1

Book: Salvation (Haka)

|

HOME > BOOKSTORE  > SALVATION (HAKA)

salvation-haka
KHAMNAK
THAWNGTHA
MOSES R CUNG

Copyright © Moses R. Cung. 2020-2024 All rights reserved.

Biahmaithi

Hi Khamhnak thawngtha cawnnak ca uk hi 1988 Kum ah kawl ram i Ka rak tial mi asi. A thok ah cawnnak 18 tiang lawng a si na-in a hnu ah tlawmpal chap a si i cawnnak 24 tiang a hung si, Cu cu a tu ah a thar in remh i tial a si. Hi Khamhnak Kong cawn nak ca uk tial khawh nak caan tha a ka pe tu zungzal a nung mi Pathian i a zangfah nak a vel cu ka thangthat.

Cawnnak pawl hi felfaite in na rel i na phit nak thawng in Pathian i a duhmi khamhnak kong cu na theih na hngalh lai i na cohlan khawh lai. Cu ruangah rel sawh sawh men silo in upat tih zah le man ngei ah chiah i rel hnu ah bia hal nak pawl hi phitter kan duh’ Biahalnak pawl phit nak in hngalh deuh theih deuh nak a si. A phi pawl cu catlap dang in tial law a tang adress ah hin rak kuat ter kan duh, Naphit mi cu kan chek piak lai i na sin ah kan kuat than lai.

Hi cawnnak na phit dih hnu ah Nawlbia le raithawi nak pawl cawnnak le phitnak a um lai. Cu ca uk pawl cu na duh asi ah cun a tang lei address ah na cah khawh. Cawnnak pawl na rel nak hin na thlarau lei thlen nak siseh law Pathian i Khamhnak cu na fian i a mah caah a nung kho mi si hram ko.

Khrih ah
Rev. Moses Cung

.

Kawl fawinak

.

^

Cawnnak 1

PATHIAN DUH MI

              Unau nangmah le Vawlei cung minung vialte khamhnak co ding hi Pathian duh mi asi. I Tim. 2:4 chungah mivial te nih khamhnak le biatak an hngalh ding hi Pathian duh mi asi tiah a ti. Unau nangmah zong mivialte chungah na tel ve ruangah Pathian nih nangmah kha khamhnak co seh ti an duh. Unau khamhnak co na duh maw?

Zumhnak In
Unau khamhnak co dingah Bible nih hitihin a ti, ”Zumhnak in a zaangfahnak ruangah khamh nan si” (Efesa 2:8) Phundang in chim ah cun, a zaangfah nak kha nan zumhnak thawng in khamhnak nan hmu. Zaangfah (asi lo ah) velngeih ding cu Pathian i t’uan vo a si. Zumh ding hi minung i t’uan vo a si. Pathian nih cun mi vialte khamhnak co dingah a kan zaangfah cang. Cu velngeih zaangfahnak cu zumh ding lawng hi a ba mi a si cang. Unau na zum duh maw?
Pathian tuan vo               Minung tuan vo
Zaangfah ding        +       Zumh ding        =      Khamh Nak
Theihnak In
Khamhnak co dingah minung lei in a herh mi cu zumhnak a si tiah theih a si cang. A si ah cun zumhnak cu zei in dah ngeih a si? Bible nih ”Zumhnak cu theihnak in asi. Theihnak zong cu Pathian i a bia in asi tiah a ti” (Rom. 10:17). Curuangah theihnak a um lo ah cun zumhnak a um kho lo. Rom 10:14 zongah “Theih lo in zeitindah an zumh khawh lai?” tiah a ti. Curuangah zumh khawh dingah cun theih le ngaih a herh.
Lungtlin hna Tlak a Herh
Zumhnak cu theihnak in asi ti kan theih cang. Asinain theih mi kha lungtlin lo, hnatlak lo asi ah cun zumh kan ti kho lo. Theih mi bia kha lungtlin hnatlak i zumh lonak zong a um lo ah cun zumh tiah ti khawh asi. phundang in chim ah cun theih ning te in chim t’hannak, lungtlinnak a um lawngah zumh ti asi. Mi pakhat nih kum sawm nga ka si ti seh law a chim ning te in kan lung a tlin ah cun zumh asi. Asi na in kum sawmnga na si bal lai lo ti in lung awtawmnak kan ngeih ah cun zumh lo asi. Curuangah zumhnak timi cu theih ning te in zumh le lungtlin hnatlak hi asi.
Zumh Tlak Deuh Mi
Minung hi lih chim hmang kan si. Hlen hmang kan si. Asi nain pakhat le pakhat zumhnak in kan i kom hna. Biachim naal pawl khi an bia fawite in kan zumh hna. Asi nain lih a chim bal lo mi Pathian bia cu kan zum t’heu tawn lo. Pathian i biakam pawl kha zumh lonak kan ngei t’heo. Pathian i biakam minak in kan minung hawi i biakam mi pawl kha kan zumh deuh t’heo. ”Minung i chimmi kan zumh asi ah cun Pathian i chimmi cu zumh tlak deuh asi.” tiah a ti (I Johan 5:9).

Minung chimmi bia nakin Pathian i chimmi bia cu zumh tlak deuh asi tiah ati. Hawidawt, Pathian bia le minung bia ah hin nang tah a ho bia dah na zumh deuh? Pathian bia kha zumh deuh dingah a tlak tiah nati asi ah cun Pathian nih a chimmi bia pauhpauh kha na pom khawh a hau lai. Unau na theih lo i na hngalh khawh lo zongah Pathian bia cu na zumh a hau ko.

Hmuh Ning AA Khat Lo
Minung nih zei ruangah Pathian bia kha kan zumh khawh lo? Zeiruangah Pathian chimmi bia kha fawite in kan zumh khawh lo ti ah cun Pathian hmuhning le minung hmuhning, Pathian ruahning le minung ruahning aa khah lo ruangah asi. Pathian a mah hrimhrim nih hiti hin a ti, ”Pathian cu minung hmuh bantuk in a hmu lo” (I Sam 16:7). Cun Pathian nih hiti hin a chim t’han, ”Keimah i ka khuaruah mi cu nan mah khuaruah mi he aa khat lo. Ka tuahning zong nanmah tuahning he aa khat lo. Van cu vawlei nak in a san deuh bang in ka tuahning zong nan tuahning nak in siseh, ka khuaruah ning zong nanmah i khuaruah ning nak in siseh a sang deuh tiah a ti” (Isaiah 55:8-9). Curuangah minung cu Pathian i a bia kha zumh khawh ding ah cun Pathian hmuh bantuk in hmuh i mah hmuh ning kha cu hlawt a hau.

Pathian hmuhning le minung hmuhning aa khah lonak

1. Pathian hmuhningah minung thlarau cu man a ngei.
Minung hmuhningah takpum cu man a ngei (Mtt. 16:26 ).
2. Pathian nih apennak le a dinfelnak kawl hma sa a ti.
Minung nih vawlei thil kawl hmasa ding a ti (Matt. 6:31-33).
3. Pathian nih cunglei (vancung) thil kawl a kan fial (Kolos. 3:2).
Minung nih vawlei thil lawng a kawl.
4. Pathian nih chawva kha vanah khong uh a ti .
Minung nih chawva cu vawlei cungah an khon (Matt. 6:19).
5. Pathian nih a t’ha a timi cu minung nih a chia tiah a ti. Pathian nih a thlum a timi cu minung nih a kha a ti (Isaiah 5:20 ).
Kan vun peh thluahmah ah cun Pathian le minung i hmuhning, khuaruahning an i khat lo. Zungzal in an i ralchan. Curuangah hmuhning aa khat lo mi Pathian i a bia kha minung lei cun zumh ding ah a har.
Hlawt A Hau
Cuticun Pathian hmuhning le minung hmuhning Pathian ruahning le minung ruahning aa khah lo ruangah kap khatkhat cu a palh ko lai. Cuti a siah ho dah a palh kho kun? Pathian cu a palh kho lai lo, minung hmuhning tu kha a palh lai. Curuangah minung cu amah hmuhning le a ruahning kha hlaw in Pathian hmuhning le ruahning bangin co hlan a hau.

Cubantuk in Pathian hmuhning in hmuh, Pathian ruahning in ruah le cohlan lawngah Pathian kha zumh khawh asi. Lungthin a hak mi le ka fim a timi nih, aa ruahning le a hmuhning kha a hlawt khawh lo ruangah Pathian kha an zum kho lo. Unau, Pathian i a hmuhning bangin hmuh, Pathian i a ruahning bangin ruah le cohlan na duh maw? Pathian kha zumh na duh maw?

Cawnnak (1) Bia Halnak Pawl

1. Pathian i a duhnak cu mi vialte________nak hmuh ding hi asi.
2. Khamhnak co dingah Pathian lei in_______nak, minung lei in _________nak a herh.
3. Zumhnak cu _______ nak in asi.
4. Zumhnak cu theihmi thil kha__________nak asi.
5. Minung bianak in ________i a bia zumh a tlak deuh.
6. Minung nih Pathian bia kha a zumh khawh lonak cu________ nak aa khah lo ruangah asi.
7. Pathian nih minung i_________kha man ngei ah a chiah i minung nih_________kha man ngei ah kan chiah.
8. Pathian nih a pennak le_______nak kha kawl a kan fial nain mi nung nih_________ lawng kha a kawl.
9. Pathian le minung hmuhnak ah hin ___________hmuhnak lawng a hmaan.
10. Pathian bia zumh khawh dingah _________ hmuhnak kha hlaw in___________i hmuhnak kha cohlan ding a herh.

.

⮝

Cawnnak ( 2 )

BIACEIHTU PATHIAN

Cawnnak (1) ah Pathian kha zumh khawh dingah Pa-thian i hmuhning in hmuh ve a hau ti kha kan hngalh cang. Pathian i hmuhning lawng hi a hmaan i minung i hmuhning cu a hmaan lo ti zong kan hngalh cang. Zeiruangah Pathian i hmuhning lawng a hmaan i minung hmuhning cu a hmaan lo tiah ti khawh asi?

Biaceihtu
Misual mi pawl i an bia a ceih piaktu kha biaceihtu asi. Biaceihtu i a hmuhning lawngin bia chah asi. Misual pa nih zeitluk hmanh in ka sual lo tiah thiam i co ter ko hmanh seh, a lungthin a fel mi va si ko hmanh seh, biaceihtu nih sualnak na ngei tiah a hmuh ah cun sualman daan pek a in ko lai.

Cubantuk te cun vawlei cung mi vialte hi bia a ceihtu ding cu Pathian asi. Bibal nih ”Pathian cu kan biaceihtu asi,” tiah a ti (Isai 33: 22). Curuangah Pathian i hmuhning le a bia chah mi lawng hi a hmaan i a biapi. Keimah le nangmah i hmuh ning cu a biapi lo.

Sersiamtu A Si Ruangah
Biaceihtu t’uanvo hi acozah lawng nih a peek khawh .Cuti asi ah Pathian hi a ho nih dah biaceihtu t’uanvo a peek? Pathian kha biaceih tu tuanvo a pe tu hi Amah Pathian asi ko. A ruang cu Pathian cu Sersiamtu asi. Nu le Pa pawl nih an chung chuak fa le pawl cungah nun chimh khawhnak an ngeih bantuk in Pathian zongnih a sersiam mi minung pawl cungah biaceih khawh nak nawl a ngei.
Theilo nain
Unau, biaceihtu kha na thei hngal lo na in sualnak na tuah asi ah cun biaceihnak ah amah he nan i tong thiamthiam lai. Cubantuk cun unau nangmah zong biaceihtu asi mi Pathian kha na thei lo i zei ah na rel lo nain ni khatkhat cu Amah nih bia an ceih te lai. Bible nih ”Cun Bawi thutdan rangpi le a cung i a thumi kha ka hmuh hna. Acung i a thumi hmai- ka cun vawlei le van kha an zaam i an um ti lo. Cun mithi mi kha, a ngan le a hme he, Bawi t’hutdan hmai i an t’hut kha ka hmuh. Cauk kha an kau hna. Cun cauk a dang pakhat, nunnak cauk zong kha an kau ve. Mithi cu an rak tuah mi, cauk chungi aa tialning khan an bia an ceih hna,”. (Bia 20:11-12 )

Acung i biaceihnak cu ni hmanungbik caan ah asi lai. vawlei a dih i mivialte zong thih dih hnu ah asi lai. Biaceihnak a ingtu ding hna hi a thi cia mi pawl an si. Minung kan ruah t’heo tawn mi ah kan thih ah cun buainak a dih i a dai lai ti hi asi.

Cubantuk ruahnak cu Satan i hlen thawinak le theih hngalh lo tuk ca ah asi. A hmaan ningah cun buainak cu thih hnu ah a tam deuh i zeitik hmanhah remh t’han khawh le t’hat ter khawh t’han asi ti lai lo. Curuangah mah le mah i thahnak in buainak daih ter dingah i timh lo dingin ralrinnak pek kan duh. Unau, na thih asi zongah biaceih na si t’hiamt’hiam lai.

Cun Bible nih, ”Minung hi voikhat kan thi lai i cu hnu ah cun Pathian nih bia a kan ceih lai,” (Heb. 9:27) tiah a ti. Minung cu a thih zongah biaceih asi rih lai. Curuangah thihnak in buainak a dai rih lo. Biaceihnak in rih ding asi ruangah na thih hlan ah timh tuah cia a herh.

Zumlo nain
Unau, Pathian hi na sualnak a ceihtu ding biaceihtu ah zum lo in na um kho men. Asinain nangmah i zumh lo ruangah Pathian cu biaceihtu sinak in a t’um hlei lai lo. Noah chan zongah Pathian cu vawlei kha ti phumnak in bia a ceih lai mi kha Noah hmangin ralrinnak a rak peek cang ko na in cu chan i minung hna nih an rak zum lo. Asinain anmah i an zumh lo nak thawngin biaceihnak kha an kham kho lo. Cu zumlo tu hna cu an zapi ti nih a phum dih hna i an thi dih. (1 Peter 3:19-20)

Babylon ram uktu siangpahrang Nebukhadnezzar nih amah le amah aa hlorh i aa porhlaw. Cutikah Pathian biaceihnak a ing. Minung asi nak in Saram bantuk in thinlung a ngei i minung hna sin in an rak t’hawl. Vancung in aw nih, ” Cungnung bik Pathian nih vawlei cung ram vialte a uk i peek a duh mi sin ah a peek ko dah ee ti kha na hngalh hlan lo tiang kum sarih chung caw bantuk in ram na ei lai” tiah ati (Denial 4:32 ).

Nebukhadnezzar siangpahrang cu Pathian i biaceih ningin saram bantuk in kum sarih chung a um hnu ah, ”Cungnungbik Pathian cu ka cong lomh i zungzal hmun mi Pathian cu ka hlorh i ka thangt’hat :Bawi a si nak cu a dong bal lo i a uknak cu chan vialte tiang in a hmun: vawlei cung i a um mi vialte hna cu zeihmanh ah rel awk tlak an si lo i van ral kapbu hna cu a duh duh in a tuah hna: Amah cu a hohmanh nih an tlai kho lo i a tuah mi kha zeidah a si tiah a hohmanh nih an hal kho lo,” ti in Pathian i huham le nawl ngeihnak kha a pom t’han (Denial 4:34-35).

Nebukhadnezzar siangpahrang hi Pathian a zum mi asi lo. Asinain Pathian i biaceihnak cu a nih bantuk siangpahrang cung hmanh ah a phan i a rak al kho lo. Asi ah cun nang le kei hi zeibantuk mi dah kan si i Pathian i huham le nawlngeihnak cu kan al in kan doh khawh lai?

Pathian i Sualphawt lo Lawngah
Pathian cu vawlei cung mivialte i biaceihtu asi ti kan theih cang. Curuangah Pathian i sual phawtnak in luat tik lawngah hnangamnak kan ngei lai. Bible nih, ”Asualnak ngaihthiam asi i a palhnak maimilh asi mi cu a lung aa lawm, Pathian nih, na palh, tiah sual a phawt lo mi le hlennat lungthin a ngei lo mi cu a lung aa lawm,” ( Saam 32:1-2).

Cu asi ruangah unau nangmah telh chih in mi vialte cu mah i hmuh ning le mah i ruahning vialte kha hlonh i Pathian i hmuhning in hmuh dingah Pathian i a tawlrel mi hna kha thei in cohlan a herh.

Cawnnak (2) Bia Hal Nak Pawl

1. Misual pawl kha bia a ceihtu cu hodah asi?______________
2. Vawlei cung mivialte biaceihtu ding hi hodah asi?_______
3. Pathian cu zeiruangah biaceihtu asi khawh?_____________
4. Unau, nang nih cun biaceihtu kha na thei lo nain sualnak hei tuah law biaceihnak na ing hnga maw?_________________
5. Biathlam 20:11-12 chungah ho pawl dah biaceihnak a ing hna? ___________________________________________________
6. Minung cu a thih hnu ah zeidah a in rih lai?_____________
7. Noah chan minung hna cu Pathian i ralrin peeknak kha an zum lo na-in biaceihnak an ing maw?_______________________
8. Nebuchadnezzar siangpahrang cu a ho nih dah saram ban tuk ah si ding in bia a ceih?._______________________________
9. Nebuchadnezzar siangpahrang cu a ho uknak kha dah a pom t’han?_______________________________________________
10. Unau, Pathian i huham, nawlngeihnak le bia ceihnak kha na pom maw? _________________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 3 )

THLARAU IN BIAK

Cawnnak (2)nak ah Pathian cu mivialte i biaceihtu asinak kan hngalh cang. Cu biaceihtu nih amah a biatu cu thlarau in biak dingin nawl a peek.

