL: tA. m: n lo, m TE m ny fui. a jU: TA: si kw wu:O m be fui. yi. ce V lo=

VLO m lA; w

go m kw be a-dA be e-w ny yi. w: Fi; R lA, R: bu tA. VL. O m lA; w ( fui. ) gL: ti. ye n kD liO lo= vUY lO m Fi; R lA, R: bu a jU: ny fui. jo su le: PyE; l,o= mi nA l: Fo Ti: bE ny vUY TA: le jo l m fui. tA m: jU= ci. Cy: ye Cy leO m kw be si.O le: fui. jo lo be dU: jO su jo lo=

Fo R: Ti: ro kw be

si-xy-To L kw “fui. ny Fo R: Ti: ro kw be mi nA kw dU: l siI xUY m ny fui. pL. du jo lO m Vo= go le siI a jU: su fui. ye kD nyiI xUYO m ny Fo R: a jU: tA. yA; l,oI bA lo=

To: L kw fui. ny l: Fo Ti: ro kw be dU: l lo bAO lo= l: Fo a my, ro kw be dU: lO m m: V= l: Fo go Ti: ro ny a-dA V lo= fui. go m kw be xUYO m jo l lo= xUY ku. m l: Fo a jU: su nA; kw fui. jo lo= xUY m ny m: vUY l se: TA: m, m R: KLY nA; kw be wu. tuO lo= go le nyi fui. kw be xUY m dU: l lo bA TAI ro: ye Cy leO m fui. tA bAO m m: V= vUY l Ti: nyi TA: le jo ty m a-dA lA; w fui. tA bA O m V lo=

m: n lo.O m pL. du

ro-m To L 5:19 fi. kw “l Fo Ti: ro m: n lo. m pL. du a my, ro tA. fui. jo su kD le fiO m le beI l: Fo Ti: ro PU: Co kDO m kw be a my, ro tA wu-s be ho, le fi siI ji xy m cy, gL mL loI bA lo=

m: n lo. kD su go Ti: ro ny a-dA V lo= a-dA kw be PU: P fui. PyE; l m Vo=

m: si: xy, m l Fo

yo-be To L 14:4 fi. kw “ m: xy, m Fo R: kw be si: xy, m do l m: n= bAO lo=

l: Fo ny wu-s mi. jy kw si: xy su m: jo= ( yi-s-y 64:6 fi. kw)

a -b a-m rE: su a jU: su fui. jo lo= b, b m, m rE: su bu a jU: fui. joO nyI si: xy, m R: nE bu vUY do l m: n= fui. joO m R: nE bu le: vUY do l Vo=

m: si: xy

yo-be To L 15:14 fi. kw “Fo R: ny cU cU si: xy m PyE; l d, l? w: R: ny cU cU ji xy m cy, mL d, l? yo-be 14:1, 15:14 (my-m si xy To L kw nyI R; mL R kw be vUY t su bA t lo=)

R: mL R; kw be vUY t su a jU: m: si: xy be bA lo= ro: a jU: V mi R; mL; R kw be vUY l su le: V nyiI a jU: su m: si: xy=

m, m R: KL kw be

d-wU w-ti. ny TE le bA loI mu gw 51:5 “vUY TA:O le fui. jo lo= m, m R: KL kw jo, TA: le fui. jo loI bA lo= vUY TA: le jo ty m fui. kw be Fo R: a jU: fui. ye ku.O m V lo=

VLO m xE, jo lo

mu-gw 58:3 fi. kw “Fo VL bu ny vUY TA: le m: ji m: zo: m cu: yi, dL: siI VLO m ye lo= yi. w ny vUY l TA: leI kL. KL: x. TEO loIbA lo=

VLO m be m: jiO m cu: yi, dL: ku.O m ni, m ny vUY TA: le jo ty m fui. kw be lO lo= VLO m ni, mI kL.O mI ni, vA.O mI ni, go;O mI a jU: ny vUY TA: le m fui. kw be do l lo=

wu-s tA. Cy le m

vUYO TA: le jo ty m fui. ny a-dA kw be lO lo= a-dA ny wu-s tA. Cy kDO lo= a-dA kw be do lO m Fi; R lA, R: bu V mi wu-s tA. Cy su le: PyE; lO lo=

fui. w: PU: ny xUYO m

ro-m To L 6:23 fi. kw “ fui. w: PU: ny xUY m V loI” be bA lo=

fai, ro-m 5:12 fi. kw “ fui. pL. du Fo R: a jU: TA: si kw xUY m yA; lO lo= fui. w: PU: ny xUY m V lo be bA m pL. duI xUYO m m. mi: tA. ro: j: zi; n k, lo=

xUYO m s xU:

(1) hw: go dE: xUY m

(2) vY go dE: xUY m

(3) nyi: hw. Ti: hw, xUY m ( Ti: Fi; Ti: p xUY m)

go dE: xUY m j gu

hw: go dE: xUY m ny go dE: be vY LY my h, lA: KoO m V lo= hw: go dE: nA; kw be vY LY my do jeO TAI hw: go dE: tA ny Fo xUY V nyI Fo mo be bA lo=

lu-K To L 8:53-55 fi. kw “siY P ye-su ny si: xy vi jU: su yi. a. mi: tA sA. yi; l fi.O TAI

do jeO m vY LY myI vY ni, m tA. fai, dU: li; l fi.O lo=

lu-K To L 16:22-23 fi. kw hw: go dE: xUY TA v lE su ji-su siY R bu yi. w: vY ny mu kw TA: si kw je lo= m: v lE su vY ny Cy: mU: kw yA; jeO lo=

wu 3:19 fi. kw “hw: go dE: tA. ny nE, vE: rE: si. pU. t m V nyiI xUY TA ny nE, vE: kw cE, yi; je n k, loI bA lo= hw: go dE: xUY ny ci. Cy: Ti vi suI Ti: nEI xU: R: hw R: bu be h, lA: KoO m pL. du ni, m x. du jo lo=

vY go dE: xUY m

vY go dE: ny xUY m: b l= vY go dE: xUY ku.O ny Cy: mU: kw x. jU m: b l= wu-s be j lA: KoO m m: jo le ny vY go dE: xUYO lo=

wu 2:27 fi. kw a-dA ny wu-s bA KL: tA. m: n lo. m kw be vY go dE: xUY lo= hw: go dE: m: xUY bA V miI wu-s be h, lA: Ko n kD le lo= fai, a-dA ny vY kw xUY TA: siI R: vE nE vUY m kw be vUY l m R: nE bu a jU: su V miI vY kw xUY F, su le: PyE; l lo=

nyi: hw. Ti: hw. xUYO m ( Ti: Fi; Ti p xUY m )

nyi: hw. Ti: hw, xUY m V nyI Ti: Fi; Ti p xUY m ny ro: go dE: sA. ty m vy; nyi kw sA; my m: f. mL t suI vY kw xUY F, m l FoI Ti Fi; Ti p sA; my m: mL kD su bu V lo= yi. w: ny hw: go dE: xUO m Ti: nyi kw Cy: mU: a. to. yiY lu: bE kw je n k, lo=

mo-gL-du To: L 21:8 fi. kwI “go le V miI ni, b: suI m: jUY suI ni, PoO mI Fo R: se; suI m: si: m: xy ye suI VH myE: ye suI ni: byE: tA. wu. dU TU; su beI kL. su bu ty gu nyI byY F, O m loY b a. to. yeY bE kw V loI TE m ny nyi: hw. Ti: hw, xUY m V loI be bA lo=

n nyi KL: tA. Po, gL lA= (4)

a my xU: joO l?.......................................
vUY TA: le joO ty m fui. ny a: m kw be do lO lo?..........................
vUY TA: le jo O ty m fui. ny …………………………………… tA. Cy kDO m fui. V lo=
ro-m To L 5:19 fi. kw a-dA fui. ny a. xU: V l? …………………………….
m: xy, m Fo R: nA;O kw be si: xy m ru do b l l? …………………………….
l: Fo ny a TA kw be wu. tu siI fui. jo su V l? …………………………..
Vo: je m be kL. m ny a TA: ye wu. tu ku.O l? ………………………
w: PU: ny ……………………………. V lo=
xUY m (3) xU: tA. m. gL lA= (b)………………… (p) ………………… (P) …………………….
vY go dE: xU:O m ny …………………………………. be ko. F, m V lo=

so ru cE, (5)

Cy leO m fui.

so ru cE, (4) kw vUY TA: le jo ty m fui. tA ro: su kDo= a mL f. si nyiI fui. go m kw be dE; do lO m yi. sL: tA. mo. so je du ye lA=

fui. yi. sL:

siY P ye-su le m-Ti To: L 12:33 fi. kwI “si, ziY jiYO ny sL, sL:O mi ji siI si, zi m: ji ny sL, sL: O mi m: jiI be cy, w dO lo= si, zi tA. n: yi. sL: kw be sD. w dO loI be bA lo=

siY P ye-su le bA gL: l m le beI sL, sL: m: jiO m ny yi. zi m: jiO m pL. du Vo= si, zi ji,O TA: si.: O le: sL, sL: mi jiO m V lo= si, zi m: ji m nyI si, zi yi. xU. m: jiO m kw be V lo= yi. xU. jiO ny si, zi mi jiO m Vo= go le nyi si, zi yi. sL: ny yi. d: m m: VI si, zi yi. xU. m: jiO m ny yi. d: m xU: wu V lo=

sL, sL: kw be m: VI si, zi yi. xU. pL. du

wu.-mL-sL:( m-mo-sL: ) zi ny yi. sL: dE;O m kw be wu.-mL-zi PyE; tyO m m: V= yi. sL: dE;O m ny wu.-mL-zi V m pL. du nyi wu.-mL-sL: dE; ku.O m V lo= yi. sL: dE;O miI m: dE;O mi yi. ny wu.-mL-zi le: V lo= go m le beI Fo R: ny fui. ye ku.O m kw be fui. jo su PyE; ty lo m: V= fui. joO m PU: P: Fi; R lA, R: V m pL. du fui. ye ku.O lo= Fo R: ny fui. m: ye ny fui. m: jo be dU: j ku.O lo= go m pL. du fui. m: ye w le n, m R moO m jo lo= yi. go le fui. m: ye n, m V mi m. gL ty lo=

PyE; l m: d=

m: jiO m VLO m fui. m: ye w le n, m R moO m ny a KL. jiO lo= go le V mi fui. jo su ny fui. m: ye ty m: b l= l: Fo mi. jy kw fui. m: ye be R mo siI ty b l V miI wu-s mi. jy kw ny a jU: su fui. jo su.O le: Vo= ye-li-mi To: L 13:23 fi. kw “hw: nAH xU: ny yi. ku. ji tA. pL. le fi b l, l? l: wu. dU: ny yi. jA; lA; m tA. pL. le fi b l, l? go le b l, TA: n: VL.O m myE: ye fo le su nuO mi jiO m ye b l, lo xU: VoI be bA lo=

go le nyiI nu ci. Cy: jiO m ye b l n, m bE L: ny FoY nAH l: Fo go Ti: ro yi. ku. ji tA. pL. le fi n k, se: lo= fai, l: wu. yi. jA; lA; m tA. V mi pL. le fi n k, lo m: V l? go le nyi nu be Vw ny ci. Cy: xE, tA. pL. le fi m: b l= wu-s mi. jy: kw jiO m ye m: ku.=

ni, Po, ni, jy m bU FL: be: le: be

l: Fo bu le: jiO lo be dU: j t V miI wu-s mi. jy kw m: jiO m a: my, jo lo= nu ci. Cy: xE, ( ni, lL) tA. Ci. Cy: ny a: KL. ni, xUO V miI wu-s mi: jy kw ni, Po, du V lo= si: xy To: L kw ny “ Vw nu: a: jU: n: m: xy su.O le: Vo= Vw nu: leI ji xy, loI be dU: jO lo xU: a jU: V miI ni, Po, ni, jy m bU FL: be: O le be k, loI be bAO lo= ( yi-s-y 64:6 fi.)

m. mi: fi. TE m kw ro: tA. m. gL: lO m nyI jiHO m myE: Vo bA V miI wu-s ny ni, Po, du bU FL: be: le be k, lo bAO lo= jiO m myE: ny a KL, zo: m V lo= go le V miI fui. jo su lA: PA, le: yeO m jiO m myE: ny ni, Po, du Vo bAO lo= Fo R: ny si: xyO m wu-s mi: jy kw m: xyO m nY xU: t,-m-Ju. diY su le: be k, lo= m: xy m n xU: nY su t,-m-Ju. diY su Ti: ro le: xy, gL: lO m z: xU: tA. nu Ku ru siI z: b l, l? z: m: b l= z: du ny jiO V miI xy, gL: su m: xy, m pL. duI ni, Po, du PyE; l, lo= go m le be ro: jiYO m myE: ny jiO lo bA V mi ro: ci. Cy: ny m: xy, m fui. jo su V m pL. duI jiO m myE: tA. wu-s Ku ru m: b l= go le nyiY Fo R: ny jiY m myE: kw be wu-s mi. jy: kw PyE: mL m: d=

fui. m: jo be dU: j: lo=

l: Fo ny nA Fi, m kw ty m pL. du ci. Cy: ye ty m fui. tA. mo m: b l= Ti: hw, joO TA: fui. ye ty su R: mL; R: Ti: ro tA. jU: k m. P: d: m bu le: ho: tA, l siI tE, xU kw nyi. n. ty fiO lo= yi. w: le: siY P ye-su tA. “ m. P:oI R: mL R: TE m ny vy: Co: ye tyO m kw ru tO m V lo= jU: k kw ny mo-xi le TE lE xU: R: mL R tA. B. Ci le lo se;I be Vw nu: tA TU; w gL tO loI nu ny a xU: bA du jo, l? be n nyiO lo= yi. w TE lE bAO m nyI yi. tA. deY gu hw mL n, m xU: nyiO m V lo= ye-su n: kuY ku mu ye siI yi. lA; nyi le: mi Cy kw boO lo= go le V miI yi. w: yi. tA. m: n: n: n nyi ty nyiIye-su ve; tu l siI yi. w: tAI nu w: ko lo kw fui. m: jo su Ti: ro joSO bBO nyI yi. hL. TA: yi. tA. B, Ci lo fiI bAO lo= yi. fai, kuY ku mu ye siI lA; nyi le: mi Cy kw bo se: O lo= bA KL: TE m yi. w: p j: kD nyI Fi; wu: O m kw be wu. tu siITi: ro k. nA. Ti: ro do jeO lo= (yo-v To: L 8:3-9 fi.) jU: k m. P: bu ny yi. wu. TA: yi. w: ci. Cy: fui. tA. m: mo= fui. yeO m R: mL; R tA.O le: mo lo= go m pL. du ye-su tA. l siI ko, lO lo= su fui. tA. moO m Ti: jU, kw nyI ci. Cy: fui. tA. mo m: b l= go m le: beI nu V mi nu ci. Cy: fui. tA. m: mo be k, l? jU: k m. P: bu ny siY P: ye-su bA KL: kw be ci. Cy: fui. tA. cy, w le nyI R; mL; R fui. tA. m: mo leo= do jeO lo= yi. w: a jU: ny ye-su g; jy kw yi. wu. lO TA: ci. Cy: tA. fui. m: jo be sw; t. V miI ye-su g; jy kw be l: jeO TA: ny ci, Cy: fui. tA. lo. sD. le si.I l: je lo= ro: V mi siY P ye-su be zi w le nyI ci. Cy: fui. tA. mo b l du Vo=

jiO m myE: kw sA; TU; su

Fo R: bu ko. lo kw jiO m myE: ye su jiO m FoY R: jo lo be bA su jo lo= go le V mi si: xy To: L kw ny “ye-ho-hw nyI j: ku ni, jo suO be wu-s tA. hw su joY m: jo lo. nyi n, mI mu: kw TA: si kw be jwY mi nA Fo R: bu tA. tE, nyi l, lo= yi. w: a jU: n: h, je gu siI Ti: leS be ni, Po, du PyE; lYo=

jiO m ye su m: joI Ti :roO mi m: joI bA O lo= (mu gw To: L 14:2-3) l: Fo bu my sL: kw jiO m Fo R: jo lo bA V miI wu-s mi: jy kw ny jiO m l: Fo m: joI be bA lo= a xU: wu. nyi V l? l Fo ny fui. joO m Fi; R: lA, R: bu V nyi fui. ye ku.O lo= fui. ye n, m miI m. gL: m: Ci=

fui, ye n, m vUY lO lo=

R: nE R: bu ny b, b: m, m bu le: a. xU: m: C le leSI vUY tO loI a mL ny Co: PA, m: jiO m tA. w: le siI so ru mL le nyiI yi. xL, by leo bA ku.O lo= jE: R: a.-n: ny luY ku.O lo= a. n: luO m pL. du dU: j a’ le m: Ci= A, ny yi jy kw je ku.O lo= a.-B P: ny bU ku.O lo= l: Fo V mi fui. ye n, m vUY lO m V lo= fui. ye du m. gL: m: Ci= fui. a: my, xU: ye ku.O lo= Ku: mI kL.O mI vA, ni, jU:O m be go le a: my, xU: ye ku. lo= go m pL. du d-wU w ti. ny “Vw ny vUY TA: Fo VLO Vo= m, m R: KL kw jo,O se: TA: le: fui. joO loI bA lo= (mu gw 51:5)

Fo xU; R; V se: TA: ny fui. jo m m: lo. do l se: = go le V mi wu: l ny lo. do l, lo=

si, zi ny yi. wu. rE l TA: yi. sL: dE; m: ku. se: = wu: l TA: si,: le: yi. sL: dE; l lo= yi. sL: kw be si, zi tA. ro: sD. w d, lo= si, zi tA. sD. su ny wu: l TA: a. xU: yi. sL: dE; l m mi sD. O lo= go m le: be b, b wu-s miI ro: tA. sD. nyi wu: l TA: m Fo jo cE,O tA. mi sD. b l, m V lo= go le ny a: m V mi wu-s mi jy kw si: xy suI ji xy su m: jo bA lo= “a leo bA nyI a jU: su fui. ye kD ny wu-s myEY do: tA. lA; m: Ci” = (ro-m 3:23)

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (5)

si, zi yi. zi tA a. xU: kw be sD. b l, l? ………………………………………….
si, zi jiO ny …………………mi jiO lo=
vUY T po. jo ty m fui. ny yi. PU: P: xU: be xE, lo = Cy kDO m fui. ny a. xU: be xE, l? …………………………………….
l: Fo ny fui. ye kD TA: si.; le: fui. jo su PyE; l, l?
jo su V nyi fui. ye m V l?.
l: wu. dU: ny yi. jA; lA; m tA. pL. le TA: si.; le:I l Fo ny …………… ye m n: kD b l lo=
Fo R: jiY m myE: ye m nyI wu-s mi: jy kw ………………le be k, lo=
P: li; sD. be jU: k m. P: bu ny a. xU: pL. du R: mL; R: fui. ye m tA.O le: lo. mo, l? …
wu-s yi. my sL: kw jiO m mi nA l: Fo jo l? ………
l: Fo ny jiO m myE: ye n, m bE L: vUY l, l? m: jiO m myE: ye n, m vUY l, l? …
l: Fo Ti: ro ny a TA: Ti: jU, kw be fui. jo su V l? ……………….

so ru cE, (6)

R; mL R; xU.O be Ju yi. xU.

Cy kDO m fui. tA. ro: so kDo= Fo R: ny jiO m myE: ye m: b l be so kDo= a mL f. si. ci. Cy: xU: wo; m. mi: kw so ni, xUO lo= l Fo a le Ti: ro V miI ci. Cy: xU:

wo; tA ni, nUO lo= x PU: lo= k: T jO m jo lo= myEY do: gL ku.O lo= ci. Cy: xU: pL. du xU pL.O lo= Vw xU: m ny su xU: TA: si w: nyi lo= PU: lo= lo. biO lo be Ku ru lo= vi siY m hw TA: V mi ci. Cy: xU: tA. d: wu. dU: j ku. lo= go le V TA: ci. Cy: Fo xU: wo; be ko. jU: jo siI wu-s ni, lL: ny a le V l? be dU: j nyi lA=

Cu: jo lA: KoO m

a-d be e-w ny Ju kL.O m bA KL: tA. n n, siI wu-s le: T: z: bAO m sL, sL z: kDO m kw be fui. nA; kw Fe dU: leo= “go lE ny ye-ho-hw wu-s le Ju tAI nu TE lE ye kD nyiI nu n: vUY jE: ni. jE a: jU: TA: si jE: tO m kD leo= nu n: Ti: RL lES ve; Ci kw be xoH je siI nE. vE; z: n kO Vo= Vw le nu be R; mL R; tA. Cu: jo lA: Ko fiO Vo= nu Fi; R lA, RO be yi. Fi; R lA, RO mi Cu: jo lA: KoO Vo= yi. Fi; R lA, R le nu wu. dU tA. n le fiO siI nu mi yi. CiH mL duH kw To,O VoI bA lo= (wu 3:13-14) m. mi: TE m kw ye-ho-hw wu-s le: Ju be R; mL R; tA. Cu: jo lA: Ko le fiO lo= go le V ny Ju yi. Fi; R lA, R be R; mL R Fi; R lA, R: bA m ny a: m tA. bAO l? TE m tA. j: zi; le n, m l: Fo m. mi: (4) xU: ro: so je du Vo=

mi nA TA: si kw l: Fo PyE; l m j gu (4) xU: jo lo=

(1) b, b: m, m m: jo= ( wu 2:7)

mi nA Fo R: PU: P a-dA ny mi nA nE. vE: le ce; tO m l Fo PyE; lO lo= a-dA ny b, b m, m m: jo= yi. ny Fo xU; R kw be wu: lO m le: be R; nE RL m: jo= wu-s le: ce;O m Ti: jU, kw be wu: de le su jL kw ce; tO lo= a-dA tA.O le: be wu-s ny nE, bA; mi nA Fo R: a m tA. V mi m: ce; t=

(2) m, m m: jo= (wu 2:21-22)

b, b: le: jo siI m, m m: jo jo Fo R: PyE; l su jo lo= go Ti: ro ny mi nA Fo R: a jU: m PU: m e,-w: V lo= ye-ho-hw wu-s ny a-dA: tA. yi; mL li: le fi siI yi. nE gu: Ti: Ci ru siI e-w tA. ce; kDO lo= e-w V mi R; nE jL m: jo= yi. tA. ce; kDO m Ti: nyi kw be e-w ny Fi; wu: su V lo= wu: de le su V lo= ye-ho-hw wu-s ny e-w tA.O le: be a: m tA.O mi m: ce; t=

(3) b, b: m, m

nu be Vw ny b, b m, m jo siI nyi: ro kw be vUY wu: lO m V lo= Fo xU; R vy; nyi kw be a R R wu: l lo= ce; t.O m kw be Fo R: PyE; lO m m: V= vUY wu: l kDO m le: V lo=

(4) R; mL; R; xU.

m, m jo siIb, b: m: jo jo Fo R: PyE; l su jo lo= go m ny siY P ye-su V lo= siY P ye-su ny m, m m-li jo lo= go le mi Fo R: b, b: m: jo= “su ny yi. n: yo-sD yi. R: Vo be dU: jO lo= (lu-K 3:23) m-li ny yo-sD tA ni, Pu kD k. nAI yi. w m: fEY lA Ko se: TA:O le Isi-xy-m-v kw be m-li go dE: kw R: nE LY FO m tA. suY moO lo= (m-Ti 1:18-20).

go le nyi R; mL; R; xU. bA m ny siY P: ye-su V lo=

(5) Ju Fi; R lA, R:

R; mL; R xU. ny siY P ye-su V TAI Ju yi. xU. ny a: m V l?

(b) go dE: ti, gL: su yo-v g; jy kw l ty m Fo zu tA. yo-v le:I “ do; Ju yi. R: buoI l n, m vLY ni, kw be li, je n, m a: m le: nu w: tA. yi; nyi, gLO l? ( m-Ti 3:7, lu-K 3:7)

go dE: ti, gL: su yo-v ny yi. yiY sLY m: joO m kw do; Ju yi. R: buo be bAO m n: m: V= yo-v ny wu-s le: fi tO su V m pL. du tE, tES be x. TEO m V lo= Fo PyE: m: si= go le nyi wu-s my sL: kw Fo R: ny Ju yi. xU. V lo=

(p) siY P ye-su V miI Fo zu Fo mA; tAI “do; Ju yi. R: bu nu w: nyI VL. O m l: Fo V nyiI jiO m Vo: a le bA do l ku. se:? a lio bAO nyI ni, m kw bi F, m kw be mD: nD, le: bA do l m Vo= (m-Ti 12:34) siY P ye-su ny yi-sD-le l: Fo bu tAI Ju yi. R: bu be KuO lo= Ju yi. xU: V m kw be jiO m m: bA do lI be bA lo= a: hw,I yi-sD-le l: Fo tA. Ju yi. R: bu be Ku bBO nyI bL: Fo bu ro: n: a. xU: bA hw: m: jo= my: nyi VLO lo xU: PyE; l Vo m: V l?

Ju yi. xU. PyE; kDO m

Fo R: ny Ju yi. xU. V m pL. duI Fo R: nA; kw Ju yi. xL, mo d lo=

(1) do; jo lo= Ju ny yi. l CE nA; kw yi. do; jo lo= go m le: be l: Fo mD: nD, nA; kw V mi Iyi. do; jo lo= “yi. w: mD: nD, ku. ji kw Ju do; dA,O lo= ( ro-m 3:12). go le V mi l CE tA. n: a: m miI Ku: mL: le fi m: b l= l CE ny su ty mI m: ji m Ti: xU V siI do; bi F,O loI be bA lo= (y-ku 3:8). Ju yi. do; ny sL: Ci jo lo= Fo R: yi. do; ny l CE joO lo= Fo R: l CE le: TE do lO m x. TE KL: kw be l: Fo tA. n le fi b lO lo= ni, m x. le fi ku.O lo= m: w: lA: KoI su l fi b lO lo= go le nyi l: Fo ny Ju yi. xU. V m my: nyi sD. le d,O lo=

(2) l CE nyi: Po, ( nyi: kA)

Ju ny l CE nyi: kA jo lo= l Fo V mi l CE nyi: Po, rE: ku.O lo= fi-du y-ku le: “ ro: ny l CE le: siY P be b, b: tA. xE. gLO lo= fai, ro: ny l CE TE m le: wu-s yi. PyE: tA. Co siI ce; t.O m Fo R: tA. jE:O lo= mD: nD, Ti: Ku kw be L; Vo: jE: m be m: jiO m jE: KL: doY l lo= (y-ku 3:9-10). Fo R: ny Ju le: be nyi: Po, nyi: xU: x. TE ku.O lo= wu-s tA. xE. gLO V mi l: Fo tA. jE: ku.O lo= l: Fo tA. deY gu hw ku.O lo= mi. jy: kw Ti: xU:I k. nA. si kw Ti: xU: bA ku.O lo= Co PA, bu tA. “ a: KL. z: a: KL. z:” bA V miI l: je TA TE m ny a: KL. z: kw. su V bL be bA ku.O lo= go le nyi Fo R: ny Ju le: be l CE nyi: Po, jo su V lo=

fi-du yo-v To: L 9 TE nA; kw siY P ye-su le: vUY TA: le: my tL su Ti ro tA. nyi mo l fi.O lo= go TA: jU: k m. P bu ny go Ti: ro tA. Ku tA, l siI “nu ny wu-s tA.O le: myEY do: gL:= ye-su TE Ti: ro n: fui. jo su V.O m Vw nu: sD.O loI be bAO lo= ( yo-v 9:24). P-li-sD. bu le: xE. gL fi.O m wu-s ny siY P ye-su V lo= yi. w: le: xE. gL:O m wu-s tA. fai, yi. w: le: jE: m ye lo= yi. w: ny l CE nyi: Po, le: x. TE ty m yi. w: m: sD.= go m le: be ro: V mi nyi: Po, nyi: xU: x. TE ty m tA. m: cy, w be k, lo=

Ju do; jo su bu je n k, m mU:

ye-su leI “do; Ju be yi. R: buoI nu w: ny Cy: mU: kw be a le be li, kD d se:” (m-Ti 23:33).

