Book: Salvation (Kayan)

HOME > BOOKSTORE  > SALVATION (Kayan)

Salvation-lessons-kayan

Bweca atahtaicein
Tamalu#
Saradau Mo! Ze@ Hto`n Kyau#

Copyright © Moses R. Cung. 2020-2024 All rights reserved.

Ngao!kahti
Tahtaicein tamalu# lahan u# tyan bei# nein 1988 ba# Ka#n Katan akau#. La# ari[ha# tamalu# ao` yau[ 18 klan bla#nme` anao`ha# tyan a#htan tau[ 24 klan. Kanai#ha# prancein rao`\ tatyan cein athu[ lablan. Tari^ba Bweca do[ a phi^ khi# akhwai cwai#do` katyan tamalu# u# ne`.

Mwai# pha byan byan tamalu# u#kau# nu kana-thei do` phicei- Bweca tabatha\ do[ amwai# tahtaicein. Akhauca# co[ pha phwi[ phwi[ yau# yau#, pha byan rao`\ do` taicein tahtu#lwai# u# kau# ka. Mwai# taicein tahtu#lwai# nu, ka nathei khlo[n ne`. Tyan lan tataicein do[ li hto[ karu labein akau# do` thaolai# do[ kala#n phi^ yao! ba#=u# ka. Ka pha u na tataicein do` ka thoncein rao`\ na ao` ne`.

Taicein tahtulwai# u#kau# htau[ nu, taicein da Tama-lan do` talauhtan atamalu# lahan ne`. Na mwai# thayu[ li me` ma- do[ kala#n tyan yao! ba# kala# u# ka. Tamalu# u#kau# akhauca# na na#ntha\ kalai-cein do` ka phicei- Bweca tahtaicein do` ka ao`myu[n cwai# Bweca tabatha\ sao^ ka.

Do[ Jesu# akau#
Saradau Mo! Ze@ Kyau#

.

Takalu# (1)

Bweca atathayu[

Bweca thayu[ do[ na do` pra ao` ba# hankhau lao# pu#pra kanu[ ba tahtaicein. Timathe akahti laba 2:4 akau# tai, “Bweca thayu[ cwai#do` pra pu#pra kanu[ ba tahtaicein do` kathei Bweca ahwa#n angao!.” Na mwai# pra pu#pra akla# lapra akhauca# Bweca thayu[ cwai#do` na ka nu[ba takacein ko#cein. Na thayu[ nu[ba tahtaicein ya#?

Tayu[ akhauca#
Cwai#do` na ka manu[ tahtaicein ana#nkhu[ Li Ca#nsu[ tai yao! tha=u#, “Tayu[ akhauca# tacu# tanibwan akhauca# nu[ ba tahtaicein.” (E$pe# 2:8) Thayu[ tai me`, yu[ acu#nibwan akhauca# nu[ ba tahtaicein.
Tacu#nibwan (baco[mwai#) dao[ nu[ ba tacu#nibwan me` mwai# Bweca anita. Ba yu[ me` pralau anita. Bweca nu, manai# pralau pu#pra ka nu[ba tahtaicein ana#nkhu[ phi^ ho[ tacu#nibwan. Lo yau[ ba yu[ tacu#nibwan (baco[mwai#) ta dao[ nu[ ba tacu# tanibwan. Na thayu[ yu[ ya#.

Bweca tanita#        pralau tanita#
Tacu#nibwan   +       tayu[                    = tahtaicein

Tanahyu[n akhauca#
Manai# ka nu[ba tahtaicein nu, pralau anita mwai# tayu[ nu, tai ba htau[ ho[. Mwai# tha=u# me`, tayu[ htu#htan do[ma#? Li Ca#nsu[ akau# ba# (Ro#m 10:17) nu tai do[, “Tanahyu[n akhauca# tayu[ htu#htan. Mwai#do[ Bweca tamangao! akhauca# tanahyu[n htu#htan.” Akhauca# nahyu[ ba co[ ao` me` yu[ co[ da. Ro#me 10:14 akau# tai yao! tha=u# “Mwai# co[ nayu[ ngao!thao! nu, yu[ da thama#?” Akhauca# manai# kayu[ nu, ka ba nahyu[n.

Kla#ndei#n batha\ cu#
Tanahyu[n akhauca# tayu[ htu#htan nu pa thei htau[ ho[. Bla#nme` mwai# co[ batha\ cu#, co[ kla#ndei#n cu# do` tha\ mwai# co[ lanklan me` pa tai co[ da do[ tayu[ ao`. Mwai# batha\ cu#, kla#ndei#n cu# do` tha\ mwai# lanklan me`, tai da do[ tayu[ ao`. Thayu[ tai me`, tai ceinblan cwai# na nahyu[n, kla#ndei#n nu mwai# tayu[. Tanitu[ larau[, pra lapra tai ana#n myan mwai# Mg Mg. Pra nahyu[n u#kau# mwai# kla#ndei#n do` batha\ cu# ana#n tai me` pa tai da do[ u# me` mwai# tayu[. Pra nahyun[ mwai# yu[ do` tai, “mwai#, cwai# na tai, na mwai# Mg Mg” me` mwai# ana#nthu[ yau[.

Ta do[ kao^ yu[ khlo[n
Pra nu, ca#n lao` do` co[ ca#n tai# tamwai# taha#n. Bla#nme` pra lapra do` lapra nu yu[ an ca#n. A mwai# ca#n tai syu[n me` yu[ khlo[n mo`. Bla#nme` co[ ca#n yu[ Bwaca do[ aco[ ca#n lao`. Tha\ co[ lanklan do[ Bweca tamangao! kakhau. Yu[ pralao atatai khlo[n do` Bweca atatai. Bla#nme` do[ (1 Yoh 5:9) akau# Li Ca#nsu[ tai, “Mwai# yu[ da pralau me` kao^ yu[ khlo[n Bweca tamana#n ne`.” Tai do[ kao^ yu[ Bweca tamangao! khlo[n do` pralau tamangao!. Bweca tamangao! do` pralau tamangao! nu, na yu[ khlo[n ho!pa# tamangao!? Na mwai# tai, ba yu[ khlo[n Bweca tamangao! me` na ba kla#ndei#n tamangao! do[ Bweca tai lao#la#n. Na co[ nathei me`, na tha\ ba lanklan do` na ba kla#ndei#n.

Ta=usu^ co[ thalyu[n akhauca#
Pralau co[ yu[ da Bweca tamangao! mara#? Co[ ao[lan kla#ndei#n yau# yau# Bweca tamangao! mara# tai me`, Bweca ta=usu^ do` pralau ta usu^, Bweca tanithu^ do` pralau tanithu^ co[ thalyu^n akhauca# ne`. 1 Ya akau# Bweca ana#npica tao! tai, “Bweca co[ usu^ cwai# pralau usu^.” (Yesha# 55:8=9) Bweca tai thala#n “Khi tanithu^ co[ thalyu^n do` nathu[ tanithu^. Khi# tama co[ thalyu^n do` nathu[ tama. Manai# maokhau htanlu[ khlo[n do` hankhau nu, Khi# tama htanlu[ khlo[n do` nathu[ tama, khi# tanithu^ htanlu[ khlo[ndo` nathu[ tanithu^.”

Akhauca# cwai#do` ka yu[ Bweca tamangao! nu, ba usu^ cwai# Bweca usu^ do` ba la#kai# na ta usu^. La#kai# na tanithu^ do` ba phicei- Bweca tathayu[.

Ta co[ thalyu^n lahan
Bweca ta=usu^ do` pralau ta=usu^ co[ thalyu^n lahan
(a) Bweca usu^ do[ pralau na#ntha\ nu ngaudau.
Pralau usu^ do[ na#nkau# nu ngaudau. (Mathe! 16:26)
(b) Bweca dao^ kwansao[ ri[ taco[n tacwan.
Pralau kwansao[ hankhau taraotara. (Mathe! 6:31=33)
(c) Bweca dao^ u ta ao`do[ kakhau.
Pralau batha\ hankhau tarao\tara. (Kalo` 3;2)
(d) Bweca dao^ bwaico`n tadauya#n do[ maokhau.
Pralau bwaico`n tadauya#n do[ hankhau. (Mathe! 6:19)
(e) Bweca mwai# tai arao`\ me`, pralau tai co[ rao`\.
Bweca mwai# tai syu[n me`, pralau tai kha. (Yesha 5:20)
Mwai# tailei# me` Bweca do` pralau ta=ulao[, tanithu^ co[ thalyu^ncu#. Htandido thaya#n. Akhauca# pralau ana#nkhu[ co[ yau# cwai#do` kayu[ Bweca do[ ta=ulao[ co[ thalyu^n.

Ba la# kai#
Bweca do` pralau ta=usu^, Bweca do` pralau tanithu^ co[ thalyu^n akhauca# lapa\ pa\ me` ka kama\. U$ me` ho!pa# ta kama\ da? Bweca me` kama\ co[ da ya. Ba kama\ me` mwai# pralau kama\ ya. Akhauca# pralau ba la# ka# ata=usu^, atanithu^ do` ba phinau[ Bweca ta=usu^, tanithu^. Mwai# usu^ cwai# Bweca ta=usu^, mwai# nithu^ cwai# Bwe nithu^ me` yu[ Bweca ka da. Pra tha\cei- do` pra nithu^ dau tao! na#n lahan co[ la# kai# da ata=usu^ do` atanithu^ akhauca# yu[ Bweca co[ da. Na thayu[ usu^ cwai# Bweca ta=usu^ do` thayu[ yu[ Bweca tanithu^ ya#? Thayu[ yu[ Bweca ya#?

Tamalu# (1) tahtulwai#
(1) Bweca tabatha\ mwai# pra lao# pu#pra ka tau[ do[ …………………………..
(2) Manai# ka nau[ ba tahtaicein me` Bweca ka ba …………………. do` pralau ba …………………
(3) Tayu[ me` mwai# ……………….. akhauca#.
(4) Tayu[ mwai# …………………. ta do[ a nahyu[n.
(5) Ba yu[ ……………… khlo[n do` pralau tamangao!.
(6) Pralau yu[ Bweca tamangao! co[ da me` mwai# ……………….. co[ thalyu^n akhauca#.
(7) Bweca bwaidau pralau ……………… do` pralau bwaidau ………………
(8) Bweca dao^ kwansao[ su[ka#n do` ……………… bla#nme` pralau kwansao[ yau[ ……………..
(9) Bweca do` pralau ta=usu^ me` ……………. ta=usu^ to# ya.
(10) Manai# ka yu[ Bweca me` ba ………….. ta=usu^ do` ba yu[ ……………..

.

Tamalu# (2)

Bweca, Praciran

Tamalu# (1) akau#, theinga# do[ manai# kayu[ Bweca nu ka ba usu^ cwai# Bweca ta=usu^. Theinga# ba thala#n Bweca ta=usu^ me` ato# do` pralau ta=usu^ me` kama\. Mara# do[ Bweca ta=usu^ to# yau[ do` pralau ta=usu^ kama\?

Praciran
Praciran ka ciran pralau takho`we`. Taciran mo[nnu^ me` ba ciran cwai# praciran ata=usu^. Pra lapra mwai# tai atakho`we` co[ ao` do` atakama\ co[ ao` thama# thama# me`, praciran mwai# usu^ do[ takama\ ao` tai me` akaba taciran.
Cwai# tha=nu, pra ka ciran pralau hankhau phao lao# pu#pra me` mwai# Bweca. Li Ca#nsu[ tai, “Bweca mwai# pa praciran ta.” (Yesha 33:22). Akhauca# Bweca ata=usu^, Bweca ata=ciran me` ta=amwai# aco[n do` ta=ari[ dau. Khi# do` na ta=usu^ co[ mwai# ta=ari[dau.

Bao!lan akhauca#
Krauyao` ao` aco#ya- bwailan praciran ta. Mwai# tha=u# me` ho!pa# bwailan Bweca ka mwai# praciran. Pra bwailan Bweca cwai# praciran me` mwai# Bweca ana#nbica tao!. Mara# me` ana#n mwai# pra bao``lan pralau. Mao[pha# thwan pao` pica#phao do[ ana#nthu[ ao`bica# lan nu, Bweca ciran da pralau do[ abao`lan.

Co[ thei, bla#nme`
Na mwai# co[ thei praciran bla#nme` na mwai# ma takho`we` me` na ka to!nsau^ ana#n. Cwai# thanu, na lapra, na mwai# co[ thei praciran do[ amwai# Bweca, na mwai# co[ bwaitha\ nu, lanu^ ana#n kaciran na.
Li Ca#nsu[ tai, “Htao[, kala#n ao`na#n abau# me`ri^, pra ao` ao`na#n do[ kala#n ao`na#n abau# me`ri^ khi# usu^. Maokhau do` hankhau cayau^ kai# do[ amai#phlon langa# do` ana#nthu[ kala#n co[ ao` pe`. Khi# u#su^ pra thu[ htao[ adau, asyan lahan ao` sahtao^ do[ kala#nna#n langa#. Ao` mao! yao! li lahan. Li ta=ao`myu[n do` li karu lahan bata mao!hto^n. Pra thu[ kai# lahan ka ba taciran cwai# atama rao`\ ao` tyan yao! ba# li kau# lahan” (Dao^lao[ 20:11=12)
Taciran u# me` kamwai# ba# tasau[kha# nao`dwa#n. Ka mwai# ba# hankhau lao#kai# do` pra pu#pra thu[kai#. Pra ba taciran mwai# pra thu[kai# htao[ lahan. Pralau nithu^, pra mwai# thu[ me` takau# takai#, tacakai# cabya\ co[ ao` pe`. Tanithu^ u# me` mwai# mo[nkali^ talao`bli do` pralao takhausyan. Aywa#n me` pralau mwai# thu[kai# htau[ tacakai# cabya ka=a htan do` marao`\ co[ da blan pe`. Akhauca# thayu[ phi^kya# manai# do` ka co[ mathu[ tao! na#n do` katuma#kai# takau# takai# lahan. Na mwai# thu[kai# bla#nme` na ka ba taciran mo!.
Li Ca#nsu[ tai#tha#, “Pralau thu[ lablan ho! htau[ ka ba taciran,” (Hebri 9:27). Pralau# mwai# thu[kai# bla#nme` ka ba taciran mo!. Akhauca# thu[ kai# me` takau# takai# co[ htau[ mo!. Ka ba taciran mo! akhauca# co[thala# thu[ me` pran yao! na na#n ka.

Co[ yu[ bla#nme`
Na na#nbica tao! ka mwai# pra co[ yu[ Bweca cwai# praciran ta lapra. Bla#nme` na co[ yu[ akhauca# Bweca co[ ciran na pe` me` co[ mwai# nuko#.

No#=a acao# nu, Bweca phi^ theina#n No#=a cwai#do` akaciran ha#nkhau do` su[ bla#nme` prahankhau phao ba#nu lacao# co[ yu[ nuko#. Ana#nthu[ co[ yu[ akhauca# taciran co[ pao[blu# ana#nthu[ nuko#. Pra co[ yu[ lahan thu[kai# mwai# do[ su[ dau akhauca#. ( Kahti 7:20=23, 1Peta 3:19=20)

Cahwa Nabukaneza, pra pai Babulo lapra bwadau na#n akhauca# Bweca ciran na#n. Mwai# pralau bla#nme` htu#htan cwai# taphao tayu^ do` ngo`n khlu#swai# htankai# na#n do` co[ dao^ ao` na#n ba# pra akla#. Taprein ba# mo!khau do` tai, “Tao[ na co[ thei Bweca adau laidwan Bweca dao^ pai su[ka#n do[ pra do[ athyu[ dao^ pai tai nu, nwai# nein akau# na ka ba an myu^n cwai# pau#,” (Dani 4:32)

Cahwa Nabukaneza, cwai# Bweca ciran na#n nu htu#htan cwai# taphao tayu^ do[ nwai# nein akau# htau[ ana#n tai tha=u#, “Rao`\ri^ tadaulaidwan Bweca do` dahtao`htan Bweca do[ a=ao`myu[n lapra. Abao`=amao[ mwai# acau# cau# ahtwa#n htwa#n. Su[ka#n ao`cei- ao`klo^n hankhau acau# cau# ahtwa#n htwa#n. Do[ langa# me` hankhauphao co[ mwai# cwai# ta larau[ larau[. Maokhau phao, hankhau phao akakhau nu, mata da cwai# athayu[ ma. Pra lapra# khran acudei#n co[ da. Akama thama# me` prahtulwai# na#n co[ da lapra# lapra,” (Deni 4:34=35).

Cahwa Nabukaneza co[ mwai# pra yu[ Bweca lapra. Bla#nme` Bweca ataciran lanba thala#ntha# ana#n lo`n, cwai# cahwa lapra nu a po[nblu# co[ da nuko#. Akhauca# na do` khi#, pa mwai# tara# lapra do` pa kran Bweca taciran ka da?

Bweca mwai# co[ bwai takama\
Bweca mwai# pralau hankhau phao lao# pu#pra apraciran me` pa thei ho[. Akhauca# Bweca dao^ po[nblu# pa me` pa po[nblu# da. Li Ca#nsu[ kau# tai, “Pra do[ Bweca co[ bwai na#n takama\ do` co[ ao`do` tha\ alao`bli me` mwai# pra ba rao`\ri^” (Hto`nhtan 32:1=2). Akhauca# na do` pralau hankhau phao lao# pu#pra, pa ka ba bwaikai# pa ta=usu^ do` tanithu^ lao#la#n do` usu^ cwai# Bweca ata=usu^, ba phinu[ taciran lahan pe`.

Tamalu# (2) tahtu#lwai#
1. Praciran pralau hankhau phao lao# pu#pra me` mwai# ho!pa#?.........
2. Pra iran pralau hankhau phao lao# pu#pra me` mwai# …………….
3. Bweca mwai# praciran ka da mara#?........................
4. Na co[ thei praciran, bla#nme` na mwai# ma takho`we` me` na ka ba taciran lo# ya#?......................
5. Revelation 20:11=12 akau#, ho!pa# ka ba taciran? ……………….
6. Pralau thu[kai# htau[ ka ma lei# mo! tha#ma#? ……………………
7. No#=a acao# pralau hankhau phao co[ thei Bweca, bla#nme` khan ba taciran ya#? ……………..
8. Ho!pa# ciran cahwa Nabukane#za manai# kahtu#htan cwai# taphao tayu^? ……………….
9. Cahwa Nabukane#za ao[lan ho!pa# taciran? ………………………..
10. Pu#gwai#, Na ao[lan lo! Bweca akraudau do` taciran ya#? …………………….

.

Tamalu# (3)

Thaba#htan do` thau=tha\

Tamalu# (2) akau# thei ba ho[ do[ Bweca mwai# pralau hankhau phao lao# pu#pra apraciran ta. Praciran ta u# pra tai do[ pra thaba#htan na#n nu, ka ba thaba#htan do` thau=tha\.

Ka ba thaba#htan do` thau=tha\
Jesu# tai, “Pra thaba#htan lao# pu#pra me` ba thaba# Pha# Bweca do` thau=tha\ do` tamwai# acao[ (tahwa# tangao!), akhein do[ ba thaba#htan me` lai tau[ ho[ kanai# ho[. Mara# tai me`, Bweca thayu[ pra do[ athaba#htan na#n. Bweca mwai# thau=tha\. Pra thaba#htan Bweca nu, ba thaba#htan do` thau=tha\,” (Yoha 4:23=24).

Ba thaba#htan tha#ma#?
Ba thaba#htan Bweca do` thau=tha\ tha#ma#? Pra a# pra nithu^ tha#=u#. Thaba#htan do` thau=tha\ me`,
(1) Ba thaba#htan lao# thau lao# tha\
(2) Ba thaba#htan na#nkau# do` na#ntha\
(3) Ba thaba#htan do[ tamwai# tacao[ akau#.
Ta u#kau# me` co[ mwai# thau=tha\ akhauca# co[ to# nuko#. Tha\ me` co[ mwai# thau=tha\ nuko#.

Na#nkau#, tha\, na#ntha\
Bweca bao`lan pralau khein bao`lan blondo` na#nkau#, tha\ do` na#ntha\ thyu[n rau[. Akla# ta thalyu^n do` Bweca mwai# na#ntha\. Na#ntha\ u#ki akhauca# pralau khao`wai# do` Bweca da. Ba thaba#htan Bweca do` na#ntha\ u#ki. Na#ntha\ u#ki akhauca# mangao! ta do` Bweca da, thei Bweca tathayu[ da. Mara# tai me`, u# mwai# na#nkau# do` na#nkau# akhauca#.

Po!lu tai, “Bweca dao^lao[ pa do[ ana#ntha\ akhauca#,” (1 Kari 2:10). Lablan “Pa mwai# Bweca aphaokhau# me` mwai# Bweca na#ntha\ kha#ntha\ blondo` pa na#ntha\,” (Ro#m 8:16). Akhauca# Bweca na#ntha\ do` pa na#ntha\ mwai# thalyu^n cu# me` thaba#htan do` thau=tha\ da.

Bweca
Na#nkau#
Tha\
Na#nkau#
Bweca na#ntha\ dao^ ma pra na#nkau# do` pra na#nkau# dao^ tha\, tha\ dao^ na#nkau#.

Tayo`n kakhau dao^lao[ Bweca na#ntha\ do` pralau na#ntha\ thalyu^n cu#.

Akhauca# pralau na#ntha\ manau[ tamyu[n thaplu# thakha# do[ Bweca ao`. Thei Bweca tabatha\ da. Ba#nu khein, pralau na#ntha\ pai pralau tha\ da. Tha\ nu, na#ntha\ atapai akhauca# thei Bweca tabatha\ do` pai na#nkau# da. Pralau tha\ do` na#ntha\ me` ao`myu[n cwai# Bweca tabatha\ akhauca# Bweca krauyo`n ao` lao[.

Ao`lanpa# do` Bweca
Pralau lao# pu#pra apha#, Adam me` ao`do` tahtwa#n arao`\ do` Bweca bla#nme` mo[nkali^ akhauca# ba ao`lanpa# do` Bweca. Adam nadei#n mo[nkali^ tamangao! do` an atha- thei ta arao`\ do` co[ rao`\ do[ Bweca co[ dao^ an (Kahti 3:1=7). Ca\htan ba#nu, Adam do` Bweca ao` yu^ he! do` pralau htu#htan pratakho`we` phao (Kahti 3:23).
Bweca
Takho`we`
Na#ntha\
Tha\
Na#nkau#
Tako`we` akhauca# Bweca do` na#ntha\ ao` lanpa#, ao` myu[n da yau[ pe` tha\ do` na#nkau pe`. Ao` myu[n da yau[ tha\ do` na#nkau# me` thalyu^n yau[ taphao tayu^.

Tayo`n kakhau dao^lao[ Adam co[ nadei#n Bweca tamangao! akhauca# ana#n na#ntha\ do` Bweca na#ntha\ ao`lanpa# he!. La=au# ao` co^n ba# Bweca do` pralau dico^n. Ka#nswai khein, lamao[ htan bla#nme` la=au# ao` akhauca# co[ u#su^ lamao[, cwai# thanu, tako`we` akhauca# Bweca do` pralau ba ao`yu^. Akhauca# Bweca na#ntha\ co[ pai pe` pralau na#ntha\ pe. Co[ nau[ ba pe` tamyu[n thaplu# thakha# pe`. Pralau na#ntha\ me` ao` yu^ do` Bweca akhauca# thalyu^n cwai# pra thu[ do` pai tha\ co[ da pe`. Ba#nu, tha\ phi Bweca kala#n do` pai na#nkau# cwai# athayu[ pai. Akhauca# na#nkau# ao` myu[n do` ma tama cwai# tha\ dao^ ao`myu[n.

Htu#htan taphao tayu^
Tha\ pai na#nkau# thanu akhauca# co[ mwai# cwai# Bweca tabatha\ pe. Adam na#ntha\ ao` bla#nme` manai# co[ ao`. Akhauca# ba macu# cwai# na#nkau# do` tha\ dao^ ma. Pra macu# na#nkau# do` tha\ cwai# thanu me` thalyu^n do` taphao tayu^. Mara# tai me`, taphao tayu^ nu macu# cwai# thanu me` mwai# yau[ taphao tayu^. Akhauca# Adam nu, mwai# pralau bla#nme` htu#htan taphao tayu^. Ana#ntha\ thu[, ao`myu[n yau[ do` na#nkau# do` tha\ ca\htan la# a=ao`pica# pe`. Akhauca# Yake phaokhau# Agura tai, “Ywa#n ywa#n me` khi# co[ mwai# pralau, mwai# yau[ taphao tayu^. (Ca#nplan 30:2)

Khan ba tha\htan
Pralau lwan macu# yau[ na#nkau# do` tha\ atathayu[ thanu akhauca# khan ba Bweca tatha\htan, (E$phe# 2:3). Phu#gwai#, na do` khi# me` ca\htan la# pa ao` pica#lan nu
(1) Pa ao`pica#lan cwai# taphao tayu^. Akhauca# ao`myu[n cwai# yau[ tha\ do` na#nkau# tathayu[, (Ca#nplan 30:2)
(2) Ao` co^nyu^ do` Bweca. Akhauca# co[ thei Bweca tabatha\, (1 Kari 2:11=14).
(3) Lancau# ta=ao`myu[n thaplu# thakha#. Akhauca# swai#htan ha#nkhau khein, ba lai do[ nga#nrai#, (Kahti 3:17, 21=24)
(4) Mwai# pra khan ba tatha\htan. Akhauca# tathanao`, tapaitadwa#n co[ ao`, (E$phe# 2:3)

Bweca
Takho`we`
Na#ntha\
Mo[nkali^
Hankhau
Tha\
Na#nkau#
Khan ba Bweca tatha\htan
Mi^ nga#nrai#
Hanphwan
Tha\ do` na#nkau# ao` myu[n yau[ akhauca# thalyu^n do` taphao tayu^

Tayo`n kakhau u#ki dao^lao[ do[ pralau nu, takho`we` akhauca# ao` dico^n do` Bweca do` htu#htan cwai# taphao tayu^. Na#ntha\ me` thu[ kai#, (E$ph 2:1,5), pralau laicu# yau[ na#nkau# do` tha\ atathayu[. Akhauca# khan ba Bweca tatha\htan, (E$ph 2:3). Mo[nkali^ pai he! pralau (E$ph 2:1, 1 John 5:19). Mo[nkali^ pai hankhau (Lu#ka 4:5=7) icu^ hankhau htao[ ma co^n yu^ pralau do` Bweca. Pralau cu# lai hankhau u#, nao`dwa#n na#ntha\ swai# htan do[ na#nkau# khein lan ba do[ mi^ nga#nrai# akau#. Na#nkau# mwai# hanphwan akhauca# ba ceinblan do[ hanphwan, (Kahti 3:19). Tha\ nu, ba cu# na#ntha\ do` ba lai lan do[ nga#nrai#.

Ba la#kai# tako`we`
Pra nu, do[ ata=usu^ akau# me` amwai# pralau bla#nme` do[ Bweca ata=usu^ akau# amwai# taphao tayu^. Akhauca# pralau ba thaba#htan Bweca me` ba thaba# do` tha\, ba thaba# do` na#nkau#. Bweca co[ batha\ tathaba# u# la# kahti pe`. Mwai# thaba# yau[ do` thau=tha\ me` Bweca ka batha\. Atathayu[ tai me`, Bwca do` pralau ba ao`pai ao`dwa#n ceinblan. Bla#nme` Bweca do` pralau aco^n me` tako`we` ao` akhauca# thaba#htan do` thau=tha\ co[ da. Ba la#kai# takho`we`. Takho`we` u# ari^akai# nu, pa ka malu# bloncu# ba# tamalu# (4) akau# pe`.

Tamalu# (3) tahtu#lwai#
1. Ba thaba#htan Bweca thama#? ……………..
2. Thaba#htan blondo` tha\ do` na#nkau# me` ato# lo` ya#?....................
3. Pralau me` ao` pu# ki?................
4. Na#nkau#, tha\, na#ntha\ akla# thalyu^n do` Bweca mwai# ……………..
5. Do[ma# klan me` thei da Bweca tabatha\? ………………
6. Bweca dao^ lan pralau do[ma# ki? ………………
7. Pralau na#ntha\ dao^ ma# ki? ……………………..
8. Tha\ dao^ ma# ki?
9. Ta do[ ama dico^n Bweca do` pralau mwai# ………………
10. Pralau ao` dico^n do` Bweca khein, ho!pa# pai ta? ……………..
11. Pralau ao` dico^n do` Bweca khein, pralau macu# ho!pa# dao^? ………
12. Pra macu# tha\ do` na#nkau# tathayu[ me` mwai# tara#?....
13. Na htu#htan taphao tayu^ ba#ma# khein? ……………
14. Ca\htan la# ao`pica#lan ha# ao` dico^n do` Bweca akhauca# co[ thei ho!pa# tabatha\? ………
15. Na mwai# thu[ kai# nu, na kahtu#htan tara#? …………….
16. Na mwai# thu[ kai# nu, na tha\ do` na#nkau# kalai tau[ do[ma#? ………….
17. Pralau macu# na#nkau# do` tha\ atathayu[ akhauca# ho!pa# tha\htan? ……………
18. Manai# kathaba# Bweca do` thau=tha\ nu, pralau do` Bweca na#ntha\ kaba mwai# thama#? …………
19. Manai# Bweca do` pralau na#ntha\ ka ao`pai ao`dwa#n nu, kaba la# kai# tara#? ……..
20. Thayu[ thaba# Bweca do` thau=tha\ ya#? ……………….

.

Tamalu# (4)

Takho`we` ari^ akai#

Tamalu# (3) akau# nu, ta maco^n Bweca do` pralau mwai# takho`we` me` thei ba ho[. Mwai# la#kai# takho`we` me` thaba#htan Bweca do` thau=tha\ ka da me` thei ba ho[. Manai# kala#kai# tako`we` nu, ka ba thei ri[kao! takho`we` ari^=akai#. Manai# kakhwai prasa# nu, ka ba thei ri[ tasa#. Cwai# tha=nu ka ba usu^ pra takho`we` cwai# Bweca ta=usu^.

Takho`we` nu[ rau[
Bweca langa# me` takho`we` ao` nu[ rau[. U$ nu[ rau[ me`
- Takho`we` la# ao`pica#lan do`
- Takho`we` do[ pralau ma.

Takho`we` la# ao`pica#lan
Takho`we` la# ao`pica#lan me` co[ mwai# takho`we` do[ pralau ma. Ao` yao! la# ao`pica#lan khein pe`. Li Ca#nsu[ akau#, “Khi# nu, takho`we` ao` la# ao`pica#lan pe`. Ca-htan la# ao` ba# mao[ phu# kau# me` takho`we` ao` yao! ho[,” (Hto`nhtan 51:5).

Htu#htan ari^kai#
Takho`we` la# ao`pica#lan nu mwai# do[ pra lao# pu#pra apha# Adam akhauca#. Akahti Bweca bao`lan Adam khein na#nkau#, tha\, na#ntha\ me` rao`\ lao# pu#rau[ (Kahti 1:30). Bweca bwailan Adam blondo` E$wa- ba# Edin tatha\ kala#n (Kahti 2:15). Tatha\ ao` ba# Edin tatha- kala#n u# an da lao# pu#rau[ bla#nme` tatha\ ao` ba# theinga# tarao`\ co[ rao`\ amao[ lo`n nu, Bweca co[ dao^ an (Kahti 2:17). Bla#nme` Adam do` E$wa- nu co[ nadei#n Bweca tamangao!, nadei#n mo[nkali^ talao`bli do` an tatha\ u# (Kahti 3:6=7). Ana#nthu[ co[ nadei#n Bweca tamangao! akhauca# Bweca bwai ana#nthu[ cwai# pra ma takho`we` (Ro#m 5:19). Co[ ma cu# tama\lan me` mwai# takho`we` (1 Yoha 3:4). Adam do` E$wa- co[ nadei#n Bweca tama\lan do[ Bweca ma\lan larau[ ho[ akhauca# htu#htan pratakho`we` phao. Adan me` ma kama\ pralau co[ mwai#. Adan ma takho`we` do[ amwai# mathu[ pra, hu ta, nilao` ta cwai# pra theinga# co[ mwai#. Mwai# yau[ co[ nadei#n Bweca tama\lan. Takho`we` u# mwai# takho`we` lao#la#n akahti.

Krau[krau kara#n
Adan do` E$wa- phi^lan krau[krau kara#n do[ aphao alu^ a=ao`. Pralau do[ Adan do` E$wa- ao`pica#lan nu, ba htu# pratakho`we` phao cwai# ana#nthu[. Takho`we` la# ao` pica#lan u# nu ka\ do` takho`we` la# ao` pica#lan. Pra lahan nu, takho`we` ao` la# ao` pica#lan me` ana#nthu[ co[ yu[ nuko#. Ana#nthu[ yu[ yau[ do[ ma takho`we` akhauca# htu# pra takho`we` phao. Mwai# u Li Ca#nsu[ tyan ba# kala#n me` theinga# ba do[ pa ao` do` takho`we` la# ao` pica#lan pe`.

Pra lapra akhauca#
Li Ca#nsu[ tai, “Pra lapra akhauca# takho`we` ao`htan do[ hankhau do` takho`we` akhauca# tathu[ htu#htan. Cwai# thanu, pra lao# pu#pra nu, takho`we` akhauca# ba thu[ kai#” (Ro#m 5:12). Li Ca#nsu[ tai, pra lapra akhauca# takho`we` ao`htan do[ hankhau, pra a#pra akhauca# ao`htan co[ mwai# nuko#. Pra lapra do[ amwai# Adan akhauca# ao`htan. Co[ka\mo` tai tha# do[ takho`we` akhauca# ba thu[ kai#. Akhauca# pra do[ athu[ da lao# pu#pra nu, takho`we` ao`. Athu[ u# ao` la# pra ao` do[ mao[ phu# kau# pe`. Mwai# dau htan do` mwai# ma takho`we` me` thu[ da co[ mwai# ko#. Akhauca# takho`we` akhauca# tathu[ htu#htan tai me` co[ mwai# atai takho`we` do[ pralau ma nuko#. Mwai# takho`we` la# ao`pica# ha# pe`.