Thlarua Le Biatak In Biakding
“Sihmanhsehlaw Pathian a bia taktak mi nih cun thlarau le biatak in an biak caan kha a ra lio i hi ka hi a phancang. Hi bantuk in a bia mi hna hi Pa nih a duh mi cu ansi. Pathian cu thlarau asi i a biatu hna nih cun thlarau le biatak in an biak awk asi” tiah a ti (John 4:23-24).
Zeibantuk in dah Biak ding a si lai
Pathian cu zeibantuk in dah thlarau le biatak in biak ding asi lai? Atambik in hitihin an ruah t’heo tawn. Thlarau le biatak in biak timi cu
(a) Thinlung tak in biak ding.
(b) Thinlung le taksa in biak ding.
(c) Zumhtlak te in biak ding ti in asi.
Asinain cu hna cu thlarau le biatak asi lo ca ah a palh i a hmaan lo. Thinlung cu thlarau asi lo.
Taksa Thinlung Thlarau
Pathian nih minung a sersiam tikah taksa, thinlung le thlarau ngei in a ser. Cu chungah Pathian he aa khat mi cu thlarau asi. Cu thlarau cun minung cu Pathian he i pehtlaihnak an ngei kho. Cu thlarau cun Pathian biak ding asi. Cu thlarau cun Pathian he bia i ruah khawh asi i Amah duhning zong theih khawh asi. Aruang cu thlarau veve an si ruangah asi.

Paul nih, ”Cu biathli cu Pathian nih a Thlarau in kan nih sin ah khan a phuan,” tiah a ti (I Korin 2:10). Cun, “Pathian thlarau le kan thlarau cu hmunkhat ah an i fon i Pathian fa kan si kha tehte an khan,”tiah a ti (Rom 8:16). Curuangah Pathian thlarau le minung thlarau aa peh lawngah thlarau le biatak in Pathian biak khawh asi. A tang i suai mi ah Pathian i thlarau le minung i thlarau an i pehtlaih nak kha a langh ter.

Acung i suai mi bangin Pathian i thlarau le minung i thlarau cu aa peh. Curuangah minung i thlarau cu Pathian sin in nunnak aa hrawm i a nung. Pathian i duhning zong kha a hngalh. Cutikah Minung thlarau nih lungthin kha a uk i Pathian duhning in tuah a fial. Cun lungthin cu thlarau fial ningin Pathian i a duh ning kha a hngalh i taksa kha Pathian duhning in nung dingah a fial khawh. Cuticun lungthin le taksa cu Pathian duhning in an nun thawng in Pathian sunparnak kha an langhter khawh.

Pathian He i T’hennak
Mivialte i pa a si mi Adam cu Pathian he an i pehtlaihnak a t’hat lio ah Satan i thilt’ha lo tuah ruangah Pathian he an i pehtlaih-nak a rak rawk. Adam cu Satan i bia chim mi kha a ngaih i Pathian ei khamh mi chia le t’ha hngalh khawhnak thei kha a ei (Gen.3:1-7). Cu caan thok cun Adam cu Satan bia a ngaih ruangah Pathian he an i pehtlaih-nak acat i misual ah a cang (Gen. 3:23).
Atang i suai mi bangin Adam cu Pathian bia a ngaih lo ruangah amah i thlarau le Pathian i thlarau karlakah sual a um tikah an i pehtlaih nak a cat. Pathian le minung karlak ah sual minmei aa zel. Fur caan ah ni a chuak ko na-in minmei nih a phenh ruangah ni kan hmuh lo bangin sual ruangah Pathian le minung a kan t’hen ter (Isaiah 59:2). Curuangah Pathian nih minung thlarau kha a bia chawn ti lo. Zungzal nunnak zong
a sung. Minung i thlarau cu Pathian he pehtlaihnak a cah cang ruangah a thi a si i lungthin kha Pathian duhning in a fial kho ti lo. Cutikah lungthin cu Pathian i dirhmun kha a lak i a mah duhnak paoh in taksa kha a uk i a fial. Curuangah taksa cu lung thin i a duhning paoh in a nung i a cawl caang.

Saram Kan Cannak
Cuticun lungthin cu taksa kha amah duhning paoh in a uk a fial ruangah Pathian duhning he i khah lo in a um cang. Adam i thlarau cu a um ko na bu in a um lo bantuk asi. Curuang ah taksa le thinlung i duhnak lawng zul in a nung cang. Cubantuk lungthin le taksa duhnak lawng a zul mi cu Saram asi. Aruang cu saram hna zong taksa le thinlung duhnak lawng zul in an nung ve. Cu-asi-caah Adam cu minung bak si ko nabuin saram dirhmun ah a t’um chuk.

Adam chung chuak asi mi mivialte zong hi saram kan si. Kan chuahka in thlarau leiah thi kan si i taksa le thinlung lawng an nung. Curuangah ( Phungthlukbia 30:2) ah, ”Holh thiam lo mi saram men kasi ko, minung hmanh ka si lo” tiah a rak pom.

A Thinhunnak Kan Tuar
Cuticun minung cu taksa duhnak le thin lung i duhnak lawng a zulh ruangah Pathian i thinhunnak kha a ingtuar mi kan si (Efesa 2:3). Unau, nang le kei hi kan chuah ka bak in –
1. Saram bantuk in kan chuak. Curuangah thinlung le taksa duhnak lawng kan zul. (Phung. 30:2)
(2) Pathian he pehtlaihnak a cat. Curuangah Pathian i duhnak kan hngal lo. (I Kor. 2:11-14)
(3) Zungzal nunnak kan sung. Curuangah kan vawlei nunnak a dih tikah hell ah kal ding kan si (Gen.3:17; 21:24).
(4) Pathian i athin hunnak a ingtuar mi kan si. Curuangah lomhnak hnangamnak a um lo (Efesa 2:3).

A cung i suai mi ah minung cu Pathian he an i pehtlaihnak a cat i saram ah a cang. Minung thlarau cu a thih caah minung cu taksa le thinlung duhning lawng in a nun ruangah Pathian thin hunnak a ing. Cucaah minung cu a thih tikah hell ah a tla i a taksa cu leidip ah a kir t’han lai.

Sual Hlawt A Hau
Minung cu amah le amah aa hmuhnak ah minung ti in aa ruat ko nain Pathian hmuhnak ah cun saram a si cang. Cucaah Pathian kha a biak tikah thinlung in siseh, taksa in siseh a biak. Asi nain Pathian nih a co hlang lo. Thlarau le biatak lawng in biakah a cohlan lai. Adang in chim ah cun minung i thlarau le Pathian i thlarau an i peh t’han lai. Asinain Pathian le minung karlakah sual a um ruangah thlarau le biatak in biak khawh asi lo. Cu sualnak cu hlonh a hau. Cu sual kong cu cawnnak (4) ah cawng hna usih.

Cawnnak (3) Bia Hal Nak Pawl

1. Pathian kha zei in dah biak ding asi?___________________
2. Thinlung tak te in biak hi a hman maw?__________________
3. Minung ah t’hen zeizat dah a um?_____________________
4. Taksa, thinlung, thlarau ah hin Pathian he aa khat mi cu_________asi.
5. Pathian i a duhning kha kan zeinih dah a hngalh khawh?__________
6. Pathian nih minung i kan zei kha dah bia a chimh?_______
7. Minung i thlarau nih zeikha dah a hei chimh?____________
8. Lungthin nih zei kha dah a hei chimh? __________________
9. Pathian le Minung peh-tlaihnak a cah ter tu cu.___________asi.
10. Minung cu Pathian he pehtlaihnak a cah tikah a ho nih dah a uk?________
11. Minung cu Pathian he pehtlaihnak a cah tikah ho duhning dah azulh?______________
12. Thinlung taksa duhning in a nungtu cu zei dah asi?_____________
13. Unau, nangtah zeitik in dah saram na si?_______________
14. Chuahka in Pathian he pehtlaihnak a cah ruangah ho duh ning dah kan hngalh lo?______________________________
15. Unau, thih tikah taksa hi zei dah a can lai?______________
16. Unau, na thih tikah na thlarau le taksa cu khuazei dah a phanh lai?_____________
17. Minung cu taksa le thinlung duhning lawng a zulh ruangah a ho dah a thin a hung? _____________
18. Pathian kha thlarau le biatak in biak khawh dingah Pathian le minung i thlarau zeitindah um a herh?________________
19. Pathian le minung i thlarau pehkhawh t’han dingah zeidah hlonh a herh?_________
20. Pathian kha thlarau le biatak in biak na duh maw? ______

.

⮝

Cawnnak ( 4 )

SUAL KONG

Cawnnak (3) ah Pathian le minung pehtlaihnak a cahter tu cu sual a si kong kan theih cang. Cu sual cu kan hlonh khawh lawngah Pathian kha thlarau le biatak in kan biak khawh lai ti kha kan theih cang. Cu Sual cu kan hlonh khawh nak hnga Sual kong kha a pakhat nak ah theih a herh. Mi zaw damter dingah zawtnak kha kawl hmasa a si bantuk in Sual hi zeidah a si ti kha Pathian i a hmuh ningin theih a herh.

Sual Phun Hnih
Pathian hmuhningah Sual phun hnih a um – Cu hna cu:-
1. Chuahpi Mi Sual le
2. Nawl Buar Sual an si.
Chuahpi Sual
Chuahpi sual cu mah nih tuah mi sual a si lo. chuah lio ah ken mi sual a si. Salm chungah,”ka chuah ka in mithalo ka si. Kachuah ni in misual ka si a ti.(Salm 51:3)
A Si Canning
Chuahpi sual cu mivialte i pa Adam sin in a ra mi a si. Adamcu Pathian nih a rak sersiam ah hin taksa,thinlung, thla rau Pathian a ser ning in a tha dih(Gen.1:30) Adam cu a nupi Eve he Eden dumah Pathian nih a chiah.(Gen.2:15) Asinain Adam le Eve cu Pathian bia kha an ngai lo i Satan i hlen thawi nak kha an ngaih ruangah Pathian nih eilo ding a ti mi chia le tha thleidan khawh nak thei kha an ei.(Gen.3:6-7)

Cuticun Adam le anupi Eve cu Pathian bia an ngaih lo ruangah Pathian hmuh ningah misual an si.(Rom.5:19) Nawl bia buar hi sual a si.(IJohn 3:4) Adam le Eve cu Pathian i nawl bia pakhat kha an buar ruangah misual an si. Adam cu minung cungah sual a tuah lo. minung nih sual kan timi mithah, fir, hlen, te hna a tuah lo. Anih a tuah mi cu Pathian bia ngaihlo kha a si. cucu sual vialte i a hram pi a si.

Rochia
Adam le Eve cu an techin fapar pawl sinah sual timi ro chia kha pek a rak si. Adam le Eve chungin a chuak mi paoh paoh cu anmah bantuk in misual an si. Cuticun chuah kehnak in i ken mi sual cu chuahpi sual cu a si. Micheu hna nih chuah pi sual a um hi an zumlo. Mah nih sual tuah ruang lawngah misual kan si tiah an ruah. A sinain a tang lei Bible caang zoh nak in chuahpi sual a um ti hi a fiang.

(a) Mi Pakhat Thawngin Bible nih,”Sual cu mi pakhat thawngin vawlei cungah hin a tlung i cu sual nih cun thihnak kha a ratpi. Cun mi vialte cu a ciah dih hna,”ati(Rom.5:12)

Bible nih Sual cu hi vawlei ah pakhat pa thawngin a lut tiah a ti. mi tampi in a lut a si lo. mi pakhat ti mi Adam in a lut. Cu Sual ruangah thihnak a lut tiah a chim than. Cu asi caah a thi kho mi vialte cu misual an si. Thihnak cu sual tuah thiam lo nauno, nupawchung um mi hmanh a thi kho. Upat hnu sual tuah hnu lawngah a thi kho ti asi lo. cu a si caah Sual ruangah thih nak a lut tiah a ti tikah nawl buar ruang i sualnak kha a ti duh mi a si lo i chuah kehnak in ken mi, Sual kha a chim duhmi a si ti cu a fiang.

(b) Bia Ngaih Lo Ruangah
Bible nih,”Mipa pakhat nawl ngaih lo ruangah mi tampi kha misual i ser an si bantuk in mipakhat nawl ngaih ruangah mitam pi cu midingah ser an si,”tiah ati (Rom. 5:19).

Pakhat nak mipa pakhat ti mi cu Adam a si. Adam cu Pathian bia a ngaih lo ruangah mi vialte cu misual ah an cang a ti. Unau.. nangmah i sual na tuahnak ruangah misual na si ti a si lo. chuahkehnak sual ruangah misual na si.

(c)AThiang Hlim Lomi
Cun Baibal nih,”Cu bantuk in a thianglo mi minung chung cun a thiang mi zeihmanh a chuak kho bal lai lo,” a ti.(Job.14:4)Minung cu Pathian hmaiah thianghlim nak a ngeilo.(Isai.64:4) Nu le Pa paoh paoh nih sual an ngei dih, Curuangah sual a ngei mi nu le pa nih a thiangmi, Sual a ngeilo mi fa anhring kho lo. Sual a ngei mi nu le pa cu misual pawl lawng a hrin khawh hna.
(d) A Thiang Kho Lo
Minung cu zeidah a si i athian khawh lai cu? Nu hrin mifa cu zeidah a si i a din khawh lai cu?(Job.15:14) Hi Bible caang nih nu chung chuak fa paoh paoh cu thianghlim lo, a ding fel kho lo tiah a ti. Vawlei cungah nu chungin a chuak lo mi fa an um lo. Cu caah nu chungin chuak a si ve mi nangmah le keimah zong kan thianghlim ve lo.
(e)Ka Nu Pawchung In
“Kachuahka in misual ka si. Kanu pawchung in sual kaa chuahpi”.(Salm 51:5) David Siangpahrang nih a chuahka ah sual a chuahpi nak le a nu pawchung a um lio in misual a si zia a chim. Cuticun kan chuah ka ah sual cu kan nu pawchung in kan i chuah pi i kan hungthan tikah a ho chimh haulo in sual kan tuah thiam dih, Kan nu paw chungkhin that lo nak sual tuah khawh a si lo. Cu caah minung paoh paoh chuahpi misual ruangah misual a si. that lonak tuah ruangah misual kan si lo. Misual kan si hmasa ruangah sualnak kantuah a si deuh.
(f) Chuahkehnak In Mithalo
”Mitha lo hi a nu pawchung um lio in mithalo a rak si cang. An chuahka in lam an pial i lih chim an i thawk,”.(Salm 58:3) Mitha lo cu chuahpi mi a si. . lampial le lih chim te hna zong i chuah pi mi nun zia a si. Mi vialte mi tha lo kan si. lih chim a thiam mi kan si. lih a chim thiam lo a ho hmanh kan um lo. Cu a si ruangah minung cu chuahpi mi, sual kan ngei ti kha a fiang.
Pathian Cungah Sual
Chuakpi mi ”sual” cu Adam ruangah a si. Chuahpi mi ”sual”cu minung pakhat le pakhat cungah a si lo. Pathian cung ah sual a si. Adam cu Pathian cungah a rak sual. Adam te fa paoh paoh zong Adam sin in Pathian cungah kan sual dih cang.
Sual Man Thihnak
”Sual man cu thihnak a si”.(Rom.6:23) Cun ”Sual ruangah thihnak a phan,” tiah a ti.(Rom.5:12) Cu a si ruangah a thi kho paoh paoh sual kan ngei. Sual man cu thihnak tiah a ti ca-ah ”thih” konghi theih a herh.
Thihnak Phun Thum
Thihnak phun thum a um, Taksa thihnak, thlarau lei in thih nak le zungzal (a si lo ah) voihnih thihnak ti hna hi an si. Cu a phunthum te cun i thennak kha a chim duh mi a si.
(a) Taksa Thihnak
Taksa thihnak cu taksa le thlarau thennak a si. Taksa cung in thlarau a chuah tikah a taang mi taksa cu mithi ti a si. Biakinn cawngtu a fanu a thih tikah zisuh nih minu i a thlarau kha a kir ter than nak in a nung than.(Luke 8:53-55)

Taksa a thih tikah zumtu i thlarau cu vanram ah a kai i zum lo tu i thlarau cu hell ah a phan.(Luke 16:22-23) Taksa cu leidip in ser a si caah leidip ah aa cang than.(Gen.3:19) Taksa thih nak cu nupi le va, nu le pa, u le nau, ta le far, Chungkhat rual chan, cingla hna he i then a si ruang ah kan ngaih a chia ngai ngai.