Ju be yi. R: bu je n, m mU: ny Cy: mU: kw V lo= go m le: be Ju yi. xU. bu V m Fo R: V mi Cy: mU: kw je n k, lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (6)

Ju yi. xU. be ………………… yi. xU. Cu: jo lA: Ko fi.O l?
Fo R: PyE; l m (4) xU: tA. bA gL: lA= ……………………
R; mL; R: xU. ny a: m tA bA t lo? = ……………………………..
yi-sD-le l: Fo tA. go dE: ti, P: yo-v le:I …………… be KuO lo=
Fo R: ny a: m Fi; R; lA, R: V l? …………………………………
Ju yi. xE, nyi: xU: tA. m. gL: lA= ……………………………….
l: Fo Ti: ro yi. do; ny a le kw joO l? ………………………………
l: Fo ny l CE ……………………………. jo lo=
l CE nyi: xU: ( nyi: kA ) joO m bAO m yi. yiY sL ny a. xU: V l?
Ju be yi. R: bu ny a le kw je n k, l? ………………………………………….

so ru cE, (7)

s-dA; yi. R: bu

so ru cE, (6) kw R; mL; R xU. ny siY P ye-su V lo= Ju yi. xU. ny mi nA l: Fo bu V loI be ro: so kDo= a mL f. siI s-dA; yi. R: nE bu m. mi tA. ro: so je Vo=

wu-s R: nE bu

wu-s le: a-dA be e-w tA. ce; kDO TA: fui. m: jo su V m pL. du wu-s R: nEI be Ku lo= lu-K To: L 3:38 fi. kw “a-dA ny wu-s yi. R: Vo be bo tO lo= wu-s R: nE bu V m pL. du wu-s be j lA: Ko jiO lo= wu-s lA; w pA, mL su bu V lo=

s-dA; yi. R: bu PyE; je lo=

s-dA; ny Ju nA; kw be a-dA be e-w tA. kL. wu le fiO lo= Ju ny a-dA be e-w tA. wu-s tA. T: n n, beI kL.O lo= a-dA be e-w ny Ju bA KL: tA. jUY siI wu-s bA KL: tA. m: n n, ye kDo= ye-ho-hw wu-s le: a-dA be e-w tA. “bE kw m sL, sL: lo sL: nu a li ni, xUO ny go lE h; z: CUO lo= go lE V mi jiO m be VLO m tA. ve; kuO m sD. ni, si, zi kw m sL, sL: nu z: m: d= nu z: Ti: nyi kw a li V mi xUYO Vo bAO lo= (wu 3:16-17)” go TA: s-dA; V mi TE lE bAO lo= “ Ju le: R; mL R; tAI go m ny a: to bAO m VoO nu w: m: xUY l= sL, sL: go m nu w: z: kD TA:I wu-s le: be PyE; l siI jiO m be VL.O m tA. ve; ku.O le m tA. wu-s sD.O nyiI yi. go le bAO m V loI bAO lo= (wu 3:4-5 ) a-dA be e-w ny yi. go le

s-dA; bA KL: tA. jUY kD siI n n, kDO TA: wu-s be j lA: Ko m: n kD leo= (wu 3:23-24) sL, sL: z:O m go Ti: jU, kw yi. w: cU cU m: xU bA V miI vY kw xUY m l: Fo PyE; l,o= yi. w: ny wu-s PyE: tA. tA si. ce; t.O V miI go Ti: nyi kw s-dA; PyE: pL. leO lo= ye-ho-hw wu-s kw be jE: KL: Ku ru mLO lo= go Ti: nyi kw wu-s R; nE ny s-dA; R; nE PyE; l kDo=

b, b s-dA;

yi-sD-le bu ny yi. w: ci. Cy: tA. wu-s R; nE bu Vo beI bA lo= go le V mi siY P ye-su be hoH lA: Ko, TA: ye-su le: yi. w: tA. “nu w: ny nu w: b, b: ni: w-ti. tA. m V siI nu w: b, b: vA, ni, jU:O m nu w: ye ni, xU,O lo= yi. n: yi. ce yi. wu. TA: le: Fo R: se; su V siI yi. tA. tE, m m: dA,O nyiI yi. ny tE, m ye m: b l= yi. x. TEO mi kL. Vo: x. TE do l, lo= ( yo-v To L: 8:44 ) wu-s p-xy l: Fo go Ti: ho: m ny s-dA; yi. R: bu V TA: n:I a li be ro: bL: Fo ny wu-s R; nE PyE; l d, O se: ?

fi-du yo-v le: “Ti: mi nA lES (s-dA; R; nE bu) tA. ny VL.O m go Ti: ro le: jU: ty lo bAO lo= (1 yo-v 5:19).

wu-s R; nE bu le: be m: vUY mL le nyi

a: m V miI ci. Cy: vUY vy; nyi tA. k, Ci: siI vUY vy; nyi pai: ye siI rE: Ce: joO m vUY vy; nyi be bAO lo= ro: ny s-dA R; nE bu V TA: vUY vy; nyi V mi rE: Ce: m: jo= yo-v 1:12 fi. kw “ yi. myEY tA. jUY siI yi. tA. Ku ru su V T po. ny wu-s R; nE PyE; l dO m jU: w yi. yi. w: tA g:O loI be bAO lo= yi. myEY tA. bAO m go Ti: ro “siY P: ye-su tA. jUY TA si.O le: wu-s R: PyE; l d,O m V lo= a: m V miI siY P: ye-su tA. jUY kD siI vUY lO su m: jo nyi= go le nyi ye-su tA. m: jUY se: TA: ro: ny s-dA; yi. R: bu V lo= nu j: zi; b l, l?

b, b: yi. cy; ( b, b: cUY m: V su)

ro: b, b: cUY m: V ny b, b: pA, (yi. cy;) V lo= s-dA; ny l: Fo a: jU: m b, b: V lo= go le V mi yi. ny Fo R: tA. ce; suI vUY su m: V= Fo R: ce; su ny ye-ho-hw wu-s V lo= b, b: cUY m: VO m s-dA; tA. b, b: be Ku nyi s-dA; ny yi. cy; m b, b: V lo= b, b: cy; ny yi. R: nE cUY m: V su tA. jiO m m: jo= go m le: be s-dA; ny l: Fo TA: si jiO m m: jo= yi. tA. ny joH ty CiO lo= b, b: cy; ny KL, ji lO m jo lo= s-dA; V mi mi nA Fo R: TA: si kw KL, jiO m myE: ye ty lo=

s-dA; yi. R; nE bu V m sD. le du

(1) Fo R: se; O m

s-dA; ny yi. ce yi. wu. TA: le: l: Fo se; su V lo be ye-su le: bAO lo= ( yo-v 8:44). s-dA; ni: w.-ti. ny a-dA be e-w tA. vY go dE: xUY fiO m le: m: FiI a-bE tA. V mi kD-yi: kw be se; fiO kDO lo= ( wu 4:8). go m le: be a mL V miI l: Fo bu ny hw: go dE:I vY go dE: kw se; lA: Ko ty lo=

(2) wu-s tA. to, lo=

s-dA; ni: w.-ti. ny yi. wu. TA: mu: kw fi-du V lo= go le V mi ye-ho-hw wu-s tA. to, siI yi. ny wu-s le: be PyE; l ni, xUO nyiI wu-s le: bA mu KL: kDO lo= wu-s tA. Cu: jo su be yi. m. mi: joO m myEY Ti: myEY Ku ru mLO lo= ( yi-xi-ce 28:12-17, yi-s-y 14:12-15).

go m le: be l: Fo bu V mi wu-s be to, lA: KoO m jo ty lo= wu-s be lo. mo.O m kwI wu-s ni, lL: kw m: w: lA: Ko= Cu: jo lA: KoO lo= ho, le m: d= go m pL. du ye-su ny wu-s be ho, le n, m lA; bo tL. du kw xUY j kDO m V lo= (2Ko 5:18).

(3) tE, m m: jo=

s-dA; nA; kw tE, m m: jo= (yo-v 8:44). tE, m ny wu-s nA; kw le: joO lo= go m le: be Fo R: ko lo kw V miI tE, m m: jo= m: j: zi; =

(4) kL. su V lo=

s-dA; ny kL. su V lo= yi. ny kL. P: V siI kL. su bu b, b: V lo= (yo-v 8:44). mi nA l: Fo bu V miI kL. su bu V siI kL.O m tA k, Ci: lo= tE, m tA. m: j: zi; bA V miI kL. m tA. ny so m: Ci CiI sD.O lo= ye ku.O lo= go m kw be mi nA Fo R: ny s-dA; yi. R; nE bu V m sD. w dO lo= nu ny kL. nyi m jo l? m: tE, m x TE nyiO l? w: sE hL; Vo: x. TE m tA. Fo R: ny a: KL. k, CiO lo= sA; w: mLO lo= TE m a: jU: V miI kL.O m kw be lO m V lo=

(5) mi nA tA. ni, nUYO m

mi nA TE m tA. ye-ho-hw wu-s le ce; siI a-dA tA. lA; jE tO l.o= (wu 1:28). go le V mi a-dA ny mi nA TE m tA. s-dA; KL: n n, m kw be s-dA; tA. lA; jE kDO lo=

(lu-K 4:6). go m pL. du s-dA; ny mi nA TE m tA. kw: suI jU: su V lo= (yo-v 14:30). mi nA Fo R: bu ny mi nA TE m tA. a: KL. ni, nUYO lo= ni, Vo.O lo= a lio bAO ny s-dA yi. w: b, b gu: ju: V m kw be ni, nUYO m V lo=

(6) fui. yeO lo=

s-dA; ny yi. wu. TA: le fui. ye su V lo= “fui. lA: xU ye su ny yi. wu. TA: le: fui. ye ty su ni: w ti. tA. m V lo= (1 yo-v 3:8). mi nA l: Fo bu a: m V mi fui. m: ye nyi su m: jo= go m kw be mi nA l: Fo bu ny b, b s-dA; yi. R: nE bu my: nyi sD. w d,O lo=

s-dA; lo, ye gu

ni: s-dA; ny wu-s tA. Cu: jo suI to, lA: Ko su V lo= go le nyi ye-ho-hw wu-s ny s-dA; bE L: a. to. yiY lu: bE j: gL: t.O lo= ye-ho-hw wu-s le: s-dA; tA.I “ go le nyi Vw le: nu lo PE tA. Cu kD siI a: jU: mi jy kw nu tA.O mi Ku: v PyE; l fi.O Vo”= ( yi-xi-ce 28:18). fai, siY P ye-su V mi “ni: w ti. be yi. fi du bu bE L: j: gL: t.O m Ti: Fi; Ti: p m a. to. kw dU: je”I bA lo=( m-Ti 25:41 fi)

lo, yeO m kw ny “Fo R: tA. m. Py, su ni: w. ti. go m tA. nyI du: wuO be m: tE, m mD: nD, f. su ty gu lo b a. to. yiY bE kw lo ho: kDO lo= yi. w: ny mo; lo s Kw a TA: mi x. jUO V0I” bA lo= (mo.-gL-du 20:10). s-dA; yi. lo, ye du ny lo b a. to. lu: bE V lo= nu V mi s-dA; be ko. ji: joO ny a. to. lu: bE kw je n k, Vo= = go m pL. du a. to. kw be li, je cE, tA. hw nA,O lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (7)

a-dA be e-w ny yi. wu. ce; t. TA: a: m R; nE bu V,O l? ……………………………………
a-dA be e-w bu nyi: ro ny s-dA; kL. KL: tA. n n, kDO m Ti: jU, kw be a: m R: nE PyE; lO lo? ……………..
siY P ye-su ny yi-sD-le l: Fo bu tA. a: m R; nE bu be KuO l?....................
mi nA Fo R: ny vUY lO TA: a: m R; nE bu V lo? ………………
l: Fo a: jU: m b, b: cy; ny a li Ti: ro V l?......................
mi nA l: Fo ny s-dA; R; nE bu V TA:I a: m be to, lA: Ko V l? ……………
s-dA; yi. R; nE bu V loI be a le xU: kw be sD. w d, l? ……………
nu ny kL. mI m: tE, m x. TE nyi l? ………………
mi nA tA. ni, nUY su ny a: m R; nE bu V, O m sD. w d, l? ……………
s-dA; yi. lo, ye du ny a li kw V l? ………………

so ru cE, (8)

vUY jE: ni, jE: be bL: di lA, di

so ru cE,(7) kw l: Fo ny s-dA; yi. R; nE bu V lo be ro: so kDo= yi. R; nE bu a: jU: ny ni: s-dA; yi. xE, jo lo= s-dA; ny lo, ye m kw lu b a. to. lu: bE kw je Vo be sD. leo=

fai, mi nA Fo R: ny ye-ho-hw wu-s mi. jy kw jE: R: be bL: di lA, di le: be k, lo=

jE; R:

l: Fo ny ci. Cy: tA. a: KL. d P: d: m VoI sD. P: d: m Vo be dU: jO miI wu-s le: bAO m ny jE: R: le be V lo bAO lo= so ru cE, (3) kw l: Fo ny go dE:I ni, mI vY a: jU: sA. ty TA: si.O le: wu-s le: Fo R:I be lo. mo.O lo bA lo= go le V miI go dE: be ni, m( LY myY) kw beO le: sA. ty su tA. ny jE: R:I be bA lo= go m pL. du (Vo: jE To: L 30:2) fi. kw “ Vw ny Fo R: a jU: TA: si ji:O loI su joO m j: zi; ni,O mi Vw m: joI be bA lo=

a. n:

a. n: ny yi. ci. Cy: Pe; t. m tA. cE, yi; jeO se: lo= V nyI z:O se: lo= (2 Pi-TE 2:22fi.)

go m le: be mi nA Fo R: bu V miI ci. Cy: lo kDO m fui. tA. fai, ye se: loI be bA lo=

a we;

a we; V miI Fi: kD k. nA.I nE, CU: P; gu se:O lo= (2Pi-TE 2;22).

a we; ny nE. CU: P; tA. ni, xUO m le: be mi nA l: Fo bu V miI fui. be m: xy, m tA. k, Ci: su Vo= fui. be m: xy, m tA. lo kD k. nA.I fai, Ti: hw, go m tA. ye ku.O lo= go le nyi l: Fo bu ny a we; be Ti: leS Vo=

mi nA l: Fo be jE: R: xE, lA: KoO m

(1) by le ku.O lo=

(mu-gw To L: 49:10 fi. kw “ j: zi; ni, jo suO miI xUO Vo= Fo mL Fo ji: mi Ti: leS mL: yeO Vo= yi. w: PU: L: ny yi. w: Fi; R lA, R; tA. kL ti. yeO VoI be a: mO misD.O loI bA lo= jE: R ny xUY siI by leO m le: be Fo R: mi xUY siI by leO ku. lo=

(2) Fo R: ny Fo ji: V siI sD. ni, m: joO m lo. do lO lo bA lo= ( ye-li-mi 51:17).

mi nA Fo R: bu ny a: KL. sD. ni, jo su Vo be bA miI wu-s le: yi. w: sD. O m ny jE: R: be Ti: leS Vo bA lo= jE: R: ny ci. Cy: z: do n, m le: dU: jO lo= l: Fo mi ci. Cy: z: w n, m le: sA; TU; lo= jE: R: ny ci. Cy: bE L: le: dU: j: lo= l: Fo mi ci. Cy: bE L: le: dU: j: lo. ku.O lo=

(3) jE: R: ny wu-s v lE m: ku.I wu. dU TU; m: ku.= z: du z:O TA: V miI x. mo w: Ku m: ku.= yi. w: tA. ce; su tA. m: sD.= go m le: be mi nA l: Fo bu V miI yi. w: tA. ce; su tA. m: sD.= ye-ho-hw wu-s tA. x. mo m: ku.= wu. dU TU; m: ku.= wu. dU TU; ty su V miI “p xy bu TE TD ny mD: nD, ku. jiO le: Vw tA. PU:O lo= yi. w: ni, m n: Vw tA.O be L: R ko. F, loI” be bA lo= ( m-Ti 15:7-8).

myE do: joO m b-bi-lL w. ti. nE-bu-K,-ni-z ny ye-ho-hw wu-s le: CU: tu siI a: mu, mu kw ty w V mi yi. ci. Cy: KL: K, m ni, m kw be sA do l nyiI ye-ho-hw wu-s le: w-ti. tA. jE: R: ni, m tL le fi siI jE: R: le be xU: Ko; ty fi.O lo= xU: Ko; bi le TA: yi. ny hw. Ci: l siI ye-ho-hw wu-s tA. myEH do: gL:O lo= go TA yi. tA. fai, Ti: hw, Fo R: ni, m gL: siI l: Fo le be Fo R: ko lo kw dU: l fi lo= w-ti. myE: kw fai, ty mLO lo= (d-ni-le 4:28-37).

TE m kw be Fo R: ny wu-s tA. xE. gL: ku.O TA: si.O le: Fo R: VoI bA m sD. w dO lo=

bL: di lA, di be vo,

mi nA Fo R: ny jE: R: le: be k, m le: m: FiI bL: di lA, di (insects) le: be k, loI bA lo=

yo-be To: L 25:4-6 fi. kw “ Fo R: ny wu-s mi: jy kw a le be ji xy su cy, w d, l? w: R: ny yi. mi: TA: kw a le be siI tE, zo: su sw; mL d, l? nyi n, I wu-s mi: jy kw vY bO mi go KL ly.O m m: V= ku R; O mi go KL xyYO m m: V= bL: di be vo.O le: be k, m Fo R: n: wu-s mi: jy kw a. xU: PU:O m cy, d, se:I bA lo=

wo bU:

l: Fo be wo bU: ny xE, lo=

(1) ni, Po, lo=

wo bU: ny ni, Po, du VO m le: be l: Fo mi wu-s mi jy kw ni, Po, du V lo=

nu tA wo bU: z: fi l ny nu z: ni, xUO l? ni, Po, du Vo= go m le: be mi nA Fo R: ti gLO m ny wu-s mi: jy: kw ni, Po, du Vo=

(2) ni, vE: tA. ni, nUY lo=

wo bU: ny mi nA ni, nUY siI mi nA tA. z: si. ty lo= Fo R: bu V miI TA: si mu kw vi tA. ni, Vo.O m sL. m: FiI mi nA tA. ni, nUY lo=

(3) wo bU: nA; kw nE, vE: le jo lo= l: Fo ni, m nA; kw V mi mi nA kw mO le: jo lo=

(4) mi nA nA. Kw ty

wo bU: ny mi nA nA. Kw le: ty k, CiO m le: be Fo R: V mi mi nA kw m tA.O le: ni, Kw: xU siI k, Ci: lo=

(5) a: m tA.O mi hw. m: d

wo-bU: ny a: m tA. V miI hw. se; m: Ku= Fo R: V mi s-dA;I fui.O be nY xU:I fai, xUYO m tA. hw. m: Ku=

vo,

l: Fo be vo, xE, lA: KoO lo=

(1) vo, ny ni, Po, du joO m le: be l: Fo mi ni, Po, du jo lo=

(2) vo, ny m: xy m bU; tA ni, xUO m le: be Fo R: V mi m: xy, m fui. yi. xU: yi. je: tA. ni, xUO lo=

(3) vo, ny m: xy, m tL. kw ty, k, Ci: m le be Fo R: V mi m: xy m fui. nA; kw k, Ci ty ku.O lo= si: xyO m wu-s bA KL: joO m kw l m: b l=

(4) vo, nA; kw ni, Po, du jo m le be Fo R: ni, m ny a. di: ni, Po, du jo lo=

(5) vo, be bL: di lA. di ny l: Fo bE L: a. xU: ji gu m: jo m le: be l: Fo V miI wu-s bE L: a. xU: rE: m: yA;= go le V mi Fo R: ny ci. Cy: t. jL tA. (m: si: xy su V m tA.) m: sD. m pL. du wu-s mi. jy kw ti.. du ti sA; TU; siI Ku ru l n, m sA; TU; ty lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (8)

go dE: be ni, m kw be le: sA. ty su ny

(1) l: Fo V l? …………… (2) jE: R: V l?...................

(2) a. n: ny yi. le: Pe; t. m tA. fai, z: ku.O m le: be Fo R: ny ye ku. l? ………..

(3) a. we; ny nE. zi: tA. nUYO m le: be Fo R: ny a. xU: tA. ni, nUY ku.O l? …………

(4) Vo: jE 30:2 fi. kw Fo R: ny a. xU: ………………… sD. ni, m: bi zi; bA l?

(5) jE: R: ny wu-s tA. wu. dU: TU; ku.O l? ……………………

(6) w-ti. nE-bu-K,-ni-z ny a: m tA. xE. gL: m kw be Fo R: ni, m dU: lO l? …………

(7) wo-bU: be Fo R: ni, xUO m ny a. xU: V l? ……………………

(8) wo-bU: be Fo R: nA; kw a. xU: jo l? …………………

(9) vo, be Fo R: xE, lA: Ko m m. gL: lA= ……………………………

(10) nu ny wu-s mi. jy kw wo-bU: be vo, le: be k, su V m j: zi; l? ……………………

so ru cE, (9)

go wu: m

so ru cE, (8) kw ye-ho-hw wu-s mi. jy kw mi nA l Fo ny jE: R: be bL: di lA, di le: be k, loI be ro: sD. leo= a mL f. siI ye-ho-hw wu-s mi jy kw mi nA Fo R: ny go wu: m le: be k, loI be ro: so je du Vo=

wu-s tA.O le: ni, nUY n k, lo=

yi-sD-le l Fo bu tA. ye-ho-hw wu-s le: yi. tA.O le: ni, nUY n k, lo be jU: k gL: tO lo= jU:-k bA m. To: L 6:5 fi. kw ye-ho-hw wu-s le: “nu w: ny Ti: ni, m leSI Ti: vY lESI Ti: sA; lESI nu w ye-ho-hw wu-s tA. ni, nUY n k, loI bA lo= Ti: ni, m lES Ti: vY lES bA m ny ro: ni, nUY su tA. yi. go le ni, m kw be ni, nUY bBO ny a li V miI ni. bA; l: Fo tA ni, nUY je m: b l= ye-ho-hw wu-s ny yi. tA go m le: be ni, nUY fi ni, xUO lo=

wu-s vi si m

wu-s vi si m joO l? be n nyi ku.O lo= go le V mi yi-sD-le l: Fo be yu-t l: Fo bu ny Vw siY m V loI be ye-ho-hw wu-s le: bAO lo= “ a lio bA ny nu tA. ce; su mA; zu bu si P ye-ho-hw wu-s ny nu R: gu wu. ju: VoI be bA lo= ( yi-s-y 54:5fi.) fai, ho-xi-y 2:16 fi. kw “ go Ti nyi kw yi. ny Vw tA. siY P:I be m: Ku KuI yi. R gu VoI be KuO Vo= fai, ye-li-me To: L 3:20 fi. kw “go le V mi yi-sD-lioI R mL R; Ti: ro ny v lE m: bo siI yi. R: gu tA.O be h, jeI m le: be nu w: mi Vw tA.O be h, jeoI bA lo= go le nyi ye-ho-hw wu-s yi. R: mL ny yi-sD-le bu V lo=

R: gu tA. ni, nUYO lo=

ye-ho-hw wu-s ny ci. Cy: vi si m yi-sD-le bu tA. a: KL. ni, nUO lo= yi-s-y 54:10 fi. kw “w: ci ny jUY jeO miI w: lu. bE: jeO miI Vw nUY ni, n: nu tA.O be m: h, kD fiI be bA lo= jU:-k bA m. To: L 7:7 fi. kw V miI ye-ho-hw wu-s le: nu w: tA. ni, nU siI siH do l m nyI nu w: n: nE, bA; Fo xU: TA: si my: nyi m: VI nu w: n: ni. bA; su Fo xU: TA: si ni.O m Fo xU: VoI bA lo= fai, jU: k bA m. 23:5 kw “ go le V mi ye-ho-hw wu-s ny nu w: tA. ni, nUYO nyi p-l ny nu w: tA. VL.O m jE: ni, xUO V mi wu-s le: L; KL: le: PyE; l fiO loI” be bAO lo=

go wu: m myE:

ye-ho-hw wu-s ny yi-sD-le l: Fo tA. a: KL. ni, nUY nyi yi-ji: mU: co p. kw be ru do l siI a: KL. jiO m KL-n: mU: kw tyO fiO lo= ye-ho-hw wu-s ny yi. w tA. a: KL. ni, nUYO m le: be yi. w: V mi ye-ho-hw wu-s tA. go le ni, nUY fi ni, xUO lo= go le V mi yi-sD-le bu ny ye-ho-hw tA. ni, nUYO m sL. m: FiI ni: byE: siY byE: tA. my: nyi ni, nUY O lo= ye-ho-hw wu-s ny ni: byE: siH byE: tA. wu. dU TU;O m ny m: si: m: xy yeO m be go wu: m yeO m be Ti: leS Vo bA lo= wu-s TA: si ni: byE: si byE: tA. ni, nUO m pL. du Vo= ye-li-me 3:1-3 “fai, ye-ho-hw leI l Fo Ti :ro le yi. R mL tA. Pe kD siI nE. bA Ti: ro m R: mL kD le nyI Fo p. R: yi. wu. Ti ro m le: yi. tA. ho: yi; l m: d= ho: yi; l ny mU: tA. m: xy kD le fiOm Vo= nu w: n: ni, bA; siY a: my, tA. rE: j kD k. nA.I a mL Vw tA.O le; l ni, xU se: l? nu w: ny w: ci Ti: ci le Ti: ci kw lo. nyi= a le kwO mi nu w: go wu: m myE: ye guO le: m: V l? li-Ci mU: kw m y-l-pD l: Fo le: beInu w: ny go wu: m bu tA. wu. n, m j gu KL: kw nyi. n. kDo= m: si: m: xyO m be VL.O m kw be nu w: le: mU: tA. m: xy m: g; m kD le fio= go lE nyi mL: v m: v lI mL: v lDO mi m: jo= go le V mi nu w: n: x. to m: ku. su go wu: m PyE: L F, loI bA lo=

yi. R: gu le: lo kDO m R: mL ny yi-sD-le l: Fo bu V lo= yi. wu. m R: gu ny ye-ho-hw wu-s V lo= yi. wu. m R: gu tA. lo t. ye siI ni. bA; Ti: ro tA. g; jeO m ny ye-ho-hw wu-s be h, t.O ye siI ni: byE: si byE: tA. wu. dU TU; jeO mI m: si: m: xy kD leO m tA. bA m V lo= yi-sD-le bu yi. w: ni, nU su bu ny ni: byE: si byE: le: V lo= w: ci a: jU: kw kL t.O lo= ye-ho-hw wu-s ny yi. w: tA. mL: v m: v l fi siI m. j: V mi Iyi. w: ny m: Po, yi; lI bAO lo= go le nyi yi-sD-le Fo xU: bu ny go wu: m ni, m jo su bu V lo=

go wu: m tA. vi si m hw fiO lo=

yi-sD-le bu ny ni: byE: si byE: tA. v lE si.I go wu: m ye je m pL. du ye-ho-hw wu-s ny mD nD, f. P: ho-xi-y tA. “nu ny go wu: m Ti: ro x siI R: vE nE vU= nu x n k, m R: mL R: go m fai, go wu: m ye je siI yi. R: yi. nE buO mi v lE m: bo kD leO m le: beI Vw p xy: bu n: Vw tA. lo t. ye siI h, jeoI bA lo= go le nyi yi. je siI di-bD-l-mD yi. a. mi: ko-mD tA. xH kD nyI R: LY le is ho-xi-y tA. R: Ti ro vU gLO lo= ho-xi-y ny wu-s mD nD, f. P: V nyi yi. ny si: xy n k, lo= go le nyi yi. ny go wu: m tA. vi si m hw m: d= a mL wu-s myE: ye su bu go wu: m tA xO m jo ny nu Ku ru b l, l? yi. m. mi: cO m tA. nu n n, b l, l? go le V mi wu-s ny yi-sD-le bu tA. a: KL. ni, m n le m kw be go wu: m tA. ru fi.O m V lo= yi-sD-le bu a jU: ny di-bD-l-mD yi. a. mi: ko-mD le: be go wu: m ye su V lo=

R: gu tA. Pe kDo=

R: mL R: Ti: ro ny yi. R: gu be h, kD sI nE. bA; Ti: ro vi si m kD le k. nA.I fai, Ti: hw, hL. TA: m R: gu ny yi. tA. ru m: dI go le Ku ru ny m: xy m kD le VoI be bA V miI a mL ye-ho-hw wu-s ny Vw tA. li; lA bA be bA lo= (ye 3:1)

yi-sD-le bu ny ye-ho-hw wu-s tA. lo kD m pL. du R: gu le: Pe kD su Vo be bA m V lo= yi; l n, m fai, Ku V mi yi; l m: xo= go m kw be ye-ho-hw wu-s ny w. ti. so-lo-mo yi. R: rE-ho-bo vy; nyi kw yi. w: kuD; tA. nyi: kw kD le fiO lo= gu wu. Ti: kuD; tA. yi-sD-le kuD; be gu mL. Ti: kuD; tA. yu-t kuD; be KuO lo= ye-ho-hw wu-s ny yi-sD-le tA. ny a fi d: m be Ku siI yu-t Ti; wo; m tA. ny nyi m be Ku lo= yi-sD-le ny go wu: m ye siI wu-s le: lo kD m to, zo: V mi m: hw. Ci: l se: nyiI ye-ho-hw wu-s le: (ye 3:6-10 fi. kw )