Co[ nadei#n akhauca#
Li Ca#nsu[ tai, “Pra lapra co[ nadei#n akhauca# pra a#pra htu#htan pra takho`we` phao. Cwai# thanu, pra lapra atanadei#n akhauca# pra a#pra htu#htan pra co[n pra cwan” (Ro#m 5:19). Akahti lapra nu mwai# Adan. Adan co[ nadei#n Bweca tama\lan akhauca# pra pu#pra nu[ ba takho`we`. Akhauca#, phu# gwai# o[, na na#nbica tao! co[ ma takho`we` akhauca# na co[ htu# pratakho`we` phao me` co[ mwai# nuko#. Takho`we` la# ao`pica# akhauca# mwai# takho`we` phao.

Pra co[ ca#nsu[
Li Ca#nsu[ tai tha#, “Do[ ta co[ ca#nsu[ akau# ho!pa# kwan lao[ taca#nsu[? Lapra# kwan co[ lao[,” (Yako 14:4). Do[ Bweca langa# me` lapra do[ ca#nsu[, (Yesha# 64:6). Mao[ pha# lao# pu#pra mwai# takho`we` phao. Akhauca# mao[ pha# takho`we` phao ao`pica#lan pra ca#nsu[ co[ da. Mao[ pha# takho`we` phao ao`pica#lan yau[ phao, pra takho`we` phao.

Co[ ca#nsu[
“Pralau mwai# pra tara# aca# ca#nsu[ da? Pra do[ pramu ao`pica#lan u# mwai# pra ca#nsu[ da thama#?” (Yako 15:14). Li Ca#nsu[ u# tai hyu[n pra ao`pica#lan ba# pramu lao# pu#pra nu, co[ ca#nsu[ do` co[ co[n co[ cwan. Hankhau u# me`, pra do[ co[ ao`pica#lan do[ pramu nu, co[ ao` lapra# lapra nuko#. Akhauca# phu# gwai# o[, khi# do` na me` ao`pica#lan do[ pramu akhauca# pa me` co[ ca#nsu[.

Mao[ phu# kau#
Li Ca#nsu[ tai, “Khi# nu, takho`we` ao` la# pica#lan kha# pe`. Takho`we` ao` la# khi# ao` ba# khi# mao[ phu# kau# pe`,” (Hto`nhtan 51:5). Pra tyan Li dahto`nhtan, Dawei- ao[lan do[ ana#n me` takho`we` ao` la# pica#lan pe`, atakho`we` ao` la# a=ao` ba# amao[ phu# kau# pe`. Takho`we` aswi[ ao` la# ao`pica#lan akhein akhauca#, dauhtan khein ca#n ma takho`we`. Ao` la# mao[ phu# kau# me` co[ ma mo! takho`we`. Akhauca# takho`we` u# mwai# takho`we` la# ao`pica#lan. Pra lao# pu#pra me` takho`we` la# ao`pica#lan akhauca# ba htu# pra takho`we` phao. Ma takho`we` akhauca# co[ mwai#. Mwai# ri[ pra takho`we` phao aca# ma takho`we` ca#n.

Tha\\hai ayo`n kan
“Pra co[ co[n cwan nu, hai# ca#n la# ao` ba# amao[ phu# kau# pe`. Ca#n mangao! lao`bli la# ao`pica#lan khein pe`,” (Hto`nhtan 58:3). Hai# la# ao`pica#lan pe`. Sau# khlai co[ to#, mangao! lao`bli me` la# ao`pica#lan. Pra pu#pra me` hai# ca#n. Pra co[ ca#n lao`bli, pra co[ lao`bli co[ ao` lapra# lapra. Akhauca# pra me` takho`we` ao` la# pica# me` usu^ ba.

Ma kama\ Bweca
Takho`we` la# ao`pica# mwai# Adam akhauca#. Takho`we` la# ao`pica# me` pra lapra do` lapra ma kama\ cu# akhauca# htu# takho`we` co[ mwai#. Mwai# tahtandido Bweca. Adam htandido Bweca. Adam phao, lu^ lao# pu#pra nu, do[ Adam lato`n, htandido Bweca.

Tahko`we` angao apri^ mwai# tathu[
Li Ca#nsu[ akau#, “Takho`we` angau apri^ mwai# tathu[,” (Ro#m 6:23). Tai tha#, “Takho`we` akhauca# tathu[ nu[ lan,” (Ro#m 5:12). Akhauca# pra thu[ da lao# pu#pra me` takho`we` ao`. Takho`we` angao apri^ mwai# tathu[ akhauca# ba thei yao! tathu[ ari^=akai#.

Tathu[ thyu[n rau[
Tathu[ ao` thyu[n rau[. Na#nkau# tathu[, na#ntha\ tathu[ do` tathu[ thaplu# thakha# (baco[mwai#) tathu[ nu[ blan lablan. Tathu[ lao# thyu[n rau[ mwai# talanpha\.

Na#nkau# tathu[
Na#nkau# thu[ kai# mwai# na#nkau# do` na#ntha\ lanpha\ kai#. Na#ntha\ htan kai# do[ na#nkau# akhauca# na#nkau# do[ a=ao` kai# nu, ka\ do` pra thu[. Pra khauklao ho pica lapra aphaomu khein, Jesu# dao^ ceinblon a na#ntha\ akhauca# aphaomu thamyu[n ceinblan, (Lu#ka 8:53=55).

Na#nkau# thu[ kai# khein, prayu[cein na\cein phao ana#ntha\ me` ba htan do[ maokhau do` pra co[ yu[cein na\cein phao me` ba lai do[ nga#nrai#, (Lu#ka 16:22=23). Na#nkau# mwai# hanphwan akhauca# ba ceinblan do[ hanphwan (Kahti 3:19). Na#nkau# thu[ khein ba lanpha\ do` ma#, mao[ pha#, pu# gwai#, swi[la#n akhauca# ba thapla#.

Na#ntha\ tathu[
Na#ntha\ nu thu[ co[ da. Mwai# thu[ da me` khan ba nga#nrai# tasa#rai kala#n co[ ao`. Talanpha\ do` Bweca mwai# na#ntha\ tathu[. Adam co[ nadei#n Bweca tamangao! akhauca# ba lanpa# do` Bweca. Bweca ma\lan Adam manai# do` ka co[ an tho^nmao[ do[ thei tarao`\, co[ rao`\ atha\, an ladao! me` ba thu[ kai#, (Kahti 2:27). Adam an tatha\ u#dao! nu, Adam thu[ kai# do[ Bweca ta=usu^. Ana#nkau# mwai# co[ thu[ me` alanpha\ do` Bweca akhauca# athu[ kai#. Adam me` na#nkau# thu[ kai# htau[ ao` pica#lan phaomu, phaokhau# akhauca# phaomu phaokhau# lao# pu#pra nu, mwai# pra na#ntha\ thu[ kai# yao! ho[. Pu#, gwai# o[, na do` khi# thala#ntha# ao` pica#lan do[ Adam akhauca# pa na#ntha\ me` thu[ kai# yao! ho[. Akhauca# khi# do` na ao`pica#lan manai# do` kalan do[ nga#nrai# kau#.

Tathu[ nu[ blan lablan (baco[mwai#) tathu[ thaplu# thakha#
Tathu[ nu[ blan lablan (baco[mwai#) tathu[ thaplu# thakha# mwai# ao`myu[n do` na#nkau# khein co[ nu[ ba taka\cein ko#cein, na#ntha\ co[ myu[n, co[ nu[ ba tamyu[n thaplu# thakha# akhauca#, thu[ kai# khein na#ntha\ ka ba tau[ do[ nga#nrai# thayu[ tai# tha=u#. Li Ca#nsu[ akau#, “Pra ca#n tharo!n, pra co[ yu[ ta, pra kara#n, pra mathu[ ngo`n, pra ai- ma# ai- gwa, pra thaba# tayo`n takan, pra co[ co[n co[ cwan nu, ka nu[ ba tathu[ nu[ blan laban do` ka lai# tau[ do[ mi^ nga#nrai[ kau# do[ ana#nthu[ na#nkhu[, (Dao^lao[ 21:8).

Tamalu# (4) Tahtulwai#
1. Takho`we` ao` pu#rau[? ….Tyan lan ka……..
2. Takho`we` la# ao`pica#lan nu, ho!pa# akhauca# nu[ ba? ……..
3. Takho`we` la# ao`pica#lan mwai# la#kai# ……………… akhauca#. ……..
4. Rome 5:19 akau#, Adam takho`we` me` mwai# tara#? …………
5. Do[ ta co[ ca#nsu[ akau# kwan lao[ taca#nsu[ da ya#? ……………
6. Pralau takho`we` ca\htan ao` ba#ma# khein? ………………
7. Lai kama\ khlai do` mangao! lao`bli me` ca#n ma la#ma# khein? ……..
8. Tako`we` angau apri^ mwai# ……………….
9. Tyan lan tathu[ thyu[n rau[ ka.
(a) …………
(b) …………
(c) …………
10. Na#ntha\ thu[ kai# mwai# talanpha\ do` ………………

.

Tamalu# (5)

Takho`we` do[ pra ma

Tamalu# (4) akau#, thei ba ho[ takho`we` la# ao`pica#lan ari^=akai#. Kanai# pa ka malu# bloncu# takho`we` la# ao`pica#lan aphao! atha-, tako`we do[ pra ma ari^=akai#.

Aphao! atha-
Jeshu# tai, “U tatha- do` thei da amao[ ari^=akai# da akhauca# atha- mwai# rao`\ nu amao[ rao`\, atha- co[ rao`\ nu amao[ co[ rao`\ me` tai da” (Mathe! 12:13). Cwai# Jeshu# tai, atha- rao`\, co[ rao`\ nu bakya# do` amao[. Amao[ ba rao`\ nu, atha- rao`\ do` amao[ ba co[ rao`\ nu, atha- co[ rao`\. Amao[ co[ rao`\ nu, mwai# do[ aswi[ co[ rao`\ akhauca# ne`. Aswi[ mwai# rao`\ nu amao[ ka rao`\. Amao[ mwai# rao`\ me` atha- ka rao`\. Akhauca# atha- co[ mwai# ta=ari[ dau. Aswi[ baco[mwai# amao[ mwai# ta=ari[ dau.

Do[ pralau nu, takho`we` la# ao`pica#lan me` thalyu^n do` aswi[. Pralau takho`we` ao` la# ao`pica#lan nu, thalyu^n do` amao[. Takho`we` pralau ma nu thalyu^n do` atha-. Takho`we` pralau ma nu, pra lao# pu#pra nathei. Mathu[ ngo`n karu, lankein cu#, ai- ma# ai- gwa, thayu[ ngo`n ama#, hu ta, lao`bli ta, co[ ma rao`\ ta, tha\ dau, tha\ htan, tha\ kein, u co[ to# ngo`n karu, thayu[ rwa#n co[ bli[ co[ bla#n, kha#ntha\ co[ to#, thayu[ dau pwu[n, tha\ hei#, tai ngo`n ari^kai#, htan do[ pralau ao` lao# pu#rau[ nu, mwai# takho`we` do[ pra ma. Takho`we` u# kau# nu, mwai# pra lapra do` lapra ma cu# akhauca# mwai# takho`we` adau.

Co[ mwai# atha\, mwai# do[ swi[la#n akhauca#
Khao` mao[ nu, atha- khao`tha- akhauca# htu#htan khao` mao[ co[ mwai#. Htu# htan do[ aswi[ aca# mwai# khao` mao[. Atha- me`ri^, a co[ tha- me`ri^ htu#htan do[ khao`phlon akhauca# mwai# khao`mao[. A co[ tha- bla#nme` amwai# badi[bada khao`mao[. Atha- akhauca# amwai# khlo[n khao`mao[ me` co[ mwai#.

Cwai# thanu, pralau nu, ma takho`we` akhauca# htu# pra takho`we` phao co[ mwai#. Htu# htan do[ takho`we` aswi[ akhauca# mwai# takho`we` phao. Pra nithu^ do[ pralau nu ama takho`we` akhauca# ahtu# pra takho`we` phao. Akhauca# manai# ka co[ htu# pra takho`we` phao nu, rain tako`we`. Sara dau lahan me` tai ba manai# do` ka rein takho`we`.

Co[ da
Co[ ma takho`we` mwai# ta arao`\. Bla#nme` pra takho`we` phao u# rain takho`we` co[ da. Rain da do[ pralau langa# bla#nme` Bweca langa# me` ma takho`we`. Li Ca#nsu[ tai, “E<thayo!pi- (pra ya- lon) me` a lai- a ya- lon da ya#, khi[ me` lai- a phai- aro!n da ya? Lai- mwai# da, pra ma takho`we` ka lai- da manai# ka ma tarao`\,” (Yesha# 13:23). Akhauca# manai# pralau ka ma tarao`\ nu, ka ba lai- kai# E<thayo!pi- (pra ya- lon) a ya-. Khi[ thala#ntha# ka ba lai- kai# aphai akro!n. E<thayo!pi- pra nu, anilai aya- co[ da. Cwai# thanu khi[ me` nilai akro!n co[ da. Akhauca# pralau me` lai- ata mata co[ rao`\ co[ da, Bweca langa# me` ma ta arao`\ co[ da.

Thalyu^n do` hwa#nya# kara#n
Pralau ana#nkhu[ ta do[ athalyu^n do` arao`\ lahan nu, co[ mwai# ta arao`\ do[ Bweca langa# me` ao` a#. Phu#, gwai# o[, na ka batha\ ma ta arao`\ ya, bla#nme` Bweca cipri ne`. Li Ca#nsu[ tai, “Pa lao# pu#pra me` co[ ca#nsu[. Ta arao`\ pa ma lao# pu#rau[ nu thalyu^n do` hwa#nya# kara#n,” (Yesha# 64:6). Li Ca#nsu[ tatyan u# tai, tarao`\ me` tacipri, thalyu^n do` hwa#nya# kara#. Pralau ana#nkhu[ ma ta arao`\ mwai# ta arao`\. Bla#nme` tarao`\ do[ pra takho`we` phao ma nu, Bweca cipri. Mara# taime`, pra nu kara#n akhauca#.

Bweca langa#, pralau nu kara#n cwai# pra ba tasa# kara#n. Sa=an do[ pra ba tasa#kara#n klu# ba na me` na thayu[ an lo! ya#? Sa=an sa=ao! ba wi^ cwai# ma# cwai# ma# me` co[ mwai# do[ na ka thayu[ an. Mara# tai me`, sa=an sa=ao! me` rao`\ bla#nme` pra phao! ba u# pra co[ rao`\. Cwai# thanu na ta ma arao`\ u# lahan me` mwai# ta arao`\. Bla#nme` na co[ ca#nsu[ do[ Bweca langa# akhauca# na tama arao`\ lahan me` co[ rao`\ do` kara#n. Akhauca# Bweca langa# nu, ma ta arao`\ akhauca# Bweca co[ batha\ na ko#.

Nithu^ cwai# takho`we` co[ ao`
Pralau mwai# pra ao` do[ ka#nkhu^ akhau#ca# co[ usu^ tao! na#n. Labaln, “Usu^ pramu takho`we` ao` lapra khein, pra thei li thei lai do` Pharishe! lahan ka\ ana#n do` bwai na#n do[ katha\ do` tai, Bweca pramu u# pra ma takho`we` khein pa usu^ na#n. Moshe! bwailan yao! tama\lan do[ pramu tha=u# nu, ba hwei#n na#n do` lao#. Bla#nme` Bweca, na ka tai na#n thama#? htu#lwai# tha=u#.

Jesu# ngao!lan, thyan li do` cuno#n do[ han lo`n. Pra u# kau# htu# lwai# na#n lablan htao[ lablan khein, blan ana#n do` tai, nathu[ akla# pra do[ takho`we` co[ ao` lapra hwei#n ri[kao! pramu u# do` lao# ka, htau[ ngao!lan do` tyan tha# do[ han lo`n. Ana#nthu[ nahyu[n tamangao! khein, atha\ kau# theina#n htan do[ ana#nthu[ mwai# takho`we` phao akhauca# ca\htan la# pra dau pra# tao[ pra asyan khlo[n swai# htan kai# lapra htau[ lapra,” (Yoha 8:3-9).

Ca\htan la# pra thei li thei lai do` Pharishe! nu, co[ ulao[ tao! atakho`we`. Ulao[ yau[ pramu u# pra atakho`we`. Akhauca# ka\ lai do[ Jeshu# ao` bwai taka\ma\. Ulao[ ngo`n karu atakho`we` khein, co[ u lao[ tao! na#n takho`we`. Cwai# thanu, phu# gwai# o[, na co[ u lao[ na takho`we` ya#? Bla#nme` Jeshu# tamangao! akhauca# ulao[ tao! na#n takho`we` do` co[ ulao[ pe` pramu u# pra atakho`we` do` ceinblan he!. Phu# gwai# o[, na thala#ntha# na mwai# ulao[ Jeshu# me` n aka ulao[ tao! na takho`we` ne`.

Pra ma ta rao`\
Pra a# pra nithu^ do[ ba# hankhau u# pra do[ amata arao`\ ka ao`. Bla#nme` Li Ca#nsu[ tai lao[ rao`\, “Pra ma tarao`\ co[ ao`. Manai# ka thei pra napau nathei, pra kawan Bweca ao` co[ ao` nu, Bweca ao` do[ maokhau do` ulan pralau ao` ba# hankhau. Pra lao#la#n sau# kama\ khlai. Lao# pu#pra cakai# cabya# blon ho[. Pra ma ta arao`\ co[ ao`. Co[ ao` lapra# lapra,” (Hto`n 14:2=3).

Pralau ana#nkhu[ pra arao`\, pra ma ta arao`\ ao` da, bla#nme` Bweca ta ulao[ akau# pra do[ ama ta arao`\ co[ ao` lapra# lapra tai tha=u#. Tyan lao[ rao`\ do[ co[ ao` lapra# lapra. Mara# me`, pralau nu ca\htan la# ao`pica# amwai# takho`we` phao. Pra takho`we` phao ao`pica#lan manai# do` ka ma takho`we`. Akhauca# ma ca#n yau[ takho`we`.

Ao`pica#lan manai# kama takho`we`
Pra nithu^ do[ prapu# pra nu, ao` pica#lan cwai# pra rao`\ bla#nme` mwai# do[ pra kaphri[ kaco`n, ngo`n karu akhauca# htu#htan pra co[ rao`\. Bla#nme` ta pu#rau[ nu, htu# htan cwai# aswi[ ao`. Cwai#, htwi^ ao` pica#lan manai# ka u#. Akhauca# htwi^ mwai# u me` co[ mwai# tacikli. Be! ao` pica#lan manai# ka gwa#n su[. Akhauca# be! mwai# gwa#n su[ me` co[ mwai# tacikli. Su[ pha# ao` pica#lan manai# a au#. Akhauca# su[ pha# dau htan khein co[ lo thwan au# na#n.

Cwai# thanu pralau ao` pica#lan manai# ka ma takho`we`. Akhauca# dauhtan khein co[ lo thwanlu# do` ma ca#n takho`we` lao# pu#rau[. Co[ lo htan ta ma tako`we` tamalu# bla#nme` ma ca#n takho`we` lao# pu#rau[. Ca#n hu, ca#n ma thu[, ca#n mangao! lao`bli na#nkhu[ tamalu# co[ ao`. Pralau ma ca#n lao# pu#rau[. Ao` pica#lan manai# ka ma takho`we` thanu.

Pra thei ta=u#, cahwa Dawi tai, “Khi# takho`we` ao` la# khi# ao`pica# kha#. Khi# takho`we` ao` la# khi# ao` ba# khi# mao[ phu# kau# pe`,” (Hto`n 51:5). Ao`pica# kahti khein tako`we` me` co[ lao[ rao`\ mo`. Dauhtan khein ao` lao[ htan laki laki. Tho^nmao[ me` adao`ca# khein, tha- co[ ca#n. Bla#nme` dauhtan do` tha- ca#n. Pra co[ thei ana#nkhu[ atha- mwai# tha- me` ha#n thei amao[ ari^=akai#. Pra nathei aswi[ na#nkhu[, la# dao` ca# me` thei yao! do[ aka tha- tara# swi[ pe`. Bweca nathei pralau ari^=akai# la# ao`pica# ha# pe`, akhauca# aka ma ta tara nu thei yao! ho[. Akhauca# do[ Bweca langa# nu lapra# co[ co[n co[ cwan. “Co[ cili. Pra lao# pu#pra ma takho`we` do` htu#htan pra kara#n ba# Bweca langa#,” (Ro#me 3:23).

Tamalu# (5) tahtulwa#
1. Tara# akhauca# thei da amao[ ari^=akai#? ………..
2. Amao[ mwai# rao`\ nu ………………. ka rao`\.
3. Takho`we` la# pica# nu thalyu^n do` swi[, tako`we` do[ pralau ma nu thalyu^n do` ………
4. Pra nu, ma takho`we` akhauca# htu#htan pra tako`we` phao ya#? Mwai# pra takho`we` phao akhauca# ma tako`we` ya#? ……………..
5. Khi[ mwai# nilai akro!n da me` pralau co[ ma ……………. da.
6. Ta arao`\ do[ pralau ma nu manai# do` ………………. do[ Bweca langa#.
7. Phari#she! do` pra thei li thei lai nu, usu^ yau[ pramu takho`we` mara#? ………..
8. Bweca langa#, pra ma tarao` co[ ao` ………………… lapra.
9. Pralau nu ao`pica#lan manai# ka ma tarao`\ ya#? Ba co[ mwai# manai# ta ma ta co[ rao`\ ya#? ……………
10. Pralau mwai# tako`we` phao ca\htan la#ma# khein? ………………..

.

Tamalu# (6)

Pramu swi[la#n do` rau# swi[la#n

Tamalu# (5) akau# pa malu# ba ho[ tako`we` pralau ma ari^=akai#. Pralau ma ta rao`\ co[ da me` pa thei ho[. Kanai# pa ka malu# bloncu# ta do[ pralau pu#pra batha\ do` thayu[ raha#n rao`\ swi[la#n larau[ ari^=akai#. Pra lao# pu#pra batha\ na#n swi[la#n. Tai rao`\ na#n swi[la#n. Ngo`n tai co[ rao`\ me` co[ batha\. Swi[la#n ana#nkhu[ thu[ byu^n. Nathu^ do[ na#n swi[la#n nu rao`\ khlo[n do` ngo`n swi[la#n, kra# khlo[n do ngo`n swi[la#n. Ri[do` phicudei#n nu, nithu^ swi[la#n ari^kai#. Akhauca# bakya#do` swi[la#n ari^=akai# nu Bweca usu^ thama# me` ba ta nathei.

Tha\ kein
Adam do` E$wa- nu, rau# lao`bli ana#nthu[ akhauca# an atha- do[ thei ta arao`\, co[ rao`\ amao[ lo`n do` htu#htan ba pra takho`we` phao. Ba#nu ha#, Bweca ka\ rau# do` tai, “Na ma ta=u# akhauca# na ba tarao!kai# khlo[n do` taphao tayu^ karu. Na ba tau do` phu#ton do` na ba an hanphwan lacau#pra. Na do` pramu me`ri^, na swi[la#n do` pramu swi[la#n me`ri^ khi# ka dao^ htu#htan dido`ro`kha. Aka ya#n na khauklao. Na ka ya#n a khanya,” (Kahti 3:14=15).

Li Ca#nsu[ tatyan u# tai do[ Bweca dao^ htu#htan rau# aswi[la#n do` pramu aswi[la#n didorao`\kha. Akhauca# rau# aswi[la#n ka mwai# ho!pa# do` pramu aswi[la#n kamwai# ho!pa#? Manai# kathei tari^ takai# u# nu, ba thei tahtu# pralau khlai khlo!n.

Htu# pralau khlai khlo!n lwi[ rau[
Do[ hankhau nu, htu# pralau khlai khlo!n ao` lwi[ rau[. U$ me` mwai# =

(1) Pra mao[ pha# co[ ao` (Kahti 2:7)
Pra do[ mao[ pha# co[ ao` do` htu#htan pralau ao` lahan. Pra lao#la#n apha#, Adam nu hanphwan akhauca# htu#htan pralau. Bweca bao`lan Adam do` hanphwan. Adam me` mao[ pha# co[ ao`. Pica# khein me` co[ ao`. Bweca bao`lan na#n manai# pra na#n dau lapra. Bweca co[ bao` lan pe` cwai# Adam lapra# lapra pe`.
(2) Pra mao[ co[ ao` (Kahti 2:21=22)
Ao` yau[ mao[ bla#nme` pha# do[ ao` do htu#htan pra. Ana#n mwai# pra lao# pu#pra amao[, E (3) Ao` pica#lan mao[ do` pha# ao`
Na do` khi# do` pralau lao# pu#pra nu ao`pica#lan do[ mao[ do` pha#. Dauhtan la# pica# ha# pe`. Htu#htan pralau cwai# ta bao`lan larau[ co[ mwai#. Ao`pica#lan akhauca# htu#htan pralau.

(4) Pramu swi[la#n
Mao[ ao` bla#nme` pha# co[ ao` do` ao`pica#lan me` ao` lapra. Ana#n mwai# Jeshu#. Jeshu# ao`do` amao[ Mari# bla#nme` apha# co[ ao`. Pra a# pra nithu^ do[ Yotha mwai# apha# (Luka 3:23). Bla#nme` Jeshu# nu, Tha\ Ca#nsu[ akhauca# dao[ htan do[ Mari# phu#ton kau# (Mathe! 1:18=20). Akhauca# pramu aswi[la#n me` mwai# Jeshu#.

Rau# swi[la#n
Pramu swi[la#n ba mwai# Jeshu# me` rau# swi[la#n ka mwai# ho!pa#?

(1) Blao#ta Yoha tai pra lai blao#su[ do[ a=ao`, “Ko[, rau# kara#n swi[la#n o[, manai# ka swai#yu^ do[ taciran do[ kalai tao[ nu, ho!pa# phi^ thadi nathu[?” (Mathe! 3:7, Lu#ka 3:7). Yoha tai pra do` rau[ ka#n swi[la#n me` co[ mwai# do[ atai kaho!n kaho!n. Ana#n mwai# pra do[ Bweca dao^lan. Co[ u pralau mai#phlon do` tai tamwai# taco[n. Do[ Bweca langa# me` pralau mwai# rau[ aswi[la#n.

(2) Jeshu# tai praku[mao[, “Ko[, rau# kara#n swi[la#n o[, nathu[ mwai# ta co[ rao`\ bla#nme` mangao! tarao`\ da tha#ma#? Cwai# ta ao` bwai# do[ tha\ kau# nu, ca#n mangao! htan” (Mathe! 12:34). Jeshu# tai Isare#la swi[la#n do` rau[ kara#n. Mwai# rau[ kara#n akhauca# mangao! ta arao`\ co[ da. Isare#la ba mwai# rau[ kara#n swi[la#n me` ngo`nrau[ karu do[ amwai# pa nu, kala#n tai co[ ao`.

Htu#htan rau# kara#n swi[la#n ari^kai#
Adam do` E$wa- nu, ri[do` ma takho`we` me` mwai# Bweca phaokhau#, phaomu. Bla#nme` la#kai# Bweca tamangao! do` ao[lan rau[ tamangao! akhauca# htu#htan rau# aphaokhau#, phaomu. Pra ao`pica#lan do[ Adam do` E

Rau# swi[la#n ayo`n akan
Pralau mwai# rau# swi[la#n akhauca# usu^ ba rau[ ayo`n akan ncwai# tha=u#.

(1) Cu^ ao` … Rau# kao! kau# nu cu^ ao`. Cwai# tha=nu pralau khaplo!n me` cu^ ao`. Li Ca#nsu[ kau# tai, “Ana#nthu[ khaplo!n kau# nu rau# kara#n acu^ ao`,” (Ro#me 3:13). Yako tai# thala#n, “Lapra# co[ pi# pli^. Mwai# takra#n kata# do[ adwan co[ da. Bwai# do` acu^ do[ ma thau[ kai# da,” (Yako 3:8). Rau# acu^ nu ao` do[ thaukhu[. Pralau tamangao! akhauca# ma tha\sa# pra karau. Htu#htan tai cikai# cibya\. Htu#htan talankein cu#. Akhauca# lao[ do[ pralau mwai# rau# kara#n aswi[la#n.

(2) Pli^ ao` nu[ khao!... Cwai# rau# pli^ ao` nu[ khao! nu, pralau thala#ntha# pli^ ao` nu[ khao!. Yako tai, “Pa rao`\ri^ Pha# Bweca do` pa pli^. Pa rao! kai# pralau do[ Bweca bao`lan cwai# ayo`n akan. Khanplo!n laki htai nu dihto`nhtan do` rao!kai# ca#n lei#,” (Yako 3:9=10).
Pralau mangao! ca#n takangao! nu[ rau[ akhauca# thalyu^n do` rau# ao` do` pli^ khao!. Dahto`nhtan Bweca bla#nme` bwai ca#n takama\ do` rao!kai# pralau. Mangao! do[ langa# larau[ do` do[ kakyu[ larau[. “An ka, an ka, tai thamwai# bla#nme` thamwai# ceinblan khein tai do` ana#n an rai sa=an. Akhauca# pli^ ao` nu[ khao! cwai# rau#.

Yoha 9 akau#, Bweca dao^ usu^ ceinblan pra mai#phlon bei. Ba#nu khein, Pharishe! lahan ka\ pra mai#phlon bei la# ari[ lapra do` tai, “Dahto`nhtan Bweca ka. Pra u# pra (Jeshu#) mwai# pra kara#n me` pa thei, tai,” (Yoha 9:24). Bweca do[ Pharishe! dao^ dahto`nhtan lapra mwai# Jeshu#, pra do[ ana#nthu[ na#nbica tai do` pra kara#n. Ana#nthu[ na#npica tao! tai# kara#n Bweca do[ ana#nthu[ dahto`nhtan. Ana#nthu[ mangao! do` pli^ nu[ khao! nu ana#npica tao! co[ thei. Cwai# tha=nu, pa thala#ntha#, do[ pa ta ao`myu[n akau# pa mangao! do` pli^ nu[ khao! me` pa co[ thei tao! pa na#n.

Kala#n do[ rau# kara#n ba lai
Jeshu# tai, “Rau# kara#n swi[la#n o[, nathu[ takho`we` nu pao[blu# do` takho`we` nga#nrai# ka da tha#ma#?” (Mathe! 23:33) akhauca# kala#n do[ rau# kala#n ba lai mwai# nga#nrai#. Akhauca# pralau lao# pu#pra amwai# rau# swi[la#n u# kaba lai do[ nga#nrai#.

Tamalu# (6) Tahtulwai#
1. Rau# swi[la#n do` ho!pa# ka lankein cu#? ………….
2. Tai ba khlai lao#la#n do[ htu#htan pralau ka. ………….
3. Pramu swi[la#n mwai# ho!pa#? ………………
4. Yoha tai Isare#la do` ……………..
5. Pralau mwai# tara# swi[la#n? …………….
6. Tyan lan rau# ayo`n akan nu[ rau[ ka. …………..
7. Pralau acu^ ao` do[ma#?
8. Pralau pli^ ao` ………….
9. Pli^ ao` nu[ khao! mwai# ………………
10. Rau# kara#n ba lai do[ma#? …………….

.

Tamalu# (7)

Mao[kali^ aphaomu phaokhau#

Tamalu# (6) akau# nu thei ba ho[ do[ pramu swi[la#n mwai# Jeshu# do` rau# swi[la#n mwai# pralau. Kanai# pa ka malu# bloncu# tha# mao[kali^ phaomu phaokhau# ari^ akai#.

Bweca phaomu phaokhau#
La# Bweca bao`lan Adam do` E$wa- khein takho`we` co[ ao` mo` akhauca# ka\ ana#nthu[ do` Bweca phaomu phaokhau#. Lu#ka 3:37 akau# tyan yao! do[, “Adam pha# mwai# Bweca.” Mwai# Bweca phaomu phaokhau# akhauca# khao`wai# do` Bweca da. Mwai# thala#ntha# Bweca pra nu[ krau.

Lai- kai# cwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#
Mao[kali^ ao` do[ rau# akau# do` lao`bli Adam do` E$wa-. Mao[kali^ lao`bli pralau manai# do` ka co[ nadei#n Bweca tamangao! do` nadei#n atamangao!. Adam do` E$wa- thama# thagwa la#kai# Bweca tamangao! do` nadei#n he! mao[kali^ tamangao!. Bweca ma-lan yao!, “Co[ mwai# tho^mao[ thei tarao`\ do` co[ rao`\ me` an da tatha- pu#rau[ ao` do[ tatha- kala#n u#. Co[ ba an tho^mao[ u# atha-. An nga# dao! me` ka ba thu[ kai# badi[ bada,” (Kahti 2:16=17). Bla#nme` mao[kali^ tai sau^ tha# tha=u#, “Nathu[ ka ba thu[ kai# badi[ bada me` co[ mwai# nuko#. Mara# me`, an tatha- nu dao! nu mai#phlon kakha# htan, ka thei ta arao`\, co[ rao`\ do` ka htu#htan cwai# Bweca nu, Bweca thei, atai pramu,” (Kahti 3:4=5).