(b) Thlarau Lei Thihnak
Thlarau cu a thi kho lo. A thih khawh ah cun hell chung ah harnak intuar ding a ruang a um lo. Pathian he an i pehtlaih nak a cah tikah thlarau lei a thi tiah ti a si, Adam cu Pathian bia a ngaih lo ruangah Pathian he an i then. Pathian nih Adam kha a chia le a tha theih khawhnak thing kung i a thei kha na ei lai lo, na ei ni ah na thi lai a ti. (Gen.2:27) Adam cu theitlai a ei ni ah cun Pathian he an i then i Pathian hmuh ningah a thi. Adam cu a taksa a thi lo na in Pathian he i thennak cu thihnak a si. Adam cu thlarau lei in thih hnu ah fa a ngeih ruangah a mah i techin fapar vialte cu thlarau lei thi cia in a chuak mi kan si ve caah thlarau lei thi cia in kan chuak. Cu a si ruangah kan taksa a thih ah cun hell ah a kal dingin kan chuak.
(c) Voihnih Thihnak ( asi loah) Zungzal Thihnak
Voihnih thihnak (a si lo ah)zungzal thihnak cu taksa in nun lio ah khamh nak co lo, thlarau nun lo, thlarau nun lo ruang ah taksa thih tikah thlarau cu zungzal hell ram ah tlak kha a chim duh. Baibal ah”Miral chia le mi rawi hmang le fih awk lung thin a ngei mi le lai nawng mi le horduh cuai mile camh hmangmi le siasal bia mi le lihchim mi vialte hna an umnaik ding cu mei le kat in a alh mi tili, thih voihnihnak kha a si ”a ti(Bia. 21:8).

Cawnnak (4) Bia Hal Nak Pawl

1. Sual phun zeizatdah a um?____________________________
2. Chuahpi sual cu a ho thawng in dah a si?________________
3. Chuahpi sual cu___________________cungah sual tuah a si.
4. Rom.5:19 chungah Adam sual cu zeidah a si?____________
5. Athiang lo mi chungin a thianghlim mi thil chuahter khawh a si maw?___________________________________________
6. Minung hi zeitik caan thok in dah sual a ngeih?__________
7. Lampialnak, lihchimhnak cu zeitik in dah a thawk?.______
8. Sual man cu.__________________________________nak a si.
9. Thihnak phun thum kha chim tuah.
(a)______________________
(b)______________________
(c)______________________
10. Thlarau lei thih cu_____________________he thennak a si.

.

⮝

Cawnnak ( 5 )

NAWL BUAR SUAL

Cawnnak ( 4 ) ah Chuahpi sual Kantheih cang Atu cu chuahpi sual i theitlai a si mi tuahnak sual kong kan cawng lai.

A Thei Par
Zisuh Khrih nih”Athei tlai in thingkung i a si nak cu theih khawh a si i a thei tlai a that ah cun a kung atha tiah ti uh. Athei tlai a that lo a si ah cun a kung a tha lo tiah ti uh”(Mtt.12:33). Bawi pa zisuh nih a chim bantuk in theitlai a tha, atha lo ti mi cu a kung he aa pehtlai mi a si. Akunga that lo ah cun a theitlai a tha lo. Akung a that lo nak zong cu a ci a that lo ruangah a si. A ci a that ah cun a kung a tha. A kung a that ah cun a theitlai a tha. Cu a si caah a theitlai hi a biapi lo. A ci a si lo ah a Kung hi biapi a si deuh.

Minung zongah chuahpi sual hi a ci he an i khat. Chuah pi sual a ngei mi misual cu a kung he an i khat. Misual nih nawl a buar i a tuah mi sualnak cu atheitlai he aa khat. Nawlbuar sualnak cu mi zapi nih theih a si. Mi nunnak thah, sikvelhnak, a hman lo mi nu le pa sualnak tuah, mithil fir, lihchim, thinhun, thintawi, Untuan, mihuat mi ngeih, mi entai, a hman lo in tang ka kawl, mi ziar ngeih, mithang chiat, a hman lo in tehte khan. hihi misual mi hna in a chuak mi sual nak an si, Hi sualnak hna cu minung le minung cung i tuah mi sualnak a si ruangah minung i hmuh ningah a sual tuk in a lang.

A Thei Tlai Ruangah Si Lo in A Ci Ruangah
Hai kung hi hai a tlai ruangah hai kung a si lo. hai ci in a keuh ruangah haikung a si. Hai a tlai ah siseh, a tlai lo zongah siseh hai ci in a keuh ruangah haikung a si. Hai a tlai lo mi hai kung zong khi za khat ah za khat hai kung a si ko. Hai a tlai mi kung khi haikung a si deuh hlei lo.

Cu bantuk cun minung cu nawlbuar in sual nak a tuah ruang ah misual a si lo. Misual ci in a chuah caah misual a si. Mi zapi nih an ruah sual theo mi cu sualnak tuah mi ruangah mi sual ti a si an ti tawn. Cu ruang ah cun misual si lo dingah an i sum, an i hrem. Cu bantuk in i sum le i hrem dingah an forh hna i an cawn piak hna.

A Si Kho Lo
That lo nak sualnak i sum hi a tha ko. A si na in misual cu that lo nak sual nak tuah kha aa sum kho lo. minung hmai ah aa sum kho na in Pathian hmai ah sualnak a tuah ko. Baibal nih”Ethiopia minak nih amah i a cuar nak kha siseh, ca kei nih amah i tial kha siseh an thleng kho maw? Thleng kho hna sehlaw that lo nak kha a tuah tawntu nannih cu thatnak kha nan tuah khawh ko lai,” tiah a ti.(Jer. 13:23) Cu a si caah Unau,thiltha tuah timi thatnak kan tuah khawh nak dingah cun Ethiopia minak nih a cuarnak kha a thlen lai. cakei zong nih a pum cung i a tial mi kha a thlen lai. Cucu Ethiopia minak siseh, Cakei siseh an thleng kho lo. Cu asi caah nang le kei zong kan zia kan thleng kho lo. Pathian hmaiah thatnak kan tuah kho lo.
Puan Chia Fihnung
Minung hmuh ningah a tha tiah kan ruah mi hi Pathian hmuh ningin a thalo mi thil tamtuk a um. Unau..nangmah nih cun na ziaza kha a tha tuk in na hmuh ko lai nain Pathian hmuh ningah cun a tha lo tuk, fihnung a si. Baibal nih,”Kan dihlak in misual kan si, Kan thil tuahmi thabik kan ti mi hmanh hi fihnung an si. puan chia fihnung bantuk an si,” tiah a ti.(Isaiah 64:6)

A cung i baibal caang nih thatnak zeitluk tam kan tuah hmanh ah fih a nung mi puan chia he an i khat a ti. Minung hmuh ningin that nak tuah cu a tha mi a si. A si na in misual tuahmi thatnak paoh paoh Pathian nih a fih. A ruang cu minung cu a thur ruangah a si. Minung hi Pathian hmai ah Mithinghmui bantuk in a thurhnawm. Mithinghmui nih apple in meh piak sehlaw na ei duh hnga maw? zeitluk hmanh in a thlum a thaw tiah ti hmanh sehlaw na ei duh lai lo. Aruang cu Apple kha a thlum a thaw ko na in an meh piaktu a thian lo ruangah a si. Cu bantuk cun nangmah i thatnak na tuah mi hna cu a tha ko, Asinain nangmah kha Pathian hmaiah na thian lo ruangah that nak natuah mi vialte cu an thur dih. An thianglo, cu a si ca ah Pathian hmaiah that nak tuah nak in mithmai tha hmuh khawh a si lo.

Sualnak Ngei Lo ah i Ruah
Minung cu khua muifa kan si i khua mui chungah kan um ruangah kanmah sualnak kha kan hmu kho lo. Johan.8:3-9 chungah hi ti hin kan hmuh,” phungbia cawn piaktu saya hna le Farasi mi hna nih khan, minu pakhat va cungin pa aa duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapi hmai ah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i,”Saya hi nu hi pa aa duh lio hrim hrim ah an tlaih. Kan phung ah Moses nih nawl a kan pek mi cu, Cu bantuk mi nu cu lung in thi lak in cheh hrim hrim awk a si lai, ti a si. nang zeitindah na ruah?” an ti. Hi ti in bia an hal cu a mah kha hneksak i bia ngeih ter khawh an duh ca ah a si. Sihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vaw lei ah khan a kutdong in ca a tial.

An hal chih lengmang caah dingte in a hung thu i,” Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nih chep hmasa bik seh” tiah a hun ti. Cun a kun than i vawlei ah ca cu a tial than .Cu bia cu an theih tikah an lungthin nih an mah sualnak cio cu a hngalhter hna i pakhat hnu pakhat in an i zuk phiak dih, upa pawl kha an i zuk hmasa.

Farasi pawl le phungbia cawnpiaktu hna cu a thokah an mah sualnak kha an i hmulo. Minu sualnak lawng an hmuh Cu ruangah Bawipa Jesuh sinah minu cu taza an cuai.Midang sualnak kanhmuh tikah khin kanmah sualnak kan rak i hmu kho lo. cu bantuk cun na sualnak hmu kho lo in na um maw? Asi na in Bawipa Jesuh i a bia ruangah an sualnak kha an hun i hmu hna i cu mi nu cu a sual nak hmu ti lo in an kal tak dih. Hi hna cu an rat ah khan sualnak kan ngei lo tiah an i ruat dih na in Bawipa Jesuh sin in an sualnak hna kha an i theithan i an kirdih, Nangzong Bawipa Jesuh he nan i ton ah cun na sualnak naa hmu lai.

A Hmanmi Thil a Tuahmi
Minung nih an ruah theo micu vawlei cungmi lakah hin a hmaan mi thil a tuahtu mitha an um lai ti hi a si. A si na in Baibal nih fiangte in a chim mi cu,”Minung lakah hin a fim mi le keimah a ka bia mi an um hnga maw ti hngalh duh ah Bawipa nih vancung khin a run zoh hna. Sihmanhsehlaw an dihlak in an tlaucang, an dihlak in an chiatnak aa tluk dih. pakhat hmanh thil hmaan a tuah mi an um lo, pakhat tak tak hmanh an umlo,” tiah a ti.(Salm 14:2-3)

Minung hmuhning ah cun mitha, thil hmaan a tuahtu an um kho men lai nain Pathian hmuhning ah pakhat tak tak hmanh mitha, thilmaan a tuah mi an um lo tiah a ti, Pakhat hmanh an um lo tiah fiangte in a chim. Zei ruangah a si hnga ti ah cun minung cu kan chuahka in misual kan si ruangah a si. Misual cu sualnak tuah dingah hrin a si. Cu a si caah sualnak lawng a tuah thiam.

Sualnak Tuah ding ah Hrin
Mizapi ruah theo mi cu minung cu a tha in hrin a si ko nain upa a si tikah pawngkam ruangah, hawikom ruangah nun zia a rawk ti hi a si. A si nain zeithil paoh hi a si ning zulh in an hung si dih. Uico cu bo dingah hrin a si. Cu caah a bo tikah khua ruah har ding a si lo. Compei cu tilio ding ah hrin a si. Cu caah Compei ti aa lio khi khua ruah har a si lo. Ar hli cu khuan dingin hrin a si. Cu caah arhli cu cawnpiak hau lo in a hung ngan tikah a khuang.

Cu bantuk cun minung zong sualnak tuah dingah hrin a si. Cu a si caah upa a si tikah cawnpiak hau lo te in sualnak phun tling a tuah thiam. Sualnak tuah ningcang cawnnak um lo bak in sual nak a tuah. Firning, thahning, lihchimning cawn nak a um lo. A si nain mizapi nih kan thiam dih. Cu ti cun sual nak tuah thiamding in hrin kan si.

Cu thil cu siangpahrang David nih a theih tikah, ”Ka chuah ka in mithalo ka si. Ka chuah ni in misual ka si,”tiah a ti.(Salm.51:5). Chuahka ah cun sualnak cu a lang rih lo, a tuah rih lo na-in upa si tikah cun sualnak a hun tuah. Thingkung zong a keuhka ah thei a tlai lo. A si nain a hung ngan tikah thei a tlai,. A thei thiamlo mi caah cun thei a tlai lawngah zeikung a si kha an hngalh. A ci a thei thiam mi nih cun a keuhka khan zei thei dah a tlaikha an hngalh khawh.

Pathian cu minung i kan sining kha kan chuahka in a theih ruangah zeibantuk ziaza in dah a nun lai ti kha a hlan kaan in a hngalh diam cang. Cu ruangah mizeihmanh Pathian hmaiah a dingmi an um lo. A ho hmanh i thleidan ding a si lo, zei cahtiah mi vialte cu that lo nak sualnak kan tuah cio ko i Pathian hmaiah kan mithmai a chia cang,”(Rom.3:23).

Cawnnak (5) Bia Hal Nak Pawl

1. Zeikung dah a si kha zei in dah theih khawh a si?________
2. A kung a that ah cun_____________________________a tha.
3. Chuahpi Sual cu a ci he aa khat i Sualnak cu_________he aa khat.
4. Minung cu that lo nak a tuah ruangah misual a si maw?_____. Misual a si ruangah sualnak a tuah maw?_______________
5. Cakei nih a tial a hloh khawh lawngah minung nih_______ tuahlo in a um kho lai.
6. Minung i thatnak tuah mi hna cu Pathian hmaiah ._______________bantuk a si.
7. Farisi le Phungbia cawn piak tu hna cu zei ruangah minu i a sual nak lawng kha an hmuh?________________________
8. Pathian hmuhning ah a hmaan mi thil a tuahtu.____hmanh an um lo.
9. Minung hi thatnak tuahding ah maw hrin a si? that lonak tuah dingah dah hrin kan si?___________________________
10. Minung cu zeitik in dah misual kan si?_________________

.

⮝

Cawnnak ( 6 )

NU HRIN LE RUL HRIN

Cawnnak (5) ah tuahnak sual kong kan cawn cang mi nung cu a tha mi, a hmaan mi kan tuah kho lo ti kan theih cang. A tu cu mivialte i duh le humhak timhmi miphun kong kan cawng lai. Miphun paoh paoh nih mah le miphun hi duh le uar a si. Mah le miphun kha a tha tiah an chim theo. Mah le miphun vun soi piak cu kan ing kho lo. Mah miphun caah thih a ngamhtu tampi an um. Midang miphun nak in mah le miphun cu a tha deuh in kan hmuh i cu a that nak cu chimrel kan duh theo. Nupi (asi lo ah)va thim tik zongah hin phun konghi telh chih a si tawn. Cu caah phun (asi lo ah)a ci kong he pehtlai in Pathian i hmuhning kha kan hngalh awk a herh.

Ral Ter Nak
Adam le Eve cu rul i tukforhnak ruangah a tha le a tha lo theih khawh nak thingkung i a thei kha an ei nak in misual an asi. Cutikah Pathian nih rul cu a auh i, ”Nangmah cu hithil hi natuah caah Saram vialte nakin chiatserh na si. Nangmah cu na paw in na lawn lai i lei dipkha na nun chungna ei lai. Nangmah le nu siseh, nangmah phun le nu phun siseh keimah nih kan ral ter hna lai. Anih nih nalu kha a rial lai i nangnih a ke dilkha na cuk lai,” ti ah ati. (Gen.3:14-15).

Acung i baibal caang ningin Pathian nih nu i a ci ruang le rul i a ci ruang cu a ralter hna. Cu ti a si ah rul i a ci ruang cu a ho dah a si i, nu i a ci ruang cu a ho dah a si? Hikong theih dingah cun vawlei cungah minung canning phunli kha theih a herh.