“ye-ho-hw wu-s le: ye-li-me Vw tAI ye-li-meoI j Uni, m: jo m yi-sD-le a li ye kD m tA. nu moY l? muO m w ci V T po. kw yi. a li dA jeO siI mU. lU: m si, zi V T po. nA. Kw go wu: m ye kDO m nu mo kD l? TE my xU: yi. ye kD k. nA.I yi. ny Vw tA. yi; lO VoI be dU j tO mi m: yi; l= v lE m: bo m yi. a. fiH yu-t O mi TE m tA. moYO lo= yi-sD-le ny vy: Co: hw my: le nyi Vw le: yi. tA. Pe Ju kDO m tAI yu-tO mi mo kDo= go le V mi v lE m: boO m yi. a. fi yu-t. n: m: joH joHI yiO mi yiO mi go wu: m ye jeO lo= yi. ny B. Ci be si, d le: xy, t m ni: byE: si byE: tA. wu. dU TUO m kw be mU: tA. m: xy m: g;O m PyE; l fio= TE my xU: ye kD k. nA.I v lE m: boO m yu-t. ny Vw tA. yi; l O miI tE, ni, le: yi; lO m m: V= ni, m nyi: tE, rE: si.I Vw tA. yi; lO m V bDI bA lo=

fui. gLO m

ye-ho-hw wu-s ny Ti: RL le Ti: RL kw yi-sD-le bu tA. fui. gL:O m be m. j:O m to, zo: V mi yi. w: nyi ni, m m: lL. = yi. go le fui. yeO lo= ni: byE: siH byE: tA. wu. dU TU;O lo= go le nyi ye-ho-hw wu-s ny yi. mL: kw yi-sD-le l: Fo tA. ny y-xU w-ti. lA: PA, kw ( 2 w-ti To: L 17 TE ) fai, yu-t l: Fo tA. ny b-bi-lL w-ti. lA: PA, (2 w-ti. 24-27 TE) kw lA; jE; kD siI co p. tA, ye fiO lo= go k. nA. yi. w: ny ci. Cy: kuD; kw ty, m: w= su mU: kw lo: tAO ye siI co p. tA, n kD leo= fai, su mU: kw x. jU mI KL, jUO mI se; kDO m bA gu m: d to, zo: w leO lo=

yi-sD-le l: Fo tA. ny wu-s le: a: KL. ni, nUY siI mi nA TA: si kw w: nyiO m be a: KL. jiO m Fo xU: PyE; l n, m Vo lo. kD V mi I yi. w: ny a: KL. VL.O m fui. lo= ni: byE: siH byE: tA. wu. dU TU;O lo= go le nyi yi. w: ny c mi: nA; kw a: KL. xE. R; du be ni, m n du d: m to, zo: w leo=

ro: nA; kw

KL: xU; xU; m vy; nyi kw a. bi tA. jUY su a jU: ny ji-su yi. mA. lA. m V lo= go le bA V miI ro: V mi yi-sD-le l: Fo le: be fui. ye Cy le lo= wu-s tA. Ti: ni, m lES kw be ni, nUY n, m bA V miI ni, nUY m: b l= ( m-Ti 22:37-39, m-Ko 12:30-31)

wu-s tA. ni, nUYO m sL. m: FiI mi nA tA. my: nyi ni, nUYO lo= mi nA tA. ni, nUY su ny wu-s tA. ni, nUY m: b l= (1 yo-v 2:15) go le nyi ro: ny wu-s TA: si ni, Vo.O m mi nA tA. ni, Vo.O m be fui. ye kDo= ni, vA, m be ni: byE: tA. wu. dU TU; m ye ty lo= (yi-Ju-so 5:5) ve; CU: wu-s tA. v lE ty lo= (Pi-li-Pi 3:19). go le V ny ro: V mi yi-sD-le l: Fo le: be Cy le siI m: si: m: xy ye su PyE; l lo= go wu: m PyE; l,O lo m: V l? si: xy To: L kw “ yi. w: siY ny ci. Cy: ve; m V siI x. to du tA. ny KL: K, du cy, si. nyiI mi nA kw m tA.O le: ni, Vo nyiI yi. w: n: by leO m kw lo, yeo= (Pi 3:19) bAO lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (9)

yi-sD-le l: Fo ny ye-ho-hw wu-s tA. a le be ni, nUY n k, l? ……………………
ye-ho-hw wu-s yi. vi si m bA m ny a: m V, O l? …………………………
ye-ho-hw wu-s ny yi-sD.-le bu tA. a. xU: pL. du ni, nUYO l? …………………
yi-sD-le l: Fo ny ye-ho-hw wu-s TA: si a. xU: tA. ni, nUYO l? ……………
ni: byE: siY byE: be m: si: m: xy fui. ye lo bAO m ny a. xU: tA. bAO l? ….
yi-sD-le l: Fo bu ny a. xU: PyE: jo su V l?.................................
ye-ho-hw wu-s ny a: m tA. go wu: m vi si m hw fi.O l? ……………………….
w-ti. ye-ho-bo vy; nyi kw kuD; a le kD leO l? ………………………..
yi-sD-le l: Fo ny …………… co p. be yu-t. l: Fo ny …………… co p. tA, n kD leo=
ro: ny a. xU: pL. wu go wu: m le: be k, l? ………………….

so ru cE, (10)

go dE: | ni, m be vY

wu-s ny mi nA l: Fo tAI go dE: ni, m be vY (3) xU: kw be ce; t.O lo= (1 Te 5:23). ce; wu. tuO m kw ny s xU: lES bi zi;O m V lo= go dE: V mi bi zi; m kw be xUY n, m m: jo= ye-ho-hw wu-s ny yi. ce; t.O m tA. lo. nyi nyI a: KL. jiO lo be bAO lo= (wu 1:31) wu-s le: jiO lo bA m ko lo kw l: FoO mi cy; F, lo= (wu. 1:28). go le V mi l: Fo ny fui. ye kD TA bi; zi; m go dE: ni, m be vY ny by leo=

go dE:

l: Fo lo. moO m kw go dE: ny jiO lo= hw. hw; Vo be dU: jO lo= go le V miI wu-s my sL: kw ny “nu w: tA. my: nyi dL: mL le fi n, mI a xU: pL. du lA: xU Po, toO l? nu wTi: wu. dU lES n du du le siI Ti: ni, m lES sA; b: lo= Ci kwH kw be wu. dU kw Ci nY du m: duY FO m Ti: gO mi m: jo= Ti go dE: lES kw xU: CU: lu. le: be yi. buY jU: FO m be nY du le: bi FO lo= nY du TE m tA. Fi: nyiI nA Fi; me nyiO TE, nyi m: ye t nyiI m: mU, leI m: d le= ( yi-s-y 1:5-6).ye-ho-hw wu-s ny yi-sD-le l: Fo tA. Ti: hw, k. nA. Ti: hw, m. j: V mi m: j zi;= yi. w: go dE: V mi nY du le: kD le nyi hw. sA; m: jo= go m le: be ro: V mi wu-s mi: jy kw a TA:O mi n du jo ty lo= mu- kw To: L 38:3-8 fi. kw “ nu ni, Ce,O m pL. du Vw hw: kw m: n gu m: joY0= Vw fui. wu. nyi Vw go dE: kw ty s gu m: joYo= a lio bA nyI Vw m: ji m: zo:O m ny Vw TA: si muY leo= li:O m LY le: be Vw tA. nyi. FO lo= Vw Fo mLY ye kD nyi Vw n du cUY l si biY CU: yiY lYo= Vw a: KL. nY le si U, leo= Ti: nyi lES ni, Vu nyi kD leoI be bA lo=

mu gw bo P: yi. ny l: Fo moO TA: nY su m: V= go le V mi wu-s my sL: kw ny nY jo suI nY du cUY n ty su V lo bA lo= Ti: go dE: lES nY du jo siI sA; b:O mI wu-s ni, Ce, m be Fo R: VL.O m myE: pL. du PyE; ty m V lo= go m le: be ro: V mi wu-s mi: jy kw m: n su m: jo= Ti: go dE: lES kw nY jo su le: V lo=

ni, m

mi nA Fo R: ny ci. Cy: ni, m ny a: KL. jiO lo be dU: j lo= Vw ni, m tA. jU: b lO lo= su TA: si kw ni, m a: KL. ji su VoI su le: be ni, m vL O m l: Fo m: VI be dU: jO lo= go le V miI wu-s le: mi nA l: Fo bu ni, m ny m: ji tD; leoI VL lo, leo be bAO lo=

fui. yi. ce ni, m kw be

ye-ho-hw wu-s ny mu kw fi du d: m lu-si-J tA. a: KL. bi biS le: ce; tO lo= a: KL. do, mu tO lo= ( yi-xi-ce 28:12-17). go le V mi yi. ny ni, m nA; kw wu-s le: be PyE; l ni, xUO lo=( yi-s-y 14:12-15). go le ny ye-ho-hw wu-s le: yi. tA. KL, bE: Ju kDO lo= go TA: mu kw fi du d: m yi. ny ye-ho-hw wu-s tA Cu: jo su PyE; l,O lo= lu-s-J ny ni, m kw mi. jy: cu: yi, dL:O lo= ni, m nA; kw by le ny fui. wu. tu lO lo=

Fo R: ni, m kw dU: l

ye-ho-hw wu-s le: ce; t.O m a-dA be e-w bu ni, m ny a: KL. jiO lo= lo. bi.O lo= go TA: s-dA; ny wu-s le: T: z: bAO m sL, sL: tA. z: ny wu-s le: be w: nyi m jo lO VoI be kL. O lo= go TA: a-dA: be e-w ny wu-s le: be PyE; ni, xUO m ni, m jo lO lo= go TA yi. w ny sL, sL: tA. z: kDo= yi. w: ni, m ny by leo= fui. PyE; lYo= yi. w: kw be vUY lO m R; nE bu a: jU: V mi ni, m by le suO le: vUY lYO lo=

fui. VL.O m ny m: n le

“go le siI Fo R: ye m be dU: jO m ny a TA: mi VL.O m le: V m tA. ye-ho-hw mo le ny ni, m a: KL. x. le siI bA lo= (wu 6:5) a. xU: pL. du wu-s ny l: Fo tA. go le lo. mo.O lo? wu-s ny m: jiO m tA.O le: mo ku.O m V l? TE m tA. j: zi; le n, m tA. Vo: kw be bA du Vo=

kuD; kw m si: P: bu ny yi. w: tA. to, m Cu: jo su tA a TA: mi jiO m m: mo ku.=

jiO m Cu: jo su be VL.O m Cu: jo su ny Ti: leS V lo= yi. w: xE. pL. du m: V= si: P: bu le: jU:O m tA. m: Ku ru m kw be go le lo. mo.O m V lo= go m le: be mi nA l: Fo bu V miI ci. Cy: ni, lL: tA.O le: Co siI wu-s le: jU: m tA. m: ni, PuO m kw be fai, wu-s Cu: jo su s-dA; tA. d: to, m kw be ro: ny wu-s Cu: jo su PyE; lO m V lo= si: xy To L kw “ro: wu-s tA. Cu: jo su ye ty TA: O leI yi. a bi xUYO m kw be ro ny yiO be ho, leO m mLY kD TA n: I yi. sA. yi; l kDO nyi ro: w zi cyu, mLO Vo= (ro-m 5:10).

Fo R: ny wu-s tA. Cu: jo su le: V lo= wu-s ny ci. Cy: Cu: jo su tA. jiO lo be mo m: b l= Cu: jo su ny kuD; si: P: g; jy kw jiO m PyE; l n, m ny to, lA: KoO m n: kD siI si: P: g; jy kw dU: l, m le: joO lo= go m le: be wu-s mi jy kw ro: ny jiO m PyE; l n, m ny wu-s mi. jy: kw lA: PA, CE si, dU: l n, m le: Vo= go m ny Vw Fo, leoI nu jU:O m tA. rDn, Vo be bA m V lo= ro: ny a KL Ci ci. Cy: xL, ji su Vo be bA V miI wu-s mi jy kw ji Oxy, su m: jo bA m V lo=

Vo: wu. jeo

l: Fo ni, m ny joO m V T po. TA: si go; le siI a KLH Ci by leO m tA. a: m mi j: zi; m: b l= (ye 19:9) fi. wu-s mi: jy kw l: Fo ni, m ny go; lo, yeo bAO lo= go le nyi ni, m nA; kw jiO m hw m: mo= rE: yA;O du m: jo= lo kD du le: Vo= xy, pE n, mO mi m: s leo=

m: jiO m le: do l,O lo=

ro-m To L: 3:13 fi. “yi. w: Cu: beY ny Pu F, O m lE: zu V lo= yi. w: l CE ny kL.O m rE:O lo= yi. w: mD: nD, ku. ji m Ju do; dA,O loI”

bA lo= Pu F, m lE: zu ny m: xy, m bU; le: sE: nE, lo= Cu: beY ny ni, m do l gu k, KL: Pe; V nyi m: xy, m le: do l fiO lo=

fai, m-Ti 15:18-19 fi. kw “go le V mi mD nD, le: bA do lO m n: I ni, m kw be do lO m V siI Fo R: tA. m: xy, m kD le fiO lo= a lio bA nyI ni, m kw be do lO mI VL.O m dU: jO mI Fo R: se;O mI vy; Co: hwO mI m: si: m: xy,O mI Ku: z: nA z:O mI m: tE, m sD. j mo jO mI w TEYO m TE my xU: le: Fo R: tA. m: xy, m PyE; l fiO lo=

fui. a: jU: ny go dE: kw be yeO lo bA V miI go dE: tA. fui. ye fi su ny ni, m kw be V lo= ni, m jiYO bBO ny yeO m a: jU: V mi jiYO m le: ye do lO lo= go le nyi ye-ho-hw wu-s le:I Vw ny ni, m tA. lo. mo su V lo be bA tO lo= (ye-li-me 11:20, 17:10, mu-gw 7:9, 1 w-ti. 16:7.

ye-ho-hw wu-s ny Fo R: ni, m tA. tE, nyi kD TA: jiYO m hw m: mo=

B, lo di le: be

“Vw le: nu w: tA. ni, m xU; be v xU; ho: gLO Vo= B, Ci le: be Ju.O m nu w: ni, m tA. Vw ru v kD siI hw: le: be nu: m ni, m ho: gLO Vo= (yi-xi-ce 38:26)

l: Fo ny ni, m tA. xy, tE, n, m sA; TU; ku.O lo= PyE; l b lO VoI beO mi dU: j: lo= go le V mi wu-s ny “ l Fo ni, m ny B, lo diO le: be Ju.O m V nyi xy, lL. m: b l= Ju.O m ni, m tA. ru kD siI nu:O m hw: ni, m tA. lL. p kD TA: siI PyE; l d, lo be bAO lo= go le lL. p n, m ny Fo R: m: b l= wu-s le: b l, lo= nu ni, m tA. lL. Ju kD ni, xUO l?

ye-ho-hw wu-s ny jE: R: tA. vY m: jo jo ce; tO lo= l: Fo tA. ce;O TA: ny vY sA; ho: gL siI ce; t.O lo= a lio bA ny vY joO m Fo R: ny wu-s be j lA: Ko n, m V lo= vY joO m mi nA l: Fo a m V miI wu-s tA. wu. dU TU; n k, lo= go le nyiI vY joO m l Fo a li Ti: ro mi wu-s tA. wu. dU m: TU; bB ny jE: R: le: be k, lo=

vY kw xUO lo=

a-dA be e-w ny yi. wu. TA: wu-s be j lA: Ko ku.O lo= x. TE lA: KoO lo= fui. jo le k. nA. nyI j lA: KoO m n: leo= wu-s v be Fo R: v j lA: KoO m m: jo le nyi vY kw xUYO m PyE; lO lo= vY kw xUYO m ny go dE: xUY m m: V= go dE: xUY ny dU: j: m: ku. leo= go le V mi vY ny dU: j ku. se: lo= sD.O lo= vY ny m: sD. leo bA TA: ny Cy: mU: kw x. jUY m: Ci= vY kw xUYO m ny wu-s be h, jeO m V siI wu-s ni, lL: ye m: PyE; l= wu-s j gu c m: ku.=

ye-ho-hw wu-s tA. hw, lo=

Fo vY ny ce; su wu-s tA. mD; si;O lo= “ wu-sHoI Fe, P: ny yi jy tA. si;O lo= Vw ny sA. ty m wu-s tA. si;O lo= Vw ny a TA si. wu-s nu mi: jy: kw dU: je siI nu tA. wu. dU TE; w se: = (mu 42:1-5). mL: F F fi. kw Fe, P: ny yi jy si; nyi yi jy lo k. kw jo m yiY jy hw do l, lo= yi. ny Cu: jo su tA. m: joH joH yiY jy joO m lo k. kw l, lo= l: Fo ny vY jo su V nyiI wu-s tA. yi. go le hw ku.O lo= mD; si;O lo= Fo R: ni, m ny wu-s tA. yi. go le hw ku.O m V nyiI m: hw mo T po. ny ni, m siY li, m m: jo= go le nyi ni, m tA. k, Ci: si li, m mL n, m Fo R: nyI y Pi. z: doO mI sA. byE: lo.O mI k, Ci: duI pai:I PuI R: mL R;I Fo p. R:I lo gw duI kuD; jU: k sD. ni,I Fo xU:I Fo li:I sD. ni,I myE:I fai, ci. Cy: ni, lE,O m Ti: xU: xU: tA. hw sA; TU; ku.O lo= go le V mi go m ny F; bo tA doY w le TA: my: nyi yiY jy si;O m le: be tE, cUO m siY li, m gL: m: b l= cU cU ny vY siY li, m mL TA: siI ni, Kw: xU du PyE; lO m V lo= go le nyiI nu be Vw ny wu-s tA. mD; si; su le: V lo= wu-s tA. hw mo TA: si,O le: ni, Kw xU du jo siI sA; my mi hw mL d, m V lo= nu ny a mL sA. ty se: TA: wu-s be zi lA: Ko n, m yi. cE, joO lo= xUY kD k. nA. ny g; mL d: dYo= go le nyi nu sA. tyO se: TA: wu-s tA. hw n, m a: KL, yoV cUO m V lo be sA; gL: ni, xUO lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (10)

wu-s le: yi. wu. kw go dE:I ni, mI vY Fo R: tA. ce; kDO t TA: l Fo ny a li be k, lo=…………………….
Fo R: go dE: ny a. xU: pL. du ni, Po, m be m: xy, m PyE; ty l?. ……………….
nu ny wu-s PyE: TA: kw m: n m: Py: hw. sA; jo su V, l? ………………………
yi. wu. tuO m ny a le kw be V l? ……………………………
a: m ni, m kw be fui. wu. tuO m V l?...............................
l: Fo ni, m ny a le PyE; tyO l? ………………………..
l Fo tA. a. xU: le: m: xy kD le fi.O l? ……………………………
le: be JuHO m ni, m yi. CiI wu-s ny a. xU: ni, m lL. p gL: du Vo bAO l?
vY kw xUYO ny a: m be h, jeO m V, l? ……………………………..
l: Fo vY ny a: m tA. mD; si;O l? ……………………………..

so ru cE, (11)

jU: k m. mi:

mi nA l: Fo ny wu-s ty kw je n, m ny jU: k tA. Co n k, lo be dU: jO lo= go le dU: jO m ny jU: k myE: yeO m tA. m: j zi;O m pL. du nyi V lo= jU: k be ku. ji: joO m To: L: (5) pDn joO lo=

-ce-yi.-wu.
do-je
lE:- ye
p-xy;-U
jU: k bA m. To: L V lo=

jU: k To: L: Vw: pDn m nA; kw jU: k a: jU: 613 KL: bo tO lo=

jU: k a: jU: tA. yi. bE li. bE bE CiO lo= go m ny

(1) dU TU; cE,O be kw: xU:O m

(2) jU: cE, be kw: xU:O m

(3) Cy: Fo jo cE, be kw: xU:O m

(4) z: doO m be kw: xU:O m

jU: k a: jU: ny ye-ho-hw wu-s le: yi.-sD-le: bu tA. gL: tO m V lo=

yi-s-y 33:22 fi. kw “ye-ho-hw wu-s ny ro: tA. jU: k gL: su V lo be bA tO lo=

fi-du y-ku le: V miI “ jU: k gL: b l su be bA mu KL: si: P nyI sA; my f. gL: b l su be mL: le fi b l su wu-s Ti: roO le: V loI be bA t lo= ( y-ku 4:12) jU: k gL: su go Ti: ro le: cU cU m wu-s V lo= wu-s le: yi-sD-le bu tA. jU: k gL: kDo= go le V mi a mL m bL: Fo bu ny “jU: k” ny Vw nu be ko. jU: joO lo be dU: jO lo= ro-m To: L 2:14 fi. kw fi-du Po-lo le: “ jU: k m: jo su bL: Fo yi. w: ci. Cy: ceY ni, kw be jU: k kw bAO m le: be Fo joO TA: n:” be bA t lo= ( ro-m 2:14) TE m tA. mo. (English bible) hw: Pu si: xy To: L kw ny bL: Fo bu tA. jU: k m: jo su be bo t lo= go le V mi ro: bL: Fo bu ny jU: k tA. Co n, m sA; TU; ni, xUO lo= fi-du Po-lo V mi bL: Fo bu ny jU: k be ko. ji: m: joI be bA t lo=

“go TA: nu w: ny ji-su be ko, F, siI yi-sD-le p xy; bu kwO mi m: cy; t= nu w: ny j mo KL: yi. KL: xU; tA. mo. bL: P: V siI mi nA kw Vo lo. du m: jo su be wu-s m: jo su V m tA. dU: j: nyiI” be bo t.O lo= ( yi-Ju-so 2:12) go le nyi jU: k ny bL: Fo bu be ko, ji: m: jo= yi-sD-le wu-s p xy bu be le: ko, ji: joO m V lo=

Co m: b l=

mi nA l: Fo bu ny jU: k tA. Co ni, xUO mi Co b l su m: jo= siY P ye-su leI “ jU: k ny mo-xi kw be nu w: tA. gL: tO lo m: V l? go le V mi nu w nA; kw Co ty su Ti: ro mi m: joI be bA lo=( yo-v 7:19) fi-du Po,-lo kw be V miI “ jiO m ye su m: joI Ti: roO mi m: jo be bA tO lo=( ro-m 3:12) go m pL. du jU: k tA. Co b l su ny Ti: roO mi m: jo,O m sD. le fiO m V lo=

ji xy le m: b l=

jU: k tA. Co sA; TU;O m kw be a: m V mi ji xyO m cy; gL: m: mL be ro so kDo= jU: k ny ro: ji xyO m mo. gL: m: b l= jU: k ny fui. tA. mo. gL: du le: V lo=

g-l-Ti-y 2:15-16 fi. kw “ Fo R: ny jU: k myE: yeO m kw be tE, zo:O m cy, mLO m m: VI bA lo= fai, g-l-Ti-y 2:21 fi. kw “a lio bA ny tE, zo:O m ny jU: kw be mLO m V TA: n: ji-su xUYO m ny a: to le: kD leO lo xU: VoI” be bA lo=

jE: KL: mLO fiO lo=

jU: k yi. m. KL: tA. yi. zLYO be m: j: zi;O m l: Fo a: my, ny jU: kw myE: kw be sA; my f. mL n, m sA; TU; lo= jU: k ny l: Fo tA. jE: KL: LY le fiO m tA. yi. w: m: j: zi; =

si-xy-To: L kw “a: m V mi jU: k Ti: cE, tA. Cy kD nyI jU: k a: jU: tA. Cy kDO m PyE; l loI” bA lo= (y-ku 2:10)

go m le: m: FiI g-l-Ti-y 3:10 fi. kw “jU: k myE: tA. w: wu: Ko, su V T po. ny jE: tO m nA. Kw ty lo= a lio bAO ny To L: kwI jU: k To: L kw bo tO m V T po. tA a TA: O mi yi. zL CoY ty su m: V m a jU: ny jE: t m V loI be bA tO lo= go le nyI jU: k tA. Co su ny jU: k a: jU: tA. yi. zLY be Ti: nyi le Ti nyi Co nAO lo= go le Co n, m ny m: s= PyE; l m: d= Co sA; TU; su a: jU: TA: si wu-s jE: KL: le: mL le fiO lo=

l: Fo se; lo=

jU: k ny Fo R sA; my f. gLO lo be dU: j lo= go le V mi jU: k ny sA; my f. gL: m: b lO m TA: siI sA; my tA. xUY fiO lo bA lo= ro-m To: L 7:8-11 fi. kw fi-du Po-lo le: “ go le V mi fui. ny TU; w: kw be yi. pL. hw mL siI Vw nA; kw ni, vA,O m yi. xU: yi. ji: tu l fiO lo= a lio bAO ny jU: k m: jo ny fui. n: xUY F, m V lo= hL. TA: Vw ny jU: k be ko, F, siI sA. ty kDo= go le V mi TU: w Ci l ny fui. sA. l si,I Vw xUo= go le nyi sA. ty w n, m TU: w TE m le: xUYO m tA, dU: lO m Vw lo. do lYo= a lio bA ny TU: w kw be fui. ny yi. pL. hw mL siI Vw tA. ho: wu. mu je si. nyiI jU: k kw be Vw tA. se;O loI be bA lo=