Adam do` E

Pha# mao[kali^
Isare#la bwai ana#n cwai# Bweca phaokhau#. Akhauca# bei# ana#nthu[ mangao! a\ do` Jeshu# khein tai, “Nathau[ nu nathu[ ao`pica#lan do[ nathu[ pha# mao[kali^. Nathu[ ma cu# cwai# atabatha\. Mao[kali^ nu ca\htan la#ri[ me` ma thu[ kai# pralau. Ana#n co[ ao` do` tamwai# taco[n (Li Ca#nsu[) akhauca# co[ ao`cei- ao`klo^n do[ tamwai# taco[n akau#. Bei# amangao! talao`bli khein amangao! cwai# la# ari[. Ao` do[ talao`bli akau#. Mwai# thala#ntha# talao`bli apha#,” (Yoha 8:44).

Isare#la pralau do[ Bweca nirau thala#n me` mwai# mao[kali^ phaokhau# nu, pa do[ amwai# pramao[ karau mwai# mao[kali^ phaokhau# me` kala#n tai co[ ao`. Pratadao^phao Yoha tai thala#n, “Pralau hankhau phao lao# pu#pra ao` do[ mao[kali^ cudei#n kau# me` pa thei,” (1 Yoha 5:19). Co[ ao`pica#lan cwai# Bweca phaokhau#. Pra pu#pra batha\ ana#nthu[ ta=ao`pica#lan mo[nnu^. Tai do` tarao!ri^ ta=ao`pica#lan mo[nnu^ htao[ ma ta=ao`pica#lan apwe!. Bla#nme` pralau u# co[ ao`pica#lan cwai# Bweca phaomu phaokhau# do` ao`pica#lan cwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#. Akhauca# co[ mwai# tarao!ri^, mwai# tarao!kai#. Li Ca#nsu[ akau# tai, “Pra yu[ ana#n, pra yu[ Bweca lao# pu#pra manu[ akhwai- manai# do` kahtu# Bweca aphaokhau#,” (Yoha 1:12). Ba yu[ na#n do[ amwai# Jesu# me` nu[ ba khwai- manai# kahtu# Bweca phaokhau#. Pra yu[ Jeshu# htao[ ao`pica#lan me` co[ ao` lapra# lapra nuko#. Akhauca# ri[do` yu[ Bweca me` htu# ri[ ho!pa# phaomu phaokhau#. Mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#. Phu# gwai# o[, na mwai# mao[kali^ phaokhau# me` na yu[ da lo! ya#?

Pha#thao^ mao[kali^
Pra co[ mwai# pha# do[ a=ao`pica#lan nu ka\ do` pha#thao^. Mao[kali^ mwai# pra lao# pu#pra apha#. Bla#nme` mao[kali^ nu a=ao`pica#lan pra co[ mwai# do` ba ka\ na#n pha# nu me` amwai# pha#thao^ akhauca# ne`. Nathu[ thei nathu[ pha#thao^ ho[. Pha#thao^ nu a#laki co[ ao` do[ ma# aphaomu phaokhau# kakhau nuko#. Cwai# thanu mao[kali^ me` co[ rao` do[ pralau kakhau nuko#. Cwai# tharao! pha#thao^ nu ba tharao! mao[kali^. Cwai# pha#thao^ ma kara#n co[ rao`\ nu mao[kali^ me` co[ rao`\.

Mao[kali^ aphao ayo`n akan
Pralau mwai# mao[kali^ aphaomu phaokhau# akhauca# ao`do` mao[kali^ ayo`n akan.

(1) Mathu[ ngo`n
Jeshu# tai, mao[kali^ nu ca-htan la# ari^ me` aca#n mathu[ pra (Yoha 8:44). Mao[kali^ mathu[ Adam do` E$wa- na#ntha\ co[ka\mo` ao` do[ Ka=i-=na- akau# do` ma thu[ kai# Abela- (Kahti 4:8). Cwai# thanu pralau ma thu[ lapra do` lapra ana#ntha do` ana#nkau#.

(2) Htandido Bweca
La# ari[, mao[kali^ mwai# maokhau lana#n. Bla#nme` ahtandido Bweca do` thayu[ htu# cwai# Bweca akhauca# khan ba taciran. Manu[ myan cwai# mokali^ do` atabao` taba#n mwai# Bweca adidorao`kha (Yesha# 28:12=17, Yerami# 14:12=15).

Cwai# thanu, pralau htandido do` Bweca. Ta=usu^ co[ thalyu^n do` Bweca, tathayu[ nu, htandido do` Bweca. Akhauca# manai# do` ka mapai madwa#n nu, Jeshu# ba khan thu[ na#n do[ thahtwan caya lo`n (1 Kari 5:18).

(3) Taco[n tacwan (baco[mwai#) tamwai# taco[n co[ ao`
Taco[ tacwan co[ ao`do` mo[kali^ (Yoha 8:44). Tamwai# taco[n nu ao` yau[ do[ Bweca ao`. Cwai# thanu pralau me` taco[n tacwan co[ ao`. Bakya#do` tamwai# taco[n me` manai# prapi. Na co[ pau. Co[ka\mo` co[ thayu[ na#n.

(4) Ao` do` talao`bli
Mao[kali^ nu ao` do` talao`bli do` mwai# thala#n talao`bli apha# (Yoha 8:44). Cwai# thanu, pralau ao` do` talao`bli do` batha\ talao`bli. Co[ napau nathei tamwai# taco[n bla#nme` co[ lo thwan tanilao` do` nilao` ca#n. Batha\ tanilao` akhauca# dao^lao[ do[ amwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#. Phu# gwai# o[, na nilao` lakhan ya#? Mwai# nilao` nu, na mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#. Tathanga# u#kau# mwai# yau[ tanilao` yau[. Mangao! tathanga# khein thanga# lao#thau lao#tha\ me` mwai# tanilao` aphaomu phaokhau# akhauca# ne`.

(5) Batha\ hankhau
Bweca bao`lan hankhau do` phi^lan do[ Adam cudei#n kau# (Kahti 1:28). Bla#nme` Adam phi^lan mao[kali^ do` htu#htan mao[kali^ apra (Lu#ka 4:6). Akhauca# apai hankhau (Yoha 14:30). Pralau batha\ hankhau do[ mao[kali^ pai. Mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau# akhauca# batha\ pha# atadauya#n.

(6) Ma takho`we`
“Mao[kali^ mwai# pra ma tako`we` ca-htan la# ari[ akhauca# pra lapra pra ma tako`we`. Ana#n bakya#do` mao[kali^” (1Yako 3:8). Do[ hankhau pra co[ ma takho`we` co[ ao` lapra# lapra. Akhauca# pralau bakya# do` mao[kali^ me` ao`lao[ rao`\.

Mao[kali^ takadwan
Mao[kali^ mwai# Bweca adido`ro`kha. Akhauca# mao[kali^ ana#nkhu[ Bweca bao`lan yao! nga#nrai#. Bweca tai# mao[kali^, “Na na#nkhu[ khi# ka sukai# mi^ do[ na kaco^n” (Yezakye 28:18). Jeshu# tai# tha#, “Mi^ thaplu#thakha# bao`la#n yao! do[ pralau do` apratadao^phao ana#nkhu” (Mathe! 25:41). Mo[nnu^ kadwan khein, “Ka bwailan mao[kali^ do[ taphaotayu^ ahai# do` pahwi[ lao`bli ao` kala#n, ka-n do` mi^ akau# do` ana#nthu[ ka khan ba tasa#rai dau dau yao! yao! mo[nca#ca# mo[nna tao[ hankhau lacau# htao[ lacau#” (Dao^lao[ 20:10).

Bakya#do` Li Ca#nsu[ u#lao[ do[ akhau nu tai ba do[ mao[kali^ atakadwan mwai# nga#nrai#. Na thala#ntha# nabakya# do` mao[kali^ akhauca# na ba lai tao[ do[ nga#nrai#. Akhauca# ba kwansao[ khlai do[ apao[blu# nga#nrai#.

Tamalu# (7) tahtulwai#
1. La# tabao`lan kahti ha# Adam do` E$wa- mwai# ho!pa# phaomu phaokhau#? …………….
2. Adam do` E$wa- nu ca-htan ba# nadei#n mao[kali^ tamangao!, htu#htan ho!pa# phaomu phaokhau#? ……………..
3. Jeshu# tai Isare!la phao do` ho!pa# phaomu phaokhau#? ………………..
4. Pralau ao`pica# lao khein amwai# ho!pra# phaomu phaokhau#? …………..
5. Pra pu#pra apha#thao^ mwai# ho!pa#? …………….
6. Pralau mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau# akhauca# htau#htan ho!pra# adido`ro`kha? ………….
7. Mao[kali^ aphaomu mwai# co[ mwai# nu thei da do` tara# akhauca#? ………
8. Phu# gwai# o[, na nilao` lablan blan ya#? …………..
9. Pra batha\ hankhau mwai# ho!pa# phaomu phaokhau#? ………..
10. Mao[kali^ atakadwan mwai# tara#? ………….

.

Tamalu# (8)

Taphao tayu^ do` thu^

Tamalu# (7) akau# nu, pralau mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau# me` ba thei ho[. Mwai# mao[kali^ phao akhauca# ayo`n akan mwai# cwai# mao[kali^. Nao`dwa#n ka ba lai do[ nga#nrai# kau# blondo` mao[kali^. Pa ka malu# lei# do[ pralau aswi[la#n nu mwai# taphao tayu^ do` thu^ do[ Bweca langa#.

Mwai# taphao tayu^
Pralau nithu^ dau tao! ana#n bla#nme` do[ Bweca langa# me` co[ mwai# pra, mwai# yau[ taphao tayu^. Tamalu# (3) akau#, pa thei ho[ do[ pralau nu mwai# ao`do` na#nkhau#, na#ntha\ do` tha\ lao# thyu[n rau[ me` mwai# pralau do[ Bweca langa#. Bla#nme` na#nkhau# do` na#ntha\ mwai# ao` myu[n yau[ nu[ rau[ me` mwai# yau[ taphao tayu^. Akhauca# pratyan li tatheikhau theinga# tai, “Ywa#n ywa#n me` khi# co[ mwai# pralau. Mwai# yau[ taphao tayu^. Co[ bwai# do` pralau atatheikhau theinga#” (Ca#nplan 30:2).

Mwai# htwi^
“Htwi^ ca#n an tao! ana#n taprao`” (1 Peta 2:22). Cwai# thanu pralau ca#n ma tha# takho`we` do[ ata aco[ ma pe`.

Mwai# htao`
“Htao` me` ca#nbla#n ana#n htao[ niklau# tha# ana#n do` ha#nba=i” (2 Peta 2:22). Cwai# htao` batha\ hanba=i nu pralau batha\ ta co[ rao`\, takara#n lahan. Hwi[ kai# tama co[ rao`\ do` ma# tha#. Akhauca# pralau nai# htao`.

Pralau do` taphao tayu^ tathalyu^n lahan

(1) Tau[ do[ tacikai# cibya. “Ta ao`lau# me` pra tatheinga# ca#n thu[ kai#. Cwai# thanu pra hai# do` pra nai# taphao tayu^ ka thu[ kai# do` bwai# kai# atadauya#n laha#n do[ ngo`n karu ao`” (Dahto`n 49:10). Cwai# taphao tayu^ thu[ kai# do` cakai# cabya nu pralau thala#ntha# ka thu[ kai# do` ka tau[ do[ tacakai# cabya.

(2) Pralau nu cwai# atatheinga# me` mwai# cwai# taphao tayu^ (Yerami# 51:17). Pralau nithu^ tao! ana#n do[ atatheinga# dau bla#nme` do[ Bweca langa# me` mwai# yau[ taphao tayu^ atatheinga#. Taphao tayu^ nithu^ yau[ sa=an sa=ao` ari^kai# cwai# thanu pralau nithu^ yau[ sa=an sa=ao! ari^kai#. Taphao tayu^ me` rao`\ nga# cwai# thanu pralau me` rao`\ nga#.

(3) Taphao tayu^ co[ thaba# Bweca. An sa khein co[ dihto`nhtan Bweca. Co[ thei abweca do[ abao`lan na#n. Cwai# thanu pralau co[ thei pra bao` lan na#n. Co[ thaba# Bweca, co[ dahto`nhtan Bweca. Ba thaba# me` co[ thaba# klan thau klan tha\. Tha\ me`` yu^ do` Bweca (Mathe! 15:7=9).

Babulo cahwa Nabukane#za me` Bweca bwai htanlu[ na#n bla#nme` bwai dau tao! na#n, bwai htan lu[ tha\ akhauca# Bweca dao^ htu#htan na#n cwai# taphao tayu^ tha\ do` ba ao` cwai# taphao tayu^ nwai# nein. Nwai# nein bwai# khein adahto`nhtan ceinblan Bweca do` htu#htan cwai# pralau atha\ akhauca# do` Bweca dao^ cei-klao^ ceinblan abao` amao[ (Dani 4:28=37). Bweca dao^ htu#htan thanu mara# me` pralau thalyu^n do` taphao tayu^ bla#nme` mwai# thaba# Bweca nu kahtu# htan pralau.

Mwai# thu^
Pralau mwai# cwai# taphao tayu^ co[ka\mo` do[ Bweca langa# mwai# thu^ nu pa thei ba do[ Li Ca#nsu[ tatyan akau#. Li Ca#nsu[ tai, “Akhauca# do[ Bweca langa# pralau ka nu[ ba tarao`\ri^ tha#ma#? Pra do[ pramu phaoca# nu ka ca#nsu[ da tha#ma#? La# atakha# co[ ao`. Sa me` co[ bau# do[ alanga#. Co[ka\mo` pra do[ amwai# yai#cikro!n, pra do[ amwai# thu^ nu tai ka da tha#ma#” (Yoba 25:4=6).

Yai#cikro!n
Pra mwai# yai#cikro!n do[ Bweca langa#. Pra do` yai#cikro!n atathalyu^n mwai# =
(1) Kala#n cipri = Cwai# yaicikro!n mwai# ta ciprei nu pra mwai# tacipri do[ Bweca langa#. Yai#cikro!n mwai# lai do[ na ao` do tai cwai#do` ka=an ana#n, ka dao^ ana#n baco[mwai# ka phi^lan ana#n tai me` na ka phi ya#. Cwai# thanu pra do[ kala#n cipri ata phi^lan tha\ do[ Bweca nu Bweca co[ thayu[ phi nuko#.
(2) Batha\ hankhau = Cwai# yai#cikro!n batha\ hankhau do` an hankhau nu pralau batha\ hankhau khlo[ndo` mo`khau.
(3) Ao` yau[ han = Cwai# yai#cikro!n phu# kau# ao` yau[ han nu pralau tha\ kau# thala#ntha\ ao` yau[ hankhau tanithu^ yau[.
(4) Ao` do[ han akau# = Cwai# yai#cikro!n ao` do[ han kau# nu pralau batha\ ao` yau[ do[ hankhau atadauya#n akau#.
(5) Co[ pi# lapra# lapra = Cwai# yai#cikro!n co[ pi# lapra# lapra nu pralau co[ pi# mao[kali^, takho`we`, tasa#, tathu[.

Thu^
Thu^ me` thayu[ tai lao. Lao do` pralau atathalyu^n lahan mwai# =
(1) Lao mwai# ta cipri kala#n.
(2) Lao batha\ tanyu^nthao[. Cwai# thanu pralau batha\ ta co[ rao`\, takho`we`.
(3) Lao ao` ba# kala#n kara#n. Cwai# thanu pralau batha\ ao` ba# kala#n kara#n do` kala#n bwai#do` takho`we`. Co[ batha\ ao` ba# kala#n mangao! Bweca ari^=akai#.
(4) Tacipri ao` bwai# do[ lao akau#. Cwai# thanu pralau tha\ me` mwai# tacipri.

Akhauca# pu# gwai# o[, na na#n mwai# htau# nu, na mwai# yai#cikro!n ahtau#, lao ahtau#. Na mwai# bwan nu, na mwai# yai#cikro!n bwan, lao bwan. Na mwai# cai# nu, na mwai# yai#cikro!n cai#, lao cai#. Yai#cikro!n do` lao me` co[ htu#kyo# do[ ngo`n ana#nkhu[. Cwai# thanu pralau co[ htu#kyu# do[ Bweca ana#nkhu[. Bla#nme` pralau co[ thei tao! ana#npica ari^=akai# akhauca# phi^ lan tha\ do[ Bweca ao` manai# ka nu[ ba Bweca tabatha\.

Tamalu# (8) atahtulwai#
1. Pra a=ao` yau[ na#nkau# do` na#ntha\ nu mwai# pralau ya# taphao tayu^ ya#?
2. Cwai# htwi^ an ceinblan aprao@ nu pralau ca#n ma tara#?
3. Cwai# htao` batha\ hanba=i nu pralau batha\ tara#?
4. Li tatheinga# 30:2 akau#, pra tyan li tatheinga# tai do[ ana#n co[ ao` do` tara# tatheinga#? ………………
5. Taphao tayu^ thaba# Bweca ya#? ……………….
6. Cahwa Nabukane#za dihto`nhtan ho!pa# akhauca# ma nau[ ceinblan pralau atha\? …………
7. Ta do[ yaicikro!n batha\ mwai# tara#? …………..
8. Yai#cikro!n do` pralau akau# ao` yau[ tara#? ……………..
9. Lao do` pralau atathalyu^n mwai# tara#? ……………….
10. Na mwai# yai#cikro!n do` lao do[ Bweca langa# me` na ao[lan lo` ya#? ………………

.

Tamalu# (9)

Pramu co[ rao`\ (phri#mao[) anihtakhau

Tamalu# (8) akau# pa thei ba ho[ do[ Bweca langa# me` pralau mwai# yau[ taphao tayu^ do` thu^. Kanai# pa ka malu# tha# do[ Bweca langa# pralau ao` do` pramu co[ rao`\ (phri#mao[) ari^kai# pe`.

Batha\ yau[ Bweca
Bweca ma-lan Isare#la phao cwai#do` ka batha\ yau[ Bweca. Li Thaba# akau# ma-lan yao!, “Batha\ na Bweca lao# thau lao# tha\ do` na tada taca#n lao# la#n nuka.” Batha\ lao# thau lao# tha\ me`, mwai# batha\ ngo`nkhlai lao# thau lao# tha\ me` co[ ao` pe` ngo`n karu lapra# lapra pe`. Cwai# thanu Bweca thayu[ do[ Isare#la phao ka batha\ Bweca.

Bweca apramu
Na ka nithu^ Bweca apramu ao` ya# do` na ka thaphru^ thakhyao@. Bla#nme` Isare#la phao do` Yu#da phao mwai# Bweca apharamu. “Pra do[ abao`lan na lapra mwai# na gwa. A myan mwai# maokhau lao#lan abweca, Tadau bweca” (Yesha 54:5). Hoshe# 2:16 akau# tai, “Bweca tai ba#nu akhein ka co[ ba ka\ khi# do` Bweca, na ba ka\ khi# do` gwa.” Yerami# 3:20 akau# Bweca tai, “Oh, manai# Isare#la ama# la#kai# agwa nu, nathu[ la#kai# ho[ khi#.” Akhauca# Bweca apramu mwai# Isare#la phao.

Batha\ agwa
Bweca batha\ dau agwa, Isare#la phao. Yesha#ya 54:10 akau# Bweca tai, “So`n dau ka thwai kai# do` so`n phao ka kikhyao^ bla#nme` khi# tabatha\ ka co[ thwai kai# do[ na ao`.” Thaba# 7:7 akau# tai, “Co[ mwai# do[ na ao` a khlo[n do` pramyo# karu akhauca# Bweca nirau na do` batha\ na nuko#. Bweca batha\ na akhauca#, Bweca batha\ do` nirau htan, ka\ swai# htan na.” Thaba# 23:5 tai tha#, “Bla#nme` na Bweca, Tadau Bweca nu co[ nadei#n Balan atamangao!. Batha\ na akhauca# nilai tarao!kai# manai# kahtu#htan tarao`\ri^.”

Ma pramu co[ rao`\ (phri#mao[)
Bweca batha\ dau Isare#la phao. Akhauca# dao^ pao[blu Isare#la phao do[ cwan akala#n do` thaulai ana#nthu[ do[ nu#su[ do` hwaisu[ htwi- akala#n do` rao`\ri^ ana#nthu[. Cwai# Bweca batha\ dau Isare#la phao nu, Bweca thayu[ do[ ana#nthu[ ka batha\ ceinblan na#n lao# thau lao# tha\. Bla#nme` Isare#la phao batha\ tayo`n takan khlo[n do` Bweca do` thaba# htan.

Do[ Bweca langa# thaba# htan tayo`n takan mwai# ma ta co[ rao`\ (phri#) do` tayo`n takan. Mara# tai me` batha\ tayo`n takan khlo[n do` Bweca. Akhauca# do[ Yerami# 3:1=3 akau# Bweca tai, “Pramu abwai kai# gwa htau[ swai#, htu# ngo`n ma# lapra mwai# ceinblan do[ agwa ari[ a=ao` me` kao^ phi ceinblan na#n ya#? Su[ka#n ama thanu me` htu#htan su[ka#n kara#n tai bla#nme` na bwai a, kama\ a do` ngo`nkhlai me` ceinblan do[ khi# ao` ka, Bweca tai. U$htan kala#n htanlu# do` kwan kala#n co[ ao` blondo` gwa ka. Cwai# Ara phao ao`pao[ ba# no[n kau# nu na ao` pao[ do[ khlao lo`n manai# ka ma ta co[ rao`\ (phri#), ka ma ta co[ rao`\ htao[ dao^ kara#n su[ka#n hao[. Ka#n co[ swai tao[ nao` ka#nswai khein bla#nme` nathu[ ao` do` pramu co[ rao`\ (phri#) do` la#kai# tathara.”

Pramu do[ agwa bwai kai# na#n me` mwai# Isare#la phao. Gwa ari[ lapra mwai# Bweca. Ngo`n karu ama# me` mwai# tayo`n takan. Mara# me` ana#nthu[ la#kai# Bweca do` ma takara#n do` tayo`n takan. Isare#la phao ngo`nkhlai a#pra mwai# thala#ntha# tayo`n takan. Kala#n htanlu[ mwai# so`n khau. Ana#nthu[ bwaihtan tayo`n takan do[ so`n khau do` thaba# htan na#n. Bweca phi^ ana#nthu[ dan do` co[ dao^ swai ka#n blanme` ana#nthu[ thaba# lei# mo` tayo`n takan. Akhauca# Bweca langa# ana#nthu[ mwai# pramu co[ rao`\ (phri#). Ana#nthu[ nihtakhau mwai# pramu co[ rao`\ (phri#) nihtakhau.

Dao^ phi pramu co[ rao`\ (phri#)
Isare#la phao mwai pramu co[ rao`\ (phri#) akhauca# Bweca tai pahwi[ Hoshe#, “Lai do` phi pramu co[ rao`\ (phri#) do` aphaomu phaokhau# do[ a=ao`pica#lan sao^ ka. Mara# me` su[ka#n phao pu#pra la#kai# Bweca do` ma takho`we` ablan blan. Cwai# Bweca tai nu pahwi[ Hoshe# lai do` phi Dibalei aphaomu Go!ma” (Hoshe# 1:1=3).

Hoshe# mwai# Bweca pahwi[. Bweca apramataphao ba ca#nsu[. Co[ kao^ phi pramu co[ rao`\. Kanai# khein prama Bweca tama lapra mwai# phi pramu co[ rao`\ me` na ka napau na#n ya#? Na ka nadei#n atasailan rwai#lan ya#? Bla#nme` Bweca tha\ sa# dau akhauca# dao^ phi Hoshe# do` pramu co[ rao`\. Isare#la phao thala#ntha# mwai# cwai# Dibalei phaomu, pramu co[ rao`\ Go!ma.

Gwa bwai kai#
Isare#la phao la#kai# Bweca. Akhauca# tai do` pramu do[ agwa bwai kai# na#n (Yerami 3:1). Bweca ka\ ceinblan Isare#la phao bla#nme` ana#nthu[ co[ ceinblan. Akhauca# cahwa So`lamo aphaokhau# cahwa Yo!bo`n cudei#n kau# nu, Bweca dao^ lapha khai# su[ka#n nu[ khao!. Bahtu# pa\ me` ka\ do` Isare#la ka#n, balan pa\ me` ka\ do` Yu#da ka#n. Bweca ka\ Isare#la do` gwai#, Yu#da do` pu#. Isare#la phao ma ta co[ rao`\ (phri#) akhauca# Bweca la#kai# na#n bla#nme` apu# Yu#da co[ tao`na#n ari^ akai# nu Bweca tai tha=u#, “Tama do[ pra kara#n Isare#la phao ma nu na ulao[ ho[ ya#? Htan do[ so`n htanlu[ pu#ma akhau, ao` ba# tho^nmao[ thathyu[n pu#ma# ala# do` ma ta kara#n (phri#). Ana#n ma takara# lao#lan htao[ ceinblan do[ khi# ao` ka khi# tai me` co[ ceinblan. Ana#n pu# do[ ama takama\, pu# Yuda u do` ulao[ he!. Pra co[ co[ncwan Isare#la lapra ma tama co[ rao`\ do` makama\ khi# akhauca# khi# la#kai# na#n do` phi^ na#n li capra bla#nme` apu# co[ co[ncwan Yu#da co[ tharo!n do` ma lei# mo` tama co[ rao`\ (phri#). Ana#n ma tako`we` dau do` Makara#n su[ka#n htao[ makama\ do` lao#, tho^nklao[. Takho`we` ao` cwai#nga# bla#nme` pu# co[ co[nswan Yu#da co[ ceinblan do[ khi# ao` lao# thau lao# tha#. Ma klan cwai# cein ywa#n yau[” (Yerami# 3:6=10).

Taciran
Bweca nu lacau# ba lacau# phi^ Isare#la phao dan arau[ rau[ bla#nme` ana#nthu[ co[ to`nna#n. Ma lei# takama\, thaba# lei# tayo`n takan, bweca karu. Akhauca# no`dwa#n Bweca ka philan Isare#la phao do[ Ashuri phao cudei#n kau# (1 Syamo 17), ka phi^lan Yu#da phao do[ Babulo acudei#n kau# (1 Syamo 24=25) do` dao^ htu# cwan. Nao`dwa#n ana#nthu[ co[ ao` ba do` acahwa do` su[ka#n karu pai na#n, ba swai# do[ su[ka#n karu do` ngo`n karu manu[ macei- na#n do` mathu[ na#n tao[ kanai#. Bweca batha\ dau Isare#la phao do` thayu[ do[ kahtu#htan pramyo# arao`\ laidwan do[ hankhau bla#nme` ana#nthu[ thaba# tayo`n takan akhauca# lacau#pra khanba tathapla# cwai# tami[ma#n co[ rao`\.

Pa ao`
Li Ca#nsu[ athu[ kau#, pra ayau[ Bweca phaokhau# nu ma mwai# Jeshu# ama#. Bla#nme` pa ma tha# takho`we` cwai# Isare#la phao. Dao^ batha\ Bweca lao# thau lao# tha\ bla#nme` co[ batha\ (Mathe! 22:37=39, Maku 12:30=31). Batha\ hankhau khlo[ndo` Bweca. Pra abatha\ hankhau nu co[ batha\ Pha# (1Yako 2:15). Akhauca# pa ma takama\ (phre#) do[ ta do[ pa batha\ khlo[ndo` Bweca. Tha\ thayu[ ngo`n ta do` thaba#htan tayo`n takan (E$phe# 5:5). Thaba#htan phu#ton bweca (Phi 3:19). Akhauca# pa la#kai# Bweca do` ma ta co[ rao`\ cwai# Isare#la phao. Pramu co[ rao`\ (phri#) anihtakhau ao` co[ mwai# ran? Li Ca#nsu[ tai tha=u# “Ana#nthu[ khlai kadwan ba# tacikai# cibya. Ana#nthu[ bweca mwai# ana#nthu[ phu#ton. Ana#nthu[ bwaidau tao! na#n do[ tama tathara# kala#n. Ana#nthu[ batha\ yau[ hankhau atarao tara” (Phi 3:19).

Tamalu# (9) Tahtulwai#
1. Isare#la phao ba batha\ Bweca tha#ma#? ………
2. Bweca apramu (ama#) mwai# ho#pa#? …………….
3. Bweca batha\ Isare#la phao mara#? ………………….
4. Khlo[ndo` Bweca nu Isare#la phao batha\ tara#? …………
5. Lan kama\ do` tayo`n takan nu do[ Bweca langa# mwai# ama tara#? ……………
6. Isare#la phao ao` tara# nihtakhau? ………………
7. Bweca dao^ phi ho#pa# pramu co[ rao`\ (phri#)? ……………….
8. Cahwa Yo!bo`n cudei#n kau#, su[ka#n htu#htan tha#ma#? ……………….
9. Isare#la phao mwai# …………….. acwan, Yu#da phao mwai# ………………. Acwan.
10. Pa me` pa ao`do` pramu co[ rao`\ (phri#) nihtakhau mara#? ……………..

.

Tamalu# (10)

Na#nkau#, tha\, na#ntha\

Bweca bao`lan pralau ana#nkau#, atha\ do` ana#ntha\ (1 The 5:23). Bao`lan lao ha# u# thyu[n rau[ nu rao`\ lao#. Na#ntha\ me` khao`wai# do` Bweca, tha\ me` rao`\. Na#nkau# me` ao`hai ao` bau# do` kala#n thu[ co[ ao`. Bweca u atabao`lan pu#rau[ do` ulao[ do[ arao`\ dau (Kahti 1:30). Bweca tai# pralau mwai# ta arao`\ laidwan akla# la rau[. Akhauca# rao`\ri^ ana#nthu[ (Kahti 1:28). Bla#nme` pralau ma tako`we` khein ana#nkau#, atha\ do` ana#ntha\ cabya- cakai# lao#.

Na#nkau#
Pralau ulao[ do[ na#nkau# nu rao`\. Ao` hai ao` bau#. Bla#nme` Bweca ulao[, “Ba phi^ mo! ana#n dan tha#ma#? Ba thwan pao` mo! tha#ma#? Khauklao me` ao` lai# lai# tasa#. Tha\phlon me` khau=a# co[ ao`. Ca\ htan la# khandei#n tau[ khaulao me` ta=ao`hai ao`bau# co[ ao`. Ao` yau[ tasa# kei#n, tasa# yao@ do` tasa# kara#n” (Yesha 1:5=6).

Bweca thwan pao` Isare#la phao ablan blan bla#nme` na- co[ pau. Phi^ dan me` co[ cikli. Thwan pao` tha#ma# tha#ma# me` co[ tao`na#n. Ana#nthu[ na#nkau# nu ao` lai# lai# tasa# akhauca# do[ Bweca langa# nu ta=ao`hai ao`bau# co[ ao`. Tasa# sa# pu# khein. Mwai# pra do[ ao` do` tasa#.

Tyan tha#, “Tha\htan akhauca# khi# ya\ co[ ao`hai. Takho`we` akhauca# khi# swi^ akau# co[ phwi[ co[ yau#. Takho`we` khi# ma lahan ma bu^ khi# khauklao akhauca# thayu^n do` tayao` htao^ do` khi# yao` co[ pi#. Khi# mwai# pra hai# akhauca# khi# tasa# lahan nyu^ntho[n do` rai# dau. Khi# tasa# karai# dau akhauca# khi# sanlan tha\, thao` hwa#ncein ya# lanu[ lamo[n do` b alai ta. Khi# katai# nu tasa# akau# ao` do` khi# ya me` co[ hai co[ bau#. Khi# khau=a# co[ ao`, khi# tha\ thapla# do` tha\ thahwa akhauca# ba kakri[,” (Hto`n 38:3=8).

Pra tyan Li Dahto`nhtan tai, pralau ta=ulao[ akau# tasa# nu co[ mwai# tasa# karai#. Bweca ta=ulao[ akau# tasa# mwai# tasa# karai#. Sa# thapra# dau me mwai# Bweca tha\htan do` mwai# do[ pralau takara#n akhauca# ne`. Cwai# thanu, Bweca langa# me` khi# mwai# pra co[ ao`hai ao`bau# thapra# dau.

Tha\
Pralau nithu^ tao` ana#n do[ atha\ rao`\. Nithu^ do[ apao[ atha\ pi#. Tai do[ ana#nthu[ me` tha\ rao`\, tha\ co[ kein cwai# ngo`n karu. Bla#nme` Li Ca#nsu[ tatyan akau# thei ba do[ ana#nthu[ tha\ co[ rao`\ laki# laki.

Takho`we` akahti mwai# tha\
Bweca bao`lan maokhau lana#n akhau (Lucifa) cwai# ta arao`\. Dahto`nhtan na#n (Yerami# 28:12=17). Bla#nme` athayu[ htu#htan Bweca do[ atha\ kau# (Yesha# 14:12=15). Akhauca# Bweca ka lanklao# kai# na#n. Ca\htan ba#nu ana#n htu#htan Bweca adido`ro`kha do[ amwai# mao[kali^. Lucifa tha\ kara#n htan do` cabya htan. Licifa tha\ kau# takho`we` ao`htan he!.

Lai tau[ do[ pralau tha\ kau#
Adam do` E$wa tha\ nu, la# Bweca bao` akahti ha# mwai# ta arao`\. Bla#nme` mao[kali^ nilao` ana#nthu[ do[ mwai# an tatha\ ao` ba# thei ta=arao`\ co[ rao`\ amao[ lo`n me` kahtu# cwai# Bweca. Adam do` E$wa- thayu[ mwai# cwai# Bweca do[ atha\ akau#. Akhauca# ana#nthu[ an tatha\ ba# thei tarao`\ co[ rao`\ amao[ lo`n. Ana#nthu[ tha\ cikai# cibya lao# ho[. Pra do[ ana#nthu[ ao` pica#lan lao# pu#pra atha\ me` cikai# cibya#.