Minung Canning Phunli
Vawlei cungah minung can ning phunli a um cu hna cu:
(1) Nu le pa ngei lo in (Gen. 2:7).
Nu le pa ngei lo in minung a cang mi a um. Mi vialte pa asi mi Adam cu leidip in minungah a cang Pathian nih Adam cu leidip in a sersiam. Adam ah nu le pa a ngei lo. Bawhte a si lio, ti zong a ngei lo. Upa Patling cia in a ser. Adam bantuk in Pathian nih a hohmanh a ser ti lo.
(2) Nu ngei lo. (Gen. 2: 21-22)
Pa lawng ngei i nu ngei lo in minung a cangmi a um. A mah cu mi vialte i nu tiah ti mi Evi a si. Pathian nih Adam cu mit kuh thaw taktak in a hngilhter i a hnak ruh pakhat kha a zuh piak i nu kha a ser. Evi zong bawhte lio, ngakchia a si lio ti a ngei ve lo. Upa, nutling cia in a ser, Amah bantuk in a hohmanh ser a si ti lo.
(3) Nu le pa ngei in minung cannak
Nangmah le keimah telh in mivialte cu nu le pa chung in kan chuak, ngakchia te in upa ah kan hung thang. Sersiamnak in minungah kan canglo. Hrin nak in minung kan cang.
(4) Nufa
Nu ngei ko na in Pa ngei lo in minung a cang mi a um. Amah cu Bawipa Jesuh a si. Bawipa Jesuh ah a nu Mari a um nain minung a si mi Pa a ngei lo. Minung ruahnak ah cun Josef hi a pa a si (Luke.3:23).A si na in Bawipa Jesuh cu a thiangmi thlarau in Mari pawchungah a rak um (Mtt. 1:18-20). Cu ruang ah pa ngeilo in nu hrin mifa cu Bawipa Jesuh a si.
Rulfa Cannak
Nuhrin cu Bawipa Jesuh a si ah cun rulfa cu ho dah asi?.
(1) Tipil petu Johan nih tipil in dingah a ra mi mibupi kha ”Rulhna, Pathian thinhun nak a ra lio mi chung cun nan luat kho lai, tiah a ho nih dah an chimh hna? ”tiah a ti.(Matt. 3:7, Luk.3:7) Johan cu mibu pi kha rul hna tiah a ti men hna lo. Amah cu Pathian thlahmi a si. Minung mithmai zoh lo in a hmaan ning in a chim nak a si. minung cu Pathian hmuh ningah rul phun kan si.
(2) Bawipa Jesuh zongnih mibu pi kha,” rul cithlah hna, nan mah cu mitha lo nan si bu hin zeitindah nan kaa in biatha cu a chuah khawh lai? Kaa nihcun lungchung i a khat mi kha pei a chim cu,” tiah ati.(Matt.12:34) Bawipa Jesuh nih Israel mihna kha rul hrang phun tiah a ti hna. Rul hrangphun an si ruangah biatha kha an chim kho lo a ti. Israel mi hna hmanh rulhrang phun an si ah cun Jentail a si mi kannih pawl chinchin cu chim a hau ti lo.
Rul Hrang Phun sinak
Adam le Evi cu an sual hlanah cun Pathian fa an si. Asi nain Pathian bia kha an hlawt i rul bia kha an ngaih ruangah rul fa ah an cang. Adam le Evi i hrin mi mi vialte zonghi rul phun, rulfa kan si dih.
(1) Sivai a Ngei
Rul cu a ka chungah sivai a ngei. Cu bantuk cun minung i kaa chung zongah sivai a um. Baibal nih,”Ankaa chungah rul hrang sivai a um,”tiah a ti.(Rom.3:13) Jacob nih,”Lei hi cu ahrem khotu a hohmanh an um lo. Lei cu thil tha lo, uk khawh lo mi, thihnak sivai in a Khatmi a si,”tiah a ti.(Jeim.3:8) Rul i a sivai cu aho ah a um. Minung i sivai cu Lei ah a um. Minung cu kaa in chim mi bia ruangah midang kha lung a fah ter khawh. Harnak a pek khawh. Siknak ralnak a chuahter khawh. Cu a si caah minung cu rul hrang phun a si nak kha a lang.
(2) Lei Te a ngei
Rul cu lei a te mi a ngeih bantuk in minung zong kan lei a te ve.Jacob nih,”Kannih cu kan lei in Pa pathian kha kan thangthat i Pathian muisam he aa khat in sersiam mi kan minung hawi chiatserh nak ah kan hman fawn,Thangthatnak bia le chiatserhnak bia kha kan kaa pakhat chungin an chuak,” tiah a ti.(Jeim.3:9-10)

Minung cu bia phunhnih a chim thiam mi kan si ruang ah lei te kan ngei. Pathian kha kan thang that nain minung hawi kha sual phawt le chiat serh nak ah kan hman. Khual tlung kha tam piin ei kan ti na in Khual tlung cu a kal tikah a paw kau tuk tiah kan ti .Cu a si ruangah rul bantuk in leite ngei kan si kha a fiang.

Johan (9)chungah Bawipa Jesuh nih mitcaw a si mi kha khua a hmuhter than. Cu tikah farasi pawl nih,”Pathian kha thang that ko, khi pa (Jesuh)cu misual a si kha kan hngalh,” tiah an ti. (Johan.9:24) Farasi pawl nih thangthat an fial mi Pathian cu anmah lila nih an thangthat i anmah lila nih an thangchiat than. An nih nih leite in an chim kha an i thei lo. Cu bantuk cun kanmah zong leite in ka chim ti kha thei lo in kan um.

Rul Hrang a Kalnak ding Hmun
Jesuh nih,”Rul hna, rul fale hna zeitindah hell chung cun nanluat khawh lai,”tiah a ti.(Matt. 23:33) Rul hrang ci thlah pawl kalnak ding hmun cu hell a si. Cu caah rul phun a si mi minung paoh paoh zong hell ah an kal ding a si ko.

Cawnnak (6) Bia Hal Nak Pawl

1. Rul cithlah le a ho cithlah dah an i ral?__________________
2. Minung can ning a zapi in tial tuah_____________________
____________________________________________________
____________________________________________________
3. Nu phun cu hodah a si?_______________________________
4. Israel pawl kha Johan nih__________________tiah a ti hna.
5. Minung cu a ho i cithlah dah a si?______________________
6. Rul a si ti langhnak phun (2) tial tuah___________________
7. Minung i sivai cu khua zei ah dah a um?________________
8. Minung cu lei______a ngei mi a si______________________
9. Leite ngei timi cu_____________________________________
10. Rul cithlah cu khua zeihmun ah dah a kal lai?___________

.

⮝

Cawnnak ( 7 )

SATAN FA PAWL

Cawnnak ( 6 )ah nu cithlah cu Bawipa Jesuh a si i rul ci thlah cu minung vialte kan si kha kan theih cang. Atu cu Satan fa le pawl kong zoh tuah u si.

Pathian Fa le Hna
Pathian nih Adam le Evi a ser thawk hna ah sualnak an ngei lo. Cu ruangah Pathian fa tiah ti an si. (Luke. 3:38). a hnu bik tlangah khan,”Adam cu Pathian fapa a si”tiah a ti. Pathian fa an si ruangah Pathian he i hawi komh nak an ngei kho. Pa thian i roco tu zong an si.
Satan Fa i Cannak
Satan cu rul chungah um in Adam le Evi kha a hlen hna. Satan nih minung cu Pathian bia ngai lo in a mah i a bia kha ngaih dingah a lemsoi hna. Adam le Evi nu va hna cu Pathian bia kha an hlawt i Satan bia kha an ngaih.

Pathian nih bia a cah mi hna cu,”Dumchung i a um mi thingkung vialte hi an thei na ei dih ko hna lai, sihmanh sehlaw a tha le tha lo hngalhnak pe khotu thingkung a thei tlai bel hi na ei lai lo, Cu thing thei cu na ei hrim hrim lai lo. Na ei ah cun na thi lai,” ti ah a ti.(Gen.2:16-17) A sina in Satan chim mi cu”nan ei ah cun nan thi hrim hrim lai lo. A ruang cu thei nan ei ni ah nan mit khua a hmu than lai i a tha atha lo kha nan theih lai i Pathian bantuk in nan si lai kha Pathian nih a hngalh caah a si,” tiah minu kha a chimh.(Gen.3:45) Adam le Evi nih Pathian biakha an hlawt i Satan bia kha an ngaih ruangah Pathian he an i peh tlaih nak a cat.(Gen.3:23-24)

A tha le a tha lo hngalh khawhnak thingkung i a theitlai kha an ei ni ah an pum taksa lei a thi lo na in an thlarau lei an thi .Pathian mui sam he aa lo in sersiam an si na-in Satan mui sam an lo. Pathian i chiatserhnak zong an ing. Pathian fa sinak in Satan i fa ah an i cang.

An Pa Satan
Israel mi phun hna nih Pathian fa kan si tiah an i ruah. Cutikah Jesuh nih,”Nan nih cu nan pa khuachia fa kha nan si i tuah nan duh mi cu nan pa duhnak kha a si, Amah cu a hramthawk te-in lainawng a rak si. Biatak kha zeitik hmanh ah a tanhbal lo, zei cahtiah a chungah biatak zeihmanh a um lo. lih a chim,tikah a tuah tawn zungzal mikha a tuah a si ko, zeicah tiah anih cu mi lihchim a si i lih vialte pa asi”.(Johan 8:44)

Pathian thim mi Israel mi hna hmanh Satan fa an si ah cun Jentail a si mi kannih cu chim awk ding a um lo. Satan fa kan siko. Johan zongnih,”vawlei mivial te hna cu mithalo pa kuttangah kan um ti kha kan hngalh,”tiah a ti.(I John. 5:19 )

Pathian Fa In Kan Chuak Lo
Mi za pi nih chuahni hi uar cio a si. Cu caah chuah ni lawmh nak an tuah. Asinain minung cu Pathian fa in chuah lo in Satah fa in kan chuak. Cu ruangah lunglawmhnak chuah ni si lo in ngaihchiatnak chuah ni a si.Baibal nih,” Jesuh khrih kha a cohlang i a zum mi paoh cu Pathianfa sinak nawl kha pek a si,” ti ah a ti.(Johan 1:12) Jesuh khrih zumh le cohlan lawngah Pathian fa si khawh a si. Mi zeihmanh Khrih zum cia in an chuak lo. Cu a si ah cun Khrih kha nazumh hlan le na leh khan hlan ah a ho i fa dah na rak si? Satan fa kan si. Unau, Satan fa na si nak cu na cohlang kho maw?
Pa Ei Satan
Hringtu pa a si lo mi cu pa ei kan ti hna. Satan cu mivial te i pa a si. Asina in Satan cu minung kha a sersiamtu a si lo. Mi nung cu Pathian nih a kan sersiam i kan pa cu Pathian a si. A sina in kan pa taktak a si lo mi Satan kha kan pa tiah kan auh caah Satan cu mivialte i pa ei a si. Na pa ei cu na thei cang maw? Pa ei cu a fa le cung ah a tha kho bal lo. Cubantuk in Satan zong minung cungah a tha lo. Fa le pawl nih pa ei kha an tih bangin Satan kha kan tih. Pa ei nih fa le pawl a serhsat hna bantuk in Satan nih a kan serhsat.
SATAN FA KAN SI LANGHNAK
Mi vialte cu Satan fa kan si ruangah a tang lei bantuk in Satan kan lawhnak a lang.
(1) Minunnak Thah
”Satan cu a hram thawkte in mithat lainawng a si,”tiah Bawipa Jesuh nih a chim.(Johan 8:44) Satan cu Adam le Evi i thlarau lei nunnak thattu a si hlei ah Cain chung in Abel kha a thah (Gen.4:8). Cubantuk in minung zong pakhat le pakhat thlarau lei taksa lei nunak kan i that lengmang.
(2)Pathian kan Doh
Satan cu a hram thawk ah vancung mi a si. A sina in Pathian kha a doh . Amah cu Pathian can a duh i Pathian kha a doh tikah Pathian nih vawlei ah a thlak. Cun Pathian i a ral timi min Satan ah a cang (Ezek. 28:12-17, Isaiah 14:12-15).Cu ban tuk cun minung zong Pathian he ral ah kan cang. Cu ruangah Pathian he hmuhning kan i khat lo, Kan duh ning zong kan i khat lo. zungzal in aa raalchan. Cu ruangah cun Jesuh Khrih cu minung le Pathian kan i raalnak daihter dingah vailam cung ah a thihnak cu a si.(2 Kor. 5:18)
(3) Biatak kan Thei lo
Satan ah biatak a um lo (Johan.8:44). Biatak cu Pathian lawngah a um. Cu bantuk in minung hna zongah biatak a um lo.Biatak ah cun kan hrut, Kan thei kho lo, culengah a duh zong kan duh lo.
(4) Lihbia Chim lawng in kan um
Satan cu lihbia lawng a chim i lih vialte pa zong a si. (Johan 8:44) Cu bantuk in minung zong lihbia lawng kan chim i lihbia chim kha kanduh. Biatak kha kan hngal kho lo nain lihbia kha cu cawnpiak hau lo tein kan chim thiam i kan theih thiam dih. Lihchim nih a kan leem i lihbia kan chim nak hin.Satan fa kan si nak cu a lang. Nih chuah capo saih te hna khi lih lawngte cu an si ko. Cu ruangah ca po saih kan duh tik lawng silo in a ngaih hrim hrim kan huam tuk mi khi lihchim pa, Satanfa kan si ruangah a si.
(5)Vawlei duhnak
Hivawlei cu Pathian nih a sersiam i Adam sinah a peek (Gen. 1:28). Asi nain hi vawlei cu Adam nih Satan sinah a chim mi bia a ngaihnak in a peek (Luke 4:6). Cu caah Satan nih hi vawlei cu a uk (Johan 14:30). Minung nih Satan uk mi hi vaw lei cu kan duh i kan tlaih chan. Satan fa kan si ruangah kan pa thilri le chawva pawl cu kan tlaih chan nak a si.
(6) Sualnak kantuah
Satan cu a hram thawkte in that lo nak a tuahtu a si ruangah thatlonak a tuahtu cu Satan fa a si, Satan he an i seng (I Johan.3:8).vawlei cungah sualnak thatlo nak a tuah bal lo mi an um lo. Cu ruangah minung cu Satan i fa, Satan he aa seng mi kan si.
(7) Satan dongh nak
Satan cu Pathian ral a si. Cu caah Pathian nih Satan caah kaat mei tilipi (hell) a ser piak. Pathian nih Satan sinah,”Nang mah kha mei khangh awk ah na chungah mei kha ka kau lai,” tiah a chim.(Ezk. 28:18) Cun Jesuh nih,”Khuachia le a van cung mi hna ca i timh a si mi zungzal mit lo mei chungah,” tiah a ti.(Mtt. 25-41) Cun annih a hlengtu hna khuachia kha, Mei le kaat tili chungah khan an paih, Cuka cu sahrang le nal profet an rak thlaknak hna kha a si; Cu ka ah cun chunzan in zungzal hrem an si zung zal ko lai,”.(Bia. 20-10)

Cawnnak (7) Bia Hal Nak Pawl

1. Adam le Evi cu a hramthawk ah aho fa dah an si?________
2. Adam le Evi cu Satan bia an ngaih thawk in a ho fa dah an si?._________________________________________________
3. Israel mihna kha Bawipa Jesuh nih a ho fa a ti hna?.______
4. Minung cu a chuah tikah a ho fa dah a si?_______________
5. Minung i pa ei cu hodah a si?__________________________
6. Minung cu Satan i fa a si caah aho he dah an i raal?_______
7. Satan fa sinak zeitindah hngalh a si?____________________
8. Nangtah lih na chim bal maw:? ________________________
9. Vawlei a duhtu cu a hofa an si kha dah a langhter?_______
10. Satan i donghnak cu zeihmun dah a si?________________

.

⮝

Cawnnak ( 8 )

SARAM LE RUNGRUL

Cawnnak ( 7 ) ah minung hi Satan fa kan si tiah kan theih cang. Satan fa kan si ruangah Satan bantuk in kan nung. Kan donghnak zong Satan he hmunkhat te in meilipi ah kan kal dih lai. Atu cu minung cu Pathian hmuhningah Saram le rungrul ceo kan sinak kong kan cawng cang lai.

Saram Kan Cannak
Minung cu mah le mah zeipipa bang kan i ruat t’heo nain, Pathian hmai ah cun minung kan si lo, saram men kan si. Cawnnak (3) ah khan minung i taksa, thinlung le thlarau a nun i a cawlcangh lawngah Pathian hmuhning ah minung kan sinak kan cawn cang. Asi loah taksa, thinlung lawng a nungmi cu saram asi. Curuangah phungthluk bia t’ialtu nih, ”Holh thiam lo mi saram men ka si ko, minung hmanh ka si lo, minung nih hngalh thiamnak an ngeih mi hi ka ngei lo,” a ti (Phungthlukbia. 30:2).
Uico
”Uico cu a luak cia kha a ei t’han t’heo tawn” (2 Pet 2:22). Cubantuk cun minung zong a hlawt ciami sualnak kha a tuah t’han t’heo.
Vok
”Vok cu kholh hnu ah nawncek ah aa bual t’han,” (2 Pet 2:23). Vok nih nawncek a duh bantuk in minung cu a thurhnawm mi thil kha kan duh.

Minung le Saram Kan i Lawhnak

(1) Rawhral nak an phan theo. ”Afiang ngaimi thil cu mifim pawl an thi t’heo. Cubantuk cun mihrut pawl le saram thinlung a ngei mi pawl zong rawhralnak an phan t’heo i an chawva cu midang sinah an taan taak t’heo” (Saam 49:10). Saram pawl an thi i rawhralnak an phak bantuk in minung zong an thi i rawhralnak an phan.

(2)Minung cu Saram bantuk ruahnak a ngei (Jeremiah 51:17). Minung cu amah le amah ka fim tiah aa ruah nain Pathian hmai ah cun saram fimnak tluk men asi. Saram pawl cu eiding lawng khua a ruah bang in minung zong eiding lawng a ruat t’heo. Saram cu anmah ca lawng an ruah bantukin minung zong anmah ca lawng an ruat.

(3) Saram Hna Nih Pathian an Bia lo
Saram pawl rawl an ei tikah thla an cam lo. Anmah a sertu kha an hngal lo. Cubantuk in minung zong a kan sertu Pathian kha kan hngallo. Zungzal nungmi Pathian kha biak le lunglawmhnak bia chim kan tuah lo. A bia mi hna zong cu lungthin takte in biak lo in minih aa zuam kan ti hna seh tinak men i a biatu ansi. An lungthin cu Pathian he aa hlat tuk (Mathai 15:7-9).