TE kw bA tO m ny jU: k kw be fui. ny sA. l siI Vw tA. xUY fi.O lo bA lo= go le nyi jU: k ny sA; my f. gLO m m: VI xUY m le: ye PyE; l fiO lo=

fui. tA. sD. n, k, lo=

yi. go le sA; my gL: m: b lO m jU: k ny a. xU: pL. du wu-s le: gLO l? Fo R: ny ci. Cy: fui. tA. mo m: b l= fui. m: jo su Vo be dU: jO lo= go le nyi wu-s ny mi nA Fo R: ny fui. jo su Vo be sD. le fi n, m jU: k tA. gL: tO m V lo= si-xy-To-L kw “ jU: k kw ny Fo R fui. tA. lo. sD. le fi duO le: V nyiI a: m mi jU: k myE: yeO m kw be wu-s le ho, leO m mL m: d= (ro-m 3:20). fai, ro-m 7:7 fi. kw “ jU: k kw be m: V ny fui. tA. Vw m: sD. lo xU: V lo= jU: k le: nu ny ni, vA. m: dI be m: bA gL: lO nyI ni, vA.O m a. xU: V m tA. Vw m: sD.=

go le nyi jU: k myE: ny Fo R: ci. Cy: fui. tA. gu m. gL n, m le: V lo=

ji-su nA; kw ho: jeO lo=

jU: k ny l: Fo tA. ji xy, m gL: m: b l= xUYO m be fui. le: mo. gL: lo= go le V mi ji xy, m cy, mL n, m mi nA Fo R: tA. ji-su g; jy kw ho: jeO lo= si-xy-To L kw “go le nyi jU ni, kw be ro: tA. tE, zo: O m cy, mL le fi siI ji-su ty, kw ro: tA. ho: Ci ye fi n, mI jU: k ny R: m. nE pE su V,O lo= ( g-l-Ti-y 3:24) go le nyi jU: k ny siY P: ye-su tA. jUY siI tE, zo:O m cy, gL: mL fi n, m ho: mo. gL: j su le: V lo= go le V mi jU: k tA. w: wu: Ko, ny xUYO m le: Ku ru mL Vo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (11)

jU: k To L: a jU: tA. m. gL: lA= …………………….
jU: k gL: su ny a: m V l? …………………
bL: Fo tA. jU: k gL: tO m joO l? ……………….
jU: k tA. Co b l su joO l? ……………….
jU: k tA. CoO m kw be ji xy m mL d, l? ……………….
jU: k tA. Co m: b l ny a. xU: w: PU: mLO lL? ………………………
jU: k ny xUY fiO l? sA. l fi.O l? ………………………….
jU: k ny a. xU: tA. le: sD. le fiO l? ………………………..
jU: k ny a: m g; jy kw ho: je gLO l? ………………
a: m tA. jUY m kw be le: tE, zo: m mL d, l? ……………………

so ru cE, (12)

l: Fo ye m: b l

ro: so ru kDO m kw mi nA l: Fo ni, m ny a: KL. m: jiO m be VLO m V lo be ro: so kDo= Fo xU: yi. wo; V miI Fo joO m kw V mi m: jiO m lo. do lO lo= go le nyi fui. xy le n, mI ji xyO m PyE; l n, m be wu-s ty kw Ci ye n, m ny Fo R: ye m: b l= go m tA. mo. ro: lA: xU f. siI so ru je lA=

fui. be ko. ji: jo si.I

Fo R: ny ci. Cy: tA. fui. be ko. F, m: b l= si: xy To: L kw “ yi-Ti-y-pD l: Fo ny yi. ku. ji tA yi. pL. le fi b l, l? l: wu. dU: ny yi. jA; lA; m tA. yi. pL. le fi b l, lH:? b l, TA: n: VL.O m myE: ye fo le su nu w: mi jiO m myE: ye b l, lo xU: V lo= (ye13:23) be bA tO lo= Fo R: ny fui. m: ye be ty, m: b l= hw: nA Fo R: ku. ji pL. le m be l: wu. dU: jA; lA; m pL. le TA: si.: le: Fo R: ny fui. tA. m: ye ty b l, VoI be bAO m V lo=

fui. w: PU: be ko. ji: jo si.I

ro-m 6:23 fi. kw fui. w: PU: ny xUYO m V lo be bA tO lo= l: Fo ny fui. pL. du xUY n k, lo bAO TA: a le be sA; my f. mL d se:= l: Fo ny fui. w: PU: pL. du xUYO m ny a. to. Cy: mU: kw je n, m V lo= go le nyi l: Fo ny fui. w: PU: tA. bL m: b l=

fui. Fi: xy leO m j gu

Fo R: ny fui. pL. du hw. Ci: l si.I fai, fui. m: ye n, m sA; TU; ni, xUO lo= go le V mi fui. m: ye ny ty m: b l= ye kDO m fui. tA. V mi xy le fi m: b l= si: xy To: L kw l Fo fui. tA. xy le fi du ny xU: V loI be bA lo= ( lE 17:1) fai, “ xU: yiYO m kw be m: V nyI fui. g; gLO m m: jo= ( vi 9:22) be bA lo= l: Fo ny ci. Cy: fui. xy le n, m xU: m: jo= jE: R: xU: bA V mi wu-s m: Ku ru= ci. Cy: xU: V mi m: xyO m pL. du fui. xy le m: d=

ji xyO m myE: ye m kw be

mi nA l: Fo ny wu-s le: Ku ru l n, m bE L: jiO m myE: a my, xU: ye ku.O lo= Fi bE Ti: bE ti gL:O mI ti Pu tiO mI Fo x. tA xE. R:O mI v lE cE, kw ni, PU: ni, lE m kw be ci. Cy: fui. be xU: wu tA. xy leO Vo be dU: jO lo= si-xy-To L: kw ny “ a lio bA ny Vw nu: a: jU: ny m: xy su le: PyE; lYo= Vw nu: ji xy m a: jU: ny ni, Po, ni, jy m bU FL: le be V loI be bA lo= ( yi-s-y 64:6) l: Fo bu le: sA; TU; m jiOm myE: ny jiO lo be dU: jO V mi wu-s mi: jy kw ny ni, Po, du le: V lo= jiO m myE: kw be fui. xy le m: b l= l: Fo se; su Ti: ro yi. jiO m a my ye V mi Fo R: se; kD m yi. fui. tA. xy le m: b l= Fo R: se; kDO m fui. ny yi. TA: si kw d, se: lo= fui. go m yi. LY ru n k, se: lo=

jU: k be ko. ji: joO m

mi nA l: Fo ny jU: k tA. Co m kw be sA; my f. mL d, lo be dU: jO lo= y-ku 2:10 fi. kw “a: m V O mi jU: k a: jU: PU: Co gu le siI Ti: cE, tA.O le: Cy kD V mi Iyi, ny a: jU: tA. Cy kDO m PyE; lYO loI bA lo= mi nA l: Fo bu ny jU: k a: jU: tA. Co b l su m: jo= Co ni, xUO m le: jo Vo= ci ci Co b lO m m: V= Co n, m sA; TU; su TA: si kw V mi jU: k yi. jE: KL: le: mL lo= xUYO m le: PyE; lO lo= ( g-l-Ti-y 3:10) go le ny mi nA l: Fo ny jU: k be ko. ji: jo siI a. xU: mi ye b l su m: jo=

nyi: hw, Ti: hw, xy, vUYO m

mi nA l: Fo a jU: yi. wu. Ti: hw, vUY lO m ny a-dA be e-w R: nE le: be vUY lO lo= m, m R: KLY nA; kw l: Fo go dE: PyE; lO lo= go le vUY lO m V mi ci. Cy: b l, m kw be m: V=

go m le: m: Fi IsiY P ye-su le “a: m V mi xy, vUY t. su m: V nyI wu-s kuD; yi. mo m: dYI be bAO lo= (yo 3:3). yi. wu. Ti: hw, m: vUY l su ny mi nA TE m kw Ci l m: b l m le: m: FiI mi nA tAO V mi yi. mo w m: d= go m le: be nyi hw, Ti: hw, xy, vUY su m: V nyI wu-s kuD; tA. mo w m: d= fai, wu-s kuD; kw je Ci ye m: d= siY P ye-su ny yiY jy be vY le: xy, vUY n k, lo be bA lo= a li be yiY jy be vY le: xy, vUY n k, l? go dE: ti,O m kw be V l? go le V ny go dE: ti, su a: jU: wu-s kuD; kw Ci yeO Vo= yiY jy kw go dE: ti, su a: jU: wu-s kuD; kw Ci ye m: d= vY nA; kw xy, vUY n k, lo= yi. go le nyi: hw, Ti: hw, xy, vUYO m V miI Fo R: ny a. xU: ye b l m m: V= wu-s kw be yeO m le: Vo=

Ti: Fi; Ti: p sA; my f. m

wu-s Ti: Fi Ti: p sA; my TE m ny xE, jiO m kwI jU: k CoO m kwI ti gL: m kwI v lE cE, kw ni, PU: ni, lEO m nA; kw hw mo m: d= wu-s yi. Ti Fi; Ti p sA; my TE m tA. ny wu-s le: ye-su ji-su nA; kw kL tO lo=( 1 yo 5:11-12) go le ny ji-su kw be m: V ny wu-s Ti Fi Ti: p sA; my a li kw mi hw w m: d= sA; my f. mL n, m l: Fo ny a. xU: mi ye m: b l=

s-dA;

mi nA l: Fo ny vUY l TA: s-dA; yi. R; nE bu V lo= siY P ye-su le: “ nu w: ny nu w: b, b ni: w-ti. tA. m V siI nu w: b, b vA. ni, jU:O m nu w: ye ni, xUO loI bA lo= (yo 8:44)

b, b s-dA; be a le siI h, je d, l? l: Fo m: b l=

a-dA

mi nA l: Fo a: jU: ny a-dA: kw be lO m V lo= go m kw be fui. jE: KL: mL su le: V lo= vUY l TA: le: fui. joO lo= go le nyi a-dA: tA. be h, le n k, lo= f. F, m tA. dL lo Ju kD n k, lo=

a le ye nAO l?

n nyi KL: TE m tA. a: m V mi n nyi nA, lo= n nyi m: ku. su ny yi. ci. Cy: tA. yi. m: sD. su V lo= mL: le by le m tA. m: sD. su V lo= joH m: ku. suI li, je cE, hw m: ku. su V lo= yi. ci. Cy: fui. kw yi. xUY Vo= n nyi KL: TE m tA. yi-sD-le bu le: fi du bu tA. n nyi kDO m jo lo= (fi-du 2:37) yi-sD-le l: Fo bu ny wu-s nA; kw ni, PU: ni, lE su be wu-s jU: k nA; kw Fo jo b l su Vo be dU: jO lo= wu-s Ti: Po, kw ni, wu: ni, lE su le: V m kw be siY P ye-su tA. ny m: Ku ru= TE Ti: ro ny m: tE, m ho: wu. je su Vo be dU: j: si. m: Ku ru= go le V mi yi. w: yeO m ny m: zo: m be sA; my f. mL n, m be fui. g; gL: mLO m n sD. le TA: f-du bu tA. l siI Vw nu: a. xU: ye nAO l? be n nyi lO lo=

n nyi KL: go m le: Pi-li-Pi kw m bE dU: jU: si: P V mi fi-du Po-lo be xi-l tA. n nyi kDo= fi-du Po-lo be xi-l bu nyi: ro ny bE dU: nA; kw x. jUO mL V mi ye-su myEY pL. du k, Ci: siI mu: gw: gw siI xE. gL: do lO TA: F; be mU: a: KL. dU lO lo= bE dU: vi ce D, dU le siI bE dU: k, KL: mi Pu lYo= bE dU: jU: su ny bE t. su bu Ce, do je guoI be dU: j siI yi. ci. Cy: tA. a. T: le: k. xUY n, m yeO lo= go m tA. fi-du bu lo. mo kD ny nu ci. Cy: tA. a le T: kD le fiI be bA si. k: mL leO lo= go TA: bE dU: jU: su ny fi-du Po-lo be xi-l mi. jy: kw mo; le lo= fai, fi-du bu nyi: ro tA. bE nA; kw be ru do kD siI “ a. yi; buoI sA; my f. mL n, m Vw a li ye n k, lo! be bA do lO lo= ( fi-du 16:25-30) TE lEo xU: n nyi KL: ny a: KL. x.O m to, zo:O TA:I V ny ci. Cy: a. xU: ye m: ku. kD le TA: si.: le: n nyi ku.O lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (12)

Fo R: ny fui. m: ye ye ty, b l, l? ……………………………….
Fo R: ny jiO xyO m myE: kw Fo jo ku. n, m hw: nA Fo R: ny a li kD le n k, l?
Fo R: ny fui. w: PU: xUO m tA. yi. PU: bL b l, l? ………………………
Fo R: fui. tA xy le fi n, m l: Fo nA; kw si: xy, m xU: joO l? ………………………………
jiO m myE: yeO m kw be fui. xU: wu TE m tA. xy le fi b l, l? …………………………….
jU: k ny a li Ti: xU: tA.O le: ye b l, l? ………………………………….
nyi: hw. Ti: hw, vUY n, m Fo R: ye b l, l? ……………………………….
ye-su ji-su kw be m: V VI sA; my f. mL d, l? ……………………………..
s-dA be a-dA: kw be a li Ti: xU: f. F, m n: kD n k, l? ……………………………..
bE dU: jU: P: ny fi-du bu tA. a le n nyi kDO l?...........................................

so ru du (13)

wu-s cyu ruO m j gu

ro: so kDO m kw Fo R: ny sA; my f. mL n, m a le V mi ye m: b l be so kDo= go le V mi Fo R: ye m: b l, m tA. wu-s ye b lO lo= ( m-Ti 19:23-26) Fo R: ye m: b l, m tA. siY P ye-su kw be ye j b l, m tA. mo. fai, ro: so je du ye lA=

Cy kDO m fui.
wu-s ny fui. tA. a li be xy le fiO l? Cy kDO m fui. bAO m ny Fo R: yi. ci. Cy: le ye Cy kDO m tA. bAO lo= fui. TE m ny wu-s mi. jy: kwO miI Fo R: mi. jy: kw V mi fui. V siI ni, m tA. V mi KL lL: le fiO lo= ci. Cy: le ye Cy leO m fui. ny ci. Cy: ni, m kw KL lL: du PyE; lO m le: m: FiI wu-s rE: Ce: tA. V mi Ku ru m: PU: su Ti: roO le: be PyE; l fiO lo= go le nyi fui. TE m be ko. F, TA: si.O le: siY P rE: Ce: nA; kw k, Ci: si li,O be ty b l du V lo=

xU: kw be

ci. Cy: ye Cy leO m fui. tA. ny xU: kw be xy le fi b l, lo= si-xy-To-L kw “nu w: fui. pi. du ye n, m xU: TE m ti du TA: si kw nu w: bE L: gL: tO lo= (lE 17:11 bA lo=

fai, jU: k kw ny a: l joYO m V T po. tA. xU: le: si: xy le fiO lo= xU: yiY O m kw be m: V ny fui. g; gL: mLO m m: jo= (vi 9:22) wu-s ny fui. tA. xU: le: xy le fiO lo bA lo= go le ny fui. tA. a le be xy le fiO l?

TE m tA. sD. le n, m ny yi-sD-le bu fui. bE L: ti du m. mi: tA. ro: sD. n k, lo= fai, my: nyi j: zi; b l n, m ny KL; xU; lUY kw m mL -tL.- vi m. mi: V mi sD. n k, lo= mL-tL.-vi yi. cU m ny wu-s mu: kw vi V lo= ye-ho-hw wu-s ny mD nD f. P: mo-xi tA. si: n: w: ci kw mu: kw mL tL. vi tA. tA byE: mo. gL: O lo= go m le: be xE, m mL tL. vi Ti: m mi nA kw xy, fiO m V lo=( do 25:9). wu-s tA. Cu tiO m ti du a: jU: tA. ny vi go m nA; kw rE: ye fiO lo= mL tL. vi nA; kw m Cu ti du tA. j: zi; m kw be mu: kw vi kw m ti du tA. sD. b lO lo= go le nyi Cu ti du be mL-tL.-vi j gu tA. ro: so nA lo=

do-je 27:9 fi. kw “nu ny viY bE bE L: l: joY deH xy, n kO lo= l: jo deH gu mL. tA. mo. xUYO Ti: CE: m bE L: nyI puH tO m Ci R le: cU: tO m doO m we zi mLY le VoH CH Ti: vy; Cy, xy, n kO loI bA lo= TE m ny l: Fo deY kw m: dU: l n, m Tu: tO m V lo= jU: k tA. tAY tO m V lo=

l: jo deY k, KL: Pe;

l: jo deY k, KL: Pe; ny bL: do Ti: Po, kw joO siY 20 Cy, wu:O lo= po lA; myE: ku. su le: ni, CU; mU: wu: mO be ni CU:O m be niH fL fL m Ci RO beI puH tO m Ci R le: CU: tO m doHO m we zi mLH le CH du nyi: Fi Cy, xy, n kO lo=( do je 27:16) l: jo deH k, KL: ny siY P ye-su tA. tAH tO lo= l: jo deY nA; kw ny k, KL: kw be dU: jeO m le: be mu kw vi kw m mL tL. vi kw V mi siY P ye-su bAO m k, KL: kw be dU: je n, m V lo=

mL tL. vi

mL tL. vi tA. ny yi. ko lo nA; kw bL: dU: Ti: Po, kw xy, nD: tO lo= xE tA. mo. 30 cy, be veY tA. mo. ny Ti: Fi cy, jo lo=

a: KL. si: xy O m ko,I

mL tL. vi tA. nyi: bE bEY CiO lo= yi. ko lo nA; Ti: ko. m tA. ny a: KL. si: xy lo, yeO m ko,O be bA lo= go m nA; kw ny KL: xU; fi. gL: kL tO lo= fai, KL: xU; B Py, nyi: Py, mi kL tO lo= do je 26:33

si: xyO m ko,

mL tL. vi yi. b: si Ti: ko, m tA. ny si: xy ko, be Ku lo= xUH tA. mo. 20 Cy,I viH tA. mo. Fi Cy, jo n k, lo= go m nA; kw ny xo. Cu ti guI my lu TiH be ti mo. tO m xw PU; s: l TE s xU: jo lo= yi. ko, TE m nA; kw ti P: bu ny nA; nA; be mL KL; dU: do siI xo. Cu n, m tA. mo. be my lu TiH my n, m a: Cy: FL j: gL:O lo=

ko, CH

ko, CH TE m ny si: xy ko, be a: KL. si: xy gu tA ko, F, fiO lo= (do 26:33) a: KL. si: xy gu ko, kw ti P: d: m dU: jeO TA ko, CH tA. j je n k, lo= ko, CH TE m ny ye-su ji-su yi. go dE: tA. tA tO m V lo= (vi 10:20).

KL: xU; fi. gL:

KL: xU; fi. gL: tA. ny xi-TA-ziY le: xy, tO m V siI xUH xyY le: tE, nD; tO lo= fi. gL: TA: si kw pi. du ny xUH xyY xy Ti: Py. kw xy, t siI rE: Ce: gL: TiH be bAO lo= fai, xUH Kw. Ti: Kw. kw be ci-lu-pD nyi: m dL: do l si nyi rE: Ce: gL: TiY TA: si TE Ti: CE: kw ci-lu-pD Ti: mI go Ti: CE: kw ci-lu-pD Ti: m PyE: mo. F, lA: Ko siI kD tO lo= (do 25: 1-22). rE: Ce: gL: Ti ny mu kw TA: si kw m b, b wu-s yi. rE: Ce: tA. tA tO lo= ye-ho-hw wu-s ny rE: Ce: gL: Ti go m TA: si kw mu ku. le: be mo. gL: si ty lo= a mL kw Ci V mi rE: Ce: gL: Ti V seO lo= go le V mi mL lo, yeO m kw ny bA mu KL: du jU: nyi. Ti PyE; l du V lo= go TA: ny rE: Ce: kw be sA; my f. mL du n: gu leo= go le nyi a mL jU, jo,O se: TA: sA; my f. mL n, m ro: j gL: n k, lo=

xo. Cu ti du

xo. Cu gu ti du tA. ny xi-TA-si, le: xy, tO m V siI xUH xy le: tE, nD; tO lo= ti du TE m TA: si kw ti P: bu ny nA; be mL; KL; l siI xo. CuO m myE: ye lo= xo. CuO m TE m ny ji xy su bu wu-s tA. w: KuO m tA. tA tO lo= ( mu 141:2, mo. 5:8, 8:3) ji xy su bu w: KuO m ny wu-s mi jy kw xE. nE.O m xo. Cu bU; le: be k, lo=

my lu TiH xy, m

my lu Ti ny si: xy ko, be gu mL. TE: CE: kw d, lo= xUH xyY le: xy, tO lo= my lu Ti TE Ti: m kw my lu xU: m xy, t lo= my lu xU: m ny Ku -zi Fo tA. tA tO lo= (mo.1:20) my lu nA; kw kD tO m a: Cy: FL ny si:-xy- m- v tA. tA tO lo= Ku-zi-Fo-ny si:- xy- m- v joO TA: si. le: nyi mo du PyE; l lo= nyi, nyi m Ku zi Fo a: my, ny si-xy-m-v m: joO m pL. du nA Fi; be k, lo=

tiH mo. tO m xw PU; s: l

tiH du TE m ny xi-TA-si, le: xy, t siI xUH xyY le: tE, nD; tO lo= si: xy m ko, gu wu. Ti: CE: kw kL tO lo= jU: hL: m: ho: tO m xw PU; p p Ti: Fi nyi: Py, ny a TA:O mi kL t n k, lo= pY pY go m ny yi-sD-le l: Fo Fi nyi: wo; wu-s mi jy kw tiH gL: tO m tA. tA tO m V lo= go m tA. ny tiH P: buYO le: z: d, lo= n: vy; nyi kw lL. p kD n k, lo= (do 25:23-30).

Fi: gu luY xy, m

Fi: gu luY TE m ny ji: le: xy, t m V siI mL tL. vi bL: do Ti: Po, be Cu tiH gu nyi: ko. c;O kw kL tO lo= tiH P: bu Ci PA, lA: PA, Fi: n, m V lo= TE m ny Fo R: ni, m tA. wu-s bA KL: le: Fi: xy le fiO m tA. gu tO lo=

Cu tiH gu

Cu ti gu TE m tA. ny xi-TA-si, le: xy, t lo= xUH xyY le: tE, nD; tO lo=

xUH tA. mo. Vw: Cy,I viH tA. mo. Vw: Cy,I muH tA. mo. s Cy, be fi. tO lo= wu-s mi: jy kw jE: R: Cu tiH gLO m tL. V lo= (do 27:1-7) TE m ny siY P: ye-su xU j kDO m lA; bo tL. du tA. tA tO lo=

zi lA: Ko gu l: jo deY

l: jo de TE m ny p xy: bu zi lA: Ko gu V lo= p xy: bu ny mL tL. vi nA; kw dU: je n, m jU: w m: jo= p xy: bu ny Fi: gu lu be Cu ti gu nyi: ko. c;O kw le: dU: w d, lo= wu-s tA. jE: R: Cu tiH gLO m tL. V lo=

sD. t. n, m

mL tL. vi be nA; kw joO m gu: ju: yi. myEY a: jU: tA. ni, m kw mA b l fi=

n nyi KL: tA Po, gL: lA= (13)

Cy kDO m fui. tA. a. xU: kw be xy le fi b l, l? …………………………
mL tL. vi m. mi: tA. a. xU: pL. du sD. ji: jo,O l? …………………………
mL tL. vi ci m ny a li kw jo, O l? ………………………
mL tL. vi nA; Ti: ko, m tA a li bA t O l?..................................
a: KL. si: xy ko, kw ny a. xU: kD tO l?................................
si: xy ko, kw joO m gu: ju: tA. bA m. gL: lA= ………………………
ko, C ny a le kw kD tO l? …………………
ji: le: xy, tO m Fi: gu lu ny a. xU: tA. tA tO l? ………………………
ji: le: xy, tO m Cu ti gu TE m ny a. xU: tA. tA t.O l? ……………………………
Cu tiH n, m jE: R: tA. a li kw tiH gL:O l? …………………

so ru cE, (14)

xU: kw be fui. g; gL: mLO m

fai, a mL ro: mL tL. vi nA; kw fui. tA. xU: kw be xy le fiO m j gu tA. lA: xU so dA je lA= ye-ho-hw wu-s le Fo R: fui. tA. xy le fi n, m ny xU: kw be V lo= (lE 17:11)

xU: kw be a li siI fui. xy le fi.O l?

fui. de jU: w: jo su

Fo R: tA. fui. de n, m jU: w: be fui. tA. bA FD, b l, m jU: w: jo su ny ye-ho-hw wu-s le: V lo= mu 32: 2 fi. kw “ye-ho-hw le: m: ji m: zo: m m: cy, gLO m l: Fo be yi. nA; kw go; ni, m: jo su ny L; jo xE. joO loI bA lo= go le nyi fui. deY b l su be fui. g; gL: b l su ny ye-ho-hw wu-s Ti: ro le: V lo=

xU: kw be

ye-ho-hw wu-s ny Fo R: fui. tA. xy le fi n, m xU: tA. de:O lo= si: xy To: L: kw “a lio bA ny hw: kw m sA; my ny xU: nA; kw dA,O lo= xU: TE m ny ti gu TA: si kw nu w: bE L: fui. pi. du ye n, mI Vw le: nu w: tA. kD tO lo= a lio bAO ny sA; my dA, m pL. du xU: le: fui. pi. du myE: ye b l, lo= fai, xU: yiY m kw be m: V ny fui. g; gLO m m: joI bA t lo= ( vi 9:22) go le nyi fui. g; gL:O m mL n, m ny xU: kw be le: ye b l, lo=

xU: ny sA; my

a xU: pL. du wu-s ny fui. bE L: xU: tA. de:O l? a lio bAO ny fui. w: PU: n: xUO m V lo=( ro 6:23). fui. pL. du fui. jo su ny xU n k, lo= mi nA jU: k le: be fui. bE L: bE dU: kw bEO mI fai, Pu bL fi.O m be a: KL. li:O m myE: ye fiO m m: jo= wu-s le: bA FD, tO m ny xU fui. V lo= a. xU: pL. du fui. jo su tA. xU fui. gL:O l? R: nE R: Ti: ro ny yi. lA: PA, kw PU: m lo gw du V ny PU:O m gu: ju: Ti: xU: xU: joO TAI by le lO m tA. b, b rE: su bu ny sD. nyi yi. kw be ru tA, lO lo= a lio bAO ny R: nE yi. ny PU:O m gu: ju: go m tA. rE: m: ku.O m pL. du V lo= go m le: be l: Fo sA; my ny wu-s le: gL: tO m V lo= Fo R: ny sA; my TE m tA. wu-s ni, PuO m le: be Fo jo sA. ty n, m V lo= go le V mi Fo R: ny sA; my TE m tA. wu-s ni, PuO m le: be m: rE: rE:I ci. Cy ni, lL: kw le: rE:O lo= go le nyi wu-s ni, lL: kw m: rE: rE: ci. Cy: ni, lL: le: yeO m ny fui. V lo= wu-s gL: tO m sA; my tA. m: PU: PU: Fo jo sA. ty m pL. du wu-s le: sA; my tA. ru tA, jeO m V lo= sA; my tA. wu-s le de: l TA: Fo R: ny xUO lo= sA; my ny xU: nA; kw d, lo bA m kw be xU: tA. de:O m ny sA; my tA. de: O m yA; lo= go le mi l: Fo ny ci. Cy: sA; my tA. gL: m: b l= sA; my tA. gL: TAI Fo R: ny fui. jo su V nyi Cy; mU: kw je n k, lo= go le nyi wu-s ny Fo R: sA; my tA. xE. R;O m kw be go m yi. Ci tE, xU kw xU j su Ti: ro j: gL n kD le lo= go le V mi Fo R: ny m: j: zi; m pL. duI wu-s ny yi-sD-le bu tA. siY do l siI TE m j gu tA. m. gLO m V lo=

yi. L Vo:

ye-ho-hw wu-s ny yi-sD-le l: Fo bu fui. bE L: xU: deO m jo lo= go m ny l n, m bE L: yi. LY Vo: le: V lo= lE 4:1-12 fi. kw tiH P: bu ny ye-ho-wu mi jy: kw fui. ye kD ny a: to to m: g; gL:= Cy leoI Vo: leo bA Ti: g; wu-s le: fui. m: g; gL:= fui. go m bE L: a. nyi: p. Ti: K, zi lA: Ko gu mL tL. vi k, KL: dU: kw ho: tA, l siI Cu tiH gL: n k, lo= a. nyi: p. go m TA: si fui. ye kD su lA: PA, ce, kD siI se; kD n k, lo= a. nyi: xU: go m Ti: bE ru siI me FL meY tO m tiH P: lA; nyi le: xU: kw ti, siI si: xy ko, kw m ko, CH mi: TA: si kw xU: hw, pD, hLH kD n k, lo= go k. nA. xU: Ti: bE tA. xo. Cu ti du wu. Ci li lA; kw kL n k, lo= fai, Ti: bE m tA. ny zi lA: Ko gu mL tL. vi kw d, m Cu ti gu Ci ti kw ho. Ti: n k, loI bA lo= a. nyi: p. jiY be hw: a jU beI wu. dU be lA; se Pi: se liH b: lES be yi. wuY yi. Ci: be Ti: mo lES ny yi. le mA; PE nE. xE. mS xyY xy le m Ti: tL. Ku: v ho. gu kw pE. doH je siI a. to. le: si, kw CuY kD n k, lo= go le nyi fui. bE L: Vw Vo: leoI a mL kw be ny fui. m: yeoI be bA Ti: g; ny fui. m: g; gL:= wu-s ny a. nyi p. xU: tA. lo. nyi siI fui. g; gLO lo= xU: TE m ny a. nyi: yi. sA; my V lo= a. nyi: sA; my TE m ny fui. ye su l: Fo go Ti: ro yi. Ci sD. le du V lo= a. nyi: p. go m se; kDO m kw be fui. ye su ny fui. pL. du xUHo be sw; gL: lo= fui. tA. sA; my kw be p kDo be bAO m V lo=

yi. pe, yi. ci m

yi-sD-le l Fo bu yi. w: Cu tiH m a: jU: ny siY P ye-su yi. ci. Cy: ti gL: xUY j kDO m yi. tA Vo: V lo= a. nyi: xU: be a. Ci; xU: ny ci ci Fo R: fui. tA xy le fi m: b lI be bA lo= (vi10:4) a lio bA ny jE: R: ny l: Fo nA. Kw UY diO m V nyiI l: Fo yi. Ci p lL. m: b l= go le nyi ro: ny wu-s mi jy kw fui. w: PU: bL n, m xU: rE: yAO lo= jE: R: xU: tA. wu-s m: Ku ru= ci. Cy: xU: bA V mi fui. joO m xU: V nyi m: si: xy= go le nyi wu-s yi. ci. Cy a. xU: fui. m: joO m siY P ye-su go dE: ro: bE L: j: gLO kD m V lo=(vi10:5). KL: xU: lU vy; nyi 1500 Ko; Ci yi-sD-le bu Cu tiH gLO m a: jU: ny yi. LY Vo: le: V siI siY P ye-su xU jO m ny yi. pe, cU m V lo=

ji-su yi. xU:

Ti: mi nA kw wu-s mi: jy kw tiH gL: n, m si: xyO m xU: hw mL m: d= go le nyi wu-s ny siY P ye-su yi. xU: tA. j: gL: kDO m V lo= si: xy To: L kw “ go le V mi a mL gL j moO m L; R xE, R gL: su tiH P d: m ji-su Ci lYo= yi. ny wY ziY wu:O m be wY ziY zo: deO m mL tL. viY kw be ko. je O lo= ( mL tL. vi TE m ny lA: PA, le: ye tO m m: V=) yi. ny a. Ci; xU: be a. nyi: R xU: tA. tA, tO m m: VI ci. Cy: xU: tA, tO siI si: xy gu kw Ti: hw,O le: dU: je si nyiI Ti: Fi; Ti: p xu, ruO m myE: ye do leoI be bA tO lo=

m. mi: kw bA m nyI ji-su ny ro: tiH P: d: m V lo= Cu tiH duO mi yi. ci. Cy: V lo= mL tL. vi V mi Fo R: le: xy, tO m m: V= mu kw vi kw m mL tL. vi V lo= go le nyi fui. g; gLO m V mi Ti: Fi; Ti: p bE L: V lo= go le nyi KL: xU: lU kw tiH du TA: siI siY P ye-su yi. tiH gL: kDO m tiH du ny my: nyi jiO lo=

tiH du nyi: xU: tA. tA t.O m

wu-s ni, PUO lo

mi nA Fo R: tA. fui. g; gL: su ny wu-s V lo= fui. bE L: de:O m ny sA; my V lo= sA; my go m ny fui. m: jo su V nAO lo= sA; my gL: kDO m ny xU: ho, leO m kw be sD. w d, lo= mi nA Fo R: bu ny ci. Cy: fui. bE L: xU: gL: du m: jo m kw be wu-s ny yi. R: ti. tA mi nA TE m kw fi Ju l siI xUY jO m myE: ye lo= yi. R: ti. ny Ti: mi nA bE L: ci. Cy: sA; my gL: kD siI yi. sA; my tA. b, b mi jy kw tiH gL: kDO lo= si: xy To: L: kw “go lE V mi ji-su ny fui. bE L: Ti: Fi; Ti: p m ti du Ti: m tiH kD nyI wu-s lA; j. Ti: CE: kw nyi. n. le siI” ( vi 10:12fi.)

siY P: ye-su ci. Cy: tiH gL: m tiH du tA. wu-s Ku ru siY ni, PuO lo= go m kw be ye-ho-hw yi. bA mu Ti kw be fui. g; gL:O m bA PyEY Ju kDO m V lo= vi 10:18 fi. kw “fui. bE L: tiH du TE m tiH kD kw be ny fai, Ti: hw, fui. bE L: tiH du m: jo leo= bA lo=

si: xy leo=

mi nA Fo R: tA. fui. joO lo be mo su ny b, b wu-s V lo= go le V mi siY P ye-su xU: kw be fui. xy leo be bA lo= “yi. a. bi ye-su xU: le ro: fui. a: jU: tA. Fi: v kDoI” bA lo= (1yo 1:7). Ti: Po, kw mi nA l: Fo a jU: ny fui. be ko. ji: joO m xU: wu m: jo leo= a lio ny ye-su xU: kw be si: xy leo= go le V mi Ti: bE ny a. to. Cy: mU: kw je ty su mi jo lo= go m ny siY P ye-su xU: le fui. g; gLO m tA. m: jUY m kw be V lo=

Ku ru ji: joO lo=

nu ci. Cy: ny wu-s le: ye gL lO m tA. jUY siI Ku ru ji: joO lo= a lio bA ny nu ci. Cy: V mi fui. ye ty su Ti: ro V lo= go le V mi ye-su xU: kw be si: xy leo= TE m ny wu-s le ye gL: lO m V lo= si: xy To: L: kw “ye-ho-hw le m: ji m: zo: m m: cy, gL: m l: Fo be yi. vY nA; kw go; ni, m: jo su ny L; jo xE., joO loI” bA lo= mu 32:2 fi.)

wu-s ny nu tA. de gu m: hwYo= nu ci. Cy: V mi go; ni, m: jo su ye n k, lo= wu-s tA. kL. su ye m: d=

n nyi KL: tA Po, gL: lA= (14)

jo lo be de b l su be g; gL: b l su ny a: m V l?....................................
ye-ho-hw wu-s ny a. xU: kw be fui. g; gL: mL d, lo be bAO l? ……………..
Cy: ni, xU m ni, lL: le: Fo joO m ny …………………… V lo=
pL. du xU: tA. de:O m ny a. xU: tA. de:O m V l? …………………………
xU: pL. du fui. bE L: sA; my tA. de:O l?.................................
tiH P: bu ny fui. bE L: Cy kDoI Vo: leoI dU: j: Po, yi; l VoI bA siI fui. g; gL:O m mL d, l? ………………
a. nyi: p. yi. ………………nyI a. nyi: p.…………… V lo= a. nyi: p. yi. ………ny fui. ye kD su ………………. tA. tA tO m V lo=
yi-sD-le bu yi. w: Cu tiH du ny a: m nA; kw bi zi; liO l? …………………..
ro: tiH P: d: m ny ……………… V lo=
ro: Cu ti du jE: R: ny ……………….. V lo=
TA: m mL tL. vi ny ………….. kw jo siI a mL m mL tL. vi ny ……………… kw joO lo=
ye-su ji-su yi. sA; my tiH gL: kD k. nAI Cu ti du rE: yA; se: l?a xU: pL. du nyi V l? …………………..
nu fui. g; gL: mL kD le l? ………………
mi nA Fo R: wu-s tA. m: sD. su ny Cy; mU: kw je nAO se: l? ……………. a. xU: pL. du nyi V l?..............................
wu-s le: fui. de m m: jo leo bAO m le be nu ci. Cy: tA. V mi …………….. n, m R mo nAO lo=

so ru cE, (15)

xU: kw be ye b l, m myE:

xU: kw be fui. g; gL: mL d, lo be ro: so kDo= xU: kw be ny fui. g; gL: m mLO m le: m: FiI fai, xU: kw be ye b l,O m nE. bA; V mi jo se: lo= go m tA. ro: so je du ye lA=

bA mu KL:O m kw be li, jeO m

xU: kw be wu-s bA mu kw be li, je mL d, lo= yi-sD-le bu yi-ji: mU: kw be do jeO m Ti: mL: KL; kw ye-ho-hw wu-s ny a-ro Ti: m se; siI s Kw TA: z: fiO lo= fai, yi. w: z: su bu vi k, KL: wu. dU be k, KL: yiY Ku nyi: TD, kw a-ro xU: meY fiO lo= a lio bA ny go Ti: vy; s Kw TA: ye-ho-hw wu-s ny yi-ji: mU: tA. bA mu KL: l du V lo= a-ro xU: go m ny yi-sD-le bu V m sD. le du V lo= go le nyi viY k, KL: kw a-ro xU: tA. mo,O TA: yi. w: tA. bA mu m: KL: KL: j jeO lo= xU: m: meY t.O m vi tA. ny bA mu KL: siI go Ti: vy; kw R: wu: a jU: be yi. wu. vUY tO m jE: R: a jU: tA. bA mu KL: du V lo= (do 12:7-13). “ vy; tE, xU kw ye-ho-hw le Iyi-ji kuD; jU: nyi. Ti kw nyi. n. su J-ro yi. R: wu: kw beI bE du: kw lu: t. su yi. R: wu: kw CiI a jU: tA. se; kDo=yi. wu. ho: tO m jE: R a: jU: tAO mi se; kDo=” do 12:29). go le V mi yi-sD-le bu yi. w: R: wu: bu ny m: xU= bA mu m: KL: mL= bA mu kw be li, je mLO m ny yi. w: d nyiI ji xyO m pL. du m: V= a-ro R: xU: kw be V lo= wu-s ny xU: tA. mo,O TA: j jeO lo=

go m le: be Ti: mi nA lES wu-s bA mu kw be li, je mL n, m xU: rE: yA, lo= wu-s Ku ru b l, m xU: Fo R: kw be hw m: mL m pL. duI wu-s ny yi. R: ti. ye-su xUH j kD siI yi. xU: ho. kDO lo= ye-su yi. ci. Cy: leI “a lio b Any TE m n: I fui. g: gL: n, m a my, ro bE L: ho. kDO m Vw KL: xU xU; V loI” be (m-Ti 26:28) bA lo= ye-su xU: TE m kw be fui. g: gL: mLO TA: fui. pL. du fai, bA mu KL: mL n, m m: jo= siYP ye-su leI “yi. tA. jU su tA. ny bA mu m: KL:I be bA lo=( yo-3:18). nu V mi ye-su xU: tA. jU ny wu-s bA mu kw be li, kD mL leo= bA mu kw be li, je fi su ny ye-ho-hw wu-s yi. ci. Cy: le: V lo= wu-s ny yi. ci. Cy: ny yi. R: ti. ye-su xU: tA. lo. mo,O m kw be ro: tA. bA mu kw be li, je mL kDo= go m tA nu V mi Ku ru n k, lo=

go wu: m l-ho:

yi-sD-le l: Fo bu ny KD-n-mU: kw m: dU: je se TA:I yo-xu ny jE-li-Ko lo PE tA. TY nyi ye n, m xi-Ti-mD kw be l: Fo nyi: ro tA. fi Ju kDO lo= TY nyi su go nyi: ro ny loH PE nA; kw m go wu: m l-ho: viY kw dU: jeO lo= go wu: m l-ho: ny yi-sD-le bu nu w: lo PE TE m tA. ru n, m se; lO TA: yi. be yi. Ti: vi su tA. m: se; l n, m wU; KL: de: lo= go TA: TH nyi su nyi: ro le: l-ho: tA.I “ Vw nu: TE Ti: mU: kw dU: l TAI nu ny Vw nu: tA. JU yA; kDO m nyi mo Pe; kw Fo, t siI nu b, b m, mI nu yi; nu nyiI nu a. fi nyi m bu t A. vi TE m kw zi; F, fi= nu vi kw be Ti: ro ro do je siI se; w liO ny Vw nu: jUY m: joI” bA lo= yo-xu 2:1-21

go le nyiI yi-sD-le l: Fo bu ny wu-s le jE-li-Ko lo PE tA. gL: lO TA: vi c niH JU tO m go wu: m l-ho: Ti: vi a jU: tA. m: se; kD= ( yo-xu 6:23). go wu: m l-ho: Ti: vi lES li, jeO m ny l-ho: yi. ji xy, m kw be m: V= yi. ny fui. ye su V lo= go le V mi yi. ny wu-s tA. jUY su Ti: ro V lo= wu-s tA. joH PU: su Ti: ro V m sD. w d, lo= yi. ny yi-sD-le bu wu-s tA. jo PU: su V lo bA m ny yeO m myE: kw be mo. gL: do l, lo= myE: TE m ny TH nyi su nyi: ro tA. m: lA; jE kD= yi. le: l: Fo go nyi: ro tA. vi wu. dU deH kw PU, t m zi: dY nA. Kw cUH t gL O lo= l-ho: go le yeO m ny sA; my p siI yeO m V lo= go le V mi yi. ny m: joH= Ti vi lES m: xU sA. leO m ny vi c niH go m kw be V lo= vi c niH go m ny siY P ye-su xU: tA. tA tO lo= vi ci niH go m ny l-ho: tA. m m: V= T nyi su nyi: ro le: gLO m V lo= go m le: be ye-su xU: TE m V mi ro: kw be m: V= wu-s kw be V lo= vi c niH kw be yi. w: li, jeO m le: be ye-su xU: kw be ro: a jU: V mi xUYO m bA mu kw be li, kD mL d, lo= si: xy To: L kw “ wu-s ny ji-su kw be joO m V T po. tA.I yi. ci. Cy: be ho, le fio= mi nA TA: si kw m V miI mu kw TA: si kw m V miI joO m V T po. tA.I lA; bo tL. du kw ho, leO m ye-su xU: kw be wu-s yi. ci. Cy: be ho, le fio= (ko 1:20).

ji xyO m mL le fi lo=

mi nA l: Fo ny ci. Cy: myE: yeO m kw be wu-s mi jy kw ji xyO m cy, mL m: d m ro: so kDo= go le V mi wu-s ny siY P ye-su xU: kw be ro: tA. ji xyO m cy, mL le fiO lo= a-dA yi. R: a-bE ny a-ro kw be wu-s tA. tiH gL: kDO lo= ( wu. 4:4). a-bE: yi. tiH du tA. wu-s Ku ruO lo= yi. m. mi: nyI a-bE: ny wu-s mi: jy kw tE, zo:O m cy, gL: mLO lo= a-bE: le: tiH gL: O m xU: ny siY P ye-su xU: yi. LY Vo: V lo= si: xy To: L kwI “ ye-su xUY m kw be ro: tA. wu-s be ho, le fiO nyI wu-s vL ni, kw be li, kD n, m I yi. nA; kw ro: w zi cyu, mLO loI be bAO lo= (ro 5:9). go le nyi ye-su xU: kw be tE, zo: O m cy, mLO m le: m: FiI ye-su ji-su kw be a. to. lu: bE kw be V miI cyu, mLO lo= nu ci. Cy: V mi tE, zo: m cy, mL su PyE; l n, m siY P ye-su xU: tA. jUY n k, lo= x. jU xU: Ko; m nA; kw V miI jU su siY R: bu ny ye-su xU: kw be ji xy,O m cy, gL: mLO m bo tO lo=

“l: Fo TE TD ny x. jU du d: m zi: lo, l siI a-ro R: xU: kw yi. w: bU FL: Fi: Pu le su bu V loI bA lo= (mo7:14) nu bU FL: tA. V mi a-ro R: xU: kw Fi: Pu le fi.O Vo w? ji xy, m be tE, zo: m ny ye-su xU: kw be le: mL d, m V nyi Ku ru siI wu-s tA. myE: do: gL: n k, lo= ro: wu-s ny myE: do: jo ty fi=

cyu, mL le fio=

ro: ny yi. wu. TA:I mi nA l: Fo nA; kw be vUY lO m V lo= mi nA l: Fo bu a jU: ny ni: s-dA; lA: PA, kw ty su le: V lo=(1yo 5:19). ro: ny s-dA; lA: PA, kw be Ju kDO m m: mL= s-dA; le: jU:O m kw be do li, m: b l= go le nyi wu-s ny siY P: ye-su xU: kw be cyu, ro do l, m V lo= mo.-gL:-du 5:9 fi. kw “a lio bA nyI nu tA. se; kD nyo= go le siI nu ny wu-s bE L:I Ti: wo; li. Ti: wo; be Vo: xU: Vo: je: be p xy; p mi be Fo xU: Fo je: V T po. kw be yi. w: tA nu xU: le: wuY kD siI be bo tO lo=

ye-su ji-su ny yi. xU: le: ro tA. siH do l siI wu-s bE L: PyE; l fiO lo= go le nyi ro: ny wu-s yi. L: le: V lo= a mL ro: ny mi nA TE m kw mi nA li: Pe; tA. Co siI Fo joO lo= mi nA ni, PuO m le: be Fo jo sA. ty lo= fi-du Pi-TE le: ro: tA. m. gL: lO m nyI “a lio bAO ny nu w: PU: P bu kw be f. Ju lO mI a: to to Fo joO m a: jU: kw be nu w: tA. xu, do lO m PU: ny by le d,O lo xU: Pu be xUH m: V= ji-su yi. PU: m xU: V loI be bA lo= (1Pi1:18-19). mi nA l: Fo bu ny PU: P: bu Fo jo ko. lO m be mi nA li: R: Pe; R tA. a: KL. Co ni, xUO m joO lo= TE lEo xU: Fo jo m cE, ny a: to yi. go: V siI tE, zo: su PyE; l m: d= go m nA; kw be siY P: ye-su le: ro: tA. cyu, do lYo= go le nyi ro: go dE: ny ci. Cy: tA. m m: V= wu-s tA. m VO lo= 1Ko6:20 fi. kw fi-du Po-lo le: “a lio b Any nu w: tA. n: PU: le: wu tO m V lo= go le nyi nu w: go dE: kw wu-s myEY do: do l fiI” be bA tO lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (15)

yi-sD-le l: Fo bu ny a. xU: le: bA mu kw be li, je mLO l? ………………………………..
ro: ny a: m xU: kw be si.O le: wu-s bA mu kw be li, je mL d, l? ………………..
go wu: m l-ho: tA. TY nyi su nyi: ro le: a. xU: j mo KL: gL,O l?........................
JU yA; tO m vi c niH TE m ny a. xU: tA. tA t. l? ……………………………….
nu ny siY P: ye-su xU: kw be wu-s bA mu kw be li, je mL kDo be dU: j,O l?
jU: kw tA. Co,O m kw be mL m: d, m ji xy, m be tE, zo: m tA. a. xU: kw be mL d, l? ……………………………….
wu-s be mi nA Fo R: tA. a. xU: kw be ho, le fi.O l? ……………………………………….
jU xU: Ko; kw m ji-su siY R: bu ny a. xU: kw be yi. w: bU FL: tA. Fi: xy le fi.O l? …………………………….
mi nA Fo R: bu ko. lo kw be ro: tA. a. xU: kw be xu, ru do l, l?............................
siH P: ye-su xU: kw be ro: tA. xu, ru do lO m pL. du ro: ny a: m bE L: V,O l?...

so ru cE, (16)

l: Fo Ti: ro yi. Ci

ro: so kDO m kw nyI xU: kw be fui. g; gL: mLO m be xU: kw be ye b l, m m. mi: ro: so kDo= a mL ro: f. siI fui. jo su l: Fo Ti: ro bE L: ve; jO m V nyI LY ru jO m tA. ro: so je se: lA= l: Fo Ti: ro bE L: yi. Ci ye j n, m ny a: jU: kw PyE; l m: d= l: Fo Ti: ro bE L: z z: gL: m: n= ci. Cy: z: n k, lo= go le V mi Ti: Po, Po, kw ny ye j b l, m joO lo= l: Fo Ti: ro bE L: LY lA; bL j b l, lo= go m le: be fui. be ko. ji: jo siI fui. jo su Ti: ro bE L: yi. Ci ve; b l, m tA. ro: j zi; n k, lo=

a. Ci; TA: si lA: PA, ce,O m

yi.-sD-le l: Fo bu ny fui. tA. si: xy le n, m sA. sA. le: m a. Ci; Ti: m tA. tiH P: bu mi: jy kw ho: tA, l n k, lo= tiH P: ny sA. sA.O le: m a. Ci; yi. wu. dU TA: si kw lA: PA, nyi: b: ce, kD siI yi-sD-le l: Fo bu VLO mI Po, to,O m be m: ji m: zo: m fui. a jU: a. Ci; wu. dU kw rDn. ce, kD ny j: gL: tO m l: Fo Ti: ro le: l: Fo m: ty m mU: kw g; do Ju kD n k, lo= ( lE 16:21) go le siI yi-sD-le bu yi. w: fui. ny wu-s bA mu KL: m le: be a. Ci; wu. dU kw ce, tA, jeo= fui. ny a. Ci; be Ti: wS mU: kw mA tA, jeo= fui. g; gL: b l su ny ye-ho-hw wu-s V lo= TE m ny ye-ho-hw wu-s yi. ci. Cy: bA mu V lo=

siY P: ye-su TA: si

Ti: mi nA lES kw m fui. a: jU: ny siY P: ye-su TA: si kw mA ce, tO siI fui. bE L: xUY n kD leo= si: xy To: L: kw “ ro: a jU: sun y a-ro le: be wu. je si.I mi cE, mi kw hL. je nyiIye-ho-hw le: ro: a jU: su m: ji m: zo:O m ny yi. TA: si kw ce, kDo= ro: mL ji: joO m Cy PU: ny yi. tA. ce, kD fioI bA lo= ( yi-s-y 53:6) wu-s bA KL: kw ro: a: jU: m be bAO m ny nu V mi cy; F, m V lo= go le siI ro: fui. a jU: wu-s le: siH P: ye-su TA: si kw ce, kDo= nu ny fui. m: jo su PyE; lYo= v lE su be m: v lE su a jU: cy; F, lo= fai, fui. a: jU: m bA m pL. du ye ko. kDO m fui.I a mL ye w leO m fui. be l n, m kw ye n k, m fui. a: jU: cy; F, lo= yi. TA: si bA m ny siY P: ye-su TA: si bA m V lo= yo 1:29 fi. kw go dE: ti, gL: su yo-v le: “ nyi n,I wu-s yi. a-ro R:I mi nA kw m fui. ru v kD sun y yi V loI bA lo= fai, 1Ko 15:3 fi. kw fi-du Po-lo le: “ ji-su ny ro: fui. pL. du xUY siI yi. tA tU, kDo= siY P: ye-su ny Ti: ti.O le: m fui. tA. ru tA, je b l su V lo=

fui. deY jU: w: jo su

yi-sD-le l Fo bu yi. w fui. tA tiH P:O le: lA: PA, ce, gL: n, m TU; w joO lo= fui. jo su yi. ci. Cy: ce, jU: w: m: jo= Ti: mi nA lES kw m fui. a: jU: tA. V miI siY P ye-su TA: si kw b, b wu-s le: ce, jU: w: joO lo= wu-s ny yi. ji xy, m ro: tA. pA, mL le fi n, mI wu-s le: fui. m: jo su go Ti: ro tA.I ro: bE L: fui. PyE; l fio= (2K0 5:21) fui. m: jo su bA m go Ti: ro ny ye-su ji-su V lo= yi. ny ro: bE L: fui. jo su PyE; lYo= TE m ny ko. kDO m nyi: tu Ko; Ci kw PyE; kDO m V lo= TE m tA. jUY siI Ku ru ji: jo lo= k, CiO m do: ny TE m V lo=

fui. w: PU: ny xU:O m

a mL ro: fui. ny ji-su TA: si kw ce, F, lo= fui. w: PU: ny xUYO m V lo= ( ro 6:23). ro: yi. Ci ye-su ji-su xUY j kDo= ( vi 9:28). go le V ny fui. bE L: fai, Ti: hw, a: m V mi xUY j m: Cio= nE, bA; xUY j suO mi m: jo leo= To: L: kw “ fai, yi. ny ro: fui. pL. du vL n: leO m ti du V lo= ro: bE L: le: m: FiI mU: ko, dU dU su bE L: mi VoI bA lo= (1yo 2:2)

jU: k nA, Kw jE: KL:

so ru cE, 11 kw l: Fo ny jU: k tA. Co m: b l m kw be jE: KL: mLO lo= a lio bA ny jU: k tA. CoO m kw a: jU: lES Co n k, lo= Ti: mYO mi fe t. m: d= Co m: b l m ny ro: a jU: V siI ro: a jU: TA: si wu-s jE: KL: mL le lo= (g-l-ti-y 3:10-13). jE: KL: mL su a m V miI si, zi kw VoH t. n k, lo= ye-su ny ro: bE L: jE: KL: LY le siI jU: kw kw be ro: tA. cyu, do lYo= ( g 3:13) jE: KL: LY le su siY P ye-su ny ro: bE L: lA; bo tL. du kw Vo kD mLO lo= ye-su lA; bo tL. du kw Vo kD m kw be nu ny si, zi kw Vo m: Cio= yi. go le jE: KL: be si, kw Vo n k, m kw be Ju kD mL m ny nu jiO m m: V= siY P ye-su ro: yi. Ci xUY j kDO m kw be V lo= TE m ny wu-s yi. rE: Ce kw be V lo=

xUY jO m

mi nA l: Fo a jU: ny a-dA: kw be xUY dU: l siI xUY n kD leO m V lo= xUYO m (3) xU: joO lo= go m ny

(1) vY go dE: xUY m

Fo R: vY be wu-s vY m: f. lA: Ko kD leO m V lo= l: Fo a jU: ny vUY l kw be a-dA; pL. du vY kw xUY su le: V lo=

(2) hw: go dE: xUY m

l: Fo Ti: ro hw: go dE: be vY h, lA: KoO m tA. hw: go dE: xUYO lo be bA lo= nu go dE: nA; kw vY sA. ty se: m kw be hw: go dE: sA. ty m V lo=

(3) nyi: hw, Ti: hw, xUYO m

wu-s tA. m: jUY su bu hw: go dE: xUYO TA: yi. w: vY ny a. to. Cy: mU: kw jeO lo= go m tA. nyi: hw, Ti: hw, xUYO m be bA lo=

xUY m tA. ny a jU: su to, zo: l du le: Vo= go le V mi wu-s rE: Ce: pL. du ro: yi. Ci siY P: ye-su ny lA; bot L. du kw xUY j kD nyi xUYO m kw be li, kD m mL kDo= vY kw xUY m yi. CiI siY P: ye-su ny yi. b, b: be vY kw h, kDo= go le nyi

m-Ti 27:46 fi. kw “ siY P ye su le: Vw wu-sYoI Vw wu-sYoI nu a. xU: wu. nyi Vw tA. Pe kDO l? be bA lo=

siY P: ye-su ro: bE L: go le xUY j kDO m kw be ro: a jU: ny b, b wu-s be fai, Ti: hw, j lA: Ko mL leo= ye-su yi. go dE: kw x. jU kDO m kw be ro: hw: go dE: n du d leO m rE: Ce be vY go dE: xUYO m kw be Ju kDO m mL leo= ro: hw: go dE: ny xUY kD: le V miI siY P ye-su Ku lO m Ti: jU, kwI CU: le m: d, m go dE: le: be sA. l se: Vo= m: xUY sA. ty su a jU: ny sA. sA.O le: mu: wu: kw CU: dA je n k, lo= 1Ko 15:51-55, 1 Te 4:13-17). siY P: ye-su xUY j kD m kw be nyi: hw, Ti: hw, xUYO m a. to. lu: bE kw be li, kDO m V lo= ro: cU cU li, kD mL su PyE; l n, m siY P: ye-su tA. jUY nA, lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (16)

yi-sD-le; bu yi. w: fui. tA. a: m TA: si ce, l? ……………………………..
a: m le: ce, n k, l?......................................
mi nA l: Fo a jU: fui. tA. a: m TA: si kw ce, kDO l? ……………………………
a: m le: ce, m V l?................................
ro: fui. a my Ci d, l? ……………………………..
nu ny fui. jo su V l?.................................
jU: k jE: KL: kw be a le si.I Ju kD mL d, l? …………………………..
nu ny jE: KL: kw be Ju kD mL Vo w?................................
nu ny wu-s be fai, j lA: Ko mL le l? ………………………………….
siY P: ye-su fai, yA; lO ny a li kD le Vo w?................................................

so ru cE, (17)

l: Fo lUY xUY m

ro: ye Cy leO m fui. a jU: tA. siY P ye-su xU: kw be si: xy le fiO lo be so ru cE, (14) kw so kDo= xU: kw be ye b lO m m. mi: tA. ny (15) kw so kDo= fai, tE, xU yi. Ci xUY jO m m. mi: ny (16) so kDo= a mL f. si. ro: l: Fo lUY xUYO m j gu tA. so je lA=

fui. my: l ny rE: CE: go kw my: nyi my: l

si: xy To: L: kw “go le V mi fui. a li kw my: l ny go kw rE: Ce: w ziY my: l siI” be bo tOlo= (ro 5:20). bA ni, xUO m ny fui. my: l ny rE: Ce: go kw my: nyi my: l lo= go le V ny rE: Ce: my: nyi mL n, m fui. ye nAO l? be n nyi du joO lo= si: xy To: L: kw “go le nyi ro: a li bA nAO l? rE: Ce my: l n, m ro: ny lA: xU fui. ye nAO l? go le n: m: V= fui. tA. mo. xUY kD su ro: ny fui. nAS kw

lA: xU a li sA. ty se:” (ro 6:1-2). go le nyi fui. nA; kw xUO m m. mi: lA: xU so je lA=

nyi mo du kuD;

wu-s ny a-dA: tA. nyi mo du kuD; kw tyO fiO lo= nyi mo du kuD; bAO m ny wu-s le: jU: ty m kuD; V siI fui. m: joO m kuD; V lo= nyi mo du kuD; TE m nA; kw ny fui. m: jo m pL. du wu-s be j lA: Ko b lO lo= joH du a. xU: mi m: jo=

nA Fi, m kuD;

a-dA: ny wu-s bA KL: tA. m: n lo.O m pL. du nyi mo du kuD; kw be nA Fi, m kuD; pL. leO lo= nA Fi, m kuD; bA m ny wu-s le: m: jU: tyO m Ifui. joO m mi nA tA. bA m V lo=

nA Fi, m kuD; yi. siY P:

nA Fi, m kuD; yi. siY P: ny fui. V lo= siY P ye-su le: “Vw nu w: tA. bA gLO nyiI fui. ye su V T po. ny fui. co p. V loI be bA lo= ( yo 8:34) a-dA: ny wu-s bA KL: tA. m: n lo.O m kw be nA Fi, m kuD; kw fui. co p. kD leO lo=

vUY lO m kw be

a-dA: ny wu-s bA KL: tA. m: n lo. m kw be fui. co p. PyE; lYo= wu-s R: nE bu ny nA Fi, m mi nA kw vUY do lO m kw be fui. co p. ye ty n kD leo= ro: a jU: ny a-dA: Fi; R lA. R; bu V nyi fui. ny ro: siY P: PyE; lYo=

l: Fo m: b l

wu-s ny nu fui. tA. g; gL: kDo be bA V miI nu ny nA Fi, m mi nA kw fui. co p. ye tyO se: bB TA: n: fui. ye ty se: le: V se: lo= l: Fo ny nA Fi, m mi nA kw be do l n, m be fui. co p. kw be li, je mL n, m ye m: b l=