Kara#n kata# thaya#n
“Bweca thei do[ hankhau nu pralau takho`we ao` a, ana#nthu[ tha\ atanithu^ lao#la#n me` kara#n thaya#n khein Bweca pa#nya# lancein atha\ do[ abao`lan ba pralau htao[ atha\ kau# kai#” (Kahti 6:5). Bweca ulao[ pralau tha=u# mara#? Bweca ao` do` ta=usu^ co[ rao`\ ya#? Manai# kanapau nu, ba tai do` tanitu^. Pra pai ta ka usu^ thaya#n prahtandido na#n manai# pra kara#n. Pra htandido do[ atha\ rao`\ do` prahtandido do[ atha\ co[ rao`\ nu thalyu^n cu# do[ pra pai ta langa#. Co[ mwai# do[ ana#nthu[ tama# akhauca# nu kau#. Mwai# do[ aco[ ao` do[ pra pai ta kala#, htandido na#n akhauca# usu^ tha=nu.

Cwai# thanu pralau co[ ao` do[ Bweca tapai kala#, pai tao! na#n, ao[lan mao[kali^ do[ amwai# Bweca dido`ro`kha akhauca# htu#htan Bweca dido`ro`kha. Li Ca#nsu[ akau#, “Mwai# mwai# dido`ro`kha bla#nme` mwai# do[ Bweca phaokhau khan thu[ akhauca# pa nu[ ba takyu# do[ takhao`wai# Bweca me`” (Ro#me 5:10). Pralau mwai# Bweca dido`ro`kha, pra htandido. Bweca co[ ulao[ rao`\ ana#n dido`ro`\kha.

Pra pai ta ana#nkhu[ manai# ka usu^ dido`ro`kha arao`\ me` ba nu[ ceinblan do[ takha# akau#. Cwai# thanu do[ Bweca langa# manai# ka htu# ceinblan lan arao`\ nu ba khan lacu# na#n. Ta ma rao`\ cwai#ma# cwai#ma# me` co[ mwai# da pra arao`\ mara# me` pa mwai# ho[ Bweca dido`ro`kha.

Cikai# cibya# ho[
“Tha\ me` kei khlo[n do` takaru lao# pu#rau[, cikai# cibya# ho[. Ho#pa# thei da tha\ atanithu^?” (Yerami# 17:9). Bweca langa# me` tha\ mwai# takara#n lamyan. Kara#n laidwan akhauca# tarao`\ co[ ao` larau[ larau[ pe`. Ta cikai# cibya# me` icu^ co[ da ko#. Ba hwi[ kai# yau[ pe`. Cwai# thanu tha\ mwai# cikai# cibya# me` ma ceinblan rao`\ co[ da ko#. Ba hwi[ kai# yau[ pe`.

Htan yau[ ta co[ rao`\
“Nathu[ khakrao` nai# cwai# lu#khau do[ amo!n yao!” (Ro#me 3:13). Mwai# mo!n lu#khau me` ka nyu^n ba yau[ tanyu^n kara#n. Cwai# thanu kakrao@ mwai# tha\phlon akha#da#n akhauca# tha\ mwai# co[ rao`\ nu ta co[ rao`\ lahan kahtan ba# khakrao` akau#.

Jeshu# tai, “Ta ao` do[ kao! kau# htan lahan mwai# ta ao` do[ tha\ kau# htan akhauca# ma kara#n pralau da. Ta nithu^ co[ rao`\, ta ma thu[ pra, lan kama\ ngo`n ama#, lan kama\ do` pramu balao`, hu ngo`n tarau tara, kha#ntha\ co[ mwai# co[ co[n, tai kara#n ngo`n karu lahan ao` do[ tha\ kau# htan do` ma kara#n pralau” (Mathe! 15:18=19).

Takho`we` lao#la#n me` na#nkau# ma bla#nme` pra dao^ ma na#n mwai# tha\. Tha\ mwai# rao`\ me` na#nkhau# cudu cudei#n ka ma yau[ ta arao`\. Akhauca#, “Khi# mwai# Bweca do[ u yau[ pralau tha\” (Yerami# 11:20, 17:10, Hto`n 7:9, 1 Cahwa\ 16:7). Bweca u pralau tha\ khein thei do[ pralau tha\ co[ rao`\ laki# laki.

Sao` nai# lao#
“Khi# ka phi^ tha\ athu[. Ka sau nau[ tha\ atanithu^ athu[. Ka phi htan kai# lao# tha\ do[ nathu[ na#n akau# do` ka phi^ ya atha\,” (Yesha# 36:26). Pralau ma ywa#n manai# ka nilai atha\. Nithu[ do[ nilai ka da. Bla#nme` Bweca mwai# phi htan kai# lao# atha\ do` sau nu[ ya atha\ me` kada. Pra ma da thanu mwai# yau[ Bweca lapra. Pralau ma co[ da. Phu# gwai# o[, na batha\ cwai# do` Bweca kanilai na tha\ ya#?

Na#ntha\
Bweca bao` la#n taphao tayu^ me` co[ bao` lan pa# na#ntha\ nuko#. Bla#nme` bao`lan pralau khein sau nu[ pa# na#ntha\. Mara# tai me`, pralau ao` do` na#ntha\ ka thabau htan thaba# htan do` ka khao` wai# do` Bweca. Pra do[ na#ntha\ ao` pu#pra ba thaba# htan Bweca. Maokhau lana#n me` mwai# na#ntha\ akhauca# thaba# htan Bweca. Pralau pu#pra ao`do` na#ntha\ akhauca# ba thaba#htan Bweca. Akhauca# pra do[ a=ao` do` na#ntha\ mwai# co[ thaba# than Bweca mwai# taphao tayu^.

Na#ntha\ thu[ kai#
Kahti ha# Adam do` E$wa- khao`wai# da do` Bweca. Na#ntha\ me` mangao! do` Bweca. Bla#nme` takho`we` akhauca# ba ao` dico^n do` Bweca. Bweca tha\ do` pralau na#ntha\ khao`wai# co[ da pe` akhauca# na#ntha\ thu[ kai#. Na#ntha\ thu[ kai# me` co[ thalyu^n do` na#nkau# thu[ kai#. Na#nkau# bathu[ me` tha\ takhanca# co[ ao` pe`. Bla#nme` na#ntha\ mwai# thu[ ta khan ba ao` mo!. Na#ntha\ takhanca# mwai# co[ ao` me` nga#nrai# tasa#rai nu co[ khanca# ba. Na#ntha\ thu[ kai# me` mwai# ta=ao`co^n do` Bweca akhauca# co[ napau nathei pe` Bweca tabatha\ pe`.

Tha\ thayu[ Bweca
Pralau na#ntha\ me` tha\ thagwi[ blan Bweca. “Manai# cho tha\ tayu[ su[lao! do[ ahtwi^ nu khi# na#ntha\ tayu[, thagwi[ Bweca. Khi# na#nkau# tha\ thayu[ Bweca do[ amwai# athamyu[n. Khi# kalai tao[ do[ Bweca ao` do` dao^lao[ khi# maiphlon ba#ma# kha# pe`?” (Hto`n 42:1=5).

Ka#nkau# dau khein do[ no[n kau# su[lao! thu^ kai#, su[ co[ ao` pe`. Ao` yau[ lao! pe`. Ba#nu khein cho lahan thagwi[ ao! dau su[ akhauca# co[ bwaitha\ pe` dido`ro`kha pe`. Lai do[ su[lao! cwai# do` ka ao! ba su[. Cwai# thanu, pralau na#ntha\ nu thagwi[ dau Bweca. Pralau na#ntha\ thagwi[ dau Bweca akhauca# aphyu^n laidwan tha\ nu ao` cao^ co[ da pe`. Manai# tha\ ka ao` cao^ nu kwan sao[ thi, tathu^ myu^n, tapyo` kala#n, pwe!, rwa#n, pramu, prakhau#, taklan tapya, su[ka#n ari^akai#, takhao` tawai#, pramyo# ari^ akai#, tatheikhau theinga#, taphi^ tama, tathayu[ ma larau[ rau[. Bla#nme` ta u# lao#la#n nu manai# do` ao! Catha su[ do` thagwi[ khlo[n mo` su[. Phi^ tatha\ taya co[ da. Aywa#n ywa#n, na#nkau# ba ao` tapai tadwa#n me` tha\ ao` tapai tadwa#n da.

Akhauca# na do` pra pu#pra ana#nkau# thagwi[ Bweca. Phu# gwai# o[, na na#nkau# mwai# ulao[ Bweca me` na na#nkau# a ao` do` tatha taya do` kanu[ ba tamyu[n thaplu# thakha#. Bla#nme` ari[dau lamyan, na akhwai ao` do[ ka ulao[ Bweca bei# na na#nkau# ao` myu[n khein ne`. Na na#nkau# mwai# thu[ kai# ho[ me` akhein talu# kai# ho[. Akhauca# ri[do` na thu[ kai# nu, na na#nkau# ba ulao[ do` Bweca me` thayu[ tai hyu[n tha=u#.

Tamalu# (10) Tathulwai#
1. Bei# Bweca bao`lan pralau na#nkau#, tha\ do` na#ntha\ khein mwai# cwai# tha#ma#? …………..
2. Pralau na#nkau# nu nyu^ntho[n do` sa# karai# mara#? ………………..
3. Bweca langa#, na ao`hai ao`bau# lo# ya#? ………………
4. Takho`we` akahti mwai# tara#? ………………..
5. Takho`we` ca\htan do[ ho!pa! ao`? ………………….
6. Pralau tha\ mwai# thaya#n tha#ma#? …………………
7. Tara# ma kara#n pralau? ……………
8. Tha\ do[ asao@ cwai# lao# kala#n nu Bweca phi^ tara# tha\? ……………
9. Na#nkau# thu[ kai# me` mwai# ta ao` dico^n do` ho#pa#? …………..
10. Pralau na#ntha\ thayu[, thagwi[ tara#? …………………..

.

Tamalu# (11)

Tama\lan

Pralau nithu^ manai# ka cein tau[ blan do[ Bweca ao` nu kaba macu# tama\lan. Mara# nithu^ tha=u# me` co[ thei tama\lan atama akhauca# ne`. Bakya#do` tama\lan nu, do[ Li Ca#nsu[ akau# tama\lan li ao` (5) ba. U$ me` mwai#,
(1) Kahti
(2) Swai#htan
(3) Thaba#
(4) Tadao`
(5) Sao@pao@

Tama\lan li (5) ba akau# me` tamalan lao#la#n ao` (613) mwa#n.

Lwi[ klan
Tama\lan u# pa#npha\ da lwi[ klan. U$ lwi[ klan mwai# =
(a) Tama\lan bakya# do` tathabau thaba# (Ceremonial law)
(b) Tama\lan bakya# do` tapai
(c) Tama\lan bakya# do` ta=ao`myu[n
(d) Tama\lan bakya# do` ta=an ta=ao!

Li phi^ do[ Isare#la phao ao`
Tama\lan mwai# Bweca phi^. Li Ca#nsu[ kau#, “Bweca mwai# tama\lan abweca” (Yesha 33:22). Yako tai tha#, “Pra bwailan tama\lan, pra ciran tama\lan ao` yau[ lapra# ho!” (Yako 4:12). Pra u# pra ho! mwai# Bweca.

Bweca phi^ lan yau[ tama\lan do[ Isare#la phao ao`. Bla#nme` pramyo# karu nithu^ do[ tama\lan u# me` bakya# thala#ntha# do` ana#nthu[. Li Ca#nsu[ tai, “Bei# pra mao[ karu co[ thei tama\lan do` macu# tao! tama\lan khein,” (Ro#me 2:14). (Kala# Li Ca#nsu[ akau# bakya#do` tatyan u# me` tyan do[ pramyo# karu me` atama\lan co[ ao`.) Bla#nme` pramao[ (baco[mwai#) pra myo# karu ma ywa#n cwai#do` ka macu# tama\lan. Pramyo# karu co[ bakya# do` tama\lan ari^ akai# me` Po!lu# tai tha=u#, “Ba#nu khein nathu[ co[ thei Jeshu#, co[ nu[ do[ Isare#la phao cayi#n akau#, co[ bakya#do` tama\lan ao`do` ta=ao[lan, tacipao[ co[ ao`, hankhau me` tathwan tapao` co[ ao` me` nithu^ ceinblan ka” (E$phe# 2:12). Akhauca# tama\lan nu co[ bakya#do` pramyo# karu. Bakya# yau[ do` Isare#la phao.

Macu# co[ da
Pralau tai amacu# tama\lan da bla#nme` aywa#n ywa#n, macu# do[ da. Jeshu# tai, “Moshe# phi^ nathu[ tama\lan co[ mwai# ra#n? Nathu[ kla#, pra macu# tama\lan lapra# co[ ao`” (Yoha 7:19). Po!lu tai, “Pra macu# ta=arao`\ co[ ao`, co[ ao` lapra# lapra” (Ro#me 3:12). Akhauca# pra macu# da tama\lan co[ ao` lapra# lapra.

Co[n cwan co[ da
Li Ca#nsu[ tyan ba# kala# u#kau# akhauca# napao da do[ ao`myu[n macu# tama\lan akhauca# tau[ do[ taco[n tacwan co[ da. “Tama\lan dao^ lao[ htan tako`we` thanu akhauca# tama arao`\ nu co[ tau[ da taco[n tacwan do[ Bwdca langa#” (Ro#me 3:20). “Pra nu, tama\lan tama arao`\ akhauca# co[ co[n co[ cwan da” (Gala 2:15). “Tama\lan akhauca# mwai# co[n cwan da tai me` Jeshu# takhan thu[ mwai# takaho!n kaho!n” (Gala 2:21).

Ba tarao!kai#
Pra co[ napau tama\lan lahan tai do` nihtei# do[ mwai# macu# tama\lan nu ka nu[ ba taka\cein ko#cein. Bla#nme` tama\lan dao^ khan pra tarao!kai# me` ana#nthu[ co[ thei. Li Ca#nsu[ tai, “Macu# tama\lan lao#la#n khein, ta larau[ rau[ mwai# kama\ nu, takho`we` ao` manai# ma kama\ tama\lan lao#la#n” (Yako 2:10). Co[ka\mo` tai do[, “Pra do[ akano`n atha\ do` tama\lan nu abakya# do` tarao! kai#. Mara# tai me`, pra aco[ macu# thaya#n tama\lan nu Li Ca#nsu[ tai do[ kanu[ ba tarao! kai#” (Gala 3:10). Akhauca# mwai# macu# tama\lan me` ka ba macu# lao#la#n pu#dao! pu#dao!. Bla#nme` ka macu# thanu me` co[ mwai# ta ayau#. Akhauca# tama\lan dao^ htu#htan tarao! kai# do[ pralau na#nkhu[.

Mathu[ pralau
Pra pu#pra nithu^ do[ tama\lan dao^ thamyu[n htan cein pralau. Bla#nme` tama\lan co[ dao^ ao`myu[n pralau, mathu[ yau[ pralau ari^ akai# nu Po!lu# tai tha=u#, “Tama\lan mwai# co[ ao` takho`we` thu[ kai#. La# ari[ tama\lan co[ ao` mo` akhauca# khi# ao` myu[n. Tama\lan ao` htan khein takho`we` ao`myu[n htan. Khi# me` khi# thu[ kai#. Khi# usu^ do[ tama\lan bakya#do` ta=ao`myu[n me` bakya# thala#ntha# do` tathu[. Takho`we` u# tama\lan akhauca# ma nu[ takhwai do` lao`bli khi# do` mathu[ khi# do[ tama\lan u# akhauca#” (Ro#me` 7:8=11). Atathayu[ tai me` tama\lan akhauca# tako`we` ao`myu[n do` ma thu[ kai# khi#. Akhauca# tama\lan nu ma thamyu[n pralau co[ mwai# ma thu[ yau[.

Takho`we` ka thei ana#nkhu[
Bweca phi^ lan tama\lan do[ aco[ dao^ co[n cwan pra do` phi^ yau[ tarao! kai# do` dao^ thu[ kai# yau[ pralau mara#? Mara# tai me` pralau co[ napau atakho`we` tao!. Nithu^ tao! na#n manai# pra rao`\. Akhauca# cwai# do` ka dao^ lao[ pralau atakho`we` me` phi^ lan tama\lan. Li Ca#nsu[ akau#, “Tama\lan dao^ lao[ takho`we` thanu tai me` ao`myu[n macu# tama\lan akhauca# do[ Bweca langa# lapra# co[ co[n co[ cwan da” (Ro#me` 3:20). Co[ka\mo` “Tama\lan akhauca# khi# thei ba takho`we`. Tha#ma# tai me` co[ thayu[ ngo`n ta ka tama\lan mwai# co[ tai me`, khi# co[ thei tathayu[ ari^akai#” (Ro#me 7:7). Akhauca# tama\lan tama mwai# cwai# do` pralau ka thei atako`we`.

Thau lai do[ Jeshu# ao`
Tama\lan ana#npica phi^ pra taco[ tacwan co[ da. Mwai# kano`n ana#n me` htu#htan tarao! kai# do` tathu[. Bla#nme` manai# kamanu[ taco[n tacwan me` thau lai pra do[ Jeshu# ao`. Li Ca#nsu[ tai, “Manai# pa ka co[n cwan do[ tayu[ akhauca# me` tama\lan thau lai pa do[ Jeshu# ao` do` athau apao[ pa” (Gala 3:24). Akhauca# manai# pa ka yu[ Jeshu# do` ma nu[ taco[n tacwan me` tama\lan mwai# tamaku# larau[. Bla#nme` mwai# kano`n yau[ tama\lan me` ka lai tau[ do[ tathu[.

Tamalu# (11) Tahtulwai#
1. Tyan lan tama\lan li ka. ………………..
2. Ho!pa# phi^ tama\lan? …………………
3. Phi^ ngo`n rau[ karu ya#? ……………….
4. Pra do[ a=ao`myu[n macu# da tama\lan me` ao` lapra pra ya#? …………….
5. Tama\lan akhauca# htu# pra co[n pra cwan da ya#? …………………
6. Macu# tama\lan co[ da me` ka khan ba tara#? ………………………
7. Tama\lan dao^ ao`myu[n ya#? dao^ thu[ ya#? ……………………..
8. Tama\lan dao^ thei tara#? ……………………
9. Tama\lan thau do[ ho!pa# ao`? …………………
10. Yu[ ho!pa# me` htu# da pra co[n cwan? …………………………

.

Tamalu# (12)

Pra ma co[ da

Tamalu# ari[ akau# pa ulao[ ba do[ pralau me` co[ rao`\ dau dau. Amyo# me` co[ rao`\, tama me` co[ rao`\. Akhauca# manai# ka co[ ao` do` tako`we`, kaco[n kacwan do` kalai tau[ do[ Bweca su[ka#n na#nkhu[ pralau ma co[ da. Pa ka malu# phu^ phu^ lei# tari takai# u#.

Bakya#do` takho`we`
Manai# ka co[ ao`do` tako`we` nu, pralau ma co[ da. Li Ca#nsu[ tai “E<thayo!pi- phao me` lai- kai# aya` lon, khi# me` lai- kai# akro!n da ya#? Lai- mwai# da, pra ma takho`we` lai- ka da manai# ka ma tarao`\” (Yerami# 13:23). Pralau co[ ma takho`we` me` ao` co[ da. E<thayo!pi- phao (pra lon) aya\ mwai# bau#, khi# a kro!n mwai# lai- me` pralau co[ ma takho`we` ka da.

Bakya#do` takho`we` angao apri^
Li Ca#nsu[ tai, “Tako`we` angao apri^ mwai# tathu[,” (Ro#me 6:23). Pralau mwai# thu[ do[ takho`we` angao apri^ na#nkhu[ me` ka nu[ da ta=ao`myu[n thplo#n thakha# tha#ma#? Pralau mwai# thu[ do[ takho`we` ana#nkhu[ nu ka lai tau[ do[ nga#nrai#. Akhauca# pralau phi^ takho`we` angao apri^ co[ da.

Bakya#do` taca#nbla#n takho`we`
Pralau maywa#n manai# ka co[ ma htai pe` takho`we`. Bla#nme` ma co[ da. Co[ka\mo` manai# ka ma bla#n takho`we` do[ ama htao[ ana#nkhu[ me` co[ da. Li Ca#nsu[ tai, “Ta do[ ablwaikai# pralau takho`we` mwai# athwi^” (Thaba# 17:11). Tai tha#, “Ba co[ khau# lan thwi^ me` blwai kai# takho`we` co[ da” (Hebri 9:22). Pralau ka ca#nsu[ ana#nkhu[ kala#n khau# lan thwi^ co[ ao`. Bweca co[ thayu[ pe` taphao tayu^ athwi^ pe`. Ba khau# lan ana#npica tao! tathwi^ me` pratako`we` phao athwi^ co[ ca#nsu[. Akhauca# tako`we` kha# co[ ao` ana#nkhu[ pralau ma co[ da.

Bakya#do` tama rao`\
Bweca kha# ka\ rao`\ nu pralau cipao[ tama arao`\. Phi^ tamalau lasu[ co`n la co`n. Sau tamalau, phi^ maku# pra phaosai, phi^ malau do[ tathaba# kyo`n. Nithu^ do[ mwai# ma thanu me` talao#la#n ka rao`\ ceinblan. Bla#nme` Li Ca#nsu[ tai, “Pa lao# pu#pra me` co[ ca#nsu[. Tama arao`\ do[ pa ma htao[ lao#lan me` manai# do` hwa#nya# kara#n” (Yesha 64:6). Pralau amata rao`\ me` mwai# ta arao`\ do[ pralau langa# bla#nme` do[ Bweca langa#, manai# do` hwa#nya# kara#n. Co[ka\mo` matarao`\ me` co[ mwai# ta larau[ rau[ do[ ka matuma# kai# tako`we`. Pra do[ ama thu[ ngo`n lapra mwai# ma ceinblan tarao`\ thama# thama# me` blwai atako`we` co[ da. Mathu[ ngo`n akhauca# ka khan ba agnao apri^.

Bakya#do` tama\lan
Pralau nithu^ do[ mwai# ao`myu[n macu# tama\lan me` takho`we` co[ ao` pe`, ka manu[ tamyu[n thaplu# thakha#. Bla#nme` Li Ca#nsu[ tai, “Bei# ao`myu[n macu# tama\lan ha# mwai# ma kama\ lamyan myan me` nai# ma kama\ tama\lan pu#rau” (Yako 2:10). Pralau ao`myu[n macu# tama\lan pu#rau[ co[ da. Ca#n tai yau[ do[ kamacu# tama\lan. Pra maywa#n cwai# do` ka macu# me` co[ ao` a. Co[ka\mo` ao`myu[n macu# co[ da akhauca# htu#htan yau[ tarao!kai# do` tathu[ (Gala 3:10, Ro#me 7:11). Akhauca# bakya#do` tama\lan nu pralau ma co[ da lamya#n lamyan.

Bakya#do` ta=ao`pica#lan nu[ blan la blan
Pralau ao`pica#lan kahti lablan ha# ao`pica#lan cwai# Adam aphaomu phaokhau#. Ao`pica#lan kahti lablan me` ao` do[ mao[ phu#ton kau# do` ao`pica#lan cwai# na#nkau#. Ta=ao`pica#lan u# me` na#n tama lamya#n co[ pa\. Co[ka\mo` Jeshu# tai, “Khi# tai ba nathu[ co[n co[n, pra co[ ao`pica#lan nu[ blan la blan me` co[ usu^ ba Bweca su[ka#n,” (Yoha 3:3). Pra co[ ao`pica#lan kahti lablan me` co[ lai tau[ ba do[ hankhau do` co[ usu^ ba hankhau. Cwai# thanu pra co[ ao` pica#lan nu[ blan la blan nu, co[ lai tau[ do[ Bweca su[ka#n, co[ka\mo` co[ usu^ ba Bweca su[ka#n. Jeshu# tai, ba ao`pica#lan do` su[ do` Tha\ Ca#nsu[. Ba blo#n su[ do` ba ao`pica#lan ya#? Mwai# blo#n su[ akhauca# tai me` pra blo#n su[ pu#pra ka lai tau[ do[ Bweca su[ka#n. Bla#nme` pra blo#n su[ pu#pra kalai tau[ ba do[ Bweca su[ka#n me` co[ mwai#. Ba ao`pica#lan do` Tha\ Ca#nsu[. Pralau ma co[ da. Akhauca# bakya#do` ta=ao`pica#lan nu[ blan la blan me` ma co[ da.

Bakya#do` tamyu[n thaplu# thakha#
Manai# ka nu[ ba tamyu[n taplu# thakha# me` pralau ma ywa#n tarao`\, macu# tama\lan, phi^ tamalau, thaba# do` ma ta arau[ rau[. Bla#nme` tamyu[n taplu# thakha# nu co[ ao` ba#nu akau# nuko#. Bweca bwai tamyu[n thaplu# thakha# do[ Jeshu# akau#. Akhauca# mwai# manu[ Jeshu# me` ka manu[ tamyu[n thaplu# thakha# (1 Yoha 5:11=12). Tha#=u# me` Jeshu# co[ pa\ me` manu[ da tamyu[n thaplu# thakha# tha#ma#? Manai# kanu[ ba tamyu[n thaplu# thakha# nu pralau ma larau[ co[ da.

Bakya#do` mao[kali^
Pralau mwai# mo[nkali^ phaomu phaokhau#. Jeshu# tai, “Nathu[ ao`pica#lan do[ nathu[ pha# mao[kali^ ao`” (Yoha 8:44). Ka ao` lanpa# do` mao[kali^ tha#ma#? Pralau ma co[ da.

Bakya#do` Adam
Pra pu#pra ao` pica#lan do[ Adam ao`. Akhauca# ba khan ba takho`we` do` tarao!kai# nai# Adam. Takho`we` ao` ca\htan la# ao`pica#. Akhauca# ba ao`lanpa# do` Adam. Manai# ka=ao`lanpa# do` Adam nu kaba ma tha#ma#. Pralau ma co[ da.

Mwai# thanu me` ka ba tha#ma#?
Tahtu#lwai# u# me` prapu# pra kao^ htu#lwai#. Pra co[ htu# lwai# tahtu#lai# u# me` mwai# pra co[ thei tao! ana#n do` pra tapa#n tasa# co[ ao`. Akhauca# ba tharo`n me` co[ thei. Co[ kwan ta po[nblu# khlai. Ka cikai# cibya# do[ atakho`we` akau#.

Isara#la phao htu#lwai# pra tadao^phao tahtu#lwai# u (Tadao^phao 2:37). Isare#la phao nithu^ tao! ana#n do[ ta co[ lo do` ana#nthu[ larau[ larau[. Ana#nthu[ thabau thaba# rao`\ Bweca. Ana#nthu[ tha\ ao` yau[ do[ Bweca ao` akhauca# usu^ Jeshu# cwai# khauna co[ to# do` ma thu[ kai# na#n. Bla#nme` thei ceinblan tao! atakama\ do` thei thala#ntha# do[ taka\cein ko#cein do` tablwai kai# takama\ na#nkhu[ ana#nthu[ ma larau[ co[ da. Akhauca# htu#lwai# patadao^phao do[ kaba ma tha#ma#?

Pra pao[ hto`n ao` ba# Philipi wein lapra htu# thala#ntha# Po!lu# do` Si#la# tahtu#lwai# u#. Bei# Po!lu# do` Si#la# dahto`nhtan Bweca ba# hto`n kau# khein Bweca pro`n akhauca# hto`n kada#n mo!n kai# lao#la#n. Bei# nu khein pra pao[ hto`n nithu^ do[ hto`n phao swai# kai# lao# ho[ akhauca# ka ma thu[ tao! na#n. Bla#nme` Po!lu# do` Si#la# khran na#n. Bei# nu khein pra pao[ hto`n tharo!n thahwa- do` htu#kanwai# lan do[ Po!lu# do` Si#la# langa#. Ka\ swai# htan na#n do[ akwan khein, “Sara o[, cwai#do` khi# ka nu[ ba taka\cein ko#cein nu khi# ba ma tha#ma#, htu#lwai# ana#nthu[’” (Tadao^phao 16:25=30).

Pra ao` do` takau# takai#, ao` do` tapa#n tasa# akhauca# ma co[ ca#n larau[ larau[, htu# ca#n tahtu#lwai# tha#=u#. Phu# gwai# o[, na htu#lwai# ho[ tahtu#lwai# tha#=u# ya#? Baco[mwai# nithu^ do[ co[ lo htu# ya#?

Tamalu# (12) Tahtu#lwai#
1. Pralau nu co[ ma takho`we` me` ao` ca#n ya#? ……………….
2. Manai# pralau ka htu#htan pra rao`\, ka ma tarao`\ nu, pralao ba ma ta#ra#? ………………..
3. Pralau blai# takho`we` angao apri^, tathu[ da ya#?
4. Cwai#do` kaca#nbla#n pralau takho`we` nu, pralau thwi^ ca#nsu[ ao` lo! ya#? …………….
5. Tamarao`\ blaikai# takho`we` da ya#? …………………
6. Tama\lan mwai# ayau[ tara#? …………………………
7. Manai# ka ao`pica#lan nu[ blan la blan me` pralau ma da ya#? …………….
8. Jeshu# mwai# co[ pa\ me` manu[ ta=ao`myu[n thaplu# thakha# da ya#? ………………….
9. Ao` co^n do` mo[nkali^ do` Adam aswi[ ala#n da tha#ma#? …………………
10. Pra pao[ hto`n htu#lwai# tha#ma#? …………………….

.

Tamalu# (13)

Bweca atahtaicein

Tamalu# (12) akau# pa malu# ba ho[ do[ manai# ka nu[ ba tahtaiein me` pralau ma co[ da badi[ bada. Bla#nme` ta do[ pralau ma co[ da nu, Bweca ma da (Mathe! 19:23=36). Pa ka malu# lei# do[ ta do[ pralau ma co[ da me` Bweca ma ba do[ Jeshu# akhauca#.

Takho`we` do[ pralau ma
Ari[khlo[n pa ka malu# do[ Bweca blwai kai# pralau ma takho`we` tha#ma# ari^ akai#. Takho`we` nu mwai# pralau ma. Takho`we` u# me` mwai# taka\ma do[ Bweca do` pralau alanga#. Akhauca# takho`we` do[ pralau ma nu dao^ sa# pralau atha\. Takho`we` pralau ma nu thei do[ mwai# takho`we` adau akhauca# pra nithu^ do` tha\ co[ rao`\ tau[ phi nu[ Bweca akyu# co[ byu^n. Takho`we` mwai# co[ ao` me` phi nu[ Bweca akyu# byu^n do` thanao` thasau# da.

Thwi^ akhauca#
Takho`we` pralau ma nu do[ thwi^ akhauca# blwai kai# da. Li Ca#nsu[ tai, “Manai# ka blwai kai# nathu[ takho`we` nu khi# phi^ ho[ athwi^ u# do[ talau htan kala#n. Ta do[ ablwai kai# pralau takho`we` mwai# thwi^” (Thaba# 17:11). Hto[ “Cwai# tama\lan nu talao# la#n ba ta ca#nbla#n na#n do` thwi^ do[ alao# kai# co[ da. Mwai# co[ khau# lan thwi^ nu blwai kai# takho`we` co[ da” (Hesha 9:22). Bweca tai pralau takho`we` nu blwai kai# da yau[ do` thwi^. Mwai# thanu me` thwi^ blwai kai# tako`we` da tha#ma#? Manai# kathei tari^ takai# nu# ka ba malu# Isare#la phao tablwailu# kai# tako`we` atalauhtan ari^ akai#. Manai# ka napau talauhtan ari^ akai# nu kaba thei ca#n Ca#nsu[ ari^ akai#.

Ca#n aywa#n me` ao` do[ maokhau. Bweca dao^ lao[ Moshe# maokhau ca#n u# ba# Si#na# so`n khau. Dao^ bao`htan ca#n ba# hankhau do[ athalyu^n do` ca#n do[ maokhau (Swai#htan 25:9). Talauhtan lao#la#n nu ba ma ba# ca#n u# akhau#. Ba nathei talauhtan akhlai khlo!n ba# hankhau nu ka nathei talauhtan khlai khlo!n do[ maokhau. Akhauca# ari[dau do[ katheinga# talauthan ari^ akai# do` ca#n ari^ akai#.

Ca#n Ca#nsu[

(1) Ca#n Ca#nsu[ akwan po`n
Ma pu^ Ca#n Ca#nsu[ do` hwan ya# arao`\ do` ahtu# ao` apla# laya, kaphri[ ahtu# ao` pla# ngai# su[, ahtu# ao` pla# ngai# su[ (Swai#htan 27:9). Mabu^ yao! Ca#n Ca#nsu[ akwan po`n cwai# do` pralau ka co[ nu[ do[ akau#. U$ me` thayu[ tai tama\lan.

(2) Ca#n Ca#nsu[ hha#da#n dau
Ca#n Ca#nsu[ kha#da#n dau nu ao` do[ langa# pa\ do` lai# pla# nu[ su[. Ma do` hwa#n ya# rao`\ alao, akha# do` ali^ (Swai#htan 27:15). Ca#n Ca#nsu[ kha#da#n me` thayu[ tai Jeshu#. Manai# kanau[ lan do[ Ca#n Ca#nsu[ akau# nu ka ba nau[ do` kha#da#. Cwai# thanu, manai# kalai tau[ do[ mo`khau Ca#n Ca#nsu[ nu, ka ba nau[ lai do` Jeshu# do[ amwai# kha#da#n dau.

(3) Ca#n Ca#nsu[
Ca#n Ca#nsu[ nu bao` htan ba# Ca#n Ca#nsu[ akau#, akakhyu[ pa\. Alanga# ahtu# ao` pla# thyu[n su[. Akaphri[ ahtu# ao` pla# la su[.

(4) Kala#n ca#nsu[ khlo[n
Ca#n Ca#nsu[ nu pa#npha\ yao! nu[ dao, akau# la dao me` ka\ do` kala#n ca#nsu[ khlo[n. Kalan ba#nu me` bwai Tao^ Ca#nsu[ do` do[ akau# me` tama\lan ba#n la su[ do[ atyan yao! ba# lao# bein akau ao`.