Babylon siangpahrang Nebukhadnnezzar cu Pathian i thangthat nak a co ko na in amah le amah aa uar tuk i aa uah tuk tikah zungzal nungmi Pathian nih saram lungthin a ngeih ter i saram bangin ramlak ah kum sarih a um. Kum sarih a tlin tikah Pathian kha a thangt’hat t’han i minung lungthin a lut t’han. Cutikah mibu lakah nawl ngeihnak a peek t’han (Daniel 4:28-37). Cuticun Pathian nih a siternak cu minung cu saram bantuk asi i Pathian kha a biak lawngah minung a cannak kong hngalhternak ding caah asi.

Rungrul Men
Minung cu saram bantuk lawng silo in Pathian hmuhnak ah rungrul men kan si kha Baibal nih a kan theih ter. Baibal nih, ”Asi ah cun, zeitindah Pathian hmai ah minung cu a din khawh lai? Nu chungin a chuak mi cu zeitindah a thian khawh lai? Zoh hmanh, a mithmuh ah thlapa hmanh khi a tlinglo i arfi hna hmanh khi suallo ansi lo; zeitluk in dah tholung ceo asi mi minung cu asi chinchin lai” a ti (Job. 25: 4-6).
Cangcel Ceo
Minung cu Pathian hmaiah cangcel ceo a si. Minung le cangcel i lawhnak pawl cu:
(1) Fihnung a Sinak
Cangcel cu fihnung asi bantuk in minung cu Pathian hmai ah fihnung asi. Cangcel nih a nunnak na sin ah pe in rak ka ei in ti seh law, asi lo ah rian fial awkah ka hmang in ti seh law na lehkhan lai maw? Cubantuk in fihnung asi mi minung i pum i peknak zong Pathian nih a cohlang duh lo.
(2) Vawlei Kha a Duh
Cangcel cu vawlei a duh i vawlei kha a ei bang in mi nung zong vanlei thil nakin vawlei thil pawl kha kan tlaihchan i kan duh.
(3) Vawlei Lawng
Cangcel pawchungah vawlei lawng a um bantukin minung lungthin chungah vawlei thil pawl lawng a um.
(4)Vawlei Chungah a Um
Cangcel cu vawlei chungah a um bantukin minung zong vawlei thilri chung lawngah an i nuam.
(5) Ahohmanh a Tei lo
Cangcel cu ahohmanh a tei kho lo. Cubantuk in minung zong nih Satan, sualnak, zawtnak le thihnak kha kan tei kho lo.
Tholung
Tholung le Minung i lawhnak pawl cu: –
(1) Tholung cu finung asi bantuk ni minung zong fihnung asi.

(2) Tholung cu athu anam mi a duh bantuk in minung zong a t’ha lo mi sualnak pawl kha kan duh.

(3) Tholung cu a thurhnawm mi hmunah a um bantuk in minung cu t’hat lonak le a thurhnawm mi hmunah kan um duh. Pathian kong chimnak hmun ah kan um duh lo.

(4) Tholung chung ah fihnung lawng a um bantuk in minung i thinlung cu fih nung tuk asi. Cucaah na khan a san a si le cangcel sau, tholung sau, na si ko. Na thau a si le tho lung thau, cangcel thau na si ko. Na der a si le tholung der, cangcel der na si ko. Cangcel le tholung cu minung caah san an tlai lo. Cubangin minung cu Pathian caah san tlai asi lo. Asi nain minung cu mah le mah sinak i theih thiam lo ruangah Pathian sin in mithmai t’ha hmuh duh ah t’hatnak tuahnak in, a hlu peknak in, caan pek in siseh kan i zuam t’heo tawn.

Cawnnak (8) Bia Hal Nak Pawl

1.Taksa le thinlung lawng nung le cawlcang pawl hi minung maw a si, saram dah? ________________________________
2. Uico cu a luak cia a ei t’han bantukin minung cu zeidah a tuah t’heo?__________________________________________
3. Vok cu nawncek a duh bantuk in minung cu zeithil dah a duh? ____________________________________________________
4. Phungthlukbia 30:2, Phungthlukbia a tialtu nih amah cu zei fimnak he dah ka tling lo a ti?__________________________
5. Saram nih Pathian an bia maw? ____________________
6. Nebukhadnezzar cu a ho dah a thangt’hat hnuah minung lungthin a ngeih t’han? ___________________________________
7. Cangcel le minung duh mi cu zeidah asi?._______________
8. Cangcel le minung chungah zeithil lawng dah a um?___________
9. Tholung le minung i lawhnak chim tuah._______________.
10. Nang tah Pathian hmaiah cangcel le tholung na sinak cu na cohlang maw?___________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 9 )

HLAWHHLANG CAL

Cawnnak (8) ah Pathian hmuhnak ah saram le tholung men sinak kong kan cawn cang. Atu minung cu Pathian nih hlawhhlang cal nan ngei atinak kong kan cawng lai.

Pathian Lawng Duhdawt Awk asi
Israel mipawl hna cu Pathian lawng duhdawt dingah Pathian nih a cah hna. Deut 6:5 chungah,”Bawipa na Pathian cu na lungthin vialte in na dawt lai,” tiah ati. Thinlung vialte in dawt timi cu ngaknu asi lo ah tlangval pakhat, thinlung zapi in duhdawt hnu ah a dang duhdawt khawh asi ti lo. Cubantuk in Pathian zong nih amah kha Israel mi nih an duhdawt ding kha a duh.
Pathian Nupi
Pathian nih nupi a ngei dahra tiah na khuaruah a har men lai. Asi nain Israel le Judah mi hna cu Pathian i nu pi ansi. Bible nih, “Nangmah an sertu cu na va pa asi. Amin cu liannganbik Bawipa asi” ti asi (Isaiah 54:5). Hosea 2:16 zongah Pathian nih a chimmi cu, “Khi caan ah cun nangmah nih keimah kha Bawipa tiah auh lo in “Ka va” tiah na ka auh lai,” tiah a ti. Jeremiah 3:20 chungah, “Aw Israel miphun hna, nupi nih a va cungah zumh awk tlak lo in a um bantuk in a taktak in nannih cu ka cungah zumh awk tlak lo in nan um cang,” tiah Bawipa nih a ti. Cu asi ruangah Pathian i nupi cu Israel mi ansi.
Anupi a Duhdawt
Pathian nih a nupi Israel cu a dawt tuk. Isaiah 4:10 chungah, “Fing le tlang hmanh khi an cimhnga i an rawk ko hnga, Sihmanhsehlaw keinih kan dawtnak cu zeitikhmanh ah a dong lai lo, ” a ti.(Deut. 7:7) chung zongah, “Nannih cu mi phun dang pawl nakin nan tam deuh caah Bawipa nih a dawtnak cu nan cung ah a chiah i an thim hna a si lo, zungzal anung Pathian nih an dawt hna ruangah siseh, an dawt hna i salcannak in an chuah pi hna,” tiah a ti. Cun Deut. 23:5 chung zongah,” Asinain nan Pathian nih Balaam chiatserhnak cu nan ca i thluachuahnak ah a can ter,” a ti.
Israel Hlawhhlang
Pathian cu Israel kha a dawt tuk. Curuangah Izipt sal taannak in a luat ter i cawhnuk le khuaihliti luannak, Kanaan ramah a hruai i thluachuah a peek. Pathian cu Israel kha a dawt tuk bantuk in Israel zongnih amah kha lungthin dihlak in a duhdawt ve ding hi a duh mi asi. Asinain Israel cu Pathian nak in milem pawl kha a duh deuh i a biak. Pathian hmuhnakah milem biak cu milem he sual, hlawhhlang riant’uan in a hmuh. Pathian nak in milem kha a duhdawt deuh caah a si. Curuangah Pathian nih (Jermiah 3:1-3) chungah, “Mi pakhat nih a nupi kha amak i a nupi nih cun akal tak i midang nupi asi tikah, cu pa nih cun cu nu cua fuht’han lai maw? Cu nu cu thurhhnomh asi cang lo maw? A la t’han kho ti lo. Sihmanhsehlaw nannih cu duhtu tampi he hlawhhlang nan i celh i a tu cu ka sinah ra kir nan duh, tiah Bawipa nih a ti. Tlangpar kolh khi hei cuan hna u law zohhna hmanh u, khua zei ah khin dah it ti lo in nan um? Ram lak i Arab mi hna bantuk in an duhtu hna kha hngak in lam pawngah nan thu. Hlawhhlan t’ha lo nan tuahnak thawngin ram kha nan thurh-hnomh ter cang. Hi ruangah hin ruah kha sur thlauh a si i thal ruah a sur lo. Asi nain ,na cal cu hlawhhlang cal a si i na ning a zak duh hrim hrim lo,” tiah a ti. A va nih amak mi nu cu Israel kha a chim duh, Hma sa a va cu Pathian kha a chim duh. Midang nupi timi cu Israel cu Pathian he an i then i milem pawl he an sual caah cu milem hna cu midang timi a si .Isreal i duhtu tampi timi zong milempawl an si a san nakhmun timi cu tlangpar kolh kha a chim duh. Tlangpar kolh cungah milem pawlkha an ser hna i an biak. Isarel hna kha Pathian nih ruah sur ter lo nak in daan a tat na in an ngailo i milem cu an biak thiam ko rih. Cu ruangah Pathian hmuhnak ah annih cu hlawh hlang an si. An cal cu hlawhhlang cal a si.
Hlawhhlang Nu Thitter
Israel mi hna cu hlawhhlan an tuan ruangah Pathian nih profet Hosea cu a thawh i,” Va kal law mi zuangzam nu kha va thi law cu mi zuangzam nu he cun fa va ngei u; zeicahtiah hi ram hi Bawipa sinah zumh awk tlaklo in a um caah mi zuangzam nu ban tuk a si cang,”tiah a ti. Cu caah cun a kal i zeihmanh a thatnem lo mi nu Gomer cu a va thit.(Hosea 1:1-3)

Hosea cu Pathian i profet a si. Pathian rian tuantu cu thian hlim a herh. Hlawhlang nu a thit awk a si lo. A tu lio ah hlawhhlang a thimi phungchimtu saya kha na lehkhan kho lai maw? A phungchim mi cu na ngai kho hnga maw? A si nain Pathian cu a lung a fahtuk ruangah Hosea cu hlawhhlang nu kha a thitter. Israel mi hna zong Gomer bantuk in hlawhhlang an si.

”Va” Kal tak
Israel cu Pathian kha a kaltak. Cu ruangah va a kaltak mi nu tiah ti a si. (Jer. 3:1) Israel mi hna kha Pathian nih a auh than hna na in an kir lo. Cu ruangah Solomon Siangpahrang fapa Jerobaom chanah Pathian nih ram cu then hnih ah a cheu. Chaklei ram kha Israel ram tiah ti a si i thlanglei ram cu Judah tiah ti a si. Pathian nih Israel cu a u nu a ti i Judah cu a nau nu tiah a auh hna. Israel cu hlawhhlang a tuan i Pathian nih a hlawt na in a nau nu Judah cu rimlo in a um nak kong Pathian nih -Jeremiah 3:6-10 ah,”Hi zumh awk tlak lo Israel nih hin zeidah a tuah kha na hmu cang maw, tlangsang kip i a kai i thingkung hring kip toi i hlawhhlang nu aa celh hi? Mah hi vialte hi a tuah dih, cun ka sinah a kir rualai tiah ka rak ruah, Sihmanhsehlaw a kirlo i a nau nu hlen hmang Judah nih cun mah cu cu a hmuhve. Kha zumh awk tlak lo Israel kha, va cung in pa aa duh caah maknak ca he ka kalter zong kha a hmuh fawn. Sihmanhsehlaw a nau nu hlen hmang Judah kha a thin a phanglo, amah zongcu a kal i hlawhhlangnu kha aa celh ve lehlam. Zeihmanh ruah nak ngeilo in hlawh a hlan le va cung pa duh bantuk a si mi lung le thing a biaknak thawng khan ram cu a thurter. Hi vialte hnu ah hin,zumh awk tlaklo a si mi a nau nu Judah nih khan ka sinah lungthin taktak he si lo in i titer men in a ra kir,” tiah Bawipa nih ati.
Daan Tat
Pathian nih chan a pehpeh ah a phunphun in Israel kha daan a tat tawn na in an rim lo. Milem le a dang Pathian hna lawng kha an biakkel in an biak pengko. Cu ruangah a hnu bik ah Pathian nih Israel miphun cu Asyria kut ah siseh, Judah miphun cu Babylon kut ah siseh a pek i sal a can ter hna. Cu hnu cun annih cu mah uktu Siangpahrang he um kho ti lo in ramdang pakhat i uk nak tang ah siseh a ram kip ah an zam i mi a phun phun hna i serhsat nak, thahnak cu nihin ni tiang an ing hna. Israel miphun cu Pathian nih a ngan tuk mi dawt nak in a duhdawt hna i vawlei cungah miphun sangbik le a tha bik mi miphun ah cang dingin a timh piak hna na in, a hleikhun in milem an biak ruangah an tuanbia cu vawlei pum pi ah a chia tuk mi zaan mang pawl bangin lung rawk ngaih chia le khua ruah har ningti in an um.
Kanmah Zong
Biakamthar ah Fapa kha a zummi cu Khrih i nupi an si hna lai. A si nain kannih zong Israel miphun bantuk in kan sual than ve cang. Pathian kha thinlung taktak in duhdawt a kan fial na in kan daw lo.(Mtt. 22:37-39; Mark 12:30-31) Pathian nak in vawlei thil le ri kha kan duh deuh. Vawlei kha a duh mi nih kapa kha an duh lo(I Johan 2:15).Cu ruangah kannih cu Pathian nak in kan duh deuh mi thil hna he hlawhhlang kantuan cang. Hakkauh tuknak in milem kan biak cang. (Efesa 5:5) Paw ti mi Pathian kan biak cang. (Phi 3:19) Cu ruangah kannih zong Israel mi hna bantuk in kan sual i hlawhhlang kan tuan cang Hlawhhlang cal kan ngei a si lo maw? Baibal ah hiti hin kan hmuh,”Annih cu hell ah an tla ko lai, zeicah tiah an ningzah awk a si mi thil kha an i porhlaw i hi vawlei cung thil lawng lawng kha an ruat,” tiah a ti.(Phi 3:19)

Cawnnak (9) Bia Hal Nak Pawl

1. Israel minih Pathian kha zeitindah an dawt lai?__________
2. Pathian i nupi hna cu ho dah a si?.______________________
3. Pathian nih Israel kha zeiruangah a duhdawt?___________
4. Israel cu Pathian nak in zeithil khadah a duh deuh?_______
5. Milem he sual cu Pathian hmuh nak ah zei thil tuah da a si? ___________________________________________________
6. Israel pawl cu zei cal dah an ngei?______________________
7. Pathian cu aho kha dah hlawhhlang thit a fial?___________
8. Jerobaom chanah ram zeitindah a um?__________________
9. Israel le Judah a ho sal dah an can?._____________________
10. Kannih hi zeiruangah hlawhlang cal kan ngeih? ________

.

⮝

Cawnnak ( 10 )

TAKSA THILUNG THLARAU

Pathian nih minung cu taksa, thinlung le thlarau phun thum komh in a sersiam (I Thet. 5:23).Sersiam a si ka ah cun phun thum ningin an tha dih. Thlarau cu Pathian he pehtlaih nak a ngei i thin lung zong a tha ve. Taksa zong a dam i a thi ding a si lo. Pathian cu a sersiam mi pawl a zoh tik hna ah a tha tuk in a hmuh. (Gen. 1:31). Pathian nih a tha in a hmuh mi lak ah minung zong aa tel ve. Cu ruangah thlua chuah a pek (Gen. 1:28). A si nain minung cu sual a tuah tikah a mah i taksa thin lung le thlarau cu an rawk.

Taksa
Minung hmuhning ah taksa cu a tha, a ngan a dam tiah ruah a si theo.A sina in Pathian hmuhning ah,”zeicahdah nan puar chin lengmang ko? Fak chin chin in daantat maw nan duh? Israel mihna, nan lu cu hma a khat i nan lungthin le nan ruahnak cu a zaw. Nan kechik in nan luthlung tiang, nan pum cungah hin khua zeihmanh ah damnak a um lo, hma le rung in nan khat dih. Nan hma cu an in tawl piak hna lo i an in tuam piak hna lo. Sii zong an in thuh piak hna lo (Isaiah 1:5-6)

Pathian cu Israel mi hna kha a tu le a tu a chim hrin hna nain an thei thiamlo. Daan tat zong ah an i thleidang hleilo. Zeitinhmanh in chimhhrin len zongah an rimlo. An pum cung ah hma lawngte a khat i Pathian hmuhning cun nan taksa ah damnak a um lo. Cu bang in kanmah zong Pathian hmuh ning ah kan taksa ah damnak a um lo. zei caan paoh ah a zawmi le azaw kho mi taksa pum a ngei mi kan si.

”Cun na thin a hun caah thalote in ka zaw; Ka sual ruang ah ka pum cu a dihlak in a zaw. Ka sualnak tilet chungah ka pil ka sual nak cu an rih caah tangah an ka hnuh. ka hruh caah ka hma cu a thu i a maan. Ka keng zong a kul dih i ka ril ko; chun nitlak ngaih chia in ka um. Ka tak cu fak pi in a lin i zual ngai in kazaw. Ka tha a dih cikcek i ka ril ko. lung rethei le sivang in ka hraam,”(Salm 38:3-8).