R: ti. fi Ju l=

wu-s ny nA Fi, m mi nA TE m kw fui. co p. ye tyO su tA. cyu, n, m R: ti. ye-su ji-su tA. fi Ju lYo= ( vi 2:14-15, m-Ti 4:14-16). siY P ye-su ny nA Fi, m mi nA kw tyO V miI fui. co p. m: kD le= (1Pi 2:22). go m kw be fui. nA Fi, m kw co p. ye ty su bu tA. cyu, j b lo=

ji-su nA; kw

mi nA Fo R: ny nA Fi, m mi nA kw vUY l siI dU: l kDo= fai, xUY siI mi nA TE m kw be do je lo= go le nyi xUYO m le: nA Fi, m mi nA TE m kw be do jeO lo= l: Fo xUYO ny a. to. Cy: mU: kw je duO le: V lo= go le nyi wu-s ny l: Fo tA. siY P: ye-su nA; kw kL tO gLO lo= (1Ko1:30). wu-s le: ro: tA. ji-su nA; kw kL tO m tA. jUY ni, le: Ku ru n kO lo=

l: Fo lUY xUYo=

fui. nA Fi, m mi nA kw vUY l siI co p. ye tyO su tA. l: Fo lUY be KuO lo= l: Fo lUY ny wu-s bA KL: tA. n n, ni, m: xU= yi. fui. siY P: tA. n n, ni, xUO m kw be pL. du Vo= l: Fo lUY Fo R: tA. jiO m myE: ye n, m sA; gL: V miI m: PyE; l= wu-s V mi go leo xU: l: Fo tA. xy, tE, n, m m: ye= go le nyi l: Fo lUY tA. ji-su nA; kw kL t. siI ji-su be Ti: wS lA; bo tL. du kw TA; tL. kDO lo=

ro 6:6 fi. kw “ro: ny fui. co p. lA: xU m: ye n, mI fui. ye ni, xUO m xD, tA. mL: ye fi siI ro: l: Fo lU ny yi. be Ti: wS TA; se; kDO m ro: sD.O lo= l: Fo lU ny fui. co p. ye ty m kw be ji-su be Ti: wS xUY kD siI fui. co p. kw be li, kDoI bA lo= “a lio bA nyI yi. go le xU kD su n: fui. kw be li, kDoI be bA lo= (ro6:7).

xUY F, m go dE: tA. fi z: m: n= go m le: be xUY F, m l: Fo lUY tA. fui. le: jU: m: b lYo= go le nyi l: Fo lU ny fui. kw be li, kD mL siI nA Fi, m kw be nyi mo du joO m kuD;O kw dU: je mL le lo=

wu-s lo. mo.O m be l: Fo lo. mo.O m

l: Fo lo. moO m kw siY P: ye-su ny lA; bo tL. du kw xUY jO lo= go le V mi wu-s yi. tL jE; d: m ny siY P: ye-su xUY n, m m: V= l: Fo lUY tA. xUY fi n, m V lo= go le nyi wu-s mi. jy: kw l: Fo lUY ny siY P: ye-su be Ti: wS lA; bo tL. du kw xUYo=

jUY ni, kw be Ku ru

nu ci. Cy: ny siY P: ye-su nu bE L: xU jO lo bAO m tA. jUY n, m ye x. du jo bB;O Vo= go le V mi wu-s le ye gL: t. m tA. jUY ni, le: Ku ru n k, lo= fi-du Po,-lo ny siY P: ye-su xUY j kDO TA: ji-su siY R; m: PyE; l se= go le V mi k. nA kw ny “ Vw ny ji-su be Ti: wS TA; tL. kDoI be bA do lY lo= ( g-l-Ti,-y 2:20).

tU. kDOm /go dE: ti, m

l: Fo xUY TAI mi nA kw tU. kD n k, lo= go m le: be ji-su be Ti: wS xUY m l: Fo lU tA. V mi ji-su be Ti: wS tU. kD n k, lo= go m tA. ny yiY jy kw go dE: ti,I be bA lo= fi-du Po-lo ny “ go le nyi ro: ny go dE: ti, m kw yi.O be Ti: wS xU si. tU. kDoI bA lo= (ro6:4).

go m pL. du nu ny ji-su be Ti: w xU siI tU. kDO m V lo= nu l: Fo lU ny lA; bo tL. du TA: si kw xUY si.I tU. kDo= go m kw be fui. co p. ye m: Cio= fui. co p. kw be Ju kD mL su PyE; lYo=

sA. yi; lO m

siY P ye-su ny xUY m kw be sA. yi; lYo= go m le: be ro: bu V mi siY P ye-su be Ti: wS sA; my xU; kw sA. yi; l kDo= si: xy To: L: kw “TE m ny b, b myE: do: joO m w: nyi, m le:I ji-su tA. xU kw be sA. yi; l fiO m le: be ro: mi sA; my xU; kw Fo jo w n, m V loI be lo= (ro 6:4).

fai, Ti: fi. kw “fai, ny go dE: ti, m kw nu w: tA. ye-su be Ti: CoS tU. kD siI xUYO m kw be yi. tA. sA. yi; l fi su wu-s yi. w: nyiO m myE: tA. nu w: jUYO m kw beI yi le nu w tA. ye-su be Ti: CoO sA. yi; l fio= (ko-lo-xi 2:12). go m pL. du yi. tA. jUY m kw be nu V mi ji-su be sA. yi; lYo=

l: Fo xU: RL:

yi. go le sA. yi; lO m kw l: Fo lU sA. l,O m m: V= l: Fo xU; be sA; my xU; kw sA. lO m V lo= si: xy To: L kw “Fo ji:oI nu xU. tO m m: CU: le TA: n: m: rEY l= nu le: xU. tO m ny xwI V ny nE. bA; a. xU: xU. O mi yi. xU. Ti: sL: O le Vo= k. nA. dE; lO m ny go Ti: sL: m: VYo= go le V mi wu-s ny yi. ni, PuO m tA. Co siI a li Ti: xU: m yi. xU. tA.O mi go Ti: xU: m yi. sL: dE; l fiO loI bA lo= (1Ko 15:36-38)

tL tO m yi. xU. be rE do lO m yi. ziY ny m: xE,= zY zi ny ju leO m le: be yi. xU xU k, lo= rE lO m yi. zi ny ni, CU; CU; le: be sA. F, m PyE: LYO lo= go m le: be ji-su be Ti: wS xUYO m l: Fo lU be ji-su nA; kw sA. yi; lO m l: Fo xU; ny m: xE, lA: Ko= 2Ko 5:17 fi. kw “a: m V miI ji-su nA; kw ty bBO ny yi. xU; ce; tO m V lo= yi. bi: ny ko. kD siI a: jU: yi. xU; pL. leO m V loI be bA tO lo= go le be ji-su nA; kw l: Fo xU; le: be vUY mL le su tA. nyI nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mL suI be KuO lo= hw: Pu Vo: kw be Born again bAO m bA KL: ny ci. Cy: xE, pL. leO m ( V ny ) ni, m a: KL. ni, lE,O m tA. bA yA;O lo= nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mLO m TE m ny ro: ye zo: m kw be ( V ny ) ro: ni, lE my: zi le m kw be m: PyE; l=

xy, vUY mLO m TE m ny jUY ni, kw be le: V lo= ro: ny TE m ny x. mo ni, kw be jUY si, Ku ru n k, m V lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (17)

my: l ny ………………………… my: nyi bo F, lo=
a-dA: ny nA Fi, m mi nA kuD; kw a li be ci yeO l? ………………………
nA Fi, m kuD; kw nu a li be Ci l, l? ……………………………
ni, Fi, m kuD; yi. siY P: ny ………………………… V lo=
nu tA. ny a: m nAS kw kL t. l? …………………………………..
nu ny ji-su be Ti: wS xUY kD Vo w? …………………………………
kDO m tA. a li be bA l? …………………………
nu ny ji-su be Ti: wS sA. yi; kD l? ……………………………..
ji-su be sA. yi; l,O m Fo R: ny …………………………. V lo=
nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mLO m ny ci. Cy: xE, pL. leO m V l? .....................

so ru cE, (18)

ji-su kw be ro: mLO m L; R xE. R;

ji-su be Ti: wS xUYO siI sA. yi; l kDO su nyI

nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mLO lo=

ye-su le yi. tA.I Vw tE, tES nu w: tA. bA gLO nyiI xy, vUY tO su m: V nyI a: m mi wu-s kuD; tA. mo m: dI bA gLO lo= (yo 3:3) go le V nyI a li be nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY n k, l?

siY P: ye-su le: Po, gL: siI Vw tE, tES nu w: tA. bA gLO nyiI a: m V mi yiY jyO be vY le: vU tO su m: V ny wu-s kuD; kw dU: le m: dI be bA gL: lo= (yo 3:5). yiY jy be bAO m kw be l: Fo Ti: bE ny yi jy kw go dE: ti, siI xy, vUYO loI be dU: j:O lo= go le V mi go dE: ti, m kw be nyi: hw, Ti: hw, vUY m: b l= vU b l ce; bB ny ye-su mi nA kw l m: CiO lo xU: Vo= nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY m m. mi: tA. j: zi; n, m ny yi. wu. Ti: hw, vUYO m j gu tA. sD. nAO lo=

yi. wu. Ti: hw, vUY lO m ny m, m go dE: kw be vUY lO lo= go m ny a-dA: xU: kw be vUY lO m yi. R: nE bu le: V lo= a-dA: xU: m ny l: Fo lUY V nyi fui. jo su V lo= yi. wu. Ti: hw, vUY m kw be mu: kw kuD; kw dU: je m: b l= nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY m m: jo ny mu: kw kuD; kw dU: je m: b l m le: m: Fi Imo V mi mo w m: d= nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mL n, m ny go dE: ti, mI yi. xL, pL. liO mI v kw ni, lEO mI jU: k tA. CoO m kw be m: PyE; l=

wu-s ny l: Fo lUY a-dA: Ti: xU: m tA. ji-su be Ti: wS lA; bo tL. du kw TA; se; kD fiO lo= fai, tU, kD siI sA. yi; l fiO lo= sA. yi; lO m go m ny l: Fo xU; V lo= l: Fo xU; TE m ny Fo R: kw be m: b l= wu-s w: nyiO m kw be V lo= (2 Ko 5:18) yi. go le l: Fo xU; nAS kw dU: le su le: nyi: hw, Ti: hw, xy, vUYO mLO m V lo=

a bi yi. kuD; kw Ci yeO lo=

ko. kD,O m l: Fo lUY RL kw ny nA Fi, m mi nA kw ty kDO lo= nA Fi, m go m nA;O kw be do l m: b l bA V miI wu-s le: ji-su kw be ro: tA. cyu, do lYo= si: xy To: L kw “ yi. le: nA Fi,O m jU: w: kw be ro: tA. cyu, do l siI yi. ni, nUY m a bi yi. kuD; kw ho: dU: le si. nyiI be bo t lo= (ko-lo-xi 1:13). go le nyi nu ny nA Fi, m yi. w: nyiO m kw kuD; kw m: tyo= ji-su kuD; nA,O kw ty mL leo= fai, yi-Ju-so 2:6 fi. kw “wu-s le: ji-su be Ti: w ro: tA. sA. l fi siI yi. be Ti: w mu: kw TA: si kw ro: tA. nyi. n. fiO loI” bA lo= go le nyi mi nA kw ro: viY bE V mi go dE: TE m by le nyI lA; PA, le: xy, tO m m: V mI Ti: Fi Ti: p by le m: dO m vi Ti: vi joO m ro: sD,O lo= (2 Ko 5:1). go le nyi nu ny mu: kw TA: si kw tyO gu vi m: jo su m: V= ty,O gu jo su V nyi mi nA TE m kw joO m tA. T: ni, VoY nAO lo= mi nA TE m kw tyO TA: ro: ny mu: kw viY kw be l su Ti: ro yi. sD. le du yi. k. cUY jo jo.S le: Fo jo ji: joO lo=

Ti: Fi; sA; my f. mL leo=

wu-s bA KL: kw “nu w: mi tE, m bA KL: sA; my f. du L; do: xE, do: TE m tA. p j: si ji-su tA. jUY kD nyiI gL: j moO m si:-xy-m-v mL le m kw be ji-su nAS kw nu w: tA. to, nD; kDo= (yi-Ju-so 1:13) bA lo=

si: xy m v kw be to, nD; mL le nyi nu ny ji-su tA. mL leO m V lo= ji-su tA. mL le ny Ti: Fi; Ti: p sA; my f. mL su mi V lo= go m tA. nu ci. Cy: ny yi. ziY j: zi; n k, lo= (1yo 5:11-13).

wu-s R: nE PyE; lYo=

nu ny yi. wu. vUY lO TA: ny s-dA; yi. R: nE V lo= (yo 8:44). go le V mi siY P ye-su tA. jUY mL le Ti: jU, kw be ny wu-s R: PyE; lO lo= (yo 1:12). go le nyi ro: ny wu-s R: nE V loI be si: -xy-m-v ny sD. j mo j su V lo= (ro 8:16). wu-s R: V, O ny lA; w pA, mL su mi V lo= ( ro 1:17).

wu-s lA: PA, nAS kw

a mL nu RL ny wu-s nA; kw jo lo= ko-lo-xi 3:3 fi. kw “a lio: bAO ny nu w: n: xU kD: leo= go le siI nu w: sA; my ny ji-su be Ti: wS wu-s nA; kw cUH tO loI bA lo= go le nyi nu tA. s-dA; le: hw. le m: b l= siY P: ye-su le: “Vw a. ro ny Vw sA; n lo.O lo= fai, Vw yi. w: tA. sD. siI yi. w: ny Vw tA. Co lO lo= go le siI Vw yi. w: tA. Ti: Fi; Ti: p sA; my gL: siI yi. w: ny a TA: mi m: mL: ye si. nyiI a: m mi Vw lA: PA, kw be yi. w: tA. m: vo tA, jeI bA lo= Z(yo-v 10:27-28).

a mL nu ny ji-su yi. a- ro PyE; lO m kw be Ti: Fi; sA; my f. mL leo= by le du kw be li, je mL leo= by le du bAO m ny a. to. lu: bE tA. bAO m V lo= nu ny wu-s be ji-su nA; kw ty nyi s-dA; ny nu tA. ru Fe Ju m: b l= by le fi m: b l= go le V mi fui. ye n, m ho: wu. je b l se: nyi R mo nAO lo=

ji xy su PyE; lYo=

jU: kw myE: kw be mL m: dO m ji-xyO m tA. ye-su kw be nu mL kDo= ji-xy m ny wu-s le: gL: b lO m V lo= ro-m 8:33 kw “ji-xy m cy, gL: su ny wu-s VoI bA lo= wu-s ny ji-su xU: kw be ro: tA. ji-xy m cy, gL: kDo= ro-m 5:9 fi. kw “a mL ny ji-su xU: kw be ji-xy m cy, mL leo bA lo= ji-xy m ny wu-s moO m Ti: Po, kw be V lo= fai, si: xy To: L kw

“ro: ny ji-su nA; kw wu-s ji-xy m PyE; l n, mI wu-s le: fui. m: sD. su Ti: ro tA. ny ro: bE L: fui. PyE; l fiO lo= (2Ko 5:21). ro: ny wu-s mi: jy: kw ji-xy su Ti: ro V m le: be ji-xy m nA; kw Fo jo sA. ty ji: joO lo=

wu-s yi. p xy;

ko. kDO m vy; nyi nu RL kw ro: ny wu-s tA. be ko. ji: m: joO m l Fo V lo= wu-s tA. m: sD.= fai, wu-s be Cu: jo su Ti: ro V lo= go le V mi a mL nyI “go le V mi nu w: n: siH tO m Fo xU: V siI w-ti. Ti: xU: m tiH P: V si. nyiI si: xyO m l Fo ti: xU: V siI wu-s yi. ci. Cy: p xy; Ti: xU: V lo= TE m ny nA Fi, m kw be nu w tA. KuY do l siI dU: j: mLO m yi. nyi mo du kw dU: le fi su yi. jiY deO m tA. nu w: c m. gL: n, m V lo= hL. TA: nu w: ny p xy; m: V= a mL n: wu-s yi. p xy; V lo= hL. TA: ny xE. RO m m: mL= a mL n: xE. R:O m mLO lo= 1Pi 2:9-10

nu ny tiH P: Ti: xU: kw m bo L: joO m w.-ti. Ti: xU: m V nyi wu-s tA. nu ci. Cy: w: Ku dO lo= wu-s Ti: vi kw m l Fo V nyiI wu-s be a TA: mi j lA: Ko dO lo= wu-s rE: Ce: mi Ku ru mL dO su V lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (18)

wu. Ti: hw, vUY lO m ny ……………………………… kw be V lo=
nyi: hw, Ti: hw, vUY lO m ny ji-su be Ti: w; ………………………………… TA: V lo=
nu be Vw tA. ny …………………….. w: nyiO m kw be cyu, do l siI ni, nUO m ………………………. kw ho: dU: l fiO lo=
nu ny mi nA TE m kw …………………………… s. sA V lo=
nu ny ………………………………. le: to, nD; kD mL lo=
nu ny siY P: ye-su tA. jU si. Ku ru kDO m kw be wu-s yi. ……………….. PyE; lYo=
nu ny ji-su ……………………. nA; kw ty nyi s-dA; ny nu tA. to, m: b l=
nu ny wu-s mi; jy: kw ……………………………… leo=
nu ny w-ti. Ti: xU: kw bo L: jo su ………………………… V lo=
nu ny …………………………………. yi. p xy; kw m V lo=

so ru ce, (19)

v lE bo d, m sA; my f. du

sA; my f. m j gu ny yi. wu. kw be yi. mL: kw Ci wu-s le: ye m myE: V lo= b, b: wu-s ny ro: tA. sA; my f. mL n, m mU: m: tL mi m: tL se: TA: le: ro: bE L: j: gL: tO lo=( 1Pi 1:20) R: ti. siY P: ye-su ny hw: go dE: PyE; lO m be xU kw be sA. yi; l TA: bi leo= si: xy m v kw wu-s bA KL: tA. rE: siI sA; my f.O m j gu tA. j: zi; le fiO lo= ro: ny TE m tA. jUY ni, kw be le: Ku ru b lO m V lo= ro: sA; TU; b lO m m: V=

wu-s bA KL: kw be

wu-s ny ro: tA. cyu, jO mI sA; my f. gLO m be fui. g; gL:O m tA. a le be sD. w dO l?= KL: xU; lUY vy; nyi kw ny wu-s tA. l: Fo Ti: ro tA.O le: be x. TE n nyi b l lo= R: ti. vy; nyi kw ny PyE: to, my to, zi lA: Ko siI n nyiO lo= go le V mi a mL si: xy m v vy; nyi kw ny wu-s bA KL: kw be wu-s le: yeO m myE: tA. sD. w dO lo= go le nyi wu-s bA KL: tA. UY n, m sA; TU; nAO lo=

wu-s bA KL: le: a le bA m. gL lO lo?=

l: Fo ny Ti: ro Co: Ti: ro To: L: lA; xu bo gL: lA Ko siI v lE bo ku.O lo= go m le be wu-s yi. j mo KL: a jU: tA. si: xy To: L: kw bo tO m le: be v lE bo n k, lo= l: Fo Ti: bE ny wu-s bA KL: tA. a: jU: lES jUY m: b l m kw be nE, bA; v lE cE, Ti: m m tA. hw jeO m jo lo= yi. go le ni, Kw: xU du be jUY cE, kw dU: j: mL du tA. hw jeO m kw be s-dA; w nA; kw dU: jeO m mi jo lo= 1Ko 1:22-23 fi. kw “a lio bA ny yu-t. l: Fo n: sD. le du tA. de: O lo= vi-li l: Fo ny j: ku ni, hwYO lo= ro: n: TA; tL. tO m ji-su m. mi: c m. gLO lo= go le nyi wu-s tA. jUY n, m si: xy To: L: ny biY zi; lo=

wu-s bA mu kw be li, jeo=

fui. be ku. ji: jo si.I siY P: ye-su le: “ a lio bA ny wu-s le: a. bi tA. mi nA kw fi Ju lO m ny mi nA Fo R: tA. bA mu KL: n, m m: V= mi nA Fo R: yi. tA.O be sA; my f. mL n, m V lo= yi. tA. jUY su tA. ny bA mu m: KL: = m: jUY su tA. n: wu-s yi. R: ti. yi. myEY tA. m: jUY nyiI aH mLO le: bA mu KL:O m V lo=(yo-v3:17-18). wu-s bA KL: kw a. bi tA. jUY su tA. ny bA mu m: KL: bA m kw be ro: ny yi. a. bi tA. jUY nyi bA mu kw m: dU: leYo be v lE bo du jo lo= wu-s ny kL. m: b l= l: Fo bAO m bA KL: tA. l: Fo bu n n, bB ny wu-s bA KL: tA. n: my: nyi n n, ji: jo l=(1yo-v5:9).

ro: tA. Ku ru kDo=

mi nA l: Fo ny ro: g; jy kw l su tA. g; do kDO m jo ku.O lo= ye-su le:I “go le siI Vw tA. l su tA. ny a li V mi Vw m: lo kDI bA lo=(yo-v 6:37). nu ny cU cU siY P: ye-su tA. lO ny yi. ny nu tA. cU cU Ku ruO Vo= yi. x. TE KL: nu m: p j: V miI wu-s bA KL: kw be nu tA. j: zi; le fiO lo=

Ti: Fi; sA; my mL leo=

Ti: Fi; sA; my bAO m ny wu-s be Ti: wS mu kw vi kw ty m tA. bA lo= Fo v ny a. to. lu: bE kw V mi Ti: Fi; Ti: p x. jUY du V lo= go m tA. ny nyi: hw, Ti: hw, xUYO m be KuO lo= (mo.-gL-du 20:14). ye-su le: “a. bi tA. jUY su a: jU: ny m: mL le siI Ti: Fi; Ti: p sA; my mLO Vo be bA lo= (yo 3:15). go dE: ti, gL: su yo-v le:I “ a. bi tA. jUY su ny sA; my f. mLO Vo= a. bi tA. lo kD su ny sA; my tA. mL m: d= go Ti: ro TA: si kw wu-s yi. vL ni, dA,O lo be bA lo=(yo3:36). ro: sA; my mLO m ny xUY TA: si.O le: sD.O w d,O m m: V= a mL sA. tyO se: TA: O le: sD. w d, lo= sA; my go m ny ro: bi zi; le TA: si.O le: mL d, m m: V= fui. m: jo le TA: si.O le: mL d,O m m: V= a. bi tA. jUYO m kw be le: V lo= wu-s bA KL: tA. v lE bo nA,O lo=

si:-xy-m-v Ku ru mL leo=

nu ny siY P: ye-su tA. jUY kD m kw be si:-xy-m-v V mi mL leo= yi-Ju-so 1:13 fi. kw “nu w: mi tE, cUYO m bA KL: sA; my f. du L; Vo: xE. Vo: tA. p j: kD siI ji-su tA. jUY kD nyiI gL: j moO m si:-xy-m-v le: ji-su nA; kw nu w: tA. to, nD; kDo= fai, si:-xy-m-v kw be xu, ruO m vy; nyi kw Ci nu w: tA. to, nD; tO lo bA lo= ( yi-Ju-so 4:30). go le nyi nu ny si:- xy -m- v (V, ny) ji-su yi. v tA. Ku ru mL leO m V lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (19)

xu, ruO m myE: yi. wu. kw be yi. mL: kw CiI …………………………. le yeO lo=
xu, ruO myE: tA. ……………………. le wu. tu siI ……………………. kw bi zi; le fio=
si:-xy-m-v ho:O m RL vy; nyi kw wu-s yi. myE: yeO m tA. ny ………………kw be sD. le w d, O l.o=

wu-s yi. j mo KL: a: jU: tA. …………….. kw joO m le: be jUY si.I v lE bo n k, lo=
wu-s tA. jUY n, m dU: j: mL du be sD. le du rE: yA: O l?
bi tA. jUY su tA. ny fui. bA mu KL: mL se: l? …………………
nu tA. siY P: ye-su le: Ku ruO loI be a le be sD. w d l?.....................
bi tA. jUY su a: jU: ny ………………… mL lo=
Ti: Fi; sA; my ny a mL sD. w d, m V l? …………….. xUY TA: si.I sD. w d,O m V l?

so ru cE, (20)

ji-su siY R: nyi: xU:

yi. wu. v lE su PyE; lO m ji-su siY R: bu Vo: tyO m Ti: xU: joO lo= go m nyI ye-su tA. jUY su ny fui. ye m: d= go m le: m: FiI fui. ye m: b l be jUYO m joO lo= v lE su Ti: ro fui. fai, Ti: hw. ye ny sA; my Pe; yeO loI be jUYO lo= cU cU bA nyI Ti: Fi; sA; my ny fui. m: joO m kw be V nyI wu-s ni, lL: joO m le: be tyO b lO m kw be mLO m m: V= wu-s rE: Ce: kw be.O le: V lo= go le nyi Pe; ye m: d= a: hw,I fui. ye kD si. Pe; yeO m sA; my V bB nyI go m n: Ti: Fi; sA; my m: V= Ti: Fi; sA; my bAO m ny f. F, m V siI Ti: hw, mL kD ny Ti: Fi; Ti: p kw Ci TD F, m V lo= fui. ye kD TA: sA; my Pe; ye siI dU: j: Po, yi; l ny Ti: hw, sA; my mLO m V bB ny Ti: Fi; sA; my m: V= wu-s le: ro: tA. Ti: Fi; sA; my gL:O TA: ro: mL PU:O nyi m: V= xE. R:O m kw be gL:O m V lo= TE m n: wu-s lA; xu V loI bA lo= ( yi-Ju-so 2:8-9). go mO le: m: FiI jUY su bu V mi fui. fai, ye b l se: lo be fi-du yo-v le: m. gLO lO lo= m. mi: kw “ro: ci. Cy: a. xU: fui. m: jo be bA TA: n:I ro: ci. Cy: tA. kL. si.I ro: ni, m nA;O kw tE, cUO m m: dA= ro: ny fui. m: ye nyi be bA TA: n:I ro: le wu-s tA. kL. su PyE; l siI yi. bA KL: mi ro: nA; kw m: dA,I (yo 18:10) be bA O lo= ro: wu-s v lE su Ti: ro fui. ye Cy leO m ny v go dE: kw nY du to, zo:O m Ti: xU:O le: Vo= v lE su fui. ye Cy leO m kw be v kw nY du jo le siI sA; b:O le lo= v kw m myE: ye m: b l=

hw: kw m l: Fo

hw: kw m l: Fo ny ji-su tA. m: jUY su V lo= go le nyi ji-su be a. xU: ku. ji: m: jo= (ro 8:9). ji-su m: mL t. su V nyi sA; myO mi m: jo= (1yo 5:12). ye-su tA. m: jUY m kw be a mLO le: bA mu KL: mL lo=(1yo 3:18). ji-su tA. m: mL tO m pL. duI yi. ni, m kw ny “Vw” be bAO m KL: K, m ni, m le: bi F, lo= fi-du Po-lo ny hw: kw m l: Fo tA. TE le bA tO lo= “ hw: kw m l: Fo ny wu-s v kw m xU: wu n: ji: O m VoI be dU: j Onyi v kw m tA. Ku ru m: b l= TE my xU: n: v kw mO le: j: zi; b lO m V nyiI hw: kw m l: Fo ny j: zi; m: ku.= (1Ko 2:14).