(5) Kala#n ca#nsu[
Ca#n Ca#nsu[ akwan la dao me` ka\ do` kala#n ca#nsu[. Alanga# ahtu# ao` pla# nu[ su[ do` akaphri[ ahtu# ao` pla# la su[. Akau# me` kalan laohtan tanyu^n=ui^, htu[ mi^ hto#n kala#n, kakhu^ndan kala#n bwai langa# takao ao`. Pra lao ta ba lai nu[ do[ dao kau# mo[nrao`\ lablan mo[nha lablan. Ba lai lao htan talao nyu^n=ui^ do` sau thanlwin taman do[ htu[ mihto#n akau# (Swai#htan 26:33).

(6) Hwan# ya# mabu^
Ma bau^ kala#n ca#nsu[, kala#n ca#nsu[ khlo[n do` hwa#n ya# mabu^ (Swai#htan 26:33). Bei# pra lau ta nau[ la#n do[ kala#n ca#nsu[ khlo[n khein b alai ka#ra# hwa#n ya# mabu^. Hwa#n ya# mabu^ me` manai# Jeshu# na#nkau# (Hesha 10:20).

(7) To^n Ca#nsu[
To^n Ca#nsu[ me` ma do` Akasha- tho^n do` bu do` htu# ba# akau# do` akwan. To^n Ca#nsu[ akau# akadao nu ma do` htu# do` mo`khau lana#n ma do` htu[ nu[ pra ao` thahto^n u lapra do` lapra langa#. Kadao u# me` ka\ do` tatha\cica# kala#n na#n. U$me` thayu[ tai do` Bweca kala#n na#n. Bweca na#n ba# kala#n na#n akakhau ba# la=au# kakhau. Kanai# Bweca kala#n na#n me` mwai# tatha\cica# kala#n na#n. Co[yu^ co[ ngi[ me` tatha\cica# kala#n u# kahtu#htan taciran kara#n. Ba# nu khein tao[ co[ da pe` do[ tahtaiein pe`. Akhauca# ari[dau do[ kanai# ka nu[ba taka\cein ko#cein.

(8) Kala#n lauhtan tanyu^n=ui^
Kala#n u# ma do` Akasha- tho^n do` htu#. Pra lau ta adau ba lauhtan talau nyu^n=ui^ mo[nrao`\ lablan mo[nca# lablan. Lauhtan talau nyu^n=ui^ me` thayu[ tai pra ca#nsu[ atathaba# (Hto`n 141:2, Dao^lao[ 5:8, 8:3). Pra ca#nsu[ atathaba# nai# do` lauhtan talau nyu^n=ui^ do[ Bweca langa#.

(9) Htu[ mi^hto#n kala#n dan
Bwai na#n do[ kala#n ca#nsu[ balan pa\. Ma na#n do` htu[. Htu[ mi^hto#n kala#n dan khau me` mi^hto#n ao` nwai# ma. Mi^hto#n nwai# ma me` thayu[ tai# ta=ao`ru#blon nwai# blon (Dao^lao[ 1:20). Thanlwin su[ ao` ba# mi^hto#n me` thyu[ tai# pra Tha\ ca#nsu[. Tha\ ca#nsu[ ba ao` me` ta=ao`ru#blon kha# ka da. Kanai# Tha\ ca#nsu[ co[ ao` pe` ba# ta=ao`ru#blon a# blon akhauca# kha# co[ da pe`.

(10) Kakho^dan kala#n bwai langa# takao
Ma na#n do` Akasha- tho^n do` htu[. Ao` ba# kala#n ca#nsu[ bahtan pa\. Bwaihtan takao lasu[ nu[ pai do[ kamu^ co[ pa do` atathayu[ tai mwai# Isare#la phao ataphi^lan tha\. Phi^lan ana#nthu[ tha\ do[ Bweca ao`. Bla#nme` Bweca kala#n nu an da yau[ pra lau ta adau yau[. Ba tau[ mo[nnu^ ca#nsu[ me` ba nilai athu[ (Swai#htan 25:23=30).

(11) Cu^ba#n su[ba#n dau
Cu^ba#n su[ba#n dau me` ma do` cu^ba#n do` ao` ba# Ca#n Ca#nsu[ langa#, Ca#n Ca#nsu[ do` kala#n lauhtan talau kaco^n. Sau yao! su[ cwai#do` pra lau ta ka ca#n khandei#n cudei#n. Thalyu^n do` Bweca tamangao! do[ adao^ ca#nsu[ pralau atha\.

(12) Cu^ba#n talau kala#n
Cu^ba#n talau kala#n nu ka\ thala#ntha# do` kala#n cu# kai# talau. Ahtau# ao` ngai# pla#, a lai# ao` ngai# pla#, ahtanlu[ ao` thyu[n pla#. Ma do` Akasha- tho^n do` cu^ba#n. Mwai# kala#n lau htan taphao tayu^ (Swai#htan 27:1=7). Atathayu[ tai mwai# thahtwan cuya.

(13) Ca#n kha#da#n langa# praku[mao[ kala#n ao`ru#blon
Mwai# kala#n do[ praku[mao[ ao`ru#blon. Praku[mao[ lai nao[ do[ Ca#n Ca#nsu[ akau# co[ da. Ba ao` yau[ ba# cu^ba#n talau kala#n do` cu^ba#n su[ba#n dau kaphri[ kaco`n. Kala#n lau htan taphao tayu^ do[ Bweca ao`.
To`nna#n = Pha ba yao! Ca#n Ca#nsu[ do` Ca#n Ca#nsu[ tarau tara u#kau# ka.

Tamalu# (13) Tahtulwai#
1. Takho`we` do[ pralau ma nu blwai ka da do` tara#? …………………….
2. Mara# do[ ba thei Ca#n Ca#nsu[ ari^ akai#? ……………………………
3. Ca#n Ca#nsu[ aywa#n aywa#n me` ao` do[ma#? ………………………..
4. Ca#n Ca#nsu[ akau# ladao me ka\ tha#ma#? ………………………….
5. Ca#n Ca#nsu[ khlo[n akau# tara# ao`? ………………………………..
6. Tyan lan Ca#n Ca#nsu[ akau# tarao tara amyan ka. ………………..
7. Hwa#n ya# mabu^ me` ao` do[ma#? …………………………..
8. Cu^ba#n su[ba#n dau me` kala#n ma tara#? …………………………….
9. Cu^ba#n talau kala#n atathayu[ tai mwai# tara#? ……………………….
10. Ba lau htan taphao tayu^ ba#ma#? ………………………………..

.

Tamalu# (14)

Thwi^ akhauca# tablwailu# kai# takho`we`

Tamalu# (13) akau# ba thei ba ho[ Ca#n Ca#nsu[ ari^ akai#. Pa ka malu# lei# blwailu# kai# takho`we` mwai# do[ thwi^ akhauca# ari^ akai#. Bweca tai, “Ta blwailu# kai# takho`we` mwai# thwi^” (Thaba# 17:11). Thwi^ akhauca# blwailu# takho`we` da tha#ma#?

Pra bwai takho`we` da
Pra do[ abwai takho`we` da, aciran da mwai# Bweca lapra# ho! me` pa malu# ba ho[ do[ tamalu# (2) akau#. Li Ca#nsu[ tai, “Pra do[ Bweca kala#n bwai takho`we` co[ ao` do` tha\ do[ alao`bli co[ ao` me` ba tarao`\ri^” (Dahto`n 32:2) Akhauca# pra bwai, pra blai takho`we` da mwai# Bweca lapra ho!.

Thwi^ akhauca#
Manai# kablwai kai# takho`we` nu, Bweca do[ abwai do` ablwai kai# pralau takho`we` lapra kwi[ thwi^. Li Ca#nsu[ tai, “Pralau na#nkau# atha\thamyu[n me` ao` kano`n ba# thwi^ kakhau. Manai# kablwai kai# nathu[ takho`we` nu khi# phi^ ho[ thwi^ u# do[ talau kala#n kakhau. Ta do[ ablwailu# kai# pratakho`we` mwai# thwi^” (Thaba# 17:11). “Ba co[ khau# lan thwi^ me` blwai# takho`we` co[ da” (Hebri# 9:22). Akhauca# blwai takho`we` da yau[ do` thwi^.

Thwi^ mwai# tha\thamyu[n
Mara# do[ tako`we` ana#nkhu[ Bweca khwi[ thwi^? Aywa#n ywa#n me` takho`we` angao apri^ mwai# tathu[ (Ro#me 6:23). Akhauca# pra takho`we` phao ba thu[. Angao aphri^ cwai# lantai# hto`n, phi^ rwa#n, ma tama dau dau yao! yao! me` co[ ao`. Bweca aciran ta ho kwi[ angao apri^ mwai# tathu[.

Phi^ prakho`we` phao da#n manai# kathu[ mara#? Cwai# do` pica#phao lapra ka co[ ma bya- nari^, tarao tara larau[ laru[ tangau dau nu, mao[ pha# , pra na#n dau ka ba phi kai# do[ ana#n ao`. Pica#phao cyan co[ ca#n akhauca# ka cikai# cibya#. Cwai# thanu, Bweca phi^ pralau tha\thamyu[n. Pralau ba icu^ tha\thamyu[n u# cwai# Bweca tabatha\. Bla#nme` pralau co[ icu^ cwai# Bweca tabatha\. Icu^ tao! yau[ cwai# atabatha\. Icu^ tao! yau[ cwai# na#n tabatha\ tha=u# htu#htan takho`we`. Pralau co[ bwaidau Bweca tabatha\ laki# laki do` icu^ ata=ao`myu[n cwai# atabatha\ yau[ akhauca# Bweca kwi[ ceinblan pralau tha\thamyu[n. Kwi[ ceinblan pralau tha\thamyu[n akhauca# pralau ba thu[ kai#. Na#nkau tha\thamyu[n nu ao` ba# thwi^, akhauca# kwi[ thwi^ mwai# kwi[ tha\thamyu[n.

Bla#nme` pralau phi^ atha\thamyu[n co[ da. Mara# tai me`, ba phi^ tha\thamyu[n nu mwai# takho`we` phao akhauca# ba lai do[ nga#nrai# kau#. Akhauca# pralau phi^ tha\tamyu[n co[ da badi[ bada. Bla#nme` Bweca tha\cica# pralau akhauca# pran ba pra ka phi^ lan tha\thamyu[n, pra ka khan thu[ na#n do[ pralau ana#nkhu[. Bla#nme` pralau na\ co[ pau akhauca# nirauhtan Isare#la phao do` thwan na#n cwai#do` ka phi^ lan tha\ tha#ma# ari^ akai#.

Yo`n ao^
Takho`we` ana#nkhu[ Bweca ca#n kwi^ Isare#la phao thwi^. U$ me` mwai# yo`n ao^. Thaba# 4:1=12 akau# tai, pralau ta adau do[ ba ta bwai ca#nsu[ na#n lapra co[ thei Bweca tama\lan do` ma kama\ do` pa#nya# lancein tha\ me` blwai kai# takho`we` co[ da. Takho`we` ana#nkhu[ balauhtan pau# pha# balao` ladao[ ba# praku[mao[ ao`ru#blon kha#da#n hti, Bweca langa#. Ba bwai htan cudei#n ba# pau# khauklao kakhau do` ba mathu[ pau#. Phi pau# thwi^ do` ba hail an nwai# blan ba# Ca#n Ca#nsu[ kala#n ca#nsu[ akau#, hwa#n ya# mabu^ langa#. Htau[ ba bwai htwi^ lahan ba# talau nyu^n=ui^ kala#n khanon do` thwi^ ao` kai# lahan nu ba khau# kai# ba# Ca#n Ca#nsu[ akwan, cu^ba#n talau kala#n akahti. Ba cu# kai# au# pu#kau# bwan lao# pu#rau[ do` ki[ nu[ ki, khauklao, khandei#n, prai# i^ kha do` aphai, aya ba# akwan, kala#n khau# kai# pha.

Mwai# ma cwai# Bweca dao^ do` luhtan talu talu me` Bweca ka blwailu# kai# pra lau ta dau atakho`we`. Mwai# co[ phi^ thwi^ cwai# Bweca kwi[ do` tai yau[, khi# pa#nya# lancein tha\ ho[, khi# co[ ma pe` takho`we` pe, khi# co[ makama\ pe` tama\lan pe` me` Bweca co[ blwailu# kai# takho`we` nuko#. Bweca u pau# thwi^ do` blwailu# kai# takho`we`. Pau# thwi^ mwai# pau# tha\thamyu[n, pau# tha\thamyu[n mwai# takho`we` do[ praluta dau ma akala#n. Pau# thu[ do[ ana#n kala#n akhauca# mwai# praluta thu[ do[ atako`we` na#nkhu[. Thayu[ tai me` tha\thamyu[n akhauca# blwai kai# ho[ takho`we`.

Aywa#n
Isare#la phao taluhtan lao#la#n mwai# tanitu[ do[ Jeshu# Chri- luhtan ana#npica. “Pau#, pi# thwi^ la# kai# takho`we` co[ da” (Hebri# 10:4). Mara# me` taphao tayu^ lapyu^n khlo[n do` pralau akhauca# ao` pralau kala#n co[ da. Akhauca# manai# ka blai# ceinblan Bweca pa takho`we` sau nu lo ba thwi^. Bweca co[ phinau[ taphao tayu^ athwi^. Ba phi^ na#npica athwi^ me` ka thu[ kai# do` lan tai# do[ nga#nrai# kau#. Akhauca# Bweca ana#npica tao! pran ba pa Jeshu# na#nkau# do` thwi^ do[ akei#n co[ ao` larau[ larau[ (Hebri# 10:5). Li Ca#nsu[ alu^ khein, nein 1500 akau#, talu do[ Isare#la phao luhtan lao#lan mwai# yau[ ayo`n ao^ do` aywa#n me` mwai# Jeshu# (Kalo` 2:17).

Lu htan Jeshu# thwi^
Pralau ao` ba# hankhau lao# pu#pra me` thwi^ ca#nsu[ co[ ao` manai# ka lu htan Bweca. Akhauca# cwai# Bweca pran nu, Jeshu# luhtan ana#npica thwi^. Li Ca#nsu[ tai, “Kanai# ha# co[ ma do` pralau cudei#n, co[ bakya#do` hankhau, Jeshu# amwai# pra lau ta adau do[ lao[bwai# ba# Ca#n Ca#nsu[ akau#, nao` tarao!ri^ akyu# nibwan lapra, khan ba taka\cein ko#cein akyu# do[ pa na#nkhu[, co[ mwai# do` phi# athwi^, co[ mwai# do` pau# athwi^, nau[lan do[ Ca#n Ca#nsu[ labla#n htai” (Hebri[ 9:11=12).

Li Ca#nsu[ akhau lato`n tai ba do[ Jeshu# mwai# pa praluta adau. Kala#n lu taphao tayu^ me` ana#n. Ca#n Ca#nsu[ co[ mwai# pra mu do` cudei#n ba# hankhau, mwai# maokhau Ca#n. Tablwailu# kai# takho`we` mwai# thaplu# thakha# ana#nkhu[. Akhauca# talu do[ Jeshu# luhtan kanai# nu rao` khlo[n do` talu do[ Isare#la phao luhtan la# ari[. Kala# u# mwai# tanitu^ la# ari[ talu ayo`n do` manai# talu.

Tari^ takai# 		la# ari[				        kanai#
Ca#n Ca#n su[ 	    Mado`cudei#n, ao`ba# hankahu	Co[ ma do` cudei#n ao` ba# maokhau
Palu ta adau	    pralau                          Jeshu#
Talu		        taphao tayu^                    Jeshu#
Tablwailu#          laplo!n                         thaplu# thakha#

Bweca tha\mya#n
Pra blwailu# pralau atakho`we` mwai# Bweca. Ana#n kwi[ tha\ thamyu[n. Tha\ thamyu[n u# ba mwai# pra takho`we` co[ ao`. Phi^ lan atha\ nu k aba dao^lao[ do` thwi^. Pralau na#nkhu[ phi^ ana#nbica tha\ thamyu[n do` thwi^ co[ da akhauca# Bweca dao^ ao`pica# do` htu# pra aphaokhau# Jeshu# ba# hankhau do` dao^ khan thu[ ana#n. Phaokhau# Jeshu# khan thu[ ana#n do[ pralau hankhau phao pu#pra na#nkhu[ do` lu htan ana#n do[ Pha# langa#. Li Ca#nsu[ tai, “Ana#n mwai# talu la rau[ manai# kablwai kai# takho`we`, ao` na#n thaya#n ba# Bweca cahtwai pa\” (Hebri#10:12). Bweca cau do` batha\ Jeshu# atalu. Akhauca# Bweca bwai cao^ bwai klo^n do[ blwai lu# kai# takho`we` ba# ataciran ho. Bweca tai, “Blwai kai# takho`we` htau[ nao` la blan co[ ba luhtan tablwai kai# takho`we` talu pe`” (Hebri# 10:18).

Bli[bla#n ho[
Pra do[ a=ulao[ pralau takho`we` me` mwai# Bweca yau[. Bla#nme` tai do[ Jeshu# athwi^ akhauca# bli[bla#n ho[. Li Ca#nsu[ tai, “Bweca phaokhau#, Jeshu# athwi^ ca#nbla#n pa takho`we` lao#la#n ho[” (1 Yoha 1:7). Atathayu[ tai me` pralau lao# pu#pra takho`we` co[ ao` pe`. Mara# me` Jeshu# athwi^ akhauca# ma bli[bla#n ho[ ana#nthu[ takho`we` ho[. Bla#nme` pra a# pra ba lai mo! do[ nga#nrai#. Mara# tai me` ana#nthu[ co[ thei ablwai kai# mwai# Jeshu# thwi^ akhauca#, co[ yu[ akhauca# ne`.

Ba phinau[
Pu# gwai# o[, na ba yu[ do` phi#nau[ Bweca tama. Na co[ ma takho`we` me` co[ mwai#. Ka ma takho`we` pu# dao!. Bla#nme` Jeshu# athwi^ akhauca# talao#la#n bli[bla#n ho[. U$ me` mwai# Bweca tama do` abatha\ tama u# ne`. Li Ca#nsu[ tai, “Pra do[ apao[blu# do` Bweca atabwai kama\ do` pra do[ co[ ao`do` tha\ akei me` ba tarao!ri^” (Hto`n 32:2). Bweca co[ bwai pe` na takho`we` pe`. Cwai# thanu, ari[dau me`, na na#nbica tao! co[ alo`bli na na#n.

Tamalu# (14) atahtulwai#
1. Pra bwai takho`we` do` bwailu# takho`we` da me` ho!pa#? ……………………….
2. Bweca tai do[ tara# akhauca# blwailu# takho`we` da? ………………………….
3. Ao`myu[n cwai# taba na#n tha\ mwai# ……………………………….
4. Kwi[ thwi^ nu mwai# kwi[ ta tara#? ……………………………
5. Mara# kwi[ ta=ao`myu[n do[ takho`we` ana#nkhu[? ………………………………
6. Praluta adau mwai# pa#nya# lancein atha\ do[ ama tako`we` akhauca# taime` blwai takho`we` da ya#? ………………………
7. Pau# ……………………… me` thayu[ tai pra ma takho`we` …………………..
8. Isare#la phao atalu htan lao#la#n me` lao[bwai# do[ ho!pa# ao`? …………………..
9. Pa praluta dau mwai# ………………………..
10. Pa talu mwai# …………………………
11. La# ari[ Ca#n Ca#nsu[ ao` ba# ………………… do` kanai# Ca#n Ca#nsu[ ao` ba# …………………….
12. Jeshu# luhtan ho[ atha\thamyu[n akhauca# ba lu htan mo! talu ya#? ………………. Mara#?...............................
13. Na takho`we` blwai lu# ho[ ya#? …………………………..
14. Pralau hankhau phao ba lai mo! do[ nga#nrai# ya#? …………………… Mara# do[ ta lai mo! do[ nga#nrai#? …………………..
15. Bweca co[ bwai takho`we` do` na na#npica tao! me` ari[dau do[ co[ ba ……………

.

Tamalu# (15)

Tathwi^ atama lahan

Tamalu# (14) akau# pa malu# ba ho[ do[ thwi^ akhauca# blwai kai# ho[ takho`we`. Thwi^ me` blwai lu# takho`we` co[ka\mo` ma tama karu lahan. Malu# bloncu# tari^ takai# u# pe`.

Pao[blu# do` taciran
Thwi^ akhauca# pao[blu# do` Bweca ataciran. Bei# Isare#la phao pao[blu# cwan kala#n laha nu Bweca dao^ mathu[ tho# phao do` dao^ an ba#nu laha#. Pra an tho# phao aya\ nu ba bu tho# thwi^ ba# kada#n dau do` dao^ bu lao[ ba# kha#da#n phao lao# pu#pao akakhau. Bweca kaciran E<ku#patu phao ba# nu laha. Tho# phao athwi^ mwai# Isare#la phao atakha#ntha\ do` bei# Bweca ulao[ thwi^ u# khein co[ ciran ana#nthu[ do` k alai talu# kai#. Mwai# co[ bu thwi^ me` ka ba taciran akhauca# phaokhau# thakhau do` taphao tayu^ kakhau ka thu[ kai# (Swai#htan 12:7=13). “Ba#nu laha Bweca ka kaciran cahwa Pharo! ao` na#n ba# cahwa hokha#n aphaokhau# thakhau, pra ba ta co[ncein na#n ba# hto`n kau# aphaokhau# thakhau do` pra E<ku#patu phao lao#la#n aphaokhau# thakhau, taphao tayu^ lao#la#n athakhau” (Swai#htan 12:29). Bla#nme` Isare#la phao aphaokhau# thakhau co[ thu[. Co[ khan ba taciran. Pra pao[blu# do` taciran nu co[ mwai# do[ amata arao`\ nuko#. Mwai# do[ tho# phao thwi^ akhauca# ne`. Bweca u thwi^ do` lai talu#.

Cwai# thanu hankhau tadei# bein manai# ka pao[blu# do` taciran ne` lo thwi^. Bla#nme` thwi^ ca#nsu[ do[ Bweca thayu[ co[ ao` akhauca# Bweca pran ba Jeshu# manai# ka khau# lan athwi^. Jeshu# na#nbica tao! tai, “Ba#n u bakya# do` ta=o[lan atama\lan athu[ do` mwai# thwi^ do[ khi# khau# lan manai# ka blwailu# kai# pralau takho`we`” (Mathe! 26:28). Thwi^ u# akhauca# takho`we` blwailu# kai# ho[ akhauca# co[ lo khan taciran nao` lablan pe`. Jeshu# na#npica tao! tai, “Pra yu[ Jeshu# nu co[ khan ba taciran” (Yoha 3:18).

Jeshu# thwi^ akhauca# na takho`we` blwailu# kai# ho[. Bweca co[ ciran pe` na do` lai talu# kai# ho[. Pu# gwai# o[, na phinau[ lo! tamwai# taco[n u# ya#? Pra dao^ lai talu# kai# Isare#la phao taciran mwai# Bweca na#npica tao!. Thwi^ akhauca# ba ta blwai kai# ho[. Cwai# thanu, pra pran Jeshu# thwi^ manai# kablwailu# kai# pra tako`we` mwai# Bweca. Lo yau[ na ba phinau[ do[ Bweca na#npica tao! u Jeshu# athwi^ do` co[ ciran pe` pralau takho`we` pe.

Pramu co[ rao`\ (Rakela-)
Ri[do` Isare#la phao nau[ lai do[ ka#n Kanaga, ao` ba# wei Shitei khein, manai# ka plao[ nu, Yoshu# blwai lai prapanyao` thanu[ do[ wei Yeriho#. Prapanyao` thanu[ lai nau[ do[ pramu co[ rao` Rakela- hyu^n ao` ba# wei Yeriho#. Ba#nu khein Rakela- kwi[ prapanyao` ta=o[lan manai# ka co[ ma thu[ na#n do` apra hyu^n phao bei# so!n nau[ wei Yeriho# khein. Prapanyao` thanu[ o[lan na#n. Bla#nme` bei# so!n nau[ weiYeriho# khein manai# ka thei pramu co[ rao`\ Rakela- hyu^n nu, dao^ co[n thapu^ li^ ba# kha#da#n khau. Prapanyao` tai na#n manai# ka co[n thaphu^ do` ka\ co`n amao[ apha# do` apu# gwai# ba# hyu^n kau#. Ba htan hyu^n kran me` ana#npica tao! ka ba thu[ kai#, tai cu# (Yoshu# 2:1=21). Bei# Bweca phi^ Isare#la phao wei Yeriho# khein, pramu co[ rao` Rakhela- do` ahyu^n phao ao` ba# co[n cein thapu^ li^ hyu^n kau# pu#pra po[nblu# do` tathu[ (Yoshu# 6:23).

Pramu co[ rao`\ Rakhela- co[ mwai# pra ma ta arao`\. Mwai# yau[ pramu co[ rao`\. Bla#nme` tharo!n Bweca do` yu[ Bweca. Tharo!n yau[ me` co[ htao[. A dao^lao[ ata tharo!n. A dao^lao[ thama# me` araha#n rao`\ Isare#la prapanyao`. Raha#n tha=u# akhauca# athu[ da. Bla#nme` aco[ sao[ ta=u# do` maku# ana#nthu[. Hyu^nphao lao# pu#pra pao[blu# do` tathu[ mwai# thaphu^ li^ akhauca# ne`. Pra ao` ba# hyu^n co[n do` thapu^ li^ lao# pu#pra pao[blu# kai#. Wei phao ao` ba# hyu^n co[n do` thapu^ li^ lao# pu#pra ba thu[ kai#.

Tapu^ li^ nu manai# do` Jeshu# thwi^ ca#nsu[. Tapu^ li^ u# co[ mwai# pramu co[ rao`\ ta. Prapanyao` phi^ ana#n. Cwai# thanu Jeshu# thwi^ nu co[ mwai# do[ pa akhauca# nuko#. Mwai# ta do[ Bweca phi^. Thapu^ li^ raha#n akhauca# pao[blu# do` tathu[ cwai# thanu Jeshu# thwi^ akhauca# manau[ akhwai manai# ka pao[blu# do` tathu[. Lo yau[ do[ na ba phinau[. Jeshu# thwi^ akhauca# pao[blu# do` tathu[. Li Ca#nsu[ tai, “Thwi^ khau# lan ba# thahtwancaya akhauca# ao`do` tatha taya do` tarao`\ meri^, hankhau me`ri^, talao#la#n Bweca batha\ manai# kakhao`wai# do` Bweca do[ phaokhau# akhauca#” (Kalo` 1:20).

Dao^ co[ncwan
Pa thei ho[ do[ pralau nu amata arao`\ akhauca# co[ htu# da praco[n pracwan. Bla#nme` Bweca dao^ htu# pa praco[n pracwan mwai# do[ Jeshu# thwi^ akhauca#. Adam phaokhau# Hebela lu htan Bweca tho# phao (Kahti 4:4). Bweca phinau[ Hebela atalu. Atathayu[ tai me` manau[ taco[n tacwan ba# Bweca langa#. Tho# thwi^ do[ alu htan nu manai# Jeshu# thwi^.

Kanai# ha# Bweca phi^ pa taco[n tacwan mwai# do[ Jeshu# thwi^ akhauca#. Li Ca#nsu[ tai, “Kanai# ha#, thwi^ ca#nsu[ akhauca# htu# praco[n pracwan, htao[ ana#n akhauca# cipo[n khlo[n do[ ka pao[blu# do` takho`we` nga#nrai#” (Ro#me 5:9). Akhauca# thwi^ akhauca# htu# praco[n pracwan co[ka\mo` Jeshu# akhauca# pao[blu# ho[ do[ tako`we` nga#nrai# ho[. Lo do[ na ba phinau[ do` yu[ do[ taco[n tacwan mwai# do[ thwi^ akhauca#.

Tasa#rai dau akhein nu, u#lao[ do[ prayu[ phao manu[ taco[n tacwan do[ thwi^ akhauca#. Li Ca#nsu[ tai, “Pra u# kapao[blu# do` tasa#rai dau dau do` ka mwai# pra subla#n ana#nthu[ hwa#ncein do` tho# phao athwi^” (Dao^lao[ 7:14). Pu# gwai# o[, na subla#n ho[ na hwa#ncein do` tho# phao athwi^ ho[ ya#. Tama-lan akhauca# co[ mwai#, Jeshu# thwi^ akhauca# manau[ taco[n tacwan akhauca# Bweca myan ba ta dihto`nhtan ka.

Nirauhtan ho[
Pa me` ari[ ha# ao`pica# lan do[ pralau hankhau phao ao`. Pralau hankhau u# me` ao` do[ mao[kali^ cudei#n kau# (1 Yoha 5:19). Pa swai# htan do[ mao[kali^ cudei#n kau# co[ ca#n. Tao[ do[ Bweca cudei#n kau# co[ da. Ba# nu khein, Bweca na#nbica tao! batha\ pa do` nirauhtan pa do[ thwi^ ca#nsu[ akhauca#. Li Ca#nsu[ tai, “Bweca (Khri-) khan thu[ akhauca# nirau htan pa do[ pralau amangao! tamangao! pu#rau[ acudei#n kau#” (Dao^lao[ 5:10). Jeshu# thwi^ akhauca# Bweca nirauhtan pa akhauca# pa ba mwai# Bweca ana#nkhu[.

La# ari[ ao`ka#n, pa ao`myu[n cwai# hankhau do` ma ta co[ rao`\ do` taka ho!n. Akla# tanirau htan bakya#do` Jeshu# nu Petaru# tai tha=u#, “ Co[ nirauhtan nathu[ do` tama arao`\ ca\htan la# mo[npha# lacau# htao[ lacau# ma, rwa#n htu[ tarau tara acikai# cibya- da nuko#. Thei na#n do[ nirau htan nathu[ do` Jeshu# thwi^ ca#nsu[ cwai# tho# phao athwi^ mwai# aco[ ao` do` takara#n larau[ larau[” (1 Peta 1:18=19).

Pralau batha\ ma tama do[ mao[ pha# pu# gwai# lacau# htao[ lacau#. Tama u# mwai# takaho!n kaho!n. Akhauca# Jeshu# nirau pa do` athwi^ do` pa co[ bakya# tao! pa na#n. Po!lu# tai, “Nathu[ mwai# pra do[ ba ta nirau do` angao akhauca# nathu[ na#nkau#, na#ntha\ do` tha\ do[ abakya# do` Bweca nu dao^lao[ Bweca yo`nkan sao^ ka” (1 Kalo` 6:20).

Tamalu# (15) Tahtu#lwai#
1. Isare#la phao nu mara# akhauca# pao[blu# do` taciran? ……………………..
2. Khi# me` ho!pa# thwi^ akhauca# pao[blu# do` taciran? ………………………..
3. Prapanyo`n phi^ pramu co[ rao`\ Rakhela- tara#? ……………………………
4. Thapu^ li^ atathayu[ tai me` tara#? ………………………………………..
5. Pu# gwai# o[, Jeshu# athwi^ akhauca# na po[nblu# do` taciran me` na yu[ ho[ ya#? …………………………
6. Taco[n tacwan co[ manau[ do` tama\lan nu tara# akhauca# manau[ ba? …………….
7. Tara# mapai madwa#n Bweca do` pralau? ………………………………
8. Pra ayu[ tapa#n tasa# dau akhein lahan subla#n ahwa#ncein do` tara#? ……………………..
9. Pralau akla# Bweca nirau htan pa do` tara#? ……………………………
10. Nathu[ ba ta nirau do` Jeshu# thwi^ akhauca# nathu[ baya#do` tara#? ………………..

.

Tamalu# (16)

Kha#n plao# kala#n

Tamalu# (14) akau# pa malu# ba ho[ tablwailu# takho`we` ari^kai# do` tamalu# (15) akau# malu# ba thwi^ atama lahan. Kanai# ka malu# bloncu# khan praru kala#n pe`. Tari^ takai# lahan me` khan pra karu kala#n co[ da. Nai#do`, ngo`n karu na#nkhu[ an ba dya#n co[ da. Ba an tao! na#n. Bla#nme` tari^ takai# lahan nu, ma ba pra karu kala#n da me` pa u#su^. Nai#do`, lao`cein ngo`n sau da. Akhauca# bakya#do` takho`we` nu khan praru kala#n da me` pa ba nathei.

Bwai htan do[ pi# khauklao kakhau
Isare#la phao nu manai# ka blwailu# kai# takho`we` me` ba phi lai pi# thamyu[n ladau[ do[ praluta dau ao` ba# tablwailu# mo[nnu^. Ba#nu khein praluta dau bwai htan acudei#n nu[dei#n do[ pi# khauklao khau do` ba tai lao[ Isare#la phao atakho`we` do` takho`we` karu pu#rau[ htao[ ba blwai kai# do[ no[ndau kau#. Pi# u# phi htan kai# ana#nthu[ takho`we` lao#la#n do` ba blwai na#n do[ no[ndau kau# (Thaba# 16:21).

Isare#la phao takho`we` lao#la#n u# cwai# Bweca ciran nu, lan ba do[ pi# khauklao khau. Blwai kai# pi# ao`do` takho`we` do[ no[ndau khein takho`we` me` laiblon ho[ do` pi#. Akhauca# Isare#la phao nu takho`we` co[ ao` pe`. Pra bwai takho`we` da mwai# Bweca. Bweca na#npica tao! ciran thanu akhauca# Isare#la phao atakho`we` nu blwai kai# da.

Bwai htan do[ Jeshu# kakhau
Kanai# ha# bwai htan pralau lao# pu#pra atakho`we` do[ Jeshu# kakhau do` Jeshu# khan ba takho`we` angau apri^ do[ amwai# tathu[. Li Ca#nsu[ tai, “Pa lao# pu#pra lai kama\ khlai cwai# tho# do` cu#lai cwai# pa na#npica tao! akhlai akhauca# Bweca bwai htan pa takho`we` lao# pu#rau[ do[ akakhau” (Yesha# 53:6).