Salm saya cu minung mithmuh ah a zawtnak cu hma hring a thling a tawh mi a si lo. Pathian hmuhning lawngah a zawtnak cu hmahring, a hnai le a thling a tawh mi a si, A tak sa pum zapi a dam lo nak cu Pathian a thin hun ruangah siseh, hruh a si mi thil tuah ruangah a si, Cu bang in kannih zong Pathian hmuh ningah kan taksa pum ah damnak a um lo.

Thinlung
Minung cu ka thinlung a tha ti in aa ruat theo tawn, Ka thinlung kaa sum kho lai ti in aa ruat theo. Mah le mah cu thin lung ruahnak a tha ah i chia in midang bangin lungthin tha lo ka ngei lo tiah i chim thiam a si theo. Asi nain lungthin cu a tha hrimhrim tilo tikha Baibal in kan hngalh.
Sualnak aa Thoknak Thinlung in
Pathian cu vancung mi (Lusifar) kha tlamtling le tha ngai in a rak sersiam. A rak cawisan ngai ngai (Eze.28:12-17) A sina in a thin lung chung in Pathian si a hunduh.(Isaiah 14: 12-15) Cu ruangah Pathian nih tlu ko in a hau. Cu tikah amah cu Pathian i ral, ti mi Satan ah ahun i cang. Lucifar cu a thin lung in rawh hram a thawk. Lucifar i thinlung in sual nak aa thawk.
Minung Thinlung ah a Lut
Pathian sersiam mi A dam le Evi hna i an lungthin cu ser hramthawk ah a rak tha tuk. Sihmanhsehlaw Satan nih a tha le a tha lo theih nak thingkung i a thei kha nan ei ah cun Pathian bantuk nansi lai tiah a rak hlenhna. Adam le Evi cu Pathian bantuk si duhnak thinlung an hun ngei. Cu ruangah a tha le a tha lo theihnak thei kha an ei. An thinlung zong a rawk. Anmah hrinsor a si mi, mivialte zong thinlung ruah nak a rawk cia in an chuak.
Lungthin Thalo tuk
“Bawipa nih minung cu khua za kip ah an thatlo tuk hring-hran le an lung chung cu ruahnak thalo lawnglawng a khah kha a hmuh tikah, minung a rak ser hna i vawlei cung i a rak um ter hna kha a ngaih a chia. Aa ngaihchih ngaingai”.(Gen.6:5)

Zeiruangah Pathian nih minung kha cu ti cun a hmuh? Pathian cu a thalo leikap lawnglawng a hmutu maw a si? Hi hi kan theih thiam nak dingah tah chunhnak hman a hau lai. A cozah hmuhningah tupung cu a thalo tuk mi an si zungzal. Azia tha mi tupung le azia thalo mi tupung cu a cozah hmuh ningah cun an i khat ko. An zia ruangah a si lo. A cozah i a uk nak kha an duhlo ruangah tupung ah an cang. Uktu a cozah cu an doh peng. Cu caah a cozah i a ral an si. Cu caah cun cu ban tuk cun Pathian nih a hmuhnak cu a si.

Cubantuk in minung zong Pathian i a kan uknak tang ah kan um duhlo. Mah le mah kan i uk ruangah siseh, Pathian ral Satan Kha Kan hnatlakpi ruangah siseh Pathian duh lo ning in kannun caah Pathian ral kan si. Baibal nih,”Kannih cu Pathian ral kan rak si, sihmanhsehlaw a Fapa thihnak thawng in a hawiah a kan ser cang. Atu cu Pathian hawi kan si cang ca-ah,” tiah ati.(Rom. 5:10) Minung cu Pathian i a ral tupung kan si. Pathian nih a mah ral cu a tha in a hmu kho hna lo. Tupung cu a cozah i hmuh ningah mitha in hmuh khawh dingah cun cozah uknak tang ah rak luh a hau i anawl zulh a herh. Cu bantuk in minung cu Pathian hmuhningah mitha, zumhtlak si ding ah cun ziaza remhnak lawng in a si kho lo .Amah kehram ah tlulut a hau.

A Rawk Cang
Lungthin hi zeizong vialte nakin a zerbik, a ho nih dah minung lungthin hi a hngalh khawh lai? Damh khawh ti lo tiang in a zaw cang.(Jer. 17:9 ) Pathian hmuh ningah thinlung cu a zer a rawk tuk cang mi a si ruangah a thatnak a um hrim hrim ti lo. A rawk cang mi, a tha ti lo mi thil cu hman khawh a si ti lo. Hlonh awk men a si ko. Cu bantuk in a rawk cang mi thin lung zong remh khawh a si ti lo. Hlonh awk lawng a si cang.
Athalo mi Lawng a chuak
An ka cu kharlo mi thlan bantuk a si. An hmur in thih nak bia, rul sivai bantuk kha cat lo in a chuak.(Rom.3:13) Thlan khor on tikah a thu anam mi rim lawng a chuak. Cu bantuk in kan kaa cu thin lung i in ka a si. Thinlung a thatlo ruangah Kan kaa in a tha lo mi lawnglawng a chuak theo.

Jesuh Khrih nih,”Kaa chungin a chuak mi thil cu lung chung in a chuak mi thil an si i cu hna nih cun mi cu an thurter. zeicah tiah lai a nawn tertu, nu le pa sualnak a tuah tertu, thil thalo dangdang a tuah tertu, a fir tertu, lih a chimtertu, mi a congoih tertu ruahnak thalo vialte cu a lungchung in a ra chuak mi an si,” tiah ati. (Mtt.15:18-19).Sual nak thatlo nak ti mi vialte hi taksa in kan tuah na in taksa kha tuah a fialtu cu lungthin a si. Lung thin a that ah cun taksa tengnge a si mi kut te hna zong nih a tha mi lawng an tuah lai.

Cu ruangah Pathian nih,”Keicu thin lung a zohtu Pathian ka si,” a ti.(Jer.11:20, 17:10, Salm 7:9, I Sam. 16:7) Pathian nih mi nung lungthin kha a zoh a chek tikah a tha hrimhrim lo, a rawk cang a ti.

Lung bantuk in a Hak
“Lungthin thar kan pek hna lai. Ruah nak thar kha ka khumh lai. Nan pum chung in a hak mi lungthin kha ka lak lai i taksa lung thin kha kan pek hna lai,” a ti.(Eze. 36:26) Minung cu a mah i thin lung kha thleng kho dingah aa ruah theo tawn. A si nain Pathian nih minung pumchung i lungbantuk i a hak mi lung cu lak in taksa bantuk in a nem mi lungah thlen piak lawngah a si kho lai a ti. Cu bantuk i thlen khawh ding cu Pathian lawngnih a tuah khawh. minung nihcun a tuah kho lo. A si ah cun na lung thin kha Pathian nih thlen piak dingah na lung a tling hnga maw?
Thlarau
Pathian nih saram pawl cu thlarau ngei lo in a sersiam hna. A si na in minung a sersiam tikah thlarau a chungah a khumh. A ruang cu thlarau a ngei mi nih Pathian biak ding a si, Van cung mi hna zong biatak thlarau an ngeih caah Pathian kha an biak. Mivialte thlarau ngei mi kan si caah Pathian kha kan biak lai. cu a si caah thlarau a ngei mi minung cu Pathian kha a biak lo a si ah cun saram a si ko.
Thlarau Lei Thih
Adam le Evi cu a hramthok ah Pathian he hawikomh nak an ngei. Thlarau lei ah Pathian he an i peh tlai. A si nain sual ruangah Pathian he i pehtlaih nak cu a cat cang. Pathian i thlarau le minung i thlarau pehtlaihnak a um lo tikah thla rau lei thil ah cun a thi cang. Thlarau lei thihnak cu taksa thih he aa khat lo. Taksa a thih ah cun in tuarnak zeihmanh a um ti lo. A sina in thlarau cu intuar nak a um rih. Thlarau cu intuar nak um hlah sehlaw kaatmei pi chungah harnak temh nak intuar nak ding a kong a um lo; Thlarau lei thihnak cu Pathian he pehtlaih nak a cat i Pathian i a duh ning zong hngalh lo nak a si.
Pathian Haal
Minung i thlarau cu Pathian kha a haal than.”Sazuk nih rial tidai a ngai bantuk in, maw a nung mi Pathian nangmah cu ti haal in kan haal; zeitik ah dah na umnak ah ka hun khawh lai i kan biak khawh lai?(Salm. 42:1-5)

Thal khua lin ling caan ramlak ah saram nih an va din tawn mi sih ti le tiva rek ti a reu dih i saram pawl caah din awk a um ti lo. Cu tikah saram pawl nih ral hmanh tih ti lo in ti a luangmi um nak hmun ah an panh i ti an va ding theo tawn. Cu bantuk cun minung thlarau zong nih Pathian a haal tuk. Minung i thlarau cu Pathian kha a haal tuk ruangah a naih bik a um mi thin lung cu daihnak aum khoti lo Ahna angam kho ti lo i aa nuam kho ti lo. Cu tik ah thinlung dai te in le hnang am te in a um khawh nak dingah zu le sa, nu le pa sualnak, phai sa ti bantuk, miphun caah ram caah tuan le mah nuamh nak dingah pakhat khat tuah nak in lungthin hnangam nak cu an kawl theo. A si nain cu thil pawl cu cite haang din bantuk in a haal ter chin leh lam . A hman taktak mi daihnak cu a pe kho lo. A hman mi cu thlarau daihnak um lawng ah lungthin daih nak a um lai.

Cu ruangah nangmah tel chih in mi vialte i thlarau cu Pathian kha haal in a um. Na thlarau cu Pathian he an i ton lawngah hna ngam in na um lai i zungzal nunnak zong na hmuh lai. A si nain a biapi mi cu na tak sa nunnak a um rih lio lawngah hin Pathian he i tonnak ding cu caan tha a um. Tak sa a thih hnuah cun a tlai tuk cang. Cu ruangah na thih hlan ah na thlarau cu Pathian he tonding a herh nak kong ralrin nak kan pek duh mi a si.

Cawnnak (10) Bia Hal Nak Pawl

1. Pathian nih minung i taksa, thinlung thlarau a sersiam ka ah zeitindah a rak um?__________________________________
2. Minung taksa cu zeiruangah a nam i hma le hnai in a khah?______________________________________________
3. Nangtah Pathian hmuhningah nadam maw? __________________
4. Sualnak a thoknak cu khauzei in dah a si?____________________
5. Aho i thinlung ah dah sual a thawk?____________________
6. Minung thinlung cu catbaang lo in zeitindah a um? ________________
7. Minung kha zei thil nih dah a thurter? __________________
8. Lung bantuk a hak mi thinlung can ah Pathian nih zei bantuk a si mi thinlung dah a pek lai? _________________________
9. Thlarau lei thihnak cu a ho he pehtlaihnak dah a cat? __________________
10. Minung i thlarau cu aho dah a haal? .__________________

.

⮝

Cawnnak ( 11 )

NAWLBIA

Minung cu Pathian sin phak than dingah nawlbia zulh a herh tiah an ruah. Cu bantuk in ruah le zumhnak cu nawlbia i a rian tuan kha a hngalh lo ruangah a si. Nawlbia he pehtlaih in Baibal chungah nawlbia ca uk pa nga a um. Cu hna cu : –
(1) Genesis
(2) Exodus
(3) Leviticus
(4) Nambar
(5) Deuteronomi
hna hi an si. Cu nawl bia ca uk chungah nawlbia ( 613 ) a um.
Then Li
Nawlbia hna cu then li ah then khawh a si. Cu hna cu: –
(1) Biak ningcang nawlbia. (Ceremonial Law)
(2) Uk ningcang nawlbia. (Civil Law)
(3) Nun can ziaza lei nawlbia. (Moral Law)
(4) Ei din ningcang nawlbia .(Dietary Law ) hna an si.
Israel Mi Hna Sin ah Peek
Nawlbia hna cu Pathian nih peek mi a si. Baibal ah, “Pathian cu nawlbia petu a si ti a si,”.(Isaiah 33:22) Jacob zong nih nawlbia pe khotu le biaceih khotu hi pakhat lawng a um tiah a ti.(Jacob 4:12) Cu pakhat lawng a um mi cu Pathian a si. Pathian nih nawlbia cu Israel pawl sin lawngah a pek, A si na in miphundang pawl nih nawlbia cu anmah he aa seng mi a si tiah an ruah. Baibal nih,”Jentail mi nih nawlbia cu an ngeilo. lo Sihmanhsehlaw nawlbia nih tuah u ati mi kha anmah lungtho te in an tuah chel pauh ah,…….”tiah a ti.(Rom.2:14)

Asi nain Jentail pawl nih nawlbia zulh dingin an i zuam theo tawn, Paul nih Jentail mi hna cu nawlbia he an i seng lo ti nak kong hitihin a tial,” Kha lio ah khan cun Khrih he nanrak i then. Ram dang mi nan rak si i Pathian thim mi hna chungah khan nan rak i tel lo. Pathian nih a mi hna sinah a tuah mi biakamnak cung ah bunh mi biakamh mi chungah khan tinvo zeihmanh nan rak ngei lo. Hi vawlei cungah hin ruahchannak ngeilo le Pathian ngei lo in khua nan rak sa,”.(Efe. 2:12) Cu ruangah nawlbia cu Jentail mihna he an i senglo. Israel mi he lawng an i sengmi a si.

An Zul Kho Lo
Minung cu nawlbia kha kan zulh lai tiah an chim na in an zul kho lo. Bawipa Jesuh nih,” Moses nih nawlbia an pek hna a si lo maw, Cu nawlbia cu nan lakah a hohmanh nih nan zulh tung lo,”tiah a ti.(Johan. 7:19) Paul zongnih, ” thatnak a tuah mi a hohmanh an um lo. pakhat hmanh an um lo,” tiah a ti.(Rom. 3:12) Cu ruangah nawlbia a zul kho mi a hohmanh an um lo.
Ding Fel Kho Lo
Nawlbia zulhnak thawngin din felnak hmuh khawh a si lo nak kong a tang lei baibal caang hin hngalh khawl a si, “Nawlbia zulhnak thawng in a hohmanh Pathian hmai i thiam a co kho mi an um lo,”.(Rom. 3:20) “Pathian vel cu pakpalawngah kaser lai lo. Minung le Pathian i remnak cu nawlbia thawngin a si ah cun, Khrih cu pakpalawng ah a thi ti nak a si hnga,.(Kalati 2:21)
Chiat Serh Tuar
Nawlbia peknak chan a theilo mi hnanih nawlbia zulh nak thawngin khamhnak kan hmu lai tiah biatakte in an chim theo.A si nain nawlbia cu minung kha chiatserh a in tuar ter nak kong an thei lo. Baibal nih,” Nawlbia chung bia pakhat a buar mi cu nawlbia a dihlakin a buar a si ko,”.(Jacob.2:10) Cu hlei ah, “Nawl bia zulh aa bochan mi cu chiatserhnak tangah an um. Zeicah tiah Ca thiang nih nawlbia ca uk chungah aa tial mi a dihlak in a zul zungzal lo mi cu Pathian nih chiat a serh hna,”.(Kalati 3:10) Cu ruangah nawlbia zulh tikah nawlbia a zapi pakhat hmanh hrelh lo in ni fa zulh ding a si. Cu ti cun zulh ding cu a si kho lo. Cu ruangah nawlbia cu minung kha chiatserhnak a in ter.
Mi a That
Mi vialte nih nawlbia cu minung kha a nunter tiah an ruah men lai. A si nain nawlbia cu Minung kha nunter lo in a nunnak a thah nak kong Paul nih hi ti hin a rak tial. ” Nawlbia kha hmang riangmang in sualnak nih cun kan chungah mi thil mitthitnak a phun phun kha a chuah ter. Zeicah tiah nawlbia um lo ah cun sualnak cu a thi ko. Keimah hrim hrim zonghi hlanah cun nawl bia lo in ka rak nung, sihmanhsehlaw nawlbia kha a rat tikah sual nak cu a tho i Ka thi. Cun nunnak chuah pitu ding i ruah mi nawlbia cu ka caah thihnak chuahpitu lehlam a si. Sualnak nih tuannak caan tha kha aa hmuh i nawlbia cu i hman riangmang in a ka hlen; nawlbia thawng cun sualnak nih cun a ka thah,” tiah a ti.(Rom. 7:8-11) A chim duh mi cu nawlbia ruangah sualnak cu a nung i Keimah kha a ka thah i a ka thih ter. Cu ruangah nawlbia cu mi nung kha a nun a sau ter a si lo i a thih ter nak kong kan hmuh.
Sual Theihter Ding
Cuticun dinfelnak zong a kan pek khawh lo lawng si lo in chiatserh nak le thihnak kha a chuahtertu nawlbia cu Pathian nih Israel mi hi zeiruangah a pek hna hnga? A ruang cu minung cu amah sualnak kha aa thei kho lo i amah le amah kha mitha sualnak ngei lo ah aa ruat theo. Cu ruangah minung i sualnak kha langhter ding ah nawlbia kha a pek hna nak cu a si . Baibal ah, “Cuticun nawlbia nih sual a langhter ruangah nawlbia zulh nak in aho hmanh Pathian hmaiah thiam a co mi an um kho lo,” tiah a ti (Rom. 3:20). Cu hleiah nawlbia thawngin sual ti mi cu ka hngalh. Zeitin dah ti ah cun hakkau hlah tiah nawlbia nih ti hlah sehlaw hakkauh hi zei a si ka hngal hnga lo. (Rom.7:7) Cu ruangah nawlbia i a rian cu mi vialte anmah i an sual langhter nak dingah a si.
Khrih Sin ah a Kan Hruai
Nawlbia cu amahte in din felnak a pe kho lo. Amah kha kan i hngatchan ah cum chiatserh le thihnak lawng a canter. A si nain dinfel nak hmuh dingah mi kha Khrih sinah a kan hruai.Baibal ah,” Kannih cu zumhnak in dinfelnak ah kan phanh khawhnak dingah nawlbia nih Jesuh Khrih sinah a kan hruai i a kan kilvengtu a si,” tiah a tial.(Kalati. 3:24) Cu ruangah nawlbia cu Khrih kha zumhnak thawng in dinfelnak ah kan phak nak hnga bawmchaantu a si. A si na in nawlbia lawng i bochan ah cun thih nak lawng kha a chuah ter.