hw: kw m l: Fo ny v kw m tA. m: sD.= Ku ru m: b l= yi. ny mi nA kw m tA.O le: ni, xUO lo= yi. tA. lo. nyi V mi v ni, lL: m: dA,= tE, m be si liO mI k, Ci: ni, m: jo= ni, m s my: leI ni, m x. my: le be k, m l: Fo V lo= hw: kw m l: Fo ny m: v lE su ko lo kwO le: m: FiI v lE su ko lo kw V mi jo se:O lo= Ku-zi-Fo m. P: bu kw be wu. tu siI myE: jU: suI R; mL; zu ho: suI Fo lE ho: su I siY R: bu a: jU: V mi ji-su tA. m: mL tO m kw be hw: kw m l: FoO le: V se:O lo= TE m pL. du l: Fo TE TD ny wu-s ni, lL: tA. Co m: b l= wu-s ni, lL: TA: si ci. Cy: ni, lL: tA.O le: my: nyi hw su bu V lo= wu-s myE: do: m: jo=

vY kw m l: Fo

v kw m l: Fo ny siY P: ye-su tA. yi. ni, m nA; kw Ku ruO m le: m: Fi I yi. RL vy; nyi a: jU: tA. V mi jU: fiO lo= Vw bA m KL: K, m ni, m tA. ny ru yA; Ju kDO lo= yi. ny ji-su mL t. su V m kw be tE, cUO m ji-su siY R: Ti: ro V lo= Ti: Fi; sA; my mL t. su V lo= (1yo 5:12). fui. bA mu kw be V mi le, je mL su V lo= (yo 3:18). wu-s mi: jy kw tE, zo: O m l: FoI si: xy m l: Fo Ti: ro V lo=(1Ko 1:2,30). yi. ny ci. Cy: RL tA. yi. m: jU:I siY P: ye-su tA. jU: fiO m kw be wu-s ni, lL: tA. Co b lO lo= go m pL. du nyi si:-xy-m-v yi. sL: V mI “ nUY ni,I k, Ci: ni,I si liO mI ni, m xUO mI j: koO mI jiO mI v lE boO mI nU: ni, be ci. Cy: tA. jU: KuO m ny yi. RL kw mo w d,O lo= ( g-l-Ti-y 5:22).

v kw m l: Fo ny yi. yi sL joO m be tL jE; joO m l: Fo V lo= x. TEO m be Fo joO m a: jU: V mi wu-s ni, lL: tA. ho, lo= su bE L: tA so du d: m V lo= yi. ny wu-s myE: do: bE L: V nyi l: Fo a: my, le: Fo PU: lO m mi mL su V lo= v lE su bu a: jU: ny TE Ti: roO le: be Fo jo ji: joO m V lo= TE lE k, m l: Fo tA. ny m: v lE su V mi k, Ci: si.I Fo PU: O m kw be v lE su PyE; l d,O lo= wu-s ni, PuO m be v lE su bu Vo lo. mD; si; tyO m RL mi V lo=

hw: kw m ji-su siY R;

hw: kw m ji-su siY R; ny siY P: ye-su tA. jUY mL su be sA; my f. mL t. suI fui. bA mu kw be le, je mL su bu V lo= v lE su Ti: ro mL ji: joO m mi mL su V lo= go le V mi yi. ny ye-su tA. ni, m kw m: jU: fi= Vw bAO m ni, m le: jU: F, ty fiO lo= go m kw be v lE su bu bA V mi m: v lE su le: be Fo jo lo= fai, yi. ny siY P: ye-su tA. jUY mL kD su V m kw be sA; my ny m: mL le bA V miI hw: ni, lL: kw be Fo joO m kw be wu-s myEY do: do l m: d= wu-s myE: do: Py, duO le: kD leO lo= hw: kw m l: Fo le: be Fo joO nyi

g-l-Ti-y 5:19-21 fi. kw hw: kw m l: Fo bu nA; kw mo w dO m “su R: mL tA. CyO mI m: si: m: xy yeO mI m: xy m: g;O mI vA. ni. ji:O mI ni: byE: tA. wu. dU TU;O mI V myE: yeO miI ni, zo lA: KoO mI my to, lA: KoO mI my vA, mI ni, m vLO m I yi. bE bEO m I yi. kw kw leO m Iyi. h, h, jeO mI my nA.O mI Fo R: se;O mI ji PL: yi;O m Iyi. cE, m: c mI TE my xU: V lo=

Ko-lE-Tu Ku-zi-Fo

Ko-lE-Tu Ku-zi-Fo kw m yi; nyi bu ny hw: kw m l: Fo le be Fo joO m pL. du fi-du Po-lo le KL. gL:O m jo lo= “yi; R nyi R: buoI hL. TA: nu w: tA. Vw x. TEO TAI v kw m l: Fo tA.O le: be x. TE m: n= hw: go dE: kw m be ji-su nA; kw Fo xU; R; tA.O le: be x. TEO kDo= nu w: ny a mL mi hw: kw m V se:O lo= nu w: ko lo kw my vA,O m be bA lA: KoO m jo OnyiI nu w: n: hw: kw m V siI mi nA cE, c su V se: O lo m: V l? = (1Ko 3: 1, 3)

Ku-lE-Tu Ku-zi-Fo ny hw: kw m le: be Fo joO V miI sA; my ny mL: ye m: b l O be m. gLO m tA. sD. w dO lo= 1Ko 1:2 fi. kw “ji-su ye-su nA; kw siH ce. t. siI si: xy su ye fiO be Ku tO m Ku-lE-Tu kw ty su wu-s yi. Ku-zi-Fo be bo tO lo= fai, go m le: m: FiI siY P ye-su lO TA: yi. w: mL nA,O m L: R; xE. R: V mi bo tO lo= 1Ko 15:52 fi. kw “n n,I Vw ny nu w: tA. cU KL: Ti: xU: bA gLO nyiI ro: a: jU: n: m: xU xU b: l lo, ye Ti: hw, mLO TA: F; Ti: my Fi,O kw pL. leO VoI be bA t lo=

yi. go le hw: kw m ji-su siY R bu ny sA; my m: Pe; ye bA V miI wu-s ni, PuO m kw m m: V= su bE L: V mi Ci Ti: du PyE; lO lo= yi. w: ci. Cy: V mi si li,O m m: jo= ni, m jy le du nA; kw le: Fo jo sA. tyO m V lo= ro: ny go m le: be Fo joO m m: ye yeI v kw m l: FoI ro: ni, m kw ye-su ji-su le: jU: O m nA; kw Fo jo ji: joO lo=

ro: ni, m kw ji-su tA. ji: fiO m kw be

hw: kw m l: Fo ny “Vw” bAO m ni, m kw be Fo jo siI ji-su tA. nyi gu m: gLO m be m: jU: fi.O m ro: so kDo= go le hw: kw m l: Fo le: be Fo joO ny wu-s tA. ni, Pu le fi m: b l= wu-s be to, lA: KoO m V siI wu-s ni, lL: tA. m: sD.= CoO mi Co m: b l= (ro 8:7-8).

go le ny ji-su le: jU:O m RL be v biY F, m RL nA; kw ro: sA. ty, b l n, m ro: fui. ro: rDn. siI ji-su ro: ni, m kw jU: l n, m nyi gu gL: nAO lo= j ro:O m ni, m kw be ro: RL a: jU: siY P ye-su tA. lA; jE gL: nA,O lo= nu RL ye-su tA. lA; jE gL:O kD m kw be yi. le: nu RL tA. jU: l siI lo. bi l fiO Vo= ye-su le: jU: ty ho: tyO m l: Fo ny wu-s ni, PuO m kw sA. tyO m V siI go Ti: ro nA; kw si:-xy-m-v yi. sL: V mi mo w d, lo=

n nyi KL: tA Po, gL: lA= (20)

ji-su siY R: Ti: ro ny fui. ye b lO l?.........................................
ji-su siY R: bu ny fui. ye Cy leO m kw be sA; my Pe; yeO l? …………………..
hw: kw m ji-su siY R bu ny ye-su tA. mL d,O l? ………………………….
ji-su siY R; bu ko lo kw hw: kw m le: be Fo jo su joO l?............ a xU: pL. du V l?............................

hw: kw m l: Fo yi. sL, sL: a: jU: bo m. gL: lA= …………………….
a lio xU: l: Fo ny v kw m l: Fo V l? …………………….
si:-xy-m-v yi. sL: (9) xU: bo m. gL: lA= ……………………………………
hw: kw m ji-su siY R: tA. a: m le: jU: ty l? ………………………………..
hw: kw m ji-su siY R: bu ny sA; my Pe; ye d, O l? ………………….
xU: pL. du v kw m ji-su siY R: be bA d,O l? ………………….

so ru cE, (21)

ve; TL F, gu be ye,O m myE:

ji-su siY R: Ti: ro tL tL; kw ve; gu (standing) be (state) yeO m myE: tA. sD. ji: joO lo= ve; gu bA m ny wu-s le: ji-su siY R; bu bE L: ji-su nA; kw ye kDO m myE: tA. bAO m V lo= vi Ti: vi tA. bAO ny viY ye KuY le: be k, lo= yeO m myE: bA m ny ji-su siY R: bu Ti: nyi le: Ti: nyi Fo joO m be yeO m myE: V lo=

fui. m: jo si: xy le fio=

ji-su siY R; Ti: ro ny Ti: nyi le: Ti: nyi ni, m kw be V ny yeO m myE: kw be Ti: xU: xU: kw Cy le kuO lo= go le V mi ji-su nA; kw fui. m: jo si: xy su V se:O lo= go m pL. du fui. bA mu kw be li, kDo= (yo 3:18). b, b: ny yi. R: tA. Vo: yeO m kw m. pE gL: su V m le: be b, b: wu-s V mi ro: tA. yi. go le m. gL: l du joO lo= (vi-bE-ru 12:5-11). fui. bA mu ny fui. jo su be ku. ji: jo siI m. pEO m be m. j: m ny R: bu be ku. ji: joO lo= go le nyi v lE su ny wu-s le: m. j: lO m to, zo: l ku.O lo= go le V mi bA mu kw be ny li, je mL lo= yi. go le v lE su Ti: ro fui. m: joI bAO m ny ji-su ye-su kw be mLO m ve; TL F, gu Ti: m V O lo= ji-su siY R; PyE; l TA: Cy le ku.O V mi ji-su kw be fui. m: jo su PyE; lO lo= ve; TL F, gu TE m ny wu-s Ti: Po, kw be gL: lO m V siI Fo R: Ti: Po, kw be mL m: d= Fo R: mo,O m kw Ti: tE, kw m: V=

TE m tA. j: zi; le n, m fi-du Po-lo le: Ku-lE-Tu Ku-zi-Fo tA. To: L: bo gL:O m tA. tE, nyi du ye lA= Ku-lE-Tu Ku-zi-Fo su ny fui. m: jo su ny m: V= yi. w: ny hw: kw m l: Fo V se: lo bAO lo= my vA, m be bA lA: KoO m jo lo= (1Ko 3:3). fai, yi. b, b: R: mL tA. Cy su V mi joO lo= Ku-zi-Fo su bu V mi go m tA. ni, m x. m: ku. m le: m: FiI KL: K, se: lo bA lo= (1Ko 5:1-2). yi. w: Ku-zi-Fo ny si: xyO m m: jo= go le V mi fi-du Po-lo le: yi. w: tA. To: L: bo gLO TA: I 1 Ko-lE-Tu 1:1-2 fi. kw “ji-su ye-su nA; kw siH ce. t. siI si: xy su ye fiO be Ku tO mI Ko-lE-Tu kw ty su wu-s yi. Ku-zi-FoI be bo gL: tO lo=

a. xU: pL. du yi. go le bo gL:O l? yi. wu. TA: leI yi. w: fui. yeO m m: sD. l? go le n: m: V= yi. w: fui. yeO m fi-du Po-lo: yi. zi sD.O lo= yi. bA ni, xUO m nyI Ko-lE-Tu Ku-zi-Fo siY P: ye-su nA; kw fui. si: xy le m ny b, b: wu-s le: siY P: ye-su kw be gL: lO m tA. sD. le fi.O m V lo= TE m ny ji-su nA; kw yi. w: ve; gu V lo= cU cU bAO ny yi. w: Fo joO m ny m: ji= lo. m: bi= yi. w: nA; kw bA lA: KoO mI tA lA: KoO mI kw lA: KoO m be bE lA: KoO m jo lo= yi. w: Fo joO m kw ny fui. joO lo= go le V mi ye-su kw be fui. m: jo= si: xy su PyE; l lo= siY P: ye-su yi. si: xyO m ny yi. w: si: xyO m PyE; lO lo= (1Ko 1:30) ve; gu TE m ny wu-s mo,O m Ti: Po, kw be V lo= l: Fo bu moO m kw m: V= wu-s ny ro: Ku-lE-Tu su tA. siY P: ye-su nA; kw moO lo= go m pL. du yi. w: ny si: xyO m V lo= Fo R: ny yeO m Ti: Po, kw le: tE, nyi si.I bA FL, m jo lo= wu-s ny Fo R: yeO m myE: tA. a. xU: m: cy, bAO m n: m: V= yeO m myE: tA. tE, nyi su mi yi. V lo= ji-su siY R: Ti: ro yeO m myE: tA. fui. Cy leO m pL. du nyi ji-su nA; kw joO m si: xy m TE m tA. ny by le fi m: b l= fui. TE m bE L: b, b: le R: tA. m. j:O m le: be wu-s V mi ro: tA. m. j: l kuO lo= m. j: si. m: Po, yi; l ny mi nA kw be yi. go dE: tA ru tA, je lo=

tE, zo:O m

tE, zo:O m ny bA mu KL: m be ku. ji: joO lo= wu-s v lE su Ti: ro ny ji-su nA; kw ty m pL. du wu-s mi: jy: kw fui. m: jo su V lo= go le nyi fi-du Po-lo le: “ro: tA. ji-su nA; kw wu-s yi. ji-xyO m pA, mL le fi n, mI wu-s le: fui. m: jo su go Ti: ro tA. ro: bE L: fui. PyE; l fiO loI be bA lo= (2Ko 5:21). wu-s ny ro: bE L: fui. m: jo su ye-su tA. fui. jo su PyE; l fiO lo= go le nyi ro: fui. m: joO m ny wu-s my sL: kw V lo= Fo R: lo. moO m kw be m: V= TE m ny siY P: ye-su kw be le: V lo= go le V mi Fo joO m kw ny Ti: ro be Ti: ro m: w: xE, lA: Ko= go le nyi ro: ve; gu be Fo joO m myE: tA. ny yi. zi sD. ji: joO lo= a: m V mi ye Cy leO m jo kuO lo= go TA: v lE su bu ny tE, zo: mI si: xyO m Pe; yeo be dU: j: ku.O lo= siY P: ye-su pL. le m: dO m le: be yi. kw be mLO m tE, zo: m ny ro: kw be V mi Pe; ye m: d= go le V mi fui. ye Cy leO m kw be wu-s be j lA: KoO m sA; b: le siI si li, m be k, Ci: du Pe; ye ku.O lo= R: nE bu Cy le ny b, b: m, m bu le: m: lo kD=

go le V mi b, b: m, m mi: jy: kw PyE: m: mL= yi. go le ro: fui. ye Cy kDO TA: wu-s mi: jy: kw V mi wu-s PyE: m: mL= ni, m ro ro R: le: ty n kD liO lo=

w-ti. d-wU: ny bA-xU-b be Cy le TA: ni, m s du m: jo nyi TE lE bAO lo= “k, Ci: ni, Pu sA; Vw tA. p j: fi lA= nu le: Vw tA. nyi. py; kDO m Vw wo: toO mi k, Ci sA; p j: w le fi= nu sA; my f.O m rE: Ce: yi. k, Ci: du Vw tA. jo l fi= ni, lo, m v le: Vw tA. to, t. gL lAI be bA tO lo= (mu-gw 51:8,12). Ku-lE-Tu Ku-zi;-Fo bu ko lo kw si: xyO m m: jo V miI si: xy m v lA; xu yi. w: joO lo= go m le: m: FiI si: xy su bu ny siY P: be Ti: w; mu: wu: kw CU: tA, je m j gu V mi m. gL: tO lo= ro: a: jU: n: m: xU xUI b: l lo, ye Ti: hw, m mLO TA: I F; Ti: my Fi; kw pL. leO Vo= (1Ko 15:51-52). bA ni, xUO m ny hw: ni, lL: kw Fo joO ty m Ku-lE-Tu Ku-zi;-Fo su bu V mi go dE: pL. le m kw t F, VoI be bA m V lo= hw: ni, lL: kw Fo joO m kw be yi. w: sA; my mL: le m: d= go le V mi yi. go le Fo jo n, m m: V= go le nyi fai, f. siI hw: ni, lL: nA; kw Fo jo su bu bE L: Pe; ye d, m m. mi: tA. lA: xU so je du ye lA=

j lA: KoO m n: le lo=

ji-su siY R: Ti: ro ny siY P: ye-su tA. Ku ru mL Ti: nyi go po. ny wu-s R: nE V lo= ( yo 1:12). hw: ni, lL: kw Fo jo si.I fui. yeO m fi. kw V mi yi. ny wu-s R: nE V se:O lo= R: nE bu ny b, b: m, m bu bA KL: n n, m fi. kwO le: yi. w: R: nE PyE; tyO m m: V= m: n n, m fi. kw V mi yi. w: R: nE V se:O lo= vUY mLO m kw be yi. w: R: nE bu PyE; lO lo= a. mi: a. bi bu PyE; tyO m ny sA; TU;O m kw be a: KL. zo:O m kw be m: V= m, m le vUY kDO m kw be V lo= go m le: be ro: wu-s R: nE bu PyE; lO m ny ro: sA; TU; b lO m kw be m: V= ro: tE, zo: b lO m kw be m: V= wu-s vY kw be vUY mL tO m kw be V lo= go m ny ro: ve; gu V lo= Fo R: kw be m: V= wu-s le: yeO m myE: V,O nyi Pe; ye m: b l= siY P: ye-su le: m. gL:O m tAH Vo: kw Pe; yeO m R: go Ti: ro ny yi. lA; w a: jU: Py, kD siI Fo l: Fo k l le: be b, b: g; jy kw be do jeO V mi cU cU ny yi. R: ti. V se: O lo= b, b: g; jy kw be do je ny b, b: be j lA: KoO m n: leO lo= fai, b, b: tA. joO m bo L: tA. rE: m: w kD leo= go le V mi yi. R: ti. V se:O lo= yi. li; lO TA: b, b: le: yi. tA. yi. R: le be Ku ru se: lo= ( lu-K 15:24). R: nE bu ny b, b: m, m bA KL: n n, ji: joO lo= go TA: si.O le: PyE: my V mi bo: F, m mLO lo= ro: v kw V mi yi. go le ro: b, b: wu-s bA KL: tA. n n, n k, lo= go TA: si.: O le: rE: Ce: jo siI wu-s myE: do: do l du V lo=

m: V, O ny wu-s myE: do: Py, su PyE; l du Vo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (21)

ro: ve; gu ny ……………………. yeO m myE: V lo=
jiO m Fo joO m ny …………………. bu yeO m myE: V lo=
ro: ve; gu TE m ny ……………………. yi. lo. moO m V lo=
Ku-lE-Tu Ku-zi; -Fo su bu yi. w: si: xyO m ny …………………lo. moO m kw be V lo=
Ku-lE-Tu Ku-zi; -Fo su bu yi. w: hw: ni, lL: kw fui. yeO m ny yi. w: ………… V lo=
ji-su siY R: bu ny ………………. nA; kw ty nyi ……………………… lo. moO m kw si: xy su V lo=
ji-su nA; kw ro: bE L: a. xU: pL. le du m: jo V mi ro: fui. ye kD TA: a. xU: Pe; yeO lo?..............................
w-ti. d-wU: ny fui. ye kDO TA: a. xU: Pe; yeO l? …………………….
wu-s R: nE PyE; lO m ny ro: ………………… V lo=
ye kDO ny Pe; le d, m a. xU: V l? …………… fai, Pe; ye m: d,O m ny a. xU: ny V l?...........................

so ru cE, (22)

wu: lO m be wu: deO m

sA. xU: sA. ji: be si, zi lo zi ny sA. tyO siI wu: lO lo= wu: de li, ny yi. we we l si.I yi. sL: dE; lO lo= go le TA: si.O le: my: l bL,O lO Vo= R: nE vUY kD k. nA.I m: wu l bBO ny b, b: m, m bu ni, m m: s= wu: l su a: jU: V mi ti si: wu: deH leO m kw m: Ci d= go dE: wu: V mi R; nE ni, m jo Onyi v lE bo m: d= R: nE tA.O le: be x. TE gL CiO lo= go m pL. du R; nE vUY Ti: g; ny m: lo; = yi. fi. tA. Co siI wu: l n, m be sD. ku.O m kw wu: deH le n, m yo,O cU.O lo= go m le: be ro: wu-s v lE su V mi vY kw nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY mL leoI be bA Ti: g; m: lo; se:= vY kw wu: deHO m PyE; l nA,O lo= yi. fi. CiO mi wu: l m be wu: deH leO m m: PyE; l O ny Ti: xU: xU: C F, se: m pL. du V lo=

hw: ni. lL: kw Fo jo, se: lo=

ji-su siY R: bu wu: de m RL kw m: wu: l ny vY ni, lL: Ti: Po, kw sA. tyO m: b l= hw: ni, lL: kw be le: sA. tyO se: Vo= Ku-lE-Tu Ku-zi; -Fo su bu vY kw m: wu: lO m pL. du fi-du Po, -lo le: “ yi; R nyi R: buoI hL. TA: nu w: tA. Vw x. TEO TA: vY kw m l: Fo tA.O le: be x. TE m: n= hw: go dE: kw mO beI ji-su nA; kw Fo xU; R; tA.O le: be x. TE kDo= (1 Ko 3:1 ).

hw: kw m l: Fo bAO m ny wu-s m: sD. su tA. bAO m V lo= vY lE su bu ny wu: deH leO m RL kw m: wu: lO ny m: v lE su be Ti: le,: V siI PA: bE m: n be k, lo=

zY pe, z: m: ku.

Fo xU; R; ny Ju.O m zY z: m: b l= m, m a. cU, le: gL: doYO lo= go m le: be vY kw m R; nE bu V miI Ju.O m zY yi. pe, tA. z: m: b l= vY kw m a. cU, O le: gL: do n k, lo= fi-du Po, -lo le: “Vw ny nu w: tA. zY pe, m: gL: z: z: I a: cU, gL: do kDo= a lio bAO ny go TA: nu w: zY pe, z: m: ku.= a mLO mi z: m: ku. se: = (1 Ko 3: 2). fai, vi-bE-ru To: L: kw V mi “TE m tA. mo. Vw nu: bA du a: my, joO miI nu w: ni, F j: zi; m: b l nyi PL m. gL: x.O lo = vy; nyi mL xU leO m tA cy, nyi nyI nu w: n: m. P: ye b l ji: joO lo= go le V mi su le: wu-s bA KL: so wu. tuO m Ti: tE, kw be nu w: tA. m. gL: n k, se: bD= nu w: ny zY K, z: m: ku. nyi a: cU, rE: n k, se: loI be bA lo= zY pe, m: z: ny a. xU: PyE; l, O l? n nyi du joO Vo= zY K, m: z: ny a: cU, le: do n k, lo= a: cU, le: do,O su ny myE: ye m: Ku= m: sA; jo= go m le: be vY kw m a: cU, le: do su ny wu-s le: rE: m: n= R: nE R: Ti: ro le: be su Ti: ro tA. w: wu: Ko, CiO lo= R: nE bu ny myE: ye m: b l m le: m: FiI R: nE V mi vUY m: b l= go m le: be vY kw m Fo xU; R: bu ny vY kw yi. sL: dE; m: b l= yi. w: tA si.O le: vUY j ty n kD leO lo=

fui. nA; kw k, Ci: ty,O se: lo=

R: nE R: bu ny m: xyO m tA. ni, Po, m: ku.= ru mLO m a: jU: mD: nD, kw kL z:O l lo= hw: go dE: hw. sA; tA. yi. w: m: sD.= a. xU: ji ru: du joO lo be m: sD.= go le nyi yi. w: tA. ny yi. zi be lo. j su rE: yA;O lo= go m le: be vY kw m: wu: l su bu V mi yi. go m be Ti: leS Vo= v kw ji ru: du tA. yi. w: m: sD.= ci. Cy: ni, xUO m le: be Fo jo ku.O lo= Ko-lE-Tu Ku-zi;-Fo nA; kw V mi go le v kw m: wu l Onyi yi. w: ko lo kw my vA.O m be bA lA: KoO m jo lo be bAO lo= ( 1Ko 3:3). go lEO xU: yi. xE, ny v lE su ko lo kw jo m: ho,= go m ny v kw Fo xU; R: V m pL. du nyi PyE; ty m V lo=

v Ti: Po, kw wu: l m: dO m TE m ny ci. Cy: bE L: le: m: FiI Co: PA, bE L: V mi m: ji= su tA. v kw sA; b: le fiO lo= siY R: bu ko. lo kw m: ho, lA: Ko du PyE; l ku.O lo= go m le: m: FiI wu-s m: v lE su bE L: V mi tAH so du m: PyE; l= m: v lE su wu-s tA. sD. le n, m j gu tA., V mi k: t. du PyE; l ku.O lo= wu-s myEY do: Py, du PyE; l lo= go m pL. du ro: ny v kw wu: deH le su PyE; l n k, lo=

sA. tyO m wu-s yi. Ku-zi-Fo nA; kw v kw wu: deO m m: jo ny xU: wu a: my, dU: l ku.O lo= Ku-lE-Tu Ku-zi-Fo nA; kw le: be v lA; xu a: my, joO lo bA V miI xy le m: dO m xU: wu do l lo= R: nE a: KL. ty m tL. kw ny KL lL: du a: my, joO m kw be myE: yi. ziY ye m: n= go le V mi wu: deY m l: Fo PyE; l,O ny xU: wu V mi xy le s,O lo= wu: deY m ji-su siY R: m: PyE; lO ny zY wu: pE.O tA. a. to. by,O m le: be Ti: p;O kw a: KL. by tu l V mi fai, Ti: p,:O kw a. to. by sA; gu leo= wu: l m: d,O m v kw m R: nE R: le: ty m Ku-zi-Fo kw ny yi. w: m. P: tA.O le: Vo lo. ku.O lo= m. P: m: tyO ny a. xU: V mi ye m: ku. be k, lo= fai, m. P: go Ti: ro V mi v kw wu: l m: d su V bB ny yi. m. gL: m m. mi: V mi l: Fo n n, ni, xUO m le: c m. gL: m kw be my: ny wu: l m: d be kD le lo= go le v kw m R: nE bu m: wu: l,O m kw be xU: wu joO tyO m V lo= go m pL. du nu V mi v kw wu: de le su PyE; l fi nA,O lo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (22)

R: nE vUY do le k. nA. a. xU: PyE; l n k, se: l? ………………..
R: nE vUY do le k. nA. wu: l du m: joO ny a: m ni, m x. du V l? ………………
nyi: hw, Ti: hw, xy, vUY do le ny a. xU: rE: yA,O se: l? ……………..
vY ni, lL: Ti: Po, kw be Fo jo b l n, m a. xU: rE: yA,O l?.....................
hw: kw m l: Fo ny a lio xU: l: Fo tA. bA l? ………………………
R: nE R: bu ny a. xU: z tA. z: ku.O l? ………………….
myE: yi. ziY ye b l n, m a. xU: z z: n k, l? ……………………….
R: nE bu ny a. xU: tA. k, Ci: ku.O l? …………………………
wu: l m: dO m xU: wu ny a lio xU: V l? bo m. gL: lA= ……………………….
Ku-zi;-Fo kw xU: wu my: ty m ny a. xU: pL. du PyE; l l? ……………………….
xU: pL. du ji-su siY R: bu wu:O m myE: tA. ye b lO l? ……………………………
xU: pL. du siY R: bu ny Ku-zi;-Fo m. P: tA.O le: w: wu: Ko, n kD le l? …

so ru cE, (23)

wu: deH leO m j gu

R: nE Ti: ro wu: l n, m ny hw: go dE: hw. sA; joO mI z: du ji jiY le: z:O mI go dE:I Ci PA, lA: PA, lUY b lO m be wu: hL n: b lO m yi. jUY rE: yA;O lo=

z: du

R: nE Ti: ro wu: l n, m ny yi. wu. kw m, m a: cU, gL: do n k, lo= R: nE bE L: a: KL. ji,O m V lo= go m le: be v go dE: wu: l n, m ny vY kw m a: cU, do n k, lo= si: xy To L: kw “ go le nyi nu w: ny m: jiO m a: jU:I go; ni, a: jU:I ni, m nyi: tE, rEO mI ni, vA, m be fA; lA;O m a: jU: lo kD siI Fo xU; R; le: be m: jiO m m: vE, F,O m v kw m a: cU, cUH tA. si; nAO lo= TE lE yeO ny nu w: n: sA; my f. mLO m kw wu: lO Vo= a lio bAO ny siY P: ni, j: my koO m tA. nu w: so: nyi kDoI be bo tO lo= (1Pi 2:1-3) a: cU, m: CU;O m R: nE ny wu: l m: dO m le: be v kw a: cU, m: do ny v kw wu: l m: d= v kw m a: cU, cUH TE m ny wu-s bA KL: V lo= go le nyi wu-s bA KL: tA. UY n k, lo= l: Fo Ti: bE ny wu-s bA KL: tA. UY ni, m: xU= nO le: n n, su joO lo= ci. Cy: sA; TU; si. m: U ny wu: l m: d= wu-s bA KL: tA. hw me, nyi m be U me, nyiO m m: joO joI v kw wu: l cE, m: jo= go le nyi v kw wu: l n, m ny wu-s bA KL: tA. hw U me, nyi n k, lo=

w: Ku n k, lo=

ci. Cy: sA; kw be wu-s R: nE PyE; l m: d= fai, ji-su siY R: Fo joO m RL kw V mi Fo jo m: b l= ji-su siY R: RL ny wu-s w: nyiO m kw be le: sA. tyO b lO lo= siY P ye-su leI