Li Ca#nsu[ tai do[ bwai htan pa takho`we` do[ ana#nkhu[ akhauca# liphlon “pa” akla# me` khi# do` na pa\ lao# ne`, pu# gwai# o[. Pra yu[ do` pra co[ yu[ pa\ lao# pu#pra. Akhauca# na tako`we` laki# co[ ao` pe`. Atai, pa takho`we` lao#la#n akhauca# takho`we` la#ri[, takho`we` kanai# do` takho`we` pa ka ma anao` ana# pa\ lao#la#n ho[. Ana#n kakhau thayu[ tai mwai# ‘Jeshu#. Bei# blo#nta Yoha ulao[ Jeshu# khain atai, “Bweca atho# phao do[ a phi htan hankhau lao# pu#pra atakho`we`” (Yoha 1:29). Po!lu# tai, “ Pa takho`we` akhauca# Bweca khan thu[” (1 Kari 15:3). Akhauca# pra phi kai# pa takho`we` mwai# Jeshu#.

Pra bwai takho`we` da
Praluta dau lapra ho! bwai htan Isare#la phao takho`we` do[ pi# khauklao kakhau. Ana#npica tao! bwai htan co[ da. Cwai# thanu Bweca lapra ho! bwai htan pra hankhau phao lao# pu#pra takho`we` do[ Jeshu# kakhau da. Li Ca#nsu[ tai, “Bweca dao^ htu# pra takho`we` co[ ao` manai# ka mwai# pra takho`we` phao do[ pa na#nkhu[” (2 Kalo` 5:21). Pra takho`we` co[ ao` mwai# Jeshu#. Bweca dao^ htu# Jeshu# takho`we` phao do[ pa na#nkhu[. Dao^ htu# cwai# tha=u# la# ari^ nein larein. Akhauca#, pu# gwai# o[, na ba yu[ yau[ ta do[ Bweca ma. Mwai# yu[ me` do[ Bweca langa# na mwai# pra takho`we` co[ ao`. U$ me` mwai# ngao!thao! arao`\.

Takho`we` angao apri^ tathu[
Kanai# pa takho`we` lan ba ho[ do[ Jeshu# kakhau. Takho`we` angao apri^ mwai# tathu[ (Ro#me 6:23). Akhauca# Jeshu# khan thu[ na#n do[ pa na#nkhu[ (Hebri# 9:28). Akhauca# pralau co[ ba thu[ nu[ blan la blan pe`. Pra ba khan thu[ na#n do[ pralau lao# pu#pra ana#nkhu[ me` co[ ao` pe`. Jeshu# khan thu[ na#n do[ pralau pu#pra ana#nkhu[. Li Ca#nsu[ tai, “Ana#n mwai# pa co[ka\mo` pralau lao# pu#pra kala#n blwai takho`we`” (1 Yoha 2:2). Bla#nme` pra a# pra co[ thei, co[ yu[ tari^ takai# u# akhauca# ba lan do[ nga#nrai# kau#.

Tama-lan atarao!kai#
Tamalu# (11) akau# pa thei ho[ do[ pralau co[ macu# tama\lan akhauca# khan ba tarao!kai#. Mara# tai me`, mwai# macu# takho`we` nu ba ma cu# lao# pu#ki, co[ ba bwai kai# laki# laki. Na do` pralau lao# pu#pra ma cu# tama-lan co[ da akhauca# ba tarao!kai# (Gala 3:10=13). Pra ba tarao!kai# ka ba ta co[n thu[ do[ thahtwan lo`n. Bla#nme` pa na#nkhu[ Jeshu# khan tarao!kai# do` nirau htan pa do[ tama-lan atarao!kai# akau# (Gala 3:13).

Jeshu# khan tarao!kai# do[ pa na#nkhu[. Akhauca# ba ta co[n thu[ na#n do[ thahtwan caya lo`n. Akhauca#, pu# gwai# o[, na pao[blu# ho[ tarao!kai#. Co[ ba co[n thu[ pe` do[ thahtwan ciya lo`n. Na tamaywa#n do` na tama rao`\ akhauca# na pao[blu# do[ tarao!kai# do` tathu[ co[ mwai#, Bweca pran ba do` dao^ khan thu[ Jeshu# akhauca# ne`. Mwai# yau[ Bweca acu#nibwan. Na ba yau[ ta u# ne`.

Takhan thu[
Pralau ba khan tathu[ mwai# Adam akhauca# me` pa thei ho[. Tathu[ ao` thyu[n rau[. U$ me` mwai#
(1) Na#ntha\ thu[ kai# = Mwai# pralau na#ntha\ ao` lanpa# do` Bweca na#ntha\. Pralau pu#pra nu Adam akhauca# na#ntha\ ba thu[ la# ao`pica#lan ha# pe`.
(2) Na#nkau# thu[ kai# = Pralau ana#nkau# do` na#ntha\ ao` lanpa# akhauca# ka\ do` na#nkau# thau[ kai#. Na kau# na#ntha\ ao` mo` akhauca# na ao`myu[n ba mo!.
(3) Tathu[ nu[ blan la blan = Pra co[ yu[ lahan na#nkau# thu[ khein na#ntha\ ba lai# do[ nga#nrai#. U$me` mwai# tathu[ nu[ blan la blan.

Pra pu#pra ba daka# tathu[. Bla#nme` Bweca akyu#nibwan akhauca# Phaokhau# Jeshu# khan thu[ na#n do[ pa na#nkhu[. Akhauca# pralau pao[blu# do` tathu[. Jeshu# khan thu[ na#n do[ thahtwan caya lo`n me` mwai# tathu[ lao#lan ana#nkhu[. Na#ntha\ thau[ akhauca# ba lanpa# do` Pha#. Akhauca# kakri[ “Khi# Bweca, mara# do[ na la# kai# khi#” (Mathe! 27:46). Jeshu# khan thu[ tha=nu aca# pa manau[ akhwai manai# ka htwa#n cein blan do` Bweca.

Jeshu# ana#nkau# khan thu[ akhauca# pa manau[ akhwai manai# pa na#nkau# tasa# ka ao`hai cein do` pao[blu# do` na#nkau# tathu[. Pa na#nkau# ba thu[ me` bei# Jeshu# cein lan khein pa ka thamyu[n ceinblan do` pa na#nkau# do[ aco[ thao[. Jeshu# ceinblan khein pa mwai# ao` myu[n mo! me` pa ka ba taka\cein thamyu[n ne` (1 Kalo` 15:51, 1 The 4:13=17). Jeshu# khan thu[ na#n akhauca# pa pao[blu# do` tathu[ nu[ blan la blan do[ amwai# nga#nrai#. Bla#nme` manai# ka khan ba thanu me` tayu[ ba ao`.

Tamalu# (16) Tahtu#lwai#

1. Isare#la phao takho`we` me` bwai htan do[ma#? ………………………….
2. Ho!pa# bwai htan? ………………………………….
3. Pralau lao# pu#pra takho`we` bwai htan do[ ho!pa# kakhau? ………………………
4. Ho!pa# bwai htan? ………………………………….
5. Pa takho`we` bwaihtan sao[ma#? ……………………………….
6. Pu# gwai# o[, na takho`we` ao` lo! ya#? …………………………….
7. Blwailu# do[ tama-lan tarao!kai# da tha#ma#? …………………………
8. Pu gwai# o[, na pao[blu# do` tarao!kai# ho[ ya#? ………………………
9. Na do` Bweca htwa#n da ho[ ya#? ……………………………..
10. Jeshu# lai lan blan me` kahtu#htan tha#ma#? ………………….

.

Tamalu# (17)

Pra kao` tathu[

Tamalu# (16) akau# pa malu# ba ho[ do[ takho`we` pralau ma nu ba ta blwai kai# do[ Jeshu# thwi^ akhauca#. Thwi^ tama ari^ akai# me` malu# ba ho[ do[ tamalu# (15) akau# do` khan ba kala#n ari^ kai# nu malu# ba ho[ do[ tamalu# (16) akau#. Kanai# pa ka malu# bloncu# prama takho`we`, pra kao` ari^ akai#.

Takho`we` ao` a# me` akyu# nibwan ao` a#
Li Ca#nsu[ akau# “Takho`we` ao` a# kala#n me` akyu# nibwan ao` a# khlo[n” (Ro#me 5:20). Thayu[ tai me` takho`we` ao` a# dau dau me` khan ba dau dau akyu# nibwan. Mwai# tha=u# me` tahtu#lwai# ao` do[ manai# ka khan ba akyu# nibwan me` ba ma takho`we` a# a# ya#. Akhauca# Li Ca#nsu[ tai, “Mwai# tha=u# me` ka ba ma tha#ma#? Manai# ka nau[ ba akyu# nibwan me` ba ma takho`we` ya#? Co[ mwai# thanu ko#. Pra thu[ ba# takho`we` akau# lapra ka ao`my[n da ba# tama-lan u#ki akau# ka da tha#ma#?” (Ro#me` 6:1=2). Akhauca# pa ka malu# bloncu# tathu[ do[ takho`we` akau# ari^ akai# pe`.

Takha# su[ka#n akau#
Bweca bwai kai# Adam ba# takha# su[ka#n akau#. Takha# su[ka#n me` mwai# kala#n do[ takho`we` co[ ao` do` mwai# Bweca pai kala#n. Takha# su[ka#n akau# nu tako`we` co[ ao` akhauca# khao` do` Bweca da. Tatharao!, tathara co[ ao`.

Takha# su[ka#n (takho`we` co[ ao`)
Adam co[ nadei#n (Ro#me 5:19)
Takhu^ su[ka#n (tako`we` pai)
Takho`we` abica (Yoha 8:34)
Ao` pica#lan do` tau[
Sau do[ Jeshu# ao` (1Kalo` 1:30)
Jeshu# khan ao`pica#lan na#n do` lai tau[
Thu[ do` swai#htan
Thu[ do[ Jeshu# akau# (Ro#me 6:5, Gala 2:20)
Lai tau[ do[ Phaokhau# su[ka#n
Ao` pica# nu[ blan la blan, htu# maokhau su[ka#n phao (Phili 3:20)
Thamyu[n htancein do` Jeshu# (Ro#me` 6:4)
Lau^ lan do` Jeshu# (Blo#nsu[) (Ro#me 6:4)

Do[ Takhu^ su[ka#n
Adan co[ nadei#n Bweca tamangao! akhauca# ao` do[ ka#nkha# su[ka#n do` lai tau[ do[ takhu^ su[ka#n. Takhu^ su[ ka#n mwai# Bweca co[ pai kala#n, hankhau u#.

Takhu^ su[ka#n abica, takho`we`
Takhu^ su[ka#n abica mwai# takho`we`. Jeshu# tai, “Pra ma takho`we` lao#la#n mwai# takho`we` acwan” (Yoha 8:34). Adam co[ nadei#n Bweca tamangao! akhauca# htu# takho`we` acwan ba# takhu^ su[ka#n.

Ao`pica#lan akhauca#
Adam co[ nadei#n akhauca# ba htu# takho`we` acwan. A phaomu phaokhau# ao`pica# lan ba# Takhu^ su[ka#n akhauca# ba htu# thala#ntha# takho`we` acwan. Pa mwai# Adam phao akhauca# pa baca mwai# takho`we`.

Pralau ma co[ da
Bweca blwai kai# na takho`we` bla#nme` na mwai# ao` mo! do[ takhu^ kala#n do` khan takho`we` acwan me` ka ma lei# mo! takho`we`. Manai# ka swai# htan kai# ba# takho`we` akau# do` ka pao[blu# ana#nkhu[ pralau ma co[ da.

Dao^ alai Phaokhau#
Manai# ka kahtaicein pralau ao` ba# takhu[ ka#n do` htu# cwan nu Bweca dao^ lai Phaokhau# Jeshu# do[ takhu^ ka#n (Hebri# 2:14=15, Mathe! 4:14=16). Jeshu# ba ao` ba# takhu[ bla#nme` co[ htu# takho`we` acwan (1 Peta 2:22). Akhauca# kahtacein da pralau htu# cwan ba# takhu# kala#n.

Jeshu# akau#
Mwai# do[ pralau ao`pica#lan akhauca# lai tau[ do[ takhu^ kala#n. Akhauca# mwai# thu[ me` htan cein blank a da. Thayu[ tai me` ao`pica# lan akhauca# lai tau[ do[ hyu^nphao akau# do` thu[ kai# me` ba htan blan. Bla#nme` na#nkau# ba thu[ nu ka lai# tau[ do[ nga#nrai# kau#. Akhauca# Bweca sau nau[ pra do[ pralau akau# (1Kari 1:30). Na ba yu[ Bweca sau nau[ pra do[ Jeshu# akau#.

Pra kao` thu[kai#
Pra ao`pica# lan ba# takhu^ kala#n do` khan takho`we` acwan me` hta#n do` pra kao`. Pra kao` u# co[ nadei#n Bweca tamangao!. Mara# me` a ba nadei#n a baca takho`we` atamangao! akhauca# ne`. Tathabau thaba# asara thwan pao` na#n manai# ka ma tarao`\ bla#nme` co[ da. Bweca co[ maywa#n manai# ka dao^ blancein pra kao`. Nithu^ yau[ do[ ka ciran kai#.

Akhauca# sau nau[ pra kao` do[ Jeshu# akau# do` dao^ thu[ do[ thahtwan caya lo`n blon do` Jeshu#. Li Ca#nsu[ tai, “Pa thei do[ pa, pra kao` khan thu[ blon do` Jeshu# do[ thahtwan caya lo`n. Mara# tai me` anao` pa co[ khan pe` takho`we` acwan pe` do` co[ ma cikai#cibya# tao! na#n do[ takho`we` akau# pe`” (Ro#me 6:6). Pralau htu# takho`we` acwan htau[ khan tathu[ blon do` Jehu# ba# thahtan caya lo`n akhauca# pao[blu# do[ takho`we` cwan acudei#n kau#. Mara# tai# me` “Pra thu[ me` pao[blu# do[ takho`we` acudei#n kau#” (Ro#me 6:7). Dao^ ma pra thu[ tama co[ da lapra# lapra. Cwai# thanu pra kao` do[ athu[ me` takho`we` pai co[ da pe`. Ma thanu do` pra akao` pao[blu# do[ takho`we` acwan, takhu^ kala#n akau#.

Bweca ta=usu^ do` pralau ta=usu^
Pralau usu^ do[ Jeshu# khan thu[ na#n ba# thahtwan caya lo`n. Bla#nme` Bweca nikhyu[n nu co[ mwai# do[ Jeshu# ka ba thu[ kai#. Mwai# pra kao` ka ba thu[ kai#. Akhauca# Bweca ta=usu^ nu mwai# pra akao` thu[ do[ thahtwan caya lo`n.

Phinau[ mwai# tayu[ akhauca#
Phu# gwai# o[, manai# ka phinau[ Jeshu# athu[ me` ka pa#n do[ na na#nkhu[. Bla#nme` ka ba yu[ Bweca tama do` ka ba phinau[. Bei# Jeshu# khan thu[ na#n khein Po!lu# co[ mwai# pra yu[cein na-cein phao mo!. Bla#nme` nao` ha# a=ao[lan, “Khi# thu[ blon do` Jeshu# ba# tahtwan caya lo`n” (Gala 2:20).

Lau^ lan blo#nsu[
Pralu thu[ khein ba lau^ lan na#n ba# lu# khau. Cwai# thanu pra kao` athu[ blon do` Jeshu#, ba ta lau^ lan na#n blon do` Jeshu#. Lau^ lan me` tai do` blo#nsu[. Po!lu tai, “Blo[nu[ ba# ta khan thu[ na#n akhauca# lau^ lan blon do` pa Bweca ho[” (Ro#me 6:4) Akhauca#, pu# gwai# o[, na ba talau^ lan blon do` Jeshu# ho[. Na, pra akao` nu, khan thu[ na#n do[ thahtwan caya lo`n ho[ do` ba ta lau^ lan na#n do[ lu# kau ho[. Akhauca# na pao[blu# do[ takho`we` acwan ho[.

Thamyu[n htancein
Jeshu# thamyu[n htancein do[ tathu[ ho[. Cwai# thanu pa thamyu[n htancein do` ta=ao`myu[n athu[ ho[. Li Ca#nsu[ tai, “Jeshu# nu, Bweca kraudau akhauca# thamyu[n htancein do[ tathu[ ho[. Cwai# thanu pa me` pa ba ao`myu[n do[ ta=ao`myu[n athu[” (Ro#me 6:4). Li Ca#nsu[ tai tha#, “Blo[nsu[ akhauca# pa me` ba ta lau^ lan na#n blon do` ana#n. Pa ka yu[ Bweca do[ adao^ thamyu[n htan cein Jeshu# lapra a tama do` pa blo#nsu[ akhauca# pa thamyu[n htancein do` ana#n ho[” (Kalo` 2:12). Akhauca# na me` thamyu[n htancein ho[.

Ta=ao`myu[n athu[ akhauca#
Thamyu[n htancein thanu akhauca# pra akao` thamyu[n htancein co[ mwai#, ta=ao`myu[n athu[, pra thu[ thamyu[n htancein. Li Ca#nsu[ akau#, “Pra kara#n o[, saswi[ do[ na lau[ mwai# co[ cakai# cabya- nu thamyu[n co[ da. Cwai# thanu bei# lau[ saswi[ khein co[ lau[ ta ka ma anao` lahan. Jon me`ri^, saswi[ karu me`ri^ ba lau[ yau[ do` aphlon. Bweca me` cwai# thayu[ nu phi^ na#n” (1 Kari 15:36=38). Thayu[ tai me` saswi[ lau[ do` amao[ do[ dao`htan nu co[ thalyu^n nuko#. Aplon ayo`n akan nu sei#n do` thu[. Amao[ do[ adao`htan ayo`n akan nu thyu[n do` ao`myu[n. Cwai# thanu pra akao` thu[ blon do` Jeshu# do` pra athu[ thamyu[n htancein nu co[ thalyu^n cu#. “Pra mwai# ao` do[ Jeshu# akai# me` mwai# ta athu[. Ta alu^ lahan ka blancein do` talao#la#n kahtu#htan ta athu[” (2 Kari 5:17). Cwai# thanu pra ao` pica#lan ta=ao`myu[n athu[ blondo` Jeshu# me` mwai# pra ao`pica#lan nu[ blan la blan.

Ta=ao` pica#lan nu[ blan la blan, (born again) nu, a#laki thayu[ tai do[ tablancein tama baco[mwai# tatha\ thayu[. Akhauca# ma tama mwai# rao`\ me`, mwai# thaba# rao`\ me` (born again) rao`\, tai tha=u#. Ao`pica#lan me` ao`pica#lan rao`\ co[ ao` nuko#. Ma tama rao`\ akhauca# ao`pica#lan mwai# da nu, Jeshu# co[ lo khan thu[ ta do[ pa na#nkhu[. Akhauca# ta=ao`pica#lan nu[ blan la blan me` pra akhauca# co[ mwai# nuko#, mwai# Bweca ma ta do` phaokhau# lato!n. Akhauca# pra ao`pica#lan nu[ blan la blan co[ da me` co[ ao` lapra# lapra nuko#. Co[ thei Bweca tama lablanhtai akhauca# ao`pica#lan nu[blan lablan co[ da. Manai# ka=ao`pica#lan nu[ blan la blan me` kala#n ma co[ ao`. Ba yu[ yau[. Ba yu[ me` mwai# na nita.

Tamalu# (17) Tahtulwai#
1. Takho`we` ao` a me` …………………………. ao` a khlo[n.
2. Adam lai tau[ do[ takhu[ su[ka#n thama#? ……………………….
3. Na lai tau[ do[ takhu^ kala#n thama#? ………………………….
4. Takhu^ baca mwai# ……………………………..
5. Bwai na do[ ho!pa# akau#? ……………………………………..
6. Thu[ blondo` Jeshu# ho[ ya#? …………………………………..
7. Lau lan me` ka\ tha#ma#? ……………………………………
8. Na thamyu[n htancein ho[ do` Jeshu# ya#? …………………………
9. Tamyu[n htancein khein htu#htan pra ………………………….
10. Ta=ao`pica#lan nu[ blan lablan mwai# tablancein tama ya#? …………………

.

Tamalu# (18)

Jeshu# akhauca# ta do[ pa manau[ lahan

Pa thamyu[n htancein do` Jeshu# khein ba manau[ akyu#nibwan cwai# tyan yao! ba# kala# u#.

Ao`pica#lan ho[ nu[ blan la blan ho[
Jeshu# tai, “Pra co[ ao`pica#lan nu[ blan la blan me` co[ ulao[ Bweca su[ka#n” (Yoha 3:3). Mwai# tha=u# me` kaba ao`pica#lan nu[ blan la blan tha#ma#? Jeshu# tai, “Ba ao`pica#lan do` su[ do` Tha\ Ca#nsu[” (Yoha 3:5). Tai “su[” akhauca# pra a# pra nithu[ blo#n do` su[ me` ao`pica#lan ho[ nu[ blan la blan ho[. Bla#nme` blo#n do` su[ yau[ me` ao`pica#lan nu[ blan la blan co[ da. Ao`pica#lan mwai# da me` Jeshu# ka co[ lai lan do[ hankhau.

Manai# ka napau ta=ao`pica#lan nu[ blan la blan nu ba thei ri[ ta=ao`pica#lan kahti lablan ari^kai#. Ao`pica#lan kahti lablan mwai# ao` ba# mao[ pu#ton kau# do` ao`pica#lan. Ao`pica#lan kahti lablan khein ao`pica#lan ba# Adam swi[la#n, Adam hyu^nphao akau#. Adam swi[la#n me` pra akao` akhauca# mwai# takho`we` phao. Ao`pica#lan kahti lablan akhauca# lai nau[ maokhau co[ da. Mwai# co[ ao`pica#lan nu[ blan la blan nu co[ lai nau[ ba maokhau co[ka\mo` co[ ulao[ nuko#. Manai# ka ao`pica#lan nu[ blan la blan nu, blonsu[, blancei#n tama co[ ao`, thabau thaba# do` ma cu# tama-lan co[ da nuko#.

Bweca pla#htan pra akao` Adam swi[la#n do[ thahtwan caya lo`n blondo` Jeshu# ho[. Htau[ lau^ lan ba# lu# khau do` dao^ thamyu[n htancein. Thamyu[n htancein tha=nu khein co[ mwai# pe` pra kao` pe`, thamyu[n htancein cwai# pra athu[. Manai# kahtu#htan pra athu[ cwai# thanu me` pralau ma co[ ca. Mwai# yau[ Bweca krauyao` yau[ (2 Kari 5:17). Htu#htan pra athu[ cwai# tha=nu me` mwai# ao`pica#lan nu[ blan la blan.

Lai tau[ do[ Phaokhau su[ka#n
La# ari[ pra akao` khein ba ao` ba# takhu^ kala#n. Pa ao` ba# takhu^ kala#n htan co[ ca#n bla#nme` Bweca cwi^ htan pa do[ Jeshu# akhauca#. Li Ca#nsu[ tai, “Phi htan ba do[ takhu^ krauyao` akau# do` dao^ lai nau[ pa do[ Phaokhau# su[ka#n akau#” (Kalo` 1:13). Akhauca# pu# gwai# o[, na co[ ao` pe` ba# takhu^ krauyao` akau# pe`. Lai tau[ ho[ do Jeshu# su[ka#n akau# ho[. Tai tha#, “Jeshu# Chri- akhauca# dao^ thamyu[n htancein pa htau[ phi^ pa kala#n ba# maokhau” (E<pe# 2:6). Akhauca# pu gwai# o[, ca#n laplo!n do[ amwai# na hyu^n (na#nkau#) mwai# cakai# cabya me` Bweca pran yao! ba ho[ na hyu^n thaplu# thakha# ba# maokhau do[ aco[ ma do` pra cudei#n (2 Kari 5:1). Pu# gwai# o[, do[ maokhau nu na kala#n ao` yao! ho[ akhauca# co[ kao^ batha\ hankhau nuko#. Na kao^ ao` ba# hankhau manai# maokhau phao.

Manau[ ta=ao`myu[n thaplu# thakha# ho[
Pu# gwai# o[, “Nahyu[n tamangao! do[ amwai# tathanao` thasau# ari^kai# blondo` tahtaicein ari^kai# htau[ yu[ ho[ Jeshu# akhauca# ba ta macei- mana#n do` Tha\ Ca#nsu[ blon do` ta=ao[lan ya#lan” (E$pe# 1:13). Ba ta macei- mana#n do` Tha\ Ca#nsu[ me` mwai# manau[ Jeshu#. Manau[ ho[ Jeshu# khauca# manau[ thala#ntha# tamyu[n thaplu# thakha#. Na manau[ ho[ tha=u# me` na ba nathei tao! (1 Yoha 5:11=13).

Htu# ho[ Bweca phaokhau#
Pu# gwai# o[, ao`pica#lan kahti la blan khein mwai# mao[kali^ aphaokhau# (Yoha 8:44). Bla#nme` ca\htan ba# yu[ Jeshu# Chri- me` na manau[ akwai manai# kahtu# Bweca phaokhau# (Yoha 1:12). Akhauca# “Pa mwai# Bweca phaokhau# ho[ me` Tha\ Ca#nsu[ kha#n tha\ blondo` pa na#ntha\” (Ro#me 8:16). Mwai# phaokhau akhauca# mwai# thala#ntha# pranau[ krau (Ro#me 8:17).

Bweca cudei#n kau#
Na ta=ao`myu[n me` ao` ba# Bweca cudei#n kau#. Li Ca#nsu[ tai, “Na mwai# pra thu[ do` na tha\thamyu[n me` ba ta bwaihu do[ Bweca akau# blondo` Jeshu#” (Kalo` 3:3). Akhauca# mao[kali^ ma didao`dida#n na ta=ao`myu[n co[ da pe`. Jeshu# tai tha#, “Khi# tho# nahyu[n khi# tamangao! do` cu#lai khi#. Khi# thei tho# u#kau#. Khi# phi^ thala#ntha# ta=ao`myu[n thaplu# thakha#. Tho# u#kau# nu ka pao[plu# thaya#n do` tacakai# cabya#. Lapra# phi kai# co[ da khi# tho# do[ khi# cudei#n kau#. Khi# pha# aphi^lan tho# do[ khi# cudei#n kau# lapra nu akrau ayao` dau kho[n do` pra pu#pra akhauca# lapra# phi kai# tho# ba# Khi# pha# cudei#n kau# co[ da” (Yoha 10:27=29).

Kanai# na mwai# ho[ Jeshu# tho# phao akhauca# ao`myu[n ba thaplu# thakha# ho[. Pao[blu# thaya#n do` tacakai# cabya# ho[. Tacakai# cabya# me` thayu[ tai lai do[ nga#nrai# akau#. Na ao` do[ Bweca do` Jeshu# acudei#n kau# akhauca# mao[kali^ ma cakai#cabya# na co[ da pe`. Bla#nme` a lao`bli[ na manai# ka ma takho`we` da mo` akhauca# ao`yo^n ka.

Mwai# ho[ praco[n pracwan
Taco[n tawan co[ manau[ da do` tama-lan akhauca# me` na manau[ ho[. Bweca lapra ho! phi^ da taco[n tacwan. Li Ca#nsu[ tai, “Pra dao^ ao`cei- ao`klo^n da ba# taco[n tacwan mwai# Bweca” (Ro#me 8:33). Bweca dao^ co[n cwan na do[ Jeshu# akhauca# ho[. Li Ca#nsu[ tai, “Kanai# nu, thwi^ akhauca# co[n cwan ho[” (Ro#me 5:9). Taco[n tawan u# me` co[ mwai# pralau ta=usu^ nuko#. Mwai# Bweca ta=u#su^. Li Ca#nsu[ tai, “Pra takho`we` co[ ao` nu, pa akhauca#, Bweca dao^ htu# ho[ pra takho`we` phao ho[. Mara# tai me`, pa nu ana#n akhauca# htu#htan pra co[n cwan ba# Bweca langa#” (2 Kari 5:21). Akhauca# pu# gwai# o[, Bweca langa# nu na mwai# pra co[n cwan. Akhauca# na ba ao`myu[n cwai# pra co[n cwan.

Htu# ho[ Bweca ngo`nrau[ ho[
La# ari[ lasau# na co[ bakya# do` Jeshu# laki# laki# nuko#. Co[ka\mo` mwai# Bweca dido`rao`kha Bla#nme`, “Kanai# ha# manai# kadao^lao[ pra do[ athonlai pa ao`ba# ka#nkhu[ katau[ lai do[ takha# cilicinga# a takyu#niblan lapra aswi[la#n. Htu#htan ho[ pralutadau do[ a=ao`do` Cahwa krauyao`, pramyo# ca#nsu[, ngo`nrau[ do[ akao^ khao`wai#. La# ari[ me` co[ mwai#. Manai# mwai# ho[ Bweca ngo`nrau[ ho[. La# ari[ co[ nau[ ba takyu#nibwan bla#nme`, kanai#, nau[ ba ho[” (1 Peta 2:9=10). Pu# gwai# o[, na mwai# ho[ pralutadau ho[ akhauca# nau[ba cahwa krauyao` co[ka\mo` thaba# tao! da ho[. Mwai# ho[ Bweca ngo`nrau[ akhauca# khao`wai# thaya#n do` Bweca da ho[. Mwai# thala#ntha# pra nau[ ba tarao`\ri^.

Tamalu# (18) Tahtu#lwai#
1. Ao`pica#lan kahti la blan me` ao`pica#lan ba# ……………………..
2. Ao`pica#lan nu[ blan la blan mwai# ………………………. blondo` Jeshu# khein.
3. Nirau htan na ba# ………………… akraoyao` kau# do` thau lai na, pra do[ abatha\ ba# ………………….. su[ka#n akau#.
4. Na mwai# ……………………… phao ba# hankhau u#.
5. Na nau[ ba ta macei- maklon na do[ ………………………………
6. Pu# gwai# o[, na yu[ Jeshu# akhauca# htu# htan Bweca ……………………. ho[.
7. Na ao` ba# Jeshu# ………………………. akhauca# mao[kali^ ………………… na co[ da.
8. Na mwai# ………………….. ba# Bweca langa#.
9. Na mwai# ……………………… do[ ao` do` takrau tayao`.
10. Na mwai# ………………………. ango`nrau[.

.

Tamalu# (19)

Tahtaicein talanklan

Tahtaicein kahti tau[ kana# me` mwai# tama do[ Bweca ma. Ca\htan la# hankhau co[ bao`lan ha# nu, Bweca tanithu^ ao` yao! ho[ manai# kahtaicein pralau# do[ Phaokhau# akhauca# (1 Peta 1:20). Phaokhau# lan htu# pralau htau[ khan thu[ na#n do` thamyu[n htancein akhauca# talao#la#n lao[bwai# ho[. Tha\ Ca#nsu[ i^cu^ Bweca tamangao! do` dao^ napau nathei ta=u#kau#. Pa ba yu[ do` ba phi nau[. Pa tama larau[ co[ ao`.

Bweca tamangao! akhauca#
Bweca htaicein da, blwailu# kai# takho`we` da, phi^ tamyu[n thaplu# thakha#, do` phi nau[ pa nu, pa thei da tha#ma#? Li Ca#nsu[ akao` kau# mangao! do` htu#lwai# Bweca cwai# mangao! lapra do` lapra da. Phaokhau# acau# nu u mai#phlon do` mangao! cu# da. Bla#nme` kanai# Tha\ Ca#nsu[ asau# nu, mwai# do[ Bweca tamangao! (Li Ca#nsu[) akhauca# thei Bweca tama da. Akhauca# bap ha Bweca tamangao! (Li Ca#nsu[).

Li Ca#nsu[ tai tha#ma#
Pra lapra do` lapra tyan li khein, lapra do` lapra yu[ cu# cwai# tyan lan ba# li kau#. Cwai# thanu, cwai# Li Ca#nsu[ tyan yao! nu, yu[ da Bweca ata=ao[lan ne`. Pra lahan co[ yu[ ba\bwai# Li Ca#nsu[ atatyan akhauca# kwan khlai manai# kayu[ do` khlai karu labo!n. Kwan sau[ khlai karu manai# ka napau, manai# ka yu[ do[ tacikli cinga# akhauca#, lan ba do[ mao[kali^ atalao`bli[ akau#. Manai# ka yu[ Bweca nu, Li Ca#nsu[ tai, “Yu#da phao kwi[ ca#n taciklicinga#. Hele (Gri-) phao ca#n kwan tatheikhau theinga#. Pa nu, pa dao`htu#lan Jeshu# do[ akhan thu[ na#n ba# thahtwan caya lapra ari^kai#” (1 Kalo` 22=23). Akhauca# manai# ka yu[ Bweca nu Li Ca#nsu[ me` ao`lein ho[.

Co[ khan ba taciran
Bakya#do` takho`we` nu, Jeshu# tai tha=u#, “Bweca dao^ lan aPhaokhau co[ mwai# do[ kaciran hankhau phao nuko#. Manai# hankhau phao ka nau[ ba tahtaicein do[ Jeshu# akhauca# ne`. Pra yu[ Bweca nu co[ khan ba taciran” (Yoha 3:17=18). Li Ca#nsu[ tai pray u[ Phaokhau# nu co[ khan ba taciran akhauca# pa bwailanklan tha\ da do[ pa yu[ Phaokhau# Jeshu# akhauca# pa co[ khan ba taciran. Bweca co[ ca#n lao`. “Pa mwai# yu[ da pralau tamangao! nu Bweca tamangao! me` pa yu[ da khlo[n mo`” (1 Yoha 5:9).