Cawnnak (11) Bia Hal Nak Pawl

1. Nawlbia ca uk pawl tial tuah.____________________________________
2. Nawlbia cu a ho nih dah a pek? ________________________
3. Jentail pawl sinah nawlbia a pe maw?___________________
4. Nawlbia zul khotu an um maw?._______________________
5. Nawlbia thawngin kan dingfel kho maw?._______________
6. Nawlbia zulh khawh lo ah zeidah kan co lai? .___________
7. Nawlbia cu a kan nunter maw? a kan thih ter?___________
8. Nawlbia cu zeidah a kah theihter?______________________
9. Nawlbia cu aho sinah dah a kan hruai? ._________________
10. Nawlbia zulh na tiim bal maw?._______________________

.

⮝

Cawnnak ( 12 )

MINUNG TI KHAWH MI A SI LO

Kan cawn cia mi chungah minung dirhmun cu a chia tuk a thalo tuk ti kan hmuh. miphun zong in kan thalo i nun can ziaza zong in zoh tikah a tha lo. Cu caah cun sual ngeilo miding fel si dingah siseh, Pathian i a pennak ram phanh ding ah minung nih a ti kho lo.

Sual he Pehtlai in
Sual he pehtlai in minung cu sual ngei lo ding in a tuah kho lo. Baibal nih,” Ehiopia minih a cuar kha aa thlen khawh maw? Cakei nih tah a tial kha aa thlen khawh maw? I thleng kho hna sehlaw cu, nan nih that lo nak dah ti lo, zei dang tuah a thiam lo mi zong nih hin that nak kha nan tuah ve hnga,”a ti.(Jeremiah. 13:23) Mi nung cu sual tuah lo in a um kho lo. Ethiopia mi (minaak) cu a cuar a raan lawngah Cakei nih a tial aa thlen lawngah minung cu sual tuah lo in a um kho lai.
Sual Man he Pehtlai in
Baibal nih,” Sual man cu thih nak a si,” a ti.(Rom.6:23) Minung cu sual man caah hei thi sehlaw zei tin dah zungzal nunnak cu a hmuh khawh ti lai? Minung cu a mah sual ruang ah a thih a si ah cun Hell chung tlak ding lawng a si ko. Cu ruangah minung nih sual man cu a pe kho lo.
Sual Thianternak
Minung cu aa ngaih chih i sual tuah nolh lo ding ah aa zuam theo tawn. A si nain sual tuah lo in a um kho lo. Cu lawng hmanh si lo in tuah cia mi sualnak pawl thian ter ding ah a tuah kho lo. Baibal nih,”Minung sualnak cu thisen lawngin ngaihthiam khawh a si,”tiah a ti.(Lev. 17:1) Cun “thisen thlet lo in sual thlah nak a um lo,” tiah a ti.(Heb. 9:22) Minung cu mah i sualnak thianter ding ah thi thlet awk a um lo. Saram thi in ti zong ah Pathian nih a co hlang kho ti lo.Mah i thi thlet zongah mi sual i thi cu a thiang fawnlo. Cu ruangah minung cu sual zei hmanh um lo ding in a tuah kho lo.
Thatnak Tuah he Pehtlai in
Minung cu Pathian nih cohlan dingin thatnak tuah kha aabochan theo tawn. Cheu hra cheu khat pek, a hlu pek, sifak mi kha bomh nak, biaknak lei rian ah i tel ve le a hlu pek nak hin sualnak a thian ter lai ti hin ruah a si theo. A si nain Baibal nih, “Kan dihlak in misual kan si, kan thil tuah mi thabik kan timi hna hmanh hi fihnung mi puanchia thurhnawm ban tuk a si,” ati (Isaih 64: 6). Minung i thatnak tuah mi cu minung hmuh ah cun a tha ko nain Pathian hmuhning ah thurhnawm mi puan chia bantuk a si. Cu lawng si lo in thatnak tuah nakin sual a thian ter kho lo. Bianabia ah mithat pa cu that nak zei tluk hmanh tuah ko sehlaw a sual a thian ter kho lo. Mi a thah ruangah tlaih a si lai i biaceih a si ko lai.
Nawlbia he Pehtlai in
Minung cu nawlbia zulhnak thawng in sualnak in kan luat lai i zungzal nunnak kan hmu lai tiah ruah a si theo. A si nain Baibal nih,” Nawlbia zulh tikah pakhat te zulh khawhlo a si ah cun nawlbia a za pi zulh khawh lo sualnak a um,” tiah a ti (James 2:10). Minung nih nawlbia a zapi kan zul kho lo. Ka zulh lai ti lawng in kan chim mi. zulh aa zuam mi an tam lem lo.Cu lawng si lo in nawlbia zulh khawh lo ruangah chiatserh nak le thihnak lawng a si ter.(Gal. 3:10, Rm.7:11) Cu ruangah minung cu nawlbia he pehtlai in zeitaktak hmanh a tuah kho lo.
Hrin Than nak he Pehtlai in
Minung cu voikhatnak hrin a si tikah Adam nih a hrin mi kan si . voi khat nak hrinnak cu nu paw chung in taksa pum in hrin a si. Cu hrinnak hmanh cu mah tuah sernak aa tel lo. Cu hlei ah Bawipa Jesuh nih “Aho hmanh hrinthan a si lo ah cun Pathian pennak kha a hmu kho lai lo,” tiah a ti.(Johan 3:3). Voikhat nak hrin a si lo mi cu hi vawlei cungah an phanh lo lawng si lo in hi vawlei zong an hmu lo. Cu bantuk in voi hnih hrin (hrinthan) a si lo mi cu Pathian pennak ram a phanh lo lawng si lo in a hmuh zong an hmu lo.
Zungzal Nunnak he Pehtlai in
Minung cu zungzal nunnak hmu ding ah ziaza tha ngeih nak, nawlbia zulhnak, a hlu peknak biaknak lei i zuamnak ti in a phun phun i zuam a si theo. A si nain zungzal nunnak cu, cu thil hna ah cun a um lo. Pathian nih zungzal nunnak cu Khrih ah a khumh cang. Cu ruangah khrih cohlan lawngah zungzal nunnak hmuh khawh a si.(I Johan 5:11-12). Cu asi ah cun Khrih tel lo in zeibantuk in dah zungzal nunnak cu hmuh khawh a si lai? Minung cu zungzal nunnak cu hmuh dingin zeitin hmanh a tuah kho lo.
Satan he Pehtlai in
Minung cu Satan fa kan si. Bawipa Jesuh nih,”Nannih cu nanpa khua chia fa kha nan si i tuah nan duhmi cu nan pa duh nak kha a si,” tiah a ti.(Johan 8:44) Kan pa Satan he zeitindah pehtlaihnak kan hrawh lai. Minung lei cun zeitinhmanh tuah khawh a si lo.
Adam he Pehtlai in
Mi vialte hi Adam hrinsor kan si . Cu ruangah Adam bantuk in kan sual i chiatserhnak kan ing . Chuah pi sual kan ngei dih. Cu ruangah Adam he pehtlaihnak hrawh a herh. Cu ti cun Adam he pehtlaihnak hrawh ding ah zeitindah kan tuah hnga? Minung lei cun tuah khawh a si lo.
Cuti a si ah zeitindah tuah a si lai?
Hi biahalnak hi mi zapi hal tlak mi asi. Biahal lo tu cu mah i dirhmun thei lo, buainak zong um lo, hell ram phan ding zong thei lo in a um mi an si. Cu ruangah tih ding zong a theih lo caah luatnak lamzong a kawl lo. A sualnak ah a rawkral hnga mi lawng a si ko.

Hi biahalnak hi Israel mi hna nih lamkaltu hna sinah an rak hal bal hna.(Lam. 2:37) Cu Israel mi hna nih cun anmah ah herhbau mi a um lo in an i ruat i Pathian lei ah a tang tuk mi le Pathian bia ningin anungmi ah an i ruat. Pathian lei ah an tan tuk ruangah anmah hmuhningah Bawipa Jesuh kha Lampial ah a hruaitu an ti i an thah. A si nain an tuah mi an palh kha an i thei than i khamh nak le sual ngeih thiamnak hmuh awk ah an mahte in an tuah kho lo ti kha an theih tikah lam kaltu hna sinah zeitindah kan tuah lai tiah an rak hal hna. Cu biahalnak cu Filipi khua thonginn bawi zongnih Paul le Silas sin ah a rak hal bal mi a si.Paul le Silas cu thongchungah Pathian kha an thang that tikah Pathian i huham ruangah thong inn ka pawl an i hung dih. Cu tikah thongtla pawl an chuak dih cang tiah aruah caah tonginn bawi cu amah le amah thah a tiim. A si nain Paul le Silas nih an khamh. Cu tikah thonginn bawi cu Paul le Silas hna i an ke hramah therbu in abawk. An mah cu lengah a chuah hna hnuah ,”Ka bawipa le hna,khamh nak hmuhnak dingah zeidah ka tuah lai? tiah ati.(Lam. 16:25-30)

Cu bantuk biahaltu pawl hi harnak a tong i chim pih van sang i a um mi hna, zeihmanh tuah awk thei lo dirhmun i a um mi hna an si theo tawn. Nang tah cu biahalnak cu na hal cang maw? A si lo ah hal a herh lo tiah na ti maw?

Cawnnak (12) Bia Hal Nak Pawl

1. Minung cu sualtuah lo in a um kho maw? ______________
2. Minung cu thiltha ti mi thatnak tuah dingah minak cun zei
aa thlen dah a herh? _________________________________
3. Minung cu sual man thihnak a liam kho maw?___________
4. Minung i a sualnak tawl dingah minungah thisen thiang a
ngei maw? __________________________________________
5. Thatnak tuah nak in sualnak a lo kho maw?_____________
6. Nawlbia cu a zapi na zul kho maw? ____________________
7. Voihnih hrin dingah minung nih a tuah kho maw? _______
8. Khrih tel lo in zungzal nunnak hmuh khawh a si maw? ___
9. Satan le Adam phun in zeitindah pehtlaihnak kan cah ter
khawh lai?__________________________________________
10. Thonginn bawi nih zeitindah a hal hna? _______________
___________________________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 13 )

PATHIAN I KHAMHNAK

Cawnnak (12) ah minung lei in zeihmanh kan tuah khawh lo zia kan cawn cang. A si nain minung i tuah khawh lo mi Pathian nih a tuah khawh.(Mtt. 19:23-26) Pathian nih minung lei in tuah khawh lo mi a fapa Jesuh khrih hmangin a tuah mi pawl kan cawng lai.

Tuahmi sual nak
Ahmasa bikah Pathian nih tuahmi sualnak kha zeitin dah a tawlrel ti kha zoh tuah usih. Tuahmi sualnak cu misual nih a tuah mi sualnak a si. Cu Tuahmi sualnak cu Pathian i hmuh nak lawngah silo in minung hmuh nak zongah a sual. Cu ruang ah tuahmi sualnak cu minung thinlung a suk ngai. Tuahmi sual nak a tuahtu cu amah sualnak aa thei i Pathian i a dawtnak vel hmanh kha cohlang ngam lo tiangin lungthin a tuaitaam ter khawh. Cu Tuahmi sualnak tuah lo lawngah Pathian i a dawt nak vel kan co mi cungah kan i lawm kho lai.
Thisen in
Tuahmi sualnak cu thisen in a thianter khawh. Baibal nih,” Taksa nunnak cu thisen ah a um. Nan tuahmi sualnak pawl cu thlah dingah cu thisen cu biaktheng cungah kan pek mihna a si. Mi nung sual thlahnak cu thisen in a si,” tiah a ti.(Lev. 17:11) Baibal nih hi tihin a ti than,” Nawlbia ningah cun zei poahpoah hi thisen in thenh a si i sual nak hi thisen luanh lawnglawng in ngaih thiam a si,”.(Heb. 9:22)

Pathian nih minung tuah mi sualnak cu thisen lawngin thianter khawh a si a ti. Cu asi ah cun tuah mi sualnak cu thi sen in zeitindah thianter a si lai? Hi kong theih khawh dingah Israel pawl i sual thlahnak caah raithawinak an tuah ning kha kan zoh a herh. Cun raithawi nak kong theih khawh ding ah Biakthlam kong zong kha kan theih chung a hau.

Biak thlam
Biakthlam taktak cu vanram ah a um. Pathian nih Moses kha Sinai tlang cungah cu vanram biakthlam cu a hmuh sak. Cu vanram biakthlam he aa khat mi biakthlam cu vawlei ah a sakter.(Exo. 25:9) Raithawi nak paohpaoh kha cu biakthlam ah cun an tuah. Biakthlam ah raithawi ning theihnak thawng in vanram ah zeibantuk in raithawi a si kha theih khawh a si. Cu ruangah rai thawinak le biakthlam khong theih ding kha a bia pi tuk.
1. Biakthlam Tual Kham
Biakthlam tual kha puan rang in kham a si i atung dong za khat, avang dong sawmnga, a san dong nga a si.(Exo. 27:9) Mi kha biakthlam tual chungah luh khawh lo dingin kham mi thil a si i Nawlbia he an i khat.
2. Biakthlam Luhnak Kutka
Biakthlam luhnak kutka cu nichuah leiah a um i dong kul a kau. A dum mi le a sendungmi le a sen mi puan in an tuah.(Exo. 27:15) Biak thlam luhnak kutka cu Bawipa Jesuh kha a hmuh sak mi a si. Biakthlam chungah kutka lawngin a chung ah luh khawh a si bantuk in vanram zongah Khrih ti mi kutka lawng in luh khawh a si.
3. Biakthlam
Biakthlam tual chungah a um i nitlak leikap kulh nak naih in an sak. Atung dong sawmthum, a vang cu dong hra a si.
4. Athianghlim Bik Hmun
Biakthlam cu thenhnih in then a si i a chunglei khaan cu a thianghlim bik hmun tiah ti a si. Cu ka hmunah Biakam kuang a um i a chungah Nawlbia pahra tialmi lungpher tlap hnih chiah a si.(Ex. 26:33)
5. Athianghlim Hmun
Biakthlam i a lenglei khaan cu a thianghlim hmun ti a si. A tung dongkul a vang donghra a si. Cu khaan chungah cun rimhmui khanghnak biaktheng,Sui mei-in le changreu chiahnak cabuai, hi phunthum lawnghi an um. Cu khaan chungah cun tlangbawi hna cu nifa , zingah voikhat zaanah voikhat rimhmui khangh dingah le suimei-in ah oliv chiti rawn ding ah an lut theo.(Ex.26:33)
6. Puan Zaar
Athianghlim hmun le a thianghlim bik hmun kha a then tu puan zaar a si.(Exo. 26:33) A thianghlim bikmi hmun chung ah tlangbawi ngan bik a luh tikah cu puan zaar cu tan pah in a lut. Cu puan zaar cu Khrih i pum kha a hmuhsak.
7. Biakam Kuang
Biakam kuang cu acasia thingin an tuah i sui in a chung he a leng he an tamh. Biakam kuang a cung khuh cu sui thiang in antuah i sui thiang in sermi van cungmi pahnih cu hmai tonh in an um. Cu kuang a cung khuh cu zaangfahnak thutdan tiah ti a si i vancungram i a um mi Bawipa Pathian kha a hmuhsak. Pathian cu thutdan cungah minmei in a um. A tu ah cun Pathian thutdan cu zaangfahnak thutdan a si ko rih. A rauh hlan ah cu zaangfahnak thutdan cu biaceihnak thutdan a si lai. Khi caan ah khamhnak ah phak khawh a si ti lai lo. Cu ruangah a tu a ran nak in khamhnak hmuh ding hi a biapi tuk.
8. Rimhmui Khanghnak Biaktheng
Acasia thing in an tuah i sui in an tamh. Cu biaktheng cung ah tlangbawi hna cu zingah voikhat zaanah voikhat rim hmui an khang. Rimhmui khangh cu mithiang mihna thlacam kha a hmuhsak.(Salm 141:2, Bia. 5:8,8:3) Mithiang mi thlacam cu Pathian hmaiah rimhmui khangh he aa khat mi a si.
9. Sui in Tuah mi Mei Vannak
A thianghlim mi hmun thlang leiah an chiah. Sui thiang in an tuah. Cu Sui meivan nakah meikhuak pasarih an um. Cu meikhuak pasarih cu Khrihfabu kha a hmuh sak.(Bia. 1:20) Mei khuak chungah a um mi Oliv chiti cu a thianghlim mi thla rau kha a hmuhsak. Khrihfabu hna cu thlarau thianghlim um lawng ah a ceu kho. A tu lio ah Khrihfabu tampi ah thlarau thianghlim a um lo caah an mui.
10. Changreu chiahnak cabuai
Acasia thing in tuah asi i sui in an tamh. A thiangmi hmun i chaklei ah a um. Thilnu cawhlo changreu parhleihnih kha an chiah i Sabath ni fate a thar an thlen. Cu changreu cu tlang bawi pawllawng ei khawh a si.(Ex. 25:23-30) Bawipa Jesuh nih Keicu nunnak changreu ka si tiah a ti.(Jn. 6:48).
11. Dar biaktheng
Dar biaktheng cu dar in an tuah i biakthlam hmai, biak thlam le Khangh rai thawi nak pi kar lak ah chiah a si. Tlangbawi pawl kut, ke tawl nak ah ti an rawn. Minung i lungthin kha a thianter khotu Pathian bia kha a hmuh sak.
12. Dar biak thengpi
Dar biak thengpi hi meikhangh thawinak biaktheng ti zong in auh khawh a si. A tung dongnga, a vang dongnga, a san dongthum a si i Acasia thing kha dar in an tamh chih mi a si. Raithawinak sa khanghnak hmun a si.(Ex. 27:1-7) Vailamtahnak kha a hmuhsak mi a si.
13. Zapi pumhnak biakthlam hmai
Mizapi pumhnak hmun a si. Mizapi cu biakthlam chung ah luh khawh a si lo. Dar biak theng le darbiakthengpi pawng lawngah um khawh a si. Raithawi nak satil pawl Pathian sinah an pekchanhnak hmun a si.
Cin ken awk
Biakthlam le a thil pawl zohlo in chim khawh i zuam
Biakthlam
zapi pumhnak
Puan zaar
Changreu chiah nak cabuai
Biakamkuang
Rimhmui khanghnak
Darbiakthengpi
Darbiaktheng
Suimei khuat
A thiangbikhmun
A thiangmi hmun