“yo 15:5 fi. kw “Vw tA. m: no: F, ny nu w: a. xU: mi ye m: b lI bA lo=

go m pL. du v kw wu: l n, m w: Ku n k, lo= w: KuO m TE m ny wu-s le: b lO lo= Vw ny m: b lYo be wu-s mi: jy: kw lA: PA, CE siI wu-s tA. w: wu: Ko,O m tA. bA lo= wu-s be a TA: mi j lA: Ko n k, lo= TE m ny w: KuO m V lo=

j lA: Ko n k, lo=

R: nE R: bu wu: l m kw t j du Co: PA, bu be t lA: Ko siI lo gw k: nA, m mi jo nA,O lo= go m le: be v lE su bu ny nE. bA; v lE su Co: PA, bu be j lA: Ko n, m rE: yA;O lo= ji-su siY R: bu be j lA: Ko siI Ti: ro Co: Ti: ro sA; gL: lA: KoO mI wu-s jiO m j gu sD. j mo jO m be Ti: w;O be wu-s tA. xE. gL:O m be w: KuO mI wu-s bA KL: kw be sA; gL: yi; nyi. gL: lA: KoO m TE m ny v kw wu: l du j gu V lo= go m pL. du (vi-bE-ru 10:25 fi. kw “ro: ny nE. bA; su Ti: bE le: be zi; lA: KoO m T: n: kD lA= siY P: vy; nyi d: m go m nL: lO m tA. nu w: sD.O nyiI my: nyi yi. TE lE sA; gL: lA: Ko lAI be bo tO lo=

wu: hL n: ku.O m

R: nE R Ti: ro wu: l n, m kw yi; mL m be wu: hL n:O m mi rE: yA;O lo= Fo xU; R: my my: nyi yi; mL ku.O lo= a li be wu: hL n: bAO l? wu: hL n:O m ny myE: m: yeO m be wu-s tA. w: wu: KoO si.I n:O m tA. bAO lo= siY P: ye-su le: “sA; TU; wu: hL si.I L li: d: m mA su buoI Vw tA. lA= nu w: tA. Vw le: wu: hL n: fiO VoI” be bA lo=(m-Ti 11:25 ). ro: a: jU: su nA; kw LY li: d: m joO lo= LY li: go m tA. siY P: ye-su le: mAY j ni, xUO lo= go m pL. du siY P: ye-su tA. ci. Cy: LY li: TE m lA; jE n, k, lo= LY li: d: m joO ny v kw V mi wu: l m: d= ro: ny mi nA TE m kw tyO se: m pL. du x. du KL lL: du ny to, zo: n k, lo= go le V mi siY P: ye-su le: “mi nA kw ny nu w: x. jUO m to, zo: Vo= go le V mi nu w: ni, Pu Pu be ty= Vw ny mi nA tA. hw. leoI bA lo= (yo-v 16:33 ). siY P: ye-su nA; kw my: nyi wu: hL n: ku.O m kw be v kw V mi my: nyi wu: l du jo lo= fai, f. si.I siY P: ye-su le: “ j: x. m kw be nu w: a li Ti: ro ci. Cy: RL tA. xU l fi ku.O l? (m-Ti 6:27). j: x. m kw be v go dE: Ti: Po, kw nY du PyE; l lo= go m pL. duI (Vo-jE 3:5-8) fi. kw “nu ny Ti: ni, m lES ye-ho-hw tA. v lE= nu ci. Cy: sD. ni, tA. w: wu: T: Ko, = nu yeO m a: jU: kw ye-ho-hw tA. siY P: rDn.= go le ny yi. le: nu tA. j gu ho: mo. gL: lO Vo= nu ci. Cy: tA. j: ku. ni, jo su T: cy, = ye-ho-hw tA. joH PU: si. VL. O m tA.O be h, je= go le yeO ny nu go dE: tA. d le du nA Fi; VoI be bA lo= (Vo-jE 3:5-8).

hw. sA; jo n k,=

R: nE bu wu: l n, m go dE: kw hw. sA; jo n k, lo= a my Ci z: V mi hw. sA; m: PyE; l,O ny wu: l m: d= go m le: be v Ti: Po, kw V mi hw. sA; jo n k, lo= m: V ny go dE: kw nY du PyE; lO lo= go dE: kw nY du PyE; lO m TE m ny fui. V lo= ji-su siY R; Ti: ro fui. ye kDO ny v kw wu: l m tA. n: le fiO lo= mu: gw To: L: 32:3-4 fi. kw “Vw fui. m: rDn. TA:I Vw ny Ti: nyi lES nY wu: tyO n k, nyiI Vw go dE: yiY leO lo= mo; lo s Kw nu lA: PA, le: Vw tA. nyi. F, nyiI F fi. kw yiY jy xE leO m le: be Vw sA; xE leoI be bA tO lo= go dE: tyO m: s su nY su tA. ny yi. ziY co Ju gL: n k, lo= nA Fi; xy, gL: nA,O lo= go TA: si. n du d le ny wu: l du jo lo= go m le: be v go dE: V mi hw. hw. sA. tyO b l n, m fui. tA. wu-s mi: jy: kw rDn. n k, lo= mu-gw To: L: 32:5 fi. kw “Vw fui. tA. m: cU t. t. nu tA. rDn. kDo= Vw le: Vw Cy gu Vo: gu ny ye-ho-hw tA. rDn. Vo bA kDo= go TA: nu le: Vw fui. g; gL: kDoI be bo tO lo= Fo R: ny fui. m: joO ny nY xU: m: jo= nY xU: m: joO ny hw: go dE: V mi hw. sA; jo si.I wu: l mu lO Vo=

yi. jU, tA lo. n k, lo=

R: nE Ti: ro wu: l n, m ny yi. jU, joO lo= a my, Ci gL: z: gL: do V mi Ti: nyi nA.; kw wu: lO m m: V= go m le: be v Ti: Po, kw V mi yi. jU, joO lo= vi-bE-ru To: L: 5:12 fi. kw “a mL nu w: ny m. su ye b l jU: jo,O lo= go le V mi wu-s bA KL: so wu. tuO m Ti: tE, kw be su le: nu w: tA. m. gL: n k, se: bD= nu w: ny zY K, z: m: ku. nyi a: cU, rE: n k, se: bDI bo tO lo= m. mi: TE m kw yi. jU, Ci l ny m. b l su PyE; l d,O lo be sD. w d, lo= go le nyi ji-su siY R: bu ny yi. jU, tA. lo. n k, lo=

wu: deY leO m

wu: deY leO m ny wu: lO m yi. ji gu V lo= go dE: wu lO m kw be yi. xU. V mi my: l bL, lO Vo= dU: j:O m Ti: Po, kw wu: l, m kw be j: ni, sD. ni, V mi wu: lO lo= dU: j:O m Ti: Po, kw wu: lO m kw be sD. ni, yi. xU: yi. ji: V mi my: l d, lo= wu: deY leO m RL ny to, zo: mL kDO m sD. ni, kw be mL d, m V lo= sD. ni, so P: Ti: ro ny m: wu: de le se: bA V mi lA: xU wu: l ty lo= go le V mi m. P: kD le TA: wu: l tyO m n: leo= yi. ny wu: deY leO m Ti: tE, kw Fo jo ty jeO lo= wu: l tyO m Ti: fi. kw ny lo gw nyi x. to du m: jo= yi. ci. Cy: tA. yi. zi jU: m: ku.= go le V mi m. su PyE; l O TA: wu: deY leO m kw be yi. ci. Cy: R mo ku. lO lo= ci. Cy: tA. jU: b l, lo= go le V mi fai, Ti: hw, so P: ye je bD ny wu: l m n: leo= R: nE Ti: ro le: be ni, m jo leO lo=

fi-du bu V mi siY P: ye-su be Ti: wS tyO TA: ny R: nE R: le be xE, lo= yo-v be y-ku bu nyi: ro V mi ye-su tyO kw l siI nyi gu de: w: de: lO lo= fai, nE, bA; fi-du bu V mi R: nE le: be yi. w: nyi: tA. ni, si; O lo= my sL: n nyi k, lo= (m-Ti 20,20-24). a: m ny yi. w: ko lo kw wu: lo, ye su ny a: m V m tA. sD. ni, xUO lo= (m-Ti 18:1 ). yi. w: TE lE k, m ny soY R: le: V se: m pL. du V lo= go le V mi yi. w: ny yi. w: m. P: ye-su be h, lA: Ko kD k. nA. ny wu: de le siI (wu: te,) R: nE ni, m tA. lo kDO lo= Fi; wu: su le: be x. TE lO lo= a: KL. ni, wu:O m ni, m be a: m tA. V mi m: joH leo= wu-s bA KL: tA. pL. pL.O le: c m. gL: b lO lo=

go m le: be v kw m so R: ye tyO TA: ny wu: l tyO V mi wu: deHO m kw m: sD. TL le se:= go le nyi wu: l ni, xUO ny so R: ye n k, lo= wu: de leO n, m ny m. P: ye ji: joO lo= nyi: xU: lES kw wu: l ni, xUO bB ny so R: mi ye siI m. P: V mi ye ji: joO lo= wu: deY leO m l: Fo Ti: ro ny myE: V mi ye b l siI xU: wu tA. V mi xy le fi b lO lo= Co: PA, bu bE L: V mi so ru du PyE; l siI wu-s myEY do: V mi jo do lO lo= Fo R: a: my, tA V mi ho: wu. mu b l su PyE; l Vo=

n nyi KL: tA. Po, gL: lA= (23)

vY Ti: Po, kw a: cU, ny ………………………………. tA. bAO lo=
wu-s bA KL: m: U U wu: l d,O l? ………………………………..
w: KuO m ny ………………………….. V lo=
j lA: KoO m ny a. xU: pL. wu rE: yA;O l? ……………………………
wu: hL n: O m ny ………………………………. V lo=
vY go dE: kw n du to, zo: m ny …………………………………… kw be V lo=
ny vY go dE: wu: l m tA. ……………………………… le fi.O lo=
vY Ti: Po, kw wu: deY le n, m ……………………………….. rE: yA;O lo=
so R: yeO m kw be ……………… siI m. P: yeO m kw be ………………………… mL le d, lo=
wu: deY leO m l: Fo Ti: ro kw be lo. mo d, m yi. ji gu tA. m. gL: lA=

so ru cE, (24)

ji-su siY R; bu tA. Cu: jo su

wu-s rE: Ce: kw be sA; my f. le su PyE; lYo= ji-su siY R; Fo joO m nA; kw V mi Fo jo sA. tyO lo= go le V mi m: dU: j: tO m Ti: jU, kw dU: jO m kw m: pe ye yeI ni, m k, Ci: si li, du m: joI ye ji: joO m le: be ye m: b lO mI v kw Ti: Po, kw ni, m jy leO m be ni, m sA; m: jo yiY jy le: be sEY leO m to, zo: l ku.O lo= go le k, m Ku: kw ny w: Ku vi kw V mi je ni, m: xUI Co: PA, bu be V mi zi ni, m: xUI w: V mi Ku ni, m: xUI wu-s bA KL: U ni, m: xUI be to, zo: lO m jo lo= TE lEo xU: to, zo: lO m ny ji-su siY R; bu tA. s-dA; le: dL: lO nyi V lo=

Cu: jo su s xU:

ji-su siY R: bu tA. Cu: jo su s xU: joO lo= go m ny

s-dA; ni: w.-ti. I
mi nA be
hw: ni, lL: V lo=

Cu: jo su s xU: m. mi: tA. ro: yi. zi so ru n k, lo= fai, Cu: jo su le: to, lO m tA. V mi sD. n k, lo=

s-dA; ni: w.-ti.

ro: yi. wu. kw ji-su siY R; bu a: jU: tA. to, P: ni: w.-ti. m. mi: so, je lA= tAH Vo: bA zE kw k: - l: m: hw. yi: -K: -yi nA bA ce;O m joO lo= go m be Ti: leS s-dA; ny wu-s tA. m: hw. KuO TA: ji-su siY R: bu tA. k. hwO m jo lo= yi. wu. kw yi. le: by le fi su bu ny a-dA be e-w: V lo= s-dA; ny a-dA: be e-w tA. se; m: b l ny wu-s be h, je fi n, m sA; TU; O kDO lo=

s-dA; yi. cu: yi,

s-dA; yi. tL jE; cu: yi, d: m nyI mi-nA l: Fo bu wu-s ty kw m: Ci ye n, m be yi. be Ti: wS by F, m a. to. lu: bE kw je n, m ho: wu. jeO m myE: V lo= mi nA l: Fo bu tA. a le b l ny go le wu-s tA.O be h, je L: le fi n, m V lo= by le fi ni, xUO lo= siY P: ye-su le: “ yo-v To: L: 10:10 fi. kw “Ku: P: n: Ku: n, m be se; n, m be by le fi n, m m: V ny yi. m: lI” bA lo= Ku: su bAO m ny s-dA; tA. bAO m V lo= s-dA; ny wu-s R: nE bu wu-s be j lA: KoO m be wu-s le: gL:O m L; R xE. R: tA. m: ni, Pu= go le nyi sA; my m: f. mL se: su tA. wu-s bA KL: m: p j: mL le fi n, m yi. w: n. po tA. CU: pi. kDO lo= fi-du Po-lo le: (2 Ko 4:4 fi. kw “wu-s yi. PyE: V mi ji-su yi. byE; lE; lEO m L: do: xE. do: nyi mo du yi. w tA. m: roH gL: fi n, mI mi nA TE m yi. siH le: m: jU su j: ni, my: sL: tA. tLH le fiO lo= (2 Ko 4:4). ji-su yi. L: do: xE. do: ny l: Fo tA. cyu, n, m w: nyi sA; joO lo= (1Ko 1:18) mi nA l: Fo ny ye-su L; do: xE. do: TE m tA. p j:O m kw be cyu, mL le fi b lO lo= go m pL. du s-dA; ny mi nA Fo R: bA KL: go m tA. m: p j: le fi n, m sA; TU;O m V lo= wu-s bA KL: tA. mo m: b l n, m s-dA; rE:O m mA; L: ny

(1) mi nA kw joO m gu: ju: tA. ni, Vo.O ni, vA, O m

(2) jU: w: myEY do: kw be

(3) k, Ci: pai: yi. xU: yi. ji: kw be ho: wu. jeO m

(4) Pu tA. ni, vA, si.I Pu k. nA. g; je fi.O m

(5) wu-s bA KL: kw m: ho, m jUY cE, tA. Co je fiO m

(6) Ti: RL lES ji-su siY R; v lE su mA Ti: g;O le: ni, Kw xU fi.O m

(7) siY P: ye-su yi. jU: kw be bA KL: TA: si ci. Cy: zu be yi. Po tA. my: nyi d: wu. cy,O m

(8) kuD; j guI Fo xU: j guI Fo jo j gu be j lA: Ko cE, I sD. ni, I li: Pe; cE, tA. le: my: nyi yi. d: m cy, m kw be wu-s be L: le fi.O lo=

sA; my f. mL su bu tA. V mi wu-s Ti: Po. kw ni, wu: m m: jo fi n, m be fai, yi. w: kw be ni, bA; su tA. wu-s bA KL: m. gL: m: b l n, m sA; TU; lo= wu-s v lE su yi. bL, m: do l n, m s-dA; ny KLH lL: su V lo= yo-be To: L: kw V mi s-dA; le: KL lL: kDO m j gu sD. w d,O lo= wu-s tA. v lE bo siI ji-xy-m kw Fo jo su yo-be tA. by le fi n, m s-dA; le: sA; TU; kDO lo= (yo-be 1 TE ) fi-du Pi-TE kw be V mi siY P: ye-su ny xUY jO m kw be le, je fi n, m sA; TU; cu; yi, gL: kDO lo= (m-Ti 16:23 ). fai, siY P: ye-su yi. ci. Cy: tA. V mi li. Fi nyi z: du m: z: kD le si.I ve; mD;O TA: s-dA; ny fui. ye n, m s hw, m. Py, kDO lo= (m-Ti 4: TE) yi. go le siY P: ye-su ny s-dA; bA KL: tA. n n, kD bBO ny s-dA; cu: yi, kw dU: le siI mi nA Fo R: tA. cyu, m n, m m: PyE; lYo=

s-dA; tA. Co su bu

v lE su bu ny wu-s R: nE bu V m le: be m: v lE su bu V mi s-dA; R: nE bu V lo= siY P: ye-su le: yu-t l: Fo bu tA. “nu w: ny nu w: b, b: ni: w.-ti. tA. m V siI nu w: b, b: vA, ni, jU:O m nu w: ye ni, xUO lo= (yo 8:44) fai, fi-du yo-v le: V mi “Ti: mi nA lES tA. ny VL.O m go Ti: ro le: jU: tyO miI ro: n: wu-s tA. m VoI be ro: sD.O lo= ( 1 yo 5:19). go le nyi v lE su bu ny m: v lE su bu be w: lA: KoO TA R mo ji: joO lo= 2 Ko 6:14 fi. kw “nu w: ny m: v lE su be T: fE lA: KoI be bo tO lo= go le yi; nyi. gL: KL: tA. m: Co CoI m: v lE su bu be fE lA: Ko su bu ko lo kw xU: wu a: my, xU: jo siI yi. mL: kw ny v kw sA; b: le lo=

s-dA; Ku-zi; -Fo

s-dA; ny wu-s tA. a TA: mi to, ni, xUO su V nyi wu-s yeO m le: be ye ku.O lo= wu-s nA; kw Ku zi; Fo joO m le be yi. nA; kw V mi Ku zi Fo joO lo= yi. wu. m Ku zi; Fo ko lo kw Ku zi Fo tA. a: my, Py, kD n, m sA; TU; kDO lo= Po-lo tA. rE: si.O V mi Ku-zi-Fo tA. k. hw.O m ye kDO lo= go le V mi Ku-zi;-Fo ny m: by leO m TA: si my: nyi wu: lO ny s-dA; cu: yi, V mi fai, ni, bA; Ti: xU: sA; TU; tu l O lo= go m ny Ku-zi-Fo nA; kw m. cE, be jUY cE, tA. hL. le fi.O m m. mi: dU: lO m V lo= go le nyi a: my, m Ku-zi;-Fo my yi. b: kw be lo. biO V mi nA; kw ny s-dA; Ku-zi; -Fo VO m lo. do lO lo=

s-dA; To: L: so viY

s-dA; Ku: kw Ku-zi-Fo le: m: Fi so vi V mi joO lo= si: xy To: L: so vi go m nA; kw wu-s bA KL: tA. jUY n, m TA: siI bA KL: tA. v lE m: bo be kDO le fi.O lo= wu-s bA KL: TA: si Fo R: cu: yi, be dU: j: cE, my: nyi ho: kL gLO lo= go lio xU: so vi kw ny m: jeO m my: nyi jiO lo= jUY cE, by le l ku.O lo= wu-s be L: le fi.O lo=

s-dA; mA; L:

s-dA; yi. mA; L: d: m ny kL.O m V lo= kL.O m go m le: PU: m VO m e-w tA. by le fiO lo= e-w tA. ny T: z: bAO m sL, sL: tA. z: ni, xU le n, m kL. wu le fi.O lo= e-w ny wu-s bA KL: tA. m: jUYO m pL. du kL. wu leO lo= s-dA; ny Fo R: tA.O le: m: FiI siY P: ye-su tA. V mi kL.O lo= z: du kw be mi nA myEY do: bo L: kw be fai, w: nyi mo. gL: b lO m mi nA KL: K, du kw be R, nyi kDO lo= ( m-Ti 4:1-11). siY P: ye-su ny s-dA; kL. KL: tA. wu-s bA KL: kw be hw. leO lo= go m le: be ro: v lE su bu V mi wu-s bA KL: kw be s-dA; tA. hw. le fi nA,O lo=

s-dA; tA. hw. le b l, m mA; L:

s-dA; ny hw: jo xU: jo su m: V= go le nyi hw: jo xU: joO m mA; L: kw be yi. tA. se; hw. m: b l= fi-du Po-lo le: “lo, yeO m Ti: KL: nyI siY P: nAS kw yi. w: nyiO n sA; kw be nu w: sA; jo ty= nu w: ny s-dA; ni, go;O m cu: yi, tA. k: t. Ku n, mI wu-s mA; gw: du gw: t= a lio bAO ny ro: n: xU: jo hw: joO m Fo R: tA. dL: lA: Ko ty m m: V= ro: n: mu: wu: kw VL.O m v zu wu. dU rE: su buO be jU: w: jo su bu be nA Fi, m mi nA TE m tA. jU: su bu be dL: lA: Ko m V lo= (yi-Ju-so 6:10-12). yi. li: joO mI w: lA: KoO mI sA; TU;O mI go dE: sA; w:I Pu xU rE:O m be sD. ni, tA. rE: m ny jiO lo bA V mi TE m kw be s-dA; tA. dL: hw. m: d= go le nyi wu-s le: gL: lO m mA; L: rE: n k, lo=

wu-s mA; L:

wu-s le: yi. R: nE bu tA .gL:O m mA; L: ny tE, m le: ju: fi. kw hL,

tO ny sA; joO siI a.-T: V mi go kw kL tO lo= m: FeY le= mA; R: Ti: ro ko lo kw rE: yA;O m Ti: je: V lo= go m le: be ji-su siY R: bu V mi tE, m be v lE boO m m: joO ny s-dA; le: s sO le: hw. le b lO lo= go le nyi tE, wu-s wu-s bA KL: tA. sD. nA,O lo= (2 Ti 2:15) go m le: m: Fi tE, m wu-s bA KL: kw sA. tyO Fo jo n, m V lo= 1 yo1:2-3, 3yo-v 1:3-4).

tE, zo:O m o’ mL: t du

o’ mL: t du ny Cu: jo su le: se; l m tA. k: t. du V lo= o’ mL: kw m: k: t. TA: ny Cu: jo su le: se; lO m n, m a: KL. s leO lo= go m le: be ji-su siY R: Ti: ro ny wu-s le: gL: tO m tE, m o’ mL: t du tA. Ku ru n k, lo= ( ro 4:5). siY P: ye-su kw be tE, m cy, mL le su ny tE, zo:O m kw Fo jo n k, lo= (1yo 3:7) tE, zo:O m kw Fo joO ny s-dA; le: ro: tA. hw. le cE, hw mL m: d=

L; Vo: xE. Vo: Ci ni

si li,O m L; do: xE. do: le: j: gL: tO m Ci ni tA. ni t.O n k, lo= go m ny wu-s bA KL: L: do: xE. do: tA. c n, m j: gL: tO m tA. bAO lo= s-dA; be yi. l: Fo bu tA. L; Vo: xE. Vo: c m. gL:O m kw be hw. le du mL d, lo= L; Vo: xE. Vo: wu-s bA KL: tA. a TA:O mi c. b l n, m j: gL: n k, lo= m: j: gL: t.O ny s-dA; Cu: jo su mi: jy: kw xu, le su PyE; lO Vo=

jUY ni, cy niY

VL.O m s-dA; go Ti: ro yi. a. to. cy cE, a: jU: tA. nu w: se; mL: le fi b l m jUY ni, cyY niY ru t. bA lo= cy niY TE m ny Cu: jo su yi. a. T: be b: VL, a: jU: tA. k: t. b lO m V lo= fai, s-dA; le: bL Ju lO m a. to. cy cE, V m s-dA; yi. Fo R: bu le: ziY lO mI fui. deY lO mI mo m: mU ye lO m a: jU: tA. wu-s tA. jUYO m jUY ni, kw be hw. le d, lo= go lio xU: jUY ni, TE m m: joO ny su le: to, lO m tA. zi: m: Ku nyi s-dA; mi. jy: kw xu, le su PyE; lO lo=

cyu, ruO m wu. Cu:

wu. Cu: ny wu. dU tA. k: T j n, m rE: yA;O m a: KL. rE: yA;O lo= cyu, ruO m wu. Cu: ny fui. kw be cyu, j kD siI mu: kw vi kw dU: je mL d, m tA. m: bA= a lio bA ny mA; L: TE m ny cyu, ru mL su bu tA. gL:O m V lo= cyu, ruO m wu. Cu: TE m ny s-dA; be dL: lA: KoO m kw wu-s t j si.I hw. leO m tA. bAO m V lo= ji-su siY R: bu a TA: mi wu-s t j cyu, j lO m tA rE: yA;O lo= ro: sA; kw be m: b l= cyu, ruO m wu. Cu: TE m kw be le: hw. le d, lo=

wu-s bA KL: V,O m s-xy- m- v a. T: mL: Cu

ro: so kDO m mA; L: a: jU: ny Cu: jo su tA. k: t. n, m le: V se: lo= Cu: jo su s-dA; tA. pu se; m: b l= go le nyi Cu: jo su ny a: KL. m: joH= go le nyi Cu: jo su tA. pu se; lA: Ko n, m ny si:-xy-m-v a. T: mL: Cu V,O m wu-s bA KL: tA. rE: n k, lo= s-dA; be yi. l: Fo bu ny l: Fo x. TE R joO m be dU: j: ku. P: tA. m: joH= wu-s bA KL: tA.O le: joHO lo= (vi-bE-ru 4:12) fi. kw “wu-s bA KL: ny sA. tyO m be sA; TU; tyO m V siI nyi: CE: yi. sL: nyi: joO m a. T: V T po. sL. m: Fi TA, loI beI bA tO lo= siY P: ye-su V mi s-dA; tA. wu-s bA KL: kw be hw. le fi.O lo= (m-Ti 4:1-11). go le nyi ji-su mA; R: bu ny wu-s bA KL: tA. ni, m kw mAY t. n k, lo= yi. m. mi: tA. V mi sD. si.I rE: ku. n k, lo=

nyi KL: tA. Po, gL: lA= (24)

ji-su siY R: bu tA. mi nA kw Cu: jo su a my xU: joO l? ……………………
s-dA; yi. cu: yi, d: m ny a. xU: V l? ……………………
s-dA; ny m: cyu, ru mL se:O m mi nA l: Fo bu yi. w: ……………… tA. …………………si.I yi. w: ………………. tA. V mi ………………… t. lo=
mi nA l: Fo bu sA; my f. mL su m: PyE; l n, m bE L: s-dA; rE: tyO m cu: yi, sD. ni, tA. m. gL: lA= …………………………….
xU: pL. du s-dA; ny ji-su siY R: bu tA. KL lL:O l? …………………………………….
s-dA; yi. l: Fo bu ny a: m V l? ……………………………………….
s-dA; Ku-zi;-Fo V, m a li be sD. b l, l? ……………………………………
s-dA; yi. so viY kw ny a. xU: m. mi: m. gL: ty l? …………………………………
s-dA; yi. mA; L: ny a. xU: V,O l? …………………………………
s-dA; tA. a. xU: pL. du hw: jo xU: joO m mA; L: kw be hw. m: d, l? ………………….
siY P: ye-su ny ……………………………. kw be s-dA; tA. hw. leO lo=
wu-s le ro: tA. gL: tO m mA; L: tA. m. gL: lA=

wu-s sA; my f. m j gu m. mi: TE m tA. UY si. Ku ru su a jU: su TA: si kw L: jo xE. jo m mL fi= TE lE PyE; l fi=

PU: ni, kw be

m. mi so cE, tA lL. bo su

m. P R-ko

Copyright © Moses R. Cung. 2001-2024 All rights reserved. Written permission must be secured from the author to use or reproduce any part of this book, except for brief quotation in critical reviews or articles. All Scriptures quotations in this book are taken from the New International Version (NIV)