Cau pa
Pralau me` akau# lablan khlu# swai# pra lai do[ a=ao`. Bla#nme` Jeshu# ao[lan do` tai, “Khi# co[ khlu# swai# pra lai do[ khi# ao`” (Yoha 6:37). Pu# gwai# o[, na mwai# lai ywa#n do[ Jeshu# ao` nu, a ka cau na me` na yu[ da. Ana#nbica tao! co[ tai do` kha bla#nme` Li Ca#nsu[ kau# tai akhauca# acau pa me` pa thei da.

Nau[ ba ta=ao`myu[n thaplu# thakha#
Ta=ao`myu[n thaplu# thakha# atathayu[ tai me` ta=ao`blon do` Jeshu# ba# maokhau. Pralau na#nkau# ka ba ao`myu[n thaplu# thakha# ba# nga#nrai#. Ba ao`myu[n ba# nga#nrai# thaplu# thakha# tayu[ tai# me` thu[ kai# (baco[mwai#) thu[ kai# nu[ blan la blan (Dao^lao[ 20:14). Jeshu# tai, “Pra yu[ Phaokhau# lao# pu#pra ka co[ cakai# cabya# do` kanau[ ba ta=myu[n thaplu# thakha#” (Yoha 3:15). Blo#n ta Yoha tai thala#ntha#, “Pra ayu[ Phaokhau# nu nau[ ba tamyu[n thaplu# thakha#. Pra ala#kai# Phaokhau# nu co[ ulao[ ba tamyu[n thaplu# thakha#. Bweca tatha\htan ka lan ba do[ ana#nthu[ kakhau” (Yoha 3:36).

Kanai# pu# gwai# o[, na yu[ Phaokhau# ho[ akhauca# nan au[ ba tamyu[n thaplu# thakha# ho[ me` na bwai lanklan da tha\ mwai# do[ Li Ca#nsu[ akhauca# ne`. Tamyu[n thaplu# thakha# nu co[ mwai# do[ thu[ htau[ ma- nau[. Manau[ da ba# ao`myu[n kanai# khein. Manai# ka manau[ nu, ka ba lao[bwai#, co[ ba ao`do` tako`we` co[ mwai# nuko#. Ba yu[ yau[ Phaokhau# Jeshu#. Akhauca# ka ba yu[ lanklan Li Ca#nsu[.

Ma nau[ ho[ Tha\ Ca#nsu[ ho[
Na yu[ Jeshu# khein nu na ma nau[ thala#ntha# Tha\ Ca#nsu[. Li Ca#nsu[ tai, “Nathu[ nahyu[n Li Ca#nsu[ do[ amwai# tathanao` thasau# ari^ akai# bakya#do` tahtaicein ari^kai# akhauca# ba ta macei maklon do` Tha\ Ca#nsu[ abakya#do` ta=ao[lan” (E$phe# 4:30). “Tha\ Ca#nsu[ u# me` ba tha macei- maklo^n tau[ tanirauhtan mo[nnu^” (E$phe# 4:30). Akhauca# na mwai# pra nau[ ba Tha\ Ca#nsu[ (baco[mwai#) Jeshu# a Tha\ Ca#nsu[. Tha\ Ca#nsu[ do` Jeshu# Tha\ Ca#nsu[ nu thalyu[n cu#.

Tamalu# (19) Tahtulwai#
1. Taka\cein ko#cein nu …………………….. ma ca\htan kahti- tau[ kana#.
2. …………………… pran do` ……………… ma htu#htan taka\cein ko#cein atama.
3. Tha\ Ca#nsu[ acau# me` mangao! do Bweca da do`……………………… akhauca#.
4. Bweca ata=ao[lan nu cwai# tyan yao! ba# ………………………. me pa yu[ lankalan da.
5. Manai# kayu[ Bweca nu tacikli cinga# lo ya#?
6. Pra yu[ Bweca Phaokhau# nu, ka nau[ ba taciran ya#? ……………………
7. Bweca cau na, phinau[ na nu na thei da tha#ma#? ……………………….
8. Pra ayu[ Phaokhau# nu nau[ ba ……………………………
9. Na nau[ ba ho[ Tha\ Ca#nsu[ ya#? …………………. Nau[, co[ nau[ me` thei da tha#ma#? ……………………
10. Kanai# nu manau[ ho[ tamyu[n thaplu# thakha# ya#? Ba thu[ ma- ha#n nau[ ba ya#? ………………………..

.

Tamalu# (20)

Khri-phao nu[ rau[

Pra ayu[ Bweca ari[kau# khein ma ca#n taka\ma la rau[. U$me` pra yu[ Bweca co[ ba ma takho`we`. Co[ka\mo` co[ ma da takho`we`. Nithu^ lon do[ pra yu[ Bweca lapra mwai# ma takho`we` nu kalancau kai# tamyu[n thaplu# thakha#. Aywa# nu, takho`we` co[ ao` akhauca#, ao`myu[n cwai# Bweca tabatha\ akhauca# manau[ tamyu[n thaplu# thakha# co[ mwai#. Mwai# Bweca akyu# nibwan do` manau[ ba akhauca# co[ lancau ceinblan pe`. Ma takho`we` akhauca# mwai# lancau ceinblan tamyu[n thaplu# thakha# nu, co[ mwai# pe` tamyu[n thaplu# thakha# pe`. Tamyu[n thaplu# thakha# nu htwancu# akhauca# manau[ lablan htau[ ao`htao^ co[ mwai#. Ba co[ mwai# thanu, ma takho`we` akhauca# tamyu[n thaplu# thakha# lancau, pa#nya#lan cein tha\ akhauca# manau[ ceinblan me` co[ mwai# thamyu[n thaplu# thakha# nuko#. Mwai# tamyu[n co[ htwa#ncu# yau[.

Pa kao^ akhauca# Bweca phi^ prayu[ta phao tamyu[n thaplu# thakha# co[ mwai#, A tha\cica# pa akhauca# aphi^ yau[ nu pa ba thei (E$phe# 2:8=9). Co[ka\mo` prayu[ta phao ma da mo` tahko`we` ari^ akai# nu pratadao^phao Yoha tyan tha#=u# “Pa mwai# tai pa takho`we` co[ ao` mwai# pa lao`bli^ tao! pa na#n. Pa co[ ma ta co[ rao`\ ba tai me` mwai# pa taitao` Bweca. Li Ca#nsu[ tamangao! co[ ao`do` pa” (1 Yoha 1:8, 10). Aywa#n me` prayu[ta ma takho`we` mwai# na#ntha\ co[ ao`hai. Na#nkau# mwai# co[ ao`hai nu co[ mwai# do[ thu[ kai#. Bla#nme` cwai# prasa# co[ ao` hai khein ao` mi[ yau[ ba# lami[ khau nu, prayu[ta phao na#ntha\ co[ ao` hai me` thalyu^n do` ma ta co[ da do` sa# yau[. Li Ca#nsu[ tatyan akhauca# pa thei do[ hankhau u# pralau ao` thyu[n rau[. Ana#thu[ mwai# =

Hankhau pralau
Hankhau pralau nu co[ yu[ Jeshu#. Co[ phinau[ Jeshu# akhauca# co[ bakya#do` Jeshu# (Ro#me 8:9). Co[ nau[ ba Jeshu# akhauca# co[ nau[ ba thala#ntha# tamyu[n thaplu# thakha# ( 1 Yoha 5:12). Co[ yu[ Jeshu# akhauca# ka ba taciran kanai# me` mwai# ana#nthu[ (Yoha 3:36). Ana#n co[ ma nau[ Jeshu# akhauca# atha\ kau# kala#n nu ao` yau[ tacipra# ciro`n. Bakya#do` hankhau pralau ari^kai# me` Po!lu# tai tha=u#, “Hankhau pra nu co[ phinau[ Bweca Tha\ Ca#nsu[. Ana#nthu[ nithu[ do[ u#me` mwai# tahai#. Na#ntha\ larau[ ho! pa#npha- ta=u#ki da akhauca# hankhau phao na co[ thei” (1 Kari 2:14).

Hankhau phao co[ nathei na#ntha\ ari^kai# akhauca# co[ thayu[. Thayu[ yau[ hankhau tarau tara. Ana#nbica ta=ao`my[n, tama, tabwaitha\, tanithu^ nu co[ na#ntha\ ayo`n akan co[ ao`. Tatha\ taya, tathanao` co[ ao`. Thanao` pwu[n, thapla# pwu[n, tha\htan, thaphao dau, bayo^n do` ana#npica nu tha\ co[ ao`phyu. Pra co[ yu[ Bweca atha\ kau# nu hankhau atha\ ao` ca#n. Co[ka\mo` pra yu[ Bweca thala#ntha# tha\ ao` thanu. Ca\hta ba# ta=ao`ru#blon sara tau[ ta=ao`ru#blon khaudau, pramu khaudau, praru#htantha# khaudau do` ta=ao`ru#blon phao lahan nu akwan me` thalyu^n prayu[ta phao bla#nme` co[ manau[ Jeshu# akhauca# mwai# prahankhau phao. Ta=ao`myu[n manai# tha=u# nu ao`myu[n cwai# Bweca tabatha\ co[ da. Thayu[ me` co[ thayu[ ao`myu[n cu#. Thayu[ ma cwai# na#n tabatha\ khlo[ndo` Bweca tabatha\. Bweca kraoyao` ba ta ma kapwan kapha.

Na#ntha\ phao
Na#ntha\ phao phinau[ Jeshu# do[ atha\ akau# co[ka\mo` co[ dao^ pai Jeshu# do[ atha\ kau#. Ana#n manau[ Jeshu# akhauca# mwai# thala#ntha# Chri- phao ywa#n ywa#n. Co[ bwaidau ana#n. Manau[ tamyu[n thaplu# thakha# (1 Yoha 5:12). Mwai# pra po[nblu# do` taciran ( Yoha 3:18). Mwai# pra co[ncwan, pra ca#nsu[ ba# Bweca langa# (1 Kari 1:2, 30). A co[ pai tao! ana#npica do` dao^ pai Jeshu# akhauca# mwai# ao`myu[n cwai# ta ba Bweca tha\. Akhauca# usu^ ba do[ ana#nthu[ tha- htan na#nkau# tatha- do[ amwai# tabatha\, tathanao`, tatha\ taya, tha\htau#, tamarao`\, taco[n tacwan, tano[n tamyan, co[ thayu[ ngo`n karu ta (Gala 5:22=23).

Ana#n ta=ao`myu[n nu, tabao`taba#n ao`do` nikhyu[n me` ao`. Ana#n tamangao!, tama, tanithu^ nu mwai# cwai# Bweca tabatha\ akhauca# mwai# tanitu^ do[ ngo`n karu langa# do` ywi^ ngo`n karu. Ata=ao`myu[n dao^ lao[ Bweca kraoyao` do` pra pu#pra daoyan na#n. Prayu[ta phao lao# pu#pra ba mwai# cwai# thanu. Pra thaba# karu daoyan na#n do` ana#n akhauca# ngo`n ka yu[ cein Bweca. Bweca batha\ na#n do` ta=ao`myu[n u# me` mwai# pra pu#pra thayu[.

Hankhau prayu[ta phao
Hankhau prayu[ta phao nu manau[ Jeshu# do[ tha\ kau# akhauca# nau[ ba tamyu[n thaplu# thakha#, pao[blu# do` taicran. Manau[ ta do[ prayu[ta phao lapra kao^ manau[. Bla#nme` co[ dao^ pai Bweca do[ ata=ao`myu[n kau#. Akhauca# mwa#n prayu[ta phao bla#nme` ao`myu[n manai# hankhau phao do` co[ manai# Chri- phao. Ana#n manau[ Jeshu# akhauca# ka manau[ tamyu[n thaplu# thakha# bla#nme` ao`myu[n cwai# pra hankhau phao aca# ata=ao`myu[n akau# Bweca kraoyao` co[ lao[ do` ba ta hwan do` taikama-. Amwai# cwai# hankhau phao akhauca# tha- yau[ hankhau tatha\ ao` lao[ ba# Gala 5:19 akau#.

Karithu ta=ao`ru#blon
Karithu ta=ao`ru#blon nu ao`myu[n cwai# pra hankhau phao ta=ao`myu[n akhauca# Po!lu# pao` ana#nthu[ tha=u#, “Pu# gwai# o[, ari[ ha#, cwai# khi# dao`htulan na#ntha\ pralau khi# ka dao`htulan nathu[ ana#nkhu[ akhwai co[ ao` do` khi# ba dao`htulan nathu[ cwai# hankhau phao, pica#phao do[ Jeshu# ne`. Tau[ kanai# mwai# mo` hankhauphao. Dau^tu[ cu#, lankei cu#, lanpha- cu# akhauca# nathu[ mwai# mo` hankhau phao mo` co[ mwai# ran? Ao`myu[n macu# mo` cwai# hankhau phao tahto[n mo` co[ mwai# ran?” (1 Kari 3:1,3). Karithu ta=ao`ru#blon phao nu ao`myu[n cwai# hankhau pralau bla#nme` tahtaicein co[ lantu# kai# ari^kai# me` Po!lu# tai tha=u# “Jeshu# Chri- akhauca# takho`we` co[ ao` do` ba ta phi^ nita cwai# pra ca#nsu[” (1 Kari 1:2). Co[ka\mo` bei# Jeshu# lailan blan khein, ta do[ ana#nthu[ ka nau[ ba ari^kai# nu tyan tha# tha=u# “Nao`dwa#n u kwai khein, bein la\ mai#phlon laplo!n khein, pa lao#la#n (Karithu ta=ao`ru#blon phao pa\) ka laitau[ do[ tanilai kala#n” (1 Kari 15:52).

Hankhau phao Chri- phao ka manau[ tahtaicein bla#nme` ata=ao`myu[n nu co[ mwai# ta=ao`myu[n do[ aba Bweca tha\ do` hwaba ngo`n karu ta=ao`myu[n akhauca# Bweca krauyao` ba ta dao`=au# dao`prawn. Ana#nthu[ na#npica tao` me` tathanao` tatha taya co[ ao`. Ata=ao`myu[n mwai# ta tha\bya- kala#n. Co[ ba ao`myu[n cwai# ta=ao`myu[n thanu, ba ao`myu[n cwai# ta=ao`myu[n do[ Tha\ Ca#nsu[ pai.

Dao^ pai Jeshu# akhauca#
Hankhau phao prayu[ta ata=aomyu[n nu dao^ pai yau[ “khi#” do` co[ dao^ pai Jeshu# ari^kai# me` pa malu# ba ho[. Mwai# ao`myu[n lei# cwai# thanu me` co[ ba Bweca atha\. Htandido do` Bweca cu# co[ nau[ tama-lan, co[ka\mo` cu# co[ da (Ro#me 8:7=8). Akhauca# manai# ka ao`myu[n ceinblan cwai# ta=ao`myu[n do[ Jeshu# pai do` bwai# do` Tha\ Ca#nsu[ nu kwi[cica# takho`we` do[ na ma do` dao^ pai ceinblan Jeshu# cwai# na ta=ao`myu[n abica ka. Sanlan na tha\ do` ceinblan do[ Jeshu# ao` do` dao^ pai Jeshu#. Na mwai# dao^ pai ywa#n Jeshu# me` ana#n ka pai na ta=ao`myu[n badei#n bada ne`, pu# gwai# o[. Ta=ao`myu[n do[ Jeshu# pai nu mwai# na#ntha\ ta=ao`myu[n akhauca# na ka ao`myu[n ceinblan cwai# Bweca tabatha\ ne`. Na ka tha- da na#ntha- atatha- ne`.

Tamalu# (20) Tahtu#lwai#
1. Pra ayu[ htau[ Jeshu# me` ma takho`we` ca#n mo! ya#? …………………..
2. Prayu[ta me` ma takho`we` akhauca# lancau# tamyu[n thamyu[n thaplu# thakha# ya#? ……………………….
3. Hankhau phao prayu[ta nu nau[ ba Jeshu# ya#? …………………….
4. Prayu[ta akla# hankhau pralau ao` lo# ya#? …………………………
5. Hankhau phao atatha- mwai# tara#? ………………………………
6. Pra thama# me` mwai# na#ntha\ prayu[ta? …………………………
7. Na#ntha\ atatha- mwai# tara#? ……………………………….
8. Hankhau phao prayu[ta nu ho#pa# pai ana#nthu[? ……………………..
9. Hankhau phao prayu[ta nu lancau# da tamyu[n thaplu# thakha# ya#? ………
10. Htu# da na#ntha\ prayu[ta tha#ma#? ………………………………

.

Tamalu# (21)

Tasaihto#n do` tama (ရပ်တည်ချက် နှင့် လုပ်ဆောင်ချက်)

Prayu[ta lapra ana#nkhu[ pa pa#npha- do` napau nathei tasaihto#n (standing) do` tama (state). Tasaihto#n mwai# ta do[ Bweca ma ba prayu[ta ana#nkhu[. Mwai# nitu^ do` hyu[n nu, manai# do` lo#nrwi[. Tama me` mwai# ta co[ prayu[ta ba ma pu#dao!. Tasaihto#n lahan mwai# =

Yau[ takho`we`
Prayu[ta lapra nu, pu#dao! pu#dao! aka ma takho`we` do` tha\ atanithu^, do` na#nkau# baco[mwai# kama do` talarau[ rau[. Bla#nme` do[ Bweca langa#, ana#nthu[ mwai# pra takho`we` co[ ao`. Akhauca# mwai# pra pao[blu# do` taciran (Yoha 1:18). Manai# phaokhau# ba ma takho`we` khein pha# pao` na#n nu kanau[ ba Bweca tathwan tapao` (Hebri# 12:5=11). Taciran nu bakya# yau[ do` pra takho`we` phao, tathwan tapao` nu bakya# yau[ do` phaokhau#. Akhauca# prayu[ta phao khan ba Bweca tathwan tapao` da lakhein lakhein bla#nme` takho`we` na#nkhu[ mwai# pra apao[blu# do` taciran.

Prayu[ta lapra pao[blu# do` takho`we` mwai# tasaihto#n lamyan do[ pa nau[ ba do[ Jeshu# ao`. Prayu[ta lapra u# bakya#do` tama, tanithu^ nu takho`we` ao`, bla#nme` Jeshu# akhauca# a takho`we` co[ ao` pe`. Atathayu[ tai me` tasaihto#n u# mwai# Bweca ta=u#lao[, co[ mwai# pralau ta=u#lao[. Manai# ka napau tari^ takai# u# nu pa ka u bloncu# Po!lu# li atyan do[ Karithu ta=ao`ru#blon ao`.

Ta=ao`ru#blon u# co[ pao[blu# do` takho`we`. Ana#nthu[ mwai# hankhau pralau. Khrein cu#, lankein cu# lapra do` lapra, lanpha\ cu# mo` (1 Kari 3:3). Co[ka\mo` pra phi pha# ama# me` ao` do[ ana#nthu[ kla#. Pra karu nu, bakya#do` takho`we` u# me` co[ bwaitha\ larau[ larau[. Bwai htanlu# tha\ (1 Kari 5:1=2).

Karithu ta=ao`ru#blon me` taca#n tasu[ co[ ao`. Bla#nme` bei# Po!lu# tyan li do[ ana#nthu[ ao` khein thyan tha=u#, “Pra ca#nsu[ do[ Jeshu# akhauca# do` ba ta bwai na#n cwai# pra ca#nsu[ do[ amwai# Bweca ta=ao`ru#blon ao` ba# Karithu” (1 Kari 1:2). Tyan tha=u# mara#? Kahti ha# co[ thei ana#nthu[ takho`we` akhauca# ya#? Co[ mwai# ko#. Po!lu# thei rao`\ ana#nthu[ takho`we`. Po!lu# thayu[ tai me` Karithu ta=ao`ru#blon u# do[ Jeshu# akau# ana#nthu[ mwai# pra takho`we` co[ ao`, Bweca phi^ ana#nthu[ taca#nsu[ do[ Jeshu# akhauca#.

U$me` ana#nthu[ tasaihto#n do[ Jeshu# akau#. Ana#nthu[ tama me` co[ rao`\. Khrein cu#, lankein cu# lapra do` lapra, lanpha\ cu# mwai# tama do[ ana#nthu[ ma. Tama u#kau# nu mwai# takho`we` do` co[ rao`\ laki# laki ko#. Bla#nme` ana#nthu[ tasaihto#n me` Jeshu# akhauca# ana#nthu[ takho`we` co[ ao` do` ca#nsu[. Mara# me` Jeshu# ataca#nsu[ mwai# taca#nsu[ khlo[n do[ ana#nthu[ na#nkhu[ (1 Kari 1:30).

Tasaihto#n mwai# Bweca ta=ulao[, co[ mwai# pralau ta=ulao[. Bweca ulao[ Karithu ta=ao`ru#blon do[ Jeshu# akau#. Akhauca#, do[ Jeshu# akau#, ana#nthu[ takho`we` co[ ao` do` ca#nsu[. Pralau ulao[ yau[ tama. Akhauca# ana#nthu[ gwa#ntu# yau[ ba# lapra do` lapra tama kakhau. Mwai# thanu me` kala#n htu#lwai# ao` do[ Bweca co[ bwaitha\ tama ya#? Bweca bwaitha\ prayu[ta phao atama. Bla#nme` tama akhauca# co[ basa# prayu[ta phao atanu[ ba taca#nsu[ do[ Jeshu# akau#. Tama ana#nkhu[ Bweca a phi^ thwan pao` cwai# pha# thwan pao` phaokhau#. Mwai# co[ nadei#n athwan nu ka ma tau[ na#nkau# thu[ kai#.

Taco[n tacwan
Taco[n tacwan nu bakya#do` taciran. Prayu[ta pu#pra ao` do[ Jeshu# kau# akhauca#, do[ Bweca ta=ulao[ nu mwai# praco[n pracwan. Akhauca# Po!lu# tai “Pa na#nkhu[ Bweca dao^ htu# pra takho`we` co[ ao` manai# pra takho`we` ao`. Mara# tai me` Ana#n akhauca# manai# pa kahtu# praco[n pracwan do[ Bweca langa#” (2 Kari 5:21). Bweca dao^htu# pra takho`we` co[ ao`, Jeshu# anai# pra takho`we` ao`. Mara# me` Jeshu# akhauca# (co[ mwai# pa tama akhauca#) Bweca langa# (co[ mwai# pralau langa#) manai# pa ka htu#htan praco[n pracwan. Akhauca# Bweca langa# nu prayu[ta phao mwai# praco[n cwan do[ Jeshu# akhauca#. U$me` mwai# prayu[ta phao tasaihto#n. U$ ana#nthu[ tama do` tai tha=u# co[ mwai#. Pralau ta=ulao[ me` co[ mwai#. Tasaihto#n nu bakya# do` Jeshu#. Akhauca# prayu[ta phao tasaihto#n me` thalyu^n do` tanilai co[ ao`. Tama nu, bakya#do` ta co[ pralau ma akhauca# lapra do` lapra co[ thalyu^n cu#.

Pa#npha\ tasaihto#n do` tama ba co[ da me` ka didao` dida#n. Pra co[ ma takho`we` da co[ ao` lapra# lapra. Akhauca# prayu[ta ma ceinblan takho`we` khein nithu^ do[ taco[n tacwan, taca#nsu[ lancau# kai#. Manai# Jeshu# nilai co[ da nu, taco[n tacwan, taca#nsu[ do[ pa manau[ ba# Jeshu# ao` nu co[ nilai da do[ Bweca langa# nuko#. Bla#nme` takhao`wai# do` Bweca lantu# kai# akhauca# tathanao` thasau# lantu# kai#. Pra co[ nadei#n mao[pha# tamangao! nu mao[pha# co[ la#kai# na#n bla#nme` aco[ thanao` thasau# da nuko#. Mao[pha# langa# nu, a maina# co[ rao`\. Cwai# thanu, prama takho`we` nu mai#phlon co[ rao`\ do[ Bweca langa#.

Bei# cahwa Dawi lankama- do` Bathasheba khein tathanao` co[ ao` akhauca# thaba# tha=u#, “Manai# khi# tha\ ka ao`phwi[ do` thanao` thasau# nu dao^ nahyu[n na tamangao! ka. Ma thanu me` khi# swi^ aka# nu ka thanao` thasau#. Phi^ ceinblan khi# tathanao` thasau# abakya#do` ta akhwai ka. Tadao tayan atha\ ka maku# khi# sao^ ka” (Hto`n 51:8, 12).

Karithu ta=ao`ru#blon pho nu ata=ao`my[n co[ ca#nsu[ bla#nme` tha\ atanau[ ba ao` a. Co[ka\mo` pra ca#nsu[ nu ka ba taka\cein blondo` Jeshu# ba# alailan blan khein ari^ akai# nu Po!lu# tyan tha=u#, “Pa lo#la#n nu ba ao` mi[ (thu[) co[ mwai#. Bla#nme` bei# u kwai nao`dwa#n khein, beinla- mai#phlon laplo!n nu, pa lao#la#n (Karithu ta=ao`ru#blon phao pa\) ka lai tau[ do[ tanilai” (1 Kari 15:51=52). Thayu[ tai me`, bei# Jeshu# lai lan blan khein Karithu ta=ao`ru#blon phao do[ ao` myu[n cwai# hankhau phao ata=ao`myu[n ana#nkau# nu ka nilai htan cein. Pra ao` myu[n cwai# hankhau phao ata=ao`myu[n ka nau[ ba tahtaicein. Co[ lantu# kai# tamyu[n thaplu# thakha# akhauca# ba ao` myu[n thanu me` co[ mwai# ko#. Ao` myu[n cwai# hankhau phao ata=ao`myu[n akhauca# talantu# kai# ao` lahan, pa ka malu# bloncu# pe`.

Takhao` tawai# lantu# kai#
Prayu[ta lapra nu ca\htan la# ayu[ Jeshu# me` amwai# Bweca phaokhau# (Yoha 1:12). Macu# na#nkau# tama akhauca# bei# ma takho`we` khein me` mwai# mo` Bweca phaokhau#. Phaomu, phaokhau# nu bei# nadei#n mao[ pha# tamangao! khein ma\ mwai# phaomu phaokhau# me` co[ mwai#. Co[ nadei#n mao[ pha# tamangao! khein me` mwai# phaomu phaokhau# co[ mwai# ran? Ao`pica#lan akhauca# mwai# phaomu phaokhau#. Akhauca# co[ nadei#n khein lantu# tai# phaomu phakhau kala#n co[ mwai# nuko#. Ma ywa#n tama, ma rao`\ tama akhauca# htu#htan phaomu phaokhau# co[ mwai#. Ao`pica#lan do[ mao[ akhauca# ne`. Cwai# thanu ma tama rao`\, ma ywa#n akhauca# htu#htan Bweca phaokhau# co[ mwai# ko#. Ao`pica#lan do` Tha\ Ca#nsu[ akhauca# htu#htan. U$ me` mwai# tasaito#n. Co[ mwai# tama nuko#. Bweca tama nu lai- co[ da.

Jeshu# phi^ tanitu^ lamyan, phaokhau# do[ atuma# lapra nu ma lao#kai# rwa#n, ma tama co[ rao`\ do` swai#htan do[ apha# ao`, bla#nme` amwai# mo! pha# aphaokhau# mo`. Aswai# htankai# do[ pha# ao` akhauca# ana#n do` apha# takhao` tawai# lantu# kai# do` co[ nau[ ba pha# krao[krao bla#nme` amwai# mo! pha# aphaokhau# mo`. Bei# aceinblan khein apha# ka\ na#n do` phaokhau# do` ka\cein rao`\ na#n. Na dei#n mao[ pha# ngao! me` mao[ pha# tha\ rao`\, mao[ pha# mai#na# rao`\. Cwai# thanu prayu[ta phao ba nadei#n mao[ pha# ngao!. Mwai# ma thanu me` Bweca kraoyo`n kalao[. Bweca phaomu phaokhau# mwai# ma ta co[ rao`\ nu Bwca kraoyo`n ka mwai# tatapu kala#n.

Tamalu# (21) Tahtulwai#
1. Tasaito#n me` mwai# ………………………. a tama.
2. Tama me` mwai# …………………………. atasaito#n.
3. Tasaito#n mwai# …………………………….. ata=ulao[.
4. Karithu ta=ao`ru#blon phao htu#htan pra ca#nsu[ mwai# ana#nthu[ ………………. akhauca# ne`.
5. Karithu ta=ao`ru#blon phao ma hankhau atakho`we` me` mwai# ana#nthu[ …………. ne`.
6. Prayu[ta phao nu ao` ba# …………….. akhauca# …………………. ta=u#lao[ me` ana#nthu[ mwai# pra co[n cwan.
7. Ta do[ pa manau[ ba# Jeshu# ao` me` nilai co[ da. Bla#nme` mwai# ma takho`we` nu tara# kalancu# kai#? …………………………………………………….
8. Cahwa Dawi ma takho`we` khein …………………… tara# lancu# kai#? …………………………………………….
9. Htu# htan Bweca phaokhau# me` mwai# ………………………………
10. Mwai# ma tako`we` nu tara# kalantu# kai#? …………………………
Tara# me` lantu# co[ da? …………………………………………..

.

Tamalu# (22)

Dauhtan do` kau[ba\htan

Pralau, taphao tayu^ do` tho^nmao[ nu dauhtan lao# pu#ki. Dauhtan, pra#htan htau[ phao!htan tha\htan. Htau[ lai#htan, a\htan ka da. Pralau thala#ntha\ ao`pica#lan htau[ dauhtan. Ao`pica#lan htau[ mwai# co[ dauhtan me` mao[ pha# ka tha\bya\ badi[ bada. Pra co[ dau htan nu kau[ me` co[ ba\. Pra dauhtan bla#nme` tha\ ba mwai# cwai# pica#phao tai me` hto^nno`n po`nnau[ co[ da. Ba khwai cwai# pica#phao`. Akhauca# prapu# pra nu ao`pica# yau[ me` co[ htau[. Akhein mwai# ba nu ba dauhtan do` kau[ ba ba\ htan. Cwai# tha=nu prayu[ta nu, na#ntha\ me` ba dauhtan. Yu[ do` ao`pica#lan nu[ blan yau[ me` co[ htau[ ko#. Ba dauhtan do` kau[ ba ba\ htan. Akhein ba bla#nme` mwai# co[ dauhtan me` takau# takai# ka ao` htan.

Ao`myu[n mo` ba# hankhau
Prayu[ta phao mwai# co[ dauhtan me` ao`myu[n co[ da cwai# na#ntha\ ta=ao`myu[n nuko#. Ka ao`myu[n cwai# yau[ pra hankhau phao. Karithu ta=ao`ru#blon nu dauhtan co[ da akhauca# Po!lu# tai ana#nthu[, “Pu# gwai# o[, khi# dao`htulan na#ntha\ pra la# ari[ nu, dao`htulan nathu[ co[ da. Ba dao`htulan cwai# pra hankhau phao, do` cwai# pica#phao ba# Jeshu# akau#” (1 Kalo` 3:1). Pra hankhau phao me` mwai# pra co[ thei Bweca, pra co[ yu[ Bweca. Prayu[ta phao mwai# co[ dauhtan kau[ba\htan me` ka manai# yau[ do` pra hankhau phao.

Ta=an ta=ao! aco[ yau# mai
Pica#phao nu an ta=an ta=ao! aco[ yau# mai co[ da ko#. Ba an yau[ nu#su[ yau[. Cwai# thanu na#ntha\ pica#phao lahan an ta=an ta=ao! aco[ yau# mai co[ da akhauca# ba ao! yau[ na#ntha\ nu#su[ yau[. Po!lu# tai, “Tau[ kanai# nathu[ an ta=an ta=ao! aco[ yau# mai co[ da mo` akhauca# phi^ an co[ da. Ba phi^ ao` yau[ nu#su[ yau[. Tau[ kanai# mai co[ da mo`” (1 Kari 3:2). Pra tyan Li Hebri# tai, “Khi# kala#n tai# Melakhi#cade u# ari^ akai# ao` a\ mo`. Bla#nme` nathu[ nu, akhein ao` ngi[ ho[ akhauca# kao^ mwai# sara bla#nme` Bweca tama\lan langa#, khi# ba malu# mo` tama\lan aca# do[ ngo`n karu akhauca#, an ta=an ta=ao! aco[ yau# mai co[ da. Mwai# pra ba ao` yau[ nu#su[ yau[” (Hebri# 5:11=12).

An ta=an ta=ao! aco[ yau# mai co[ da me` takau# takai# htu#htan tha#ma#, kala#n htu#lwai# ao`. Pra ao` yau[ nu#su[ nu, khau=a# co[ ao`, ma tama co[ da. An ta=an ta=ao! amai me` khau=a# ka ao` do` ma tama ka da. Cwai# thanu pra ao! yau[ na#ntha\ nu#su[ nu, Bweca icu^ na#n co[ da. Ba kano`n ngo`n cwai# pica#phao lapra. Pica#phao nu ma tama co[ da, co[ka\mo` ao`pica#lan me` co[ da. Cwai# thanu na#ntha\ pica#phao nu ao`pica#lan na#ntha\ pica#phao co[ da. Ba khwai yau[ ana#nthu[ latha\htai.

Thanao` ma takho`we`
Pica#phao nu, co[ cicwan takara#n nu ko#, batha\ takara#n. Ta do[ ana#nthu[ usu^ nu saunau[ lao# do[ kao! kau#. Co[ thei tahai tabau# ari^kai#. Kala#n yo[nmai# mwai# co[ mwai# nu ana#nthu[ co[ na\pau. Akhauca# pa khwai ana#nthu[ latha\htai. Cwai# thanu pra na#nkau# co[ dauhtan, kau[ co[ ba\ nu thanao` ma takho`we`. Kala#n yo[nmai# mwai# co[ mwai# nu ana#nthu[ co[ na\pau do` ao`myu[n cwai# pra hankhau phao akhauca# ba khwai na#n latha\htai. Karithu ta=ao`ru#blon nu co[ dauhtan kau[ co[ ba\ akhauca# khrai cu#, lankein cu# lapra do` lapra, lanpha\ cu# (1 Kari 3:3). Tama u#kau# me` prayu[ta co[ kao^ ma. Bla#nme` na#nkau# ba mwai# pica#phao nu, kama mo` tama u#kau#.