Cawnnak (13) Bia Hal Nak Pawl

1. Tuahmi sualnak cu zeiin dah sualthlah khawh a si? ______
2. Biakthlam kong zeiruangah theih a herh? _______________
3. Biakthlam taktak cu khuazei ah dah a um? ______________
4. Biakthlam i a chunglei khaan cu zeitin dah kan auh? _____
5. A thiangbik mi hmunah zei thil dah a um? ______________
6. A thianghlim hmunah a um mi thil chim tuah___________
7. Puanzaar cu khua zeihmun ah dah a um? _______________
8. Dar biakthengcu zeituah nak dah a si?__________________
9. Dar biakthengpi cu zei dah a hmuhsak duh?_____________
10. Rai thawinak satil pawl cu khua zei hmunah dah pek chanh a si? ______________________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 14 )

THISEN IN SUAL NGAIH THIAM NAK

Cawnnak (13) ah biakthlam kong kan theih cang. Cu biak thlam ah sualnak kha thisen in zeitindah ngaihthiam a si nak kong zoh tuah usih. Pathian nih,”Minung sualnak a thlah kho tu thil cu thisen a si,” tiah a ti.(Lev. 17:11) Thisen in sualnak kha zeibantukin dah ngaihthiam a si lai?

Sual Phaw khotu
Minung sual a phawtu, bia a ceihtu cu zungzal a nung Pathian lawng a si tiah Cawnnak (2)ah kan cawn cang. Baibal ah,”Pathian nih, napalh, tiah sual a phawtlo mi cu alung aa lawm; hlennak in a luat dih” tiah a ti.(Salm 32:2) Cu ruangah sual phaw khotu le sual ngaithiam kho tu cu Pathian lawng asi.
Thisen in
Sual phaw khotu le sual a ngaithiam khotu a si mi Pathian nih minung i sualnak kha ngaihthiam nak dingah thisen kha a hal . Baibal ah, “zeitintiah tisa nunnak cu thisen chungah a um i nan nunnak ca i biaktheng cung i remnak sernak caah kan pek mi hna a si. Minung i sualnak a thlah khotu thilcu thisen a si,” tiah a ti. (Lev. 17:11) Cun “thisen luan lo in sualnak ngaihthiam khawh a si lo,”.(Heb.9:22) Cu ruang ah sualnak ngaihthiam khawhnak dingah thisen lawng in a si kho.
Thisen Cu Nunnak
Zeiruangah Pathian nih sualnak man caah thisen a hal hnga? A hmaan mi cu ” Sualnak man cu thihnak a si,” ati.(Rom. 6:23) Sualnak ruangah misual cu thih ding a si. A dang sual thlah khawhnak ti mi pawl thongthlak, tangka liam daantat, rianhrang tuanter te hna a um lo. Pathian nih biaceihnak zungin a fehter mi sualnak man daan cu thih lawng a si ko.

Zeiruangah misual cu thih daan pek a si? ngakchiate pakhat cu aman fak mi suimilam kha tuai sehlaw chikkhatah a rawh lai caah nu le pa nih a kutchung in an chuh lai. Ngakchia cu, kha thil kha tonghtham a thiam lo caah a rawk ko lai. Cu bantuk in minung nunnak cu Pathian pek mi a si. Minung nih cu nunnak cu Pathian i a duhning in hmanding a si .A si nain minung nih Pathian duhning in hman lo in amah duh ning paoh in a hman. Cuticun minung nih anunnak amah duh paoh in hman cu sualnak a si. Cuticun minung cu Pathian duh ning kha zeirello in, amah duhnak tlamtlin ding lawng biapi ah chia in, anun nak kha a hman ruangah Pathian nih minung nunnak kha a hal than. Minung sin in nunnak kha a hal than tikah minung cu a thi. Tisa nunnak cu thisen chungah a um a ti ruangah thisen a halnak cu nunnak kha a halnak a si.

A si nain minung cu nunnak a pe kho lo. Aruang cu nun nak a pek ah cun misual a si ruangah hell ah a kal ko lai. Cu ruangah minung cu zeitinhmanh in anunnak a pe kho lo. A si nain Pathian cu minung a zaangfah ruangah minung can ai ah amah nunnak a petu (a si lo ah) thih a tuar ngam tu kha a kan khaan piak. A si nain minung nih cu thil cu an hngalh khawh lai lo caah Israel miphun hna kha a thim hna i zeibantuk in dah sualnak caah nunnak pek a si lai kha a cawn piak hna.

A Thlam
Pathian cu Israel miphun hna kha sualnak man caah thi sen a hal theo hna. Cu thil cu a thlam a si. Lev. 4:1-12 chungah chiti thuh mi tlangbawi cu Pathian i nawlbia a pek mi kha hngal loin a sual a si ah cun ngaihchih men in sual thlah khawh a si lo. Cu sualnak caah cun cawtum note pakhat cu mi zapi pum hnak biakthlam innka pawngah Pathian hmaiah pek chanh ding a si, Caw lu cungah a kut a chuan lai i caw cu a thah lai. cawthi cu a lak lai i biakthlam chung i a thiang mihmun i puan zaar hmaiah voi sarih a theh lai. Cu hnu ah rimhmui khanghnak biaktheng ki ah thi cu a cheu a rawn lai i a taangmi thi cu biaktheng lenglei i a um mi Dar biakthengpi kehram pawng ah a thlet lai. Caw chungril thau paohpaoh, kal pahnih, alu, a ke, aril, acekkha le a cuar i aa benh mi a tit um mi paoh kha biakthlam lenglei i a um mi vutcam hlonhnak hmunah mei in khangh ding a si, Cu ticun Pathian fial ningin raithawi hnu lawngah Pathian nih tlangbawi i sualnak cu a thlah piak.Pathian halmi thisen pek lo in ka sual nak caah ka ngaih chih cang, hi hnu cu nawlbia ka buar ti lai lo tiah bia i kam men in sual thlah nak hmuh khawh a si lo. Pathian cu cawtum thisen kha a zoh nak in sualnak kha a ngaihthiam. Caw thisen cu caw i nunnak a si. Caw i nunnak cu sualnak a tuah mi tlangbawi i nunnak kha a aiawh. Caw i nunnak peknak in tlangbawi cu a sualnak caah a thi cang. A chim duh mi cu sualnak man kha nunnak in pek a si cang ti nak a si.
A Tak Tak
Israel pawl i raithawinak vialte cu khrih nih a mah pum kha raithawinak ding i hman a si kha a hmuh sak,” Caw, Meheh i thi sualnak kha a thianter kho lo,” tiah a ti.(Heb.10:4) A ruang cu saram sining cu minung sining nakin a niam deuh caah minung kha a ai awh kho lo. Cu ruangah kan caah Pathian sin sualnak leiba chamding ah cun thisen a herh. Saram thi cu Pathian nih a cohlang kho lo. Mah i thisen pek zongah thih i hell tlak men lawng a si. Cu ruangah Pathian, amah hrim hrim nih soisel awk ngeilo mi Khrih taksa le thisen kha kan caah a timh tuah(Heb. 10:5). Biakam hlun chung kum 1500 Israel pawl raithawi tikah raithawi nak sa paohpaoh cu a thlam a si i a taktak cu Jesuh Khrih a si.(II Cor. 2:17)
Jesuh Khrih i Thisen
Vawlei cung um,Minung vialte ah Pathian sin pek ding thisen thiang a um lo. Cu ruangah Pathian i a kan khaan piak ningin Jesuh Khrih cu a mah thisen in Pathian sin ah rai a thawi. Baibal ah, ” Sihmanh sehlaw a um lai ding a rak si mi, hi ka i a um cangmi thil tha hna Tlangbawi ngan Khrih kha a ra cang. Rian a tuannak thlam cu a ngan deuh i a tling deuh ;minung sermi a si lo, cu a sullam cu sermi vawlei cung thil i aa tel mi a si lo ti nak a si. Khrih nih thlam chung khan a va kal i voi khat ah zungzal ca za dingin HmunThiang bik chungah a va luh tik ah, raithawinak i pek chanhawkah cawfa thi siseh, meheh thi siseh, aa put lo, a mah thi thengte kha aa put i khamhnak kha a kan serpiak. (Heb. 9:11-12)

A cung i Baibal caang bantuk in Khrih cu kan tlangbawi nganbik a si. Raithawi nak i hman mi zong Khrih a si. Biak thlam zong hi vawlei ah kut in sak mi biakthlam si lo in vanram Biakthlam a si. sual thlah nak caan zong zungzal caan ca ah a si. Cu ruangah a hlan Israel mi pawl i raithhawi nak satil nak in a tu Khrih nih amah thisen hmangin rai a thawi mi cu a tha deuh. A tang i a hlan raithawining le atu i raithawi ning cu zoh chunti hna usih.

Akonglam Ahlan A tu
Biakthlam Minungkut in sak Minungkut in sak lo
Vawlei ah a um Vanram ah a um
Tlangbawi Minung Khrih
Raithawinak Satil Khrih
Chikkhat caan Zungzal caan
Pathian a Lung Tling
Minung sualnak a ngaithiam tu ding cu Pathian a si. A hal mi cu nunnak a si. Cu nunnak cu sualnak a ngeilo a si lai. Cu nunnak a pek nak kong kha thisen in langhter ding a si. Mi nungnih cun nunnak le thisen kha pek awk a umlo tikah Pathian amah nih a Fapa Jesuh Khrih kha hi vawlei cungah a thlah i mi nung a canter hnu ah a nunnak kha a pekter. Fapa Jesuh Khrih cu vawlei cung mivialte caah anunnak kha a pek i a thisen khan a pa hmai ah rai a thawi cang. Baibal nih,” Khrih nih cun raithawi nak kha sualnak caah voi khat a ser i cu cu zungzal ca in a za ko, Cu hnuah Pathian orhlei kamah khan athu,” tiah a ti.(Heb. 10:12) Khrih i raithawinak kha Pathian nih a cohlan i a lung a tling cang. Cu ruang ah Pathian i biaceihnak zung in sual thlah nak cu thanh asi cang. Cu caah Pathian nih,” Cu an sualnak hna cu ngaihthiam an si hnu ah cun an sualnak thenhnak ca i raithawinak kha a herh ti lo,”tiah a ti.(Heb. 10:18)
A Thiang Cang
Vawlei cung mi vialte sualnak nan ngei tiah a hmu tu cu Pathian a si. A si nain Bawipa Jesuh i thisen thawng in a thiang cang tiah a ti. Baibal nih,” Pathian i fapa Jesuh Khrih thisen nih khan kan sualnak vialte in a kan thenh,”(I Jn. 1:7) Mi vialte cu sualnak ruangah buai ding a um ti lo. A ruang cu Khrih thisen nih kan sualnak pawl kha a thianter cang. Asi nain mitam deuh cu hell ram ah an kal thiam thiam lai. A ruang cu Khrih thisen thawng in sual thlah a si kha an hngal lo i an zumh lo ruangah a si.
Cohlan a Herh
Unau, nang zong Pathian i a kan tawlrel piak mikha na zumh i na cohlan ve a herh. Nang cu sualnak a tuah lo na si lo. Nifa te in sualnak na tuah ko lai. A si na in Jesuh Khrih i thisen nih a thianter cang. Cu cu Pathian i a tuah mi a si i amah lung tling a si cang. cu ruangah Biabal ah,” Bawipa nih, na palh, tiah sual a phawt lo mi cu a lung aa lawm, hlen nak in a luat dih,” ati.(Salm 32:2). Pathian nih nangmah kha sual an phaw ti lo. Cu bantuk cun nangmah zong, nangmah le nangmah kha i hlen lo ding ah a biapi tuk mi a si.

Cawnnak (14) Bia Hal Nak Pawl

1. Sual phaw kho sual ngaithiam khotu cu a hodah a si? .___________________________________________________
2. Pathian nih sualnak cu zei thil indah ngaih thiam khawh a si a ti? ________________________________________________
3. Mah i duhning in nunnak hman cu._________________a si.
4. Thisen hal cu zeithil kha dah hal a si? ___________________
5. Zeiruangah sualnak caah nunnak kha a hal?_____________
6. Tlangbawi cu a sualnak caah ngaih chihnak in a sualnak ngaihthiam khawh a si maw? _________________________
7. Caw i ________cu Caw i._______caw i ______ cu sualnak a tuah tu i _______________kha a ai awh.
8. Israel pawl i an raithawi nak paoh paoh cu aho ahdah tlam a tlin?_______________________________________________
9. Kan tlangBawi cu_________________________________a si.
10. Kan raithawi nak cu______________________________a si.
11. Hlan biakthlam cu hi___________ah a um i a tu biakthlam cu________________________________________ah a um.
12. Khrih nih anunnak in rai a thawi cang hnu ah rai thawi than a herh timaw? _______Zei caah_______________________
13. Na sualnak ngaihthiam a si cang maw?________________
14. Vawlei mihna cu hell tlak ding a herh ti maw? _________
15. Pathian sual phawt lo lawng si lo in mah le mah ________lo ding zong a biapi tuk.

.

⮝

Cawnnak ( 15 )

THISEN RIAN|UAN NAK

Cawnnak (14)ah thisen thawngin sualnak ngaihthiam a si nak kong kan theih cang. Thisen nih sual ngaihthiamnak lawng si lo in thil dang tampi a tuah. Cu cu zoh tuah u si.

BiaCeihnak in Luatnak
Khrih thisen nih Pathian i biaceihnak in a kan luatter. Israel mi hna cu Izipt sal taan nak in an luat lai zaan ah Pathnian nih tufano kha a thahter hna i cu zanah cun a sa cu a eiter hna. Tufano a sa kha a ei mi inn i, inn ka tlang ah le innka tung hna ah tufano i thisen kha a neh ter hna. Cu zaan ah cun Pathian nih Izipt ram kha bia a ceih lai. Tufano thisen cu Israel pawl an si chingchiahnak caah a si i cu thisen cu a hmuh tikah Pathian nih biaceih lo in an nih cu a lanh tak hna lai. Thisen aa neh lo mi inn pawl cu bia a ceih hna i an fater pawl le an zuat mi satil i fater pawl cu a thah hna lai.(Ex.12:7-13) “Cu zaan, zantim ah Pathian nih Izipt ram fater vialte cu a thah hna;bawi thutdan cungah a thu ding Faraoh fater thok in thong chung i a um mi thong tla fater tiang an thi;satil fater vialte zong an thi,”.(Ex.12:29) A si nain Israel miphun hna i fater pawl cu an thi lo. Daantat an ing lo. Cu ticun daantatnak in an luatnak cu anmah an