Pra na#ntha\ co[ dauhtan nu ana#npica# na#nkhu[ me` co[ rao`\, ngo`n karu na#nkhu[ me` co[ rao`. Dao^ khau syan lan prayu[ta pu# gwai# lahan. Prayu[ta co^n nu htu#htan thala#n takhau syan. Prayu[ta akaco^n nu htu#htan talanpha\. Co[ka\mo` htu#htan talankhu^ lanklo!n do[ ngo`n karu na#nkhu[. Ulao[ pra co[ dauhtan khein pra co[ yu[ ta lahan co[ thayu[ yu[ pe` Jeshu# pe` co[ka\mo` htu#htan ta pa#nsa#. Akhauca# prayu[ta pu#pra ba dauhtan kau[ba\htan.

Ta=ao`ru#blon ana#ntha\ mwai# co[ amyu[n do` kau[ ba\ nu ka ulao[ takao# takai# ka ao` pu#rau[ pu#rau[. Mwai# ao` na#ntha\ takyu# nibwan cwai# Karithu ta=ao`ru#blon bla#nme` takau# takai# ka=ao` pu#rau[. Bei# pica#phao ao` a\ kala#n nu tapa#n tasa# ao` arau[ rau[ akhauca# ma larau[ co[ da. Na#ntha\ ba dauhtan kau[ba\ nu ka mali[ makhla#n tapa#n tasa#. Tadauhtan mwai# co[ ao` nu kamwai# cwai# bu^phao[ kai# laplo#n bla#nme` pu[ kai#. Pica#phao nu ma tama dau co[ da cwai# pra na#ndau.

Ta=ao`ru#blon lahan nu na#ntha\ mwai# cwai# pica#phao akhauca# ana#nthu[ thayu[ saya amwai# pra pao[ pica# latha#htai. Ta=ao`ru#blon saya mwai# co[ ao` me` ma co[ ca#n larau[ larau[. Ta=ao`ru#blon saya ba mwai# thala#ntha# pica#phao me` ka khwai pica#phao manai# kadauhtan da tha#ma#? Mo[ncadi# ba tau[ nu phi nu#su[ kao` dau, nao! nu#su[ blondo` su[ (dao`htulan cwai# pralau batha\) do` dao^ ao! pica#phao. Akhauca# pica#phao nu dauhtan co[ da, ao` yau[ tapa#n tasa#. Akhauca# pu# gwai# o[, na na#ntha\ ba dauhtan kau[ba\ htan ne`.

Tamalu# (22) tahtulwai#
1. Ao`pica#lan pica# htau[ ba mwai# mo! tara#? …………………………..
2. Pica#phao mwai# co[ dauhtan me` ho!pa# tha\ co[ rao`\? ………………….
3. Ao`pica#lan nu[blan lablan htau[ ba ma mo! tara#? ……………………..
4. Manai# na#ntha\ ka ao`myu[n nu ba ma mo! tara#? ………………………
5. Pra hankhau phao me` mwai# pra tha#ma#? …………………………..
6. Pica#phao an sa=an tha#ma#? …………………………………..
7. Manai# ka ma da tama nu, ba an sa=an tha#ma#? ……………………
8. Pica#phao nu thanao` ma yau[ tara#? ………………………………..
9. Co[ dauhtan kau[ co[ ba\ akhauca# tapa#n tasa# lahan mwai# tara? ………..
10. Ta=ao`ru#blon akau# tapa#n tasa# ao`htan mara#? ……………………….
11. Prayu[ta phao ma tama dau co[ da mara#? …………………………….
12. Mara# do[ ba cipao[ yau[ ta=ao`ru#blon sara? ………………………

.

Tamalu# (23)

Tadauhtan kau[ba\ khlaikhlo!n lahan

Manai# pica#phao kadauhtan kau[ba\htan nu kaba ao` do` ta=u#kau#. Tahai tabau#, ta=an ta=ao!, taklan tapya, tahai thatau[ akhein lo. Ta u#kau# mwai# ao` nu tadauhtan ka ao` laklan htau[ laklan.

Ta=an ta=ao!
Manai# pica#phao kadauhtan nu ari[khlo[n lo nu#su[. Mao[ nu#su[ nu pica#phao na#nkhu[ mwai# ta=rao`khlo[n. Cwai# thanu na#ntha\ me` ba ao! na#ntha\ nu#su[. Li Ca#nsu[ tai, “Akhauca# nathu[ kwan sau[ u# Bweca atakyu#nibwan do` la#kai# ta u# co[ tu# pu#rau[, talao`blicu#, tanilao`, tahao! cu#, tai co[ rao` cu#, htau[ manai# kanu[ ba tahtaicein nu, dauhtan co[ Bweca tamangao! nu#su[ ywa#n akao#. Manai# pica#phao tayu[ mao[ nu#su[ me` thayu[ sau[ tamangao! nu#su[ u# ka” (1 Peta 2:1=3). Pica#phao mwai# co[ u# nu#su[ nu dauhtan co[ da. Cwai# thanu pra na#ntha\ mwai# co[ ao! Bweca tamangao! nu#su[ nu dauhtan co[ da. Bweca tamangao! mwai# na#ntha\ nu#su[ akhauca# ba pha, ma lu# na#n. Pra lahan me` nadei#n yau[ Li Ca#nsu[ yau[. Co[ pha tao! na#n. Pra tha=u# nu dauhtan co[ da. Co[ pha Li Ca#nsu[ me` khlai phau^ do[ dauhtan da co[ ao`. Akhauca# thayu[ dauhtan me` pha Li Ca#nsu[ ka.

Ba thaba#
Pa khau pa a# akhauca# htu# Bweca phao co[ da, cwai# tha=nu, pa khau pa a# akhauca# ao`myu[n cwai# prayu[ta co[ da. Prayu[ta lapra ata=ao`myu[n nu ao`myu[n da yau[ do` Bweca krau yao`. Jeshu# tai, “Ba ao`yu^ do` khi# me` ma co[ da larau[ larau[” (Yoha 15:5). Akhauca# manai# kadauhtan nu ba thaba#. Tathaba# mwai# taphi^ lancau# do` phi^lan tha\ lao#la#n do[ Bweca ao`. Ka ba htwa#ncu# thaya#n do` Bweca.

Khao!wai#
Pica#phao lapra cwai# do` ka dauhtan nu ba klan. Cwai# thanu prayu[ta ba khao`wai#, ba htwa#ncu# do` ngo`n. Bei# u#lao[ prayu[ta lapra do` lapra khein ba phi^khau phi^=a# cu#, ba kha#ntha\, ba dihto`nhtan do` ba thwan pao` cu# lapra do` lapra. Mwai# ma tha=u# nu na#ntha\ ka dauhtan kau[ba\htan. Akhauca#, “Co[ rai ta=ao`ru#blon cu# lapra do` lapra ka. Phi^khau phi^=a# cu# lapra lapra ka. Akhein katau[ he! akhauca# ma ywa#n ka” (Hebri# 10:25).

Ao`hailu#
Pica#phao lapra cwai# do` ka dauhtan nu ba mi[ ao`hailu#. Pica#pho syan dau dau me` ba mi[ ao`hailu# dau dau. Na#ntha\ me` ba ao`hailu#. Ba ao`hailu# tha#ma#? Ao`hailu# me` co[ ma tama, cipao[ ngo`n karu. Cipao[ Bweca do` ao`hailu# ka. Jeshu# tai, “Pra yao! tayao! ahtau^ do` thalu# o[, lai do[ khi# ao` ka. Khi# ka dao^ ao`hailu# nathu[” (Mathe! 11:28). Pra pu#pra ao` do` tayao! ahtau^. Jeshu# thayu[ yao! ba na tayao! u#kau#. Akhauca# phi^ lan na tayao! ahtau^ do[ ana#n ao` ka. Tayao! ahtau^ mwai# ao` mo! me` na#ntha\ co[ dauhtan kau[ba\ htan mo!. Ao` mo! ba# hankhau akhauca# tapa#n tasa# ka ao` mo!. Akhauca# Jeshu# tai, “Nathu[ ka khan ba tapa#n tasa# ba# hankhau. Bla#nme` co[ bayo^n ka, khi# mapi# ho[ hankhau ho[” (Yoha 16:33).

Mwai# ao`hailu# dau dau do[ Jeshu# ao` nu na#ntha\ kadauhtan khlo[n. Tai# tha#, “Ho!pa# lapra bayo^n akhauca# cwi^ htau# athathamyu[n da la hta#?” (Mathe! 6:27). Mwai# bayo^n nu, na#ntha\ co[ ao`hai nuko#. Akhauca#, “Yu[ Bweca lao#thau lao#tha\ ka. Co[ kano`n na tanapau nathei ka. Lai lano#n no#n me` lai do` Bweca ka. Ba ma tha=u# me` ka pao[ na talai khlai ne`. Co[ nithu^ do[ khi# taca#ntaplan ao` nuka. Taro!n Bweca do` rain ta co[ rao`\ ka. Mwai# tha=u# me` na htu- khau=a# ka=ao` do` na swi^ ka bwai# do` hteinsu[ ne`” ( Ca#nplan 3:5=8).

Bahai babau#
Pica#phao manai# ka dauhtan nu bahai babau#. An dau sa=an tha#ma# thama# bla#nme` mwai# co[ ao`hai nu dauhtan co[ da. Cwai# thanu na#ntha\ me` bahai babau#. Ta co[ dao^ hai dao^ bau# na#ntha\ mwai# takho`we`. Prayu[ta lapra mwai# ma takho`we` me` tadauhtan ao`htao^ kai#. Pra tyan Li Dahto`nhtan tai, “Bei# khi# bwaihu khi# takho`we` ha# khi# yakla# co[du# do` ba ka\kri# akhauca# khi# swi^ sau kai# ho[. Pu#dao! pu#ha# Bweca cudei#n htau^ ba# khi# kakau akhauca# khi# thei#su[ nu thalyu^n sei#n kai# ba# ka#nkau# khein” (Hto`n 32:3=4).

Ba ukrao^ pra co[ ao` hai. Ba ao` tathu^. Ba khwai na#n. Ba ma tha=nu me` kahai kabau# do` kadauhtan. Cwai# thanu manai# na#ntha\ kadauhtan nu ba kwi[cica# Bweca do[ atakho`we` na#nkhu[. Li Ca#nsu[ tai, “Lablan khi# khwi[cica# Bweca do[ khi# takho`we` na#nkhu[. Khi# ma tako`we` nu khi# co[ bwaihu. Khi# tai, takho`we` khi# ma nu khi# tatailao[ Bweca do` kakwi[cica# na#n khein Bweca blwaikai# takho`we` do[ khi# ma” (Yesha# 5:12). Pralau takho`we` mwai# co[ ao` nu co[ mwai# pra sa#. Tasa# mwai# co[ ao` nu kahai kabau# do` kadauhtan.

Ba ao`hau# akhein
Manai# pica#phao kadauhtan nu ba ao`hau# akhein. Khwai rao`\ thama# thama# me` ladao! akau# dauhtan labla#n htai co[ da. Cwai# thanu, na#ntha\ me` ba ao`hau# akhein. Pra tyan Li Hebri# tai, “Nathu[ nu akhein ngi[ akhauca# kao^ mwai# ho[ sara bla#nme` an ta=an sao` co[ da mo`. Ba ao! mo` yau[ nu#su[” (Hebri# 5:12). Atathayu[ tai nu, akhein ngi[ me` kau[pra#htan, dauhtan do` ba mwai# cwai# sara. Akhauca# manai# prayu[ta phao kha# dauhtan kau[pra#htan nu ba ao`hau# akhein.

Kau[pra#
Kau[pra# me` tadauhtan aphao! atha- baco[mwai# atalailei#. Na#nkau# tadauhtan nu ma a\htan swi[la#n da. Taca#ntaplan, tatheinga# mwai# a\htan nu na#ntha\ kadauhtan. Manai# kau[ ka pra# htan nu ba icu^ taca#ntaplan, tatheinga# do[ na#n nau[ ba. Kyo`nphao lapra nu, kau[ co[ pra# me` dauhtan da. Kyo`nphao u#lapra nu, bei# ahtau#htan sara ha# atadauthan ao`htao^ bla#nme` akau[pra#htan. Bei# adauhtan khein aco[ thara do` klanpya. Bla#nme` bei# akau[pra#htan ha# ta do[ aco[kao^ ma nu aco[ ma pe`. U$me` mwai# kau[pra#htan ayo`n akan lamyan. Sara u#pra mwai# htan ceinblan kyo`n me` atha\ ka mwai# blan cwai# pica#phao.

Jeshu# apratadao^phao lahan ao`blondo` Jeshu# khein nu mwai# cwai# pica#. Yoha do` Yako pu#gwai# nu[ pra lai do[ Jeshu# ao` kanai# kakwi[ hankhau tayo`n takan. Pratadao^phao karu me` atha\ mwai# cwai# pica#phao akhauca# thakhai do` tha\htan pu#gwai# u# nu[ pra (Mathe! 20:20=24). Thayu[ thei do[ ho!pa# ari[dau khlo[n ba# ana#nthu[ kla# (Mathe! 18:1). Htu#htan tha=u# mara# me` ana#nthu[ mwai# mo` pra malu#ta phao. Bei# ana#nthu[ lanpa# do` Jeshu# ha# ana#nthu[ kau[pra#htan do` pica#phao ayo`n akyan lahan tuma#kai# do` htu#htan cwai# prana#ndau, mangao! cwai# prana#ndau. Khu[ ha# htan. Co[ thabei pra karu do` mangao! tamwai# taco[n.

Akhauca# na#ntha\ nu, bei# malu# ta do[ ngo`n karu ao` ha# dauhtan bla#nme` co[ kau[pra# mo`. Mwai# thayu[ dauhtan nu ba ma pramalu#ta do` mwai# thayu[ kau[pra# nu ba ma sara. Mwai# thayu[ dauhtan lao# nu[ rau[ me` ba malu#ba do[ ngo`n karu ao` do` ba malu#phi^ thala#n ngo`n karu. Pra kau[pra nu taphi^ tama dauhtan. Ca#n mali[ makhla#n ta. Ca#n thwanphi^ gno`n. Bweca krauyo`n li[kha# mwai# do[ ana#n akhauca#. Ca#n cwi^ ngo`n tha\, ca#n hta#nkhau.

Tamalu# (23) tahtulwai#
1. Na#ntha\ ana#nkhu[ nu#su[ mwai# ……………………………
2. Mwai# co[ pha\ Li Ca#nsu[, Bweca tamangao! me` dauhtan da ya#? …………….
3. Tathaba# mwai# …………………………………
4. Takhao`tawai# do` Bweca nu ari[dau mara#? ……………………………
5. Ta=ao`hai mwai# ………………………………………
6. Na#ntha\ co[ ao`hai mwai# ……………………………………
7. Takho`we` nu dao^ ………………………… na#ntha\ tadauhtan.
8. Manai# na#ntha\ kadauhtan kau[pra#htan nu ba ……………………………….
9. Malu#ta do[ ngo`n karu ao` me` mwai# ……………………. do` malu#phi^ ngo`n karu me` mwai# ………………………………….
10. Tadauthan akyu# me` mwai# tara#? …………………………………………

.

Tamalu# (24)

Prayu[ta phao adido`ro`kha

Bweca akyu# nibwan akhauca# pa nau[ba ho[ taka\cein ko#cein ho[. Pa ao`myu[n ho[ cwai# prayu[ta ho[. Bla#nme` khlai co[ tau[ cwai# pa cipao[. Tadidao` dida#n ao` a\ akhauca# co[ thanao` do[ ta=ao`myu[n kau#, tama co[ dauhtan htau#htan. Co[ka\mo` tha\ co[ ao` do[ tathabau thaba# akau# do` tha\ co[ ao` do[ tama larau[ larau[. Ba#nu khein, co[ thayu[ usu^ do` prayu[ta phao karu, co[ thayu[ khao`wai# do` ngo`n, co[ thayu[ pha Li Ca#nsu[, co[ thayu[ thaba#, co[ thayu[ lai thaba# kyo`n, ba lai do[ thaba# kyo`n me` tha\ co[ pa\, htan thaba# cwai# nita ao`. Ta u#kau# mwai# ta do[ prayu[ta phao khan ba. Htu#htan thanu mara# me` mwai# do[ mo[nkali^ saipai# akhauca# ne`.

Dido`ro`kha thyu[n rau[
Prayu[ta phao na#nkhu[ dido`ro`kha ao` thyu[n rau[. Ana#nthu[ mwai# mao[kali^, hankhau do` na#nkau#. Pa ka malu#phi bloncu# dido`ro`kha u#kau# ari^ akai# do` pa ka lansaipa# na#n tha#ma# ari^ akai#.

Mao[kali^
Ari[khlo[n pa ka malu#phi bloncu# pa lao# pu#pra adido`ro`kha, mao[kali[ ari^kai# pe`. Katan cipra# tatai ao` “co[ pi# Korani phao do` uco[to# Rakhai phao” cwai# thanu ma co[ pi# Bweca do` u#co[tu# Bweca atabatha\ khlo[n, pralau. Ari[khlo[n pa u#lao[ ba tama cikai# cibya do[ Adam do` E

Mao[kali^ atathayu[
Ana#n tathayu[ do` tama me` kalao`bli pralau ka co[ laitau[ do[ Bweca ao`, manai# kalai tau[ do[ nga#nrai[ kau# blondo` ana#n. Ana#n thayu[ do[ pralau ka ao`pa# do` Bweca do` ka ao`yu[ do` Bweca. U$me` mwai# atama. Thayu[ ma cikai# cibya pralau. Jeshu# tai, “Prahuta lai manai# kahu, ka mathu[ do` ka ma cikai# cibya” (Yoha 10:10). Prahu atathayu[ tai# mwai# mo[nkali^. Mao[kali^ co[ thayu[ do[ pralau ka htwa#n do` Bweca do` ka manau[ tarao`\ri^ do[ Bweca ao`. Akhauca# pra co[ thei mo`! tahtaicein ari^kai# lahan manai# ka co[ nahyu[n tahtaicein ari^kai# nu ana#n mabu^ pra niku# do` mai#phlon.

Po!lu# tai, “Pra co[ yu[ Bweca cwai# thanu ana#nkhu[ manai# ka co[ phi^ Bweca ayo`n akan do[ amwai# Jeshu# akrau ayo`n do` tathanao` thasau# ari^kai# nu, bwaca do[ apai hankhau u# lapra mabu^ ana#nthu[ tatheinga# amai#phlon” (2 Kari 4:4). Jeshu# tathanao` thasau# ari^ akai# nu akrau ayo`n ao` cwai# do` kahtaicein pralau (1 Kari 1:18). Pralau mwai# nahyu[n tari^ takai# u# me` nau[ ba tahtaicein da. Akhauca# manai# do` pralau ka co[ nahyu[n tathanao` tasau# ari^ akai# nu, mao[kali^ mabu^ pralau niku# do` mai#phlon cwai# ama da. Cwai# do` mabu^ pralau niku#, mai#phlon ana#nkhu[ ta do[ a icu^ mwai# hankhau akraudyu[n, lao`bli do` tahta#nkhau, lao`bli do` tapyo`, dao^ cu# do[ rwa#n kakhyu[, dao^ thamya#n cwai# prayu[ta phwi[ phwi[ lapra, dao^ bwaidau tathaba# aphon khlo[ndo` Jeshu# do` tamwai# taco[n, dao^ ma su[ka#n, pramyo#, takhao` tawai#, tatheikhau theinga#, tahto#n tacan do` lao`bli manai# ka laitalu#, ka lai yu^ do` Bweca.

Pra nau[ ba tahtaicein me` po[nblu# do[ acudei#n kau# ho[. Bla#nme` a co[ bi[ do` madido` dida#n ana#nthu[ manai# ka co[ bwaidau Bweca, manai# ka co[ cwi^ pralau do[ Jeshu# ao`, manai# ka lanpla#n cwai# ama da. Bakya#do` tari^ takai# u# nu pa usu^ ba do[ Yoba ata=ano`my[n kau#. Mao[kali^ kwi[ Bweca akhwai manai# ka macikai# cibya Yoba do[ ayu[ Bweca do` ao`myu[n co[ncwan lapra ata=ao`myu[n (Yoba 1). Lao`bli Petaru# cwai#do` ka phi^kya# Jeshu# cwai#do` ka khlailu# tathu[ (Mathe! 16:23). Jeshu# ana#npica tao! bei# a co[ an sa=an adao! lwi[su[ do` na#nkau# khau=a# syan khein, mao[kali^ lao`bi na#n cwai#do` ka ma takho`we` (Mathe! 4). Jeshu# mwai# co[ la#kai# da mao[kali^ atalao`bli nu kalaitau[ do[ mao[kali^ cudei#n kau# do` kahtaicein pralau ka co[ da pe`.

Mao[kali^ apra
Prayu[ta mwai# Bweca phaomu phakhau#, cwai# thanu pra co[ yu[ Bweca me` mwai# mao[kali^ phaomu phaokhau#. Jeshu# tai pra Ju#da phao, “Nathu[ ao` pica#lan do[ mao[kali^, nathu[ pha# ao`” (Yoha 8:44). Pratadao^phao Yoha tai thala#ntha#, “Pa thei do[ pa bakya#do` Bweca do` hankhau phao lao# pu#pra nu ao` do[ mao[kali^ cudei#n kau#” (1 Yoha 5:19). Akhauca# bei# prayu[ta phao khao`wai# do` hankhau phao khein ba ao`do` ao`yo^n. Po!lu# phi^ thadi- manai# ka co[ yao` taniyao! do[ aco[ thalyu[n (2 Kari 6:14). Pra co[ bwaitha\ taphi^ thadi- do` khao`wai# pra karu nu usu^ ba tapa#n tasa#, na#ntha\ khau=a# syan do` tayu[ me` syan.

Mao[kali^ ta=ao`ru#blon
Mao[kali^ thayu[ sai#pai# do` Bweca akhauca# nito`ncu# ta do[ Bweca ma lao#la#n. Cwai# Bweca ata=ao`ru#blon ao` nu, ana#n ta=ao`ru#blon ao` thala#ntha#. Ari[ ha# saipai# do` macikai# cibya Bweca ata=ao`ru#blon cwai# ama da. Icu^ So!lu# do` dao^ ma cikai# cibya ta=ao`ru#blon. Bla#nme` ta=ao`ru#blon u# co[ cikai#cibya co[ka\mo` dauhtan khlo[n mo`, ana#n me` khau=a# syan lan akhauca# kwansao[ khlaikhlo!n karu. Kwansao[ khlaikhlo!n karu tha#ma# nu, co[ sai#pai# pe` ta=ao`ru#blon pe`. Ana#npica tao! nau[lan do[ ta=ao`ru#blon kau# do` ma tama ba#nu. Sailan rwai#lan cwai#do` prayu[da ka laitalu# do` Li Ca#nsu[, Bweca hwa#ngao!. Akhauca# ta=ao`ru#blon u#, do[ akwan nu thayu^n do` Bweca ata=ao`ru#blon bla#nme` do[ akau# nu mwai# yau[ mao[kali^ ata=ao`ru#blon.

Mao[kali^ ta=ao`ru#blon me` thei da tha#ma#?
Mao[kali^ ta=ao`ru#blon mwai# co[ mwai# thei da tha#ma# me` co[ tai tathanao` thasau# ari^kai#, tha\hei# pra tai tathanao` thasau# ari^kai# nu mwai# mao[kali^ ta=ao`ru#blon. Ta=ao`ru#blon tha#=u# nu co[ bwaidau Li Ca#nsu[, bwaidau pralau tanithu^ nihwi[ do` sailan rwai#lan ca#n. Bwaidau takhao`tawai#, tatheikhau theinga#, su[ka#n ari^kai#, pramyo# ari^kai# khlo[n do` ma Bweca tabatha\. Bwaidau na#nkau# tathanao` na#ntha\ tama. I{tha\ pra sailan rwai#lan tamwai# taco[n. Ta=ao`ru#blon tha#=u# me` co[ ba Bweca atha\ nuko#.

Mao[kali^ Li Ca#nsu[ kyo`n
Mao[kali^ ta=ao`ru#blon co[ka\mo` Li Ca#nsu[ kyo`n me` ao`. Li Ca#nsu[ kyo`n u# nu malu#phi^ pralau ka co[ yu[ Bweca. Thwan lu# yau[ pralau atanithu^, taca#n taplan khlo[n do` Bweca tamangao!. Rao` khlo[n me` co[ htan Li Ca#nsu[ kyo`n u#rau[. Mara# me` Li Ca#nsu[ kyo`n u# me` matuma#kai# yau[ tayu[ tana\, co[ phyu^n do` Bweca htao[ kama yu^ khlo[n mo` do` Bweca.

Mao[kali^ taraitacu#
Mao[kali^ ataraitacu# mwai# talao`bli. Ana#n icu^ taraitacu# u# do` macakai# cabya\ E$wa- amwai# pralau lao# pu#pra amao[ u# lapra ata=ao`myu[n. Mao[kali^ co[ dao^ an E$wa- tatha- do[ athei tarao`\ do` ta co[ rao`\ nuko#. Bla#nme` lao`bli cwai# do` kathayu[ an. E$wa- khan talao`bli mara# tai me` a co[ yu[ Bweca tamangao! akhauca# ne`. Mao[kali^ lao`bli pra lao# pu#pra co[ka\mo` lao`bli tao[ Jeshu#. Mao[kali^ lao`bli Jeshu# do` ta=an ta=ao!, hankhau kraudyu[n, ka dao^lao[ yo`nkan do` siro`n (Mathe! 4:1=11). Bweca mapi# mao[kali^ atalao`bli mwai# do[ Bweca tamangao! akhauca#. Cwai# thanu prayu[ta phao thala#ntha\ ba icu^ lanklan Bweca tamangao!.

Taraitacu# amapi# mao[kali^
Mao[kali^ nu aphei aya co[ ao`. Akhauca# icu^ aphei aya do` saipai# co[ da. Po!lu# tai, “Pu# gwai# o[, Bweca akhauca# me`ri^, krau yo`n akhauca# me`ri^ ao`cei- ao`klo^n ka. Manai# ka so!nhto^n mo[nkali^ talao`bli nu thao`kwa#n taraitacu# do[ Bweca pranyao! Ka. Mara# me`, pa ba saipai# do` dido`ro`kha ao` do` aphei aya co[ mwai# nuko#. Ba saipai# do` ta adau ahtau#, prakraudau, cahwa do[ apai hankhau khu^lon, na\ kara#n ao` ba# maokhau” (E$phe# 6:10=12). Mao[kali^ thei do[ saipai# do` hankhau taraitacu# co[ da me` mwai# tamapi# akahti. Ta=ao`rao`\, tadwa#n tapein, tamaywa#n, na#nkau# atahtao^khau htao^=a#, ta icu^ rwa#n, ta icu^ taca#n taplan nu saipai# co[ pi# mao[kali^. Akhauca# ba icu^ taraitacu# do[ Bweca pran yao!.

Taraitacu# do[ Bweca pran yao!
Bweca pran yao! taraitacu# do[ aphaomu phaokhau# ana#nkhu[ tyan ba# kala# lahan. Ba icu^ taraitacu# u#kau#.

Co[n ngao! (tamwai# taco[n) akaco[n
Kaco[n dao^ me` dao^ cein klo^n pa katai#. Co[ka\mo` ba pao[ nisei#n ba# kaco[n. Nisei#n mwai# taraitacu# ari[dau lamyan do[ ye#phao lapra ana#nkhu[. Cwai# thanu prayu[ta phao mwai# co[ thei, mwai# co[ ao`do` tamwai# taco[n, Bweca tamangao! nu mao[kali^ kamapi# yau# yau#. Akhauca# tanapau nathei tamwai# taco[n (1 Tima 2:15). Co[ka\mo` ba ao`myu[n cu# tamwai# taco[n (2 Yo 1:2=3, 3 Yo 1:3=4).

Taco[ntacwan kala#n mabu^ a#nna#
Kala#n mabu^ a#nna# me` mabu^ dido`ro`kha ka pai# kala#n. A$nna# mwai# kala#n do[ dido`ro`kha kala#n sai arao`\ lanao#. Mwai# co[ mabu^ a#nna# me` dido`ro`kha# ka mapi# na#nkhu[ yau# rao`\. Cwai# thanu, prayu[ta phao lapra ba phinau[ taco[n tacwan do[ Bweca phi^ yaoa# (Ro#me 4:5). Pra co[n cwan mwai# do[ Jeshu# akhauca# cwai# thanu ba ao`myu[n co[n cwan (1 Yo 3:7). Mwai# ao`myu[n co[n cwan nu mo[nkali^ ango`nrau[ kwansao[ takho`we` arau[ rau[ bla#nme` kwan co[ lao[. Mathu[ prayu[ta phao co[ da.

Khanblo!n do[ ao`pran yao! manai# kasailan tathanao` thasau# ari^ akai#
Ka ba blo!n khanblo!n cwai# do` ka=ao`pran yao! manai# kasailan rwai# lan tathanao` thasau# ari^ akai# bakya#do` ta=ao`di^. U$me` thayu[ tai do[ ao`pran yao! ka sailan rwai#lan tathanao` tasau# ari^ akai#. Ka ba mapi# mo[nkali^ do` ango`n do` ba sailan rwai#lan tathanao` thasau# do[ pra karu ao`. Pa sailan rwai#lan tathanao` thasau# ari^kai# kala#n pu#kau#, pu# sau[kha#. Pra co[ ao`pran yao! manai# kasailan rwa#lan tathanao` thasau# ari^ akai# nu mwai# pra lancau# do[ mo[nkali^ langa#.

Tayu[ tana do[ amwai# tadaobu^
Tayu[ tana tadaobu^ do[ am bu^ da mao[kali^ kha mi^ taraitacu#. Tadaobu^ nu mabu^ da dido`ro`kha anisei#n, apla# lao#la#n. Cwai# thanu pa dido`ro`kha, mao[kali^ kha mi^ taraitacu# do[ amwai# mao[kali^ phaomu phaokhau# atataikai#, atabwai takama\, u co[ to#, u dau u syan nu mapi# da mwai# do[ pa yu[ Bweca akhauca#. Pra co[ ao`do` tayu[ nu khan co[ pi# ngo`n tataikai#, co[ka\mo` ta do[ ba ma me` ma da. Htao[ tha\bya\ do` ma larau[ ma co[ da, larau[ co[ thayu[ ma. Ba mwai# thanu me` lancau ho[.

Tahtaicein do[ amwai# hta khauklao#
Khauklao# mwai# ta ari[dau cwai#do` ma ka bu^ khauklao. Tahtaicein do[ amwai# hta khauklao# me` co[ thayu[ tai tahtaicein do[ tako`we` akau# do` nau[ ba do[ maokhau nuko#. Mara# me` taraitacu# u# mwai# taraitacu# do[ Bweca phi^ pra nau[ ba ho[ tahtaicein ho[. Akhauca# tahtaicein u# me`, do[ prayu[ta phao ata=ao`myu[n kau# mwai# tamaku# bei# saipai# do` mao[kali^ khein. Prayu[ta phao lo Bweca atahtaicein, thayu[ tai me` tamaku# pu# sao[kha#. Mwai# tha=u# me` ka mapi# mao[kali^. Kano`n tao! yau[ na#n tada taca#n co[ da.

Bweca tahwa# tangao! Do[ amwai# na#ntha\ nisei#n
Taraitacu# tyan yao! kakhau lahan nu mwai# taraitacu# do[ ka saipai# sau^ mao[kali^. Taraitacu# u#kau# nu mwai# tari[dau bla#nme` saipai# ri[ mao[kali^ co[ da akhauca# dido`ro`kha me` co[ tharo!n nuko#. Akhauca# manai# kasaipai# dido`ro`kha nu ba icu^ Bweca ahwa#n angao!. Mao[kali^ co[ bwaitha\ pralau athanithu^, atamangao! ca#n. Tharo!n yau[ Bweca tahwa# tangao! yau[. Mara# me` Bweca ahwa# angao! nu hta#n khlo[n do` nisei#n pu#rau[ (Hebri# 4:12). Jeshu# mapi# mao[kali^ do` Bweca tahwa# tangao! (Mathe! 4:1=11). Akhauca# pa pha ba Li Ca#nsu[, Bweca tahwa# tangao!. Ba napau rao`\ atabao` taba#n do` ba icu^ rao`\ na#n.

Tamalu# (24) Tahtulwai#
1. Prayu[ta phao adido`ro`kha ao` pu#rau[……………………………… Tyan lao[ ka. ………………………………..
2. Mao[kali^ atathayu[ mwai# tara#? ……………………………..
3. Mao[kali^ ……………….. pra co[ nau[ ba tahtaicein a ……………….. do` ………………… yao! ana#nthu[ ……………………
4. Manai# pra ka co[ nau[ ba tahtaicein nu taraitacu# do[ mo[nkali^ icu^ me` mwai# tara#? …………………………………….
5. Mara# mao[kali^ ma diao`dida#n prayu[ta phao? ………………………..
6. Mao[kali^ ango`nrau[ me` mwai# ho#pa#? ……………………………
7. Mao[kali^ ta=ao`ru#blon mwai#, co[ mwai# me` thei da thama#? …………………….
8. Mao[kali^ a Li Ca#nsu[ kyo`n kau# nu thwanphi^ tara#? ……………………………
9. Mao[kali^ ataraitacu# me` mwai# tara#? …………………………………..
10. Mapi# mao[kali^ do` aphei aya ataraitacu# co[ da mara#? ………………………..
11. Jeshu# mapi# mo[nkali^ do` ……………………….. akhauca#.
12. Taraitacu# do[ Bweca pran yao! me` mwai# tara#? ………………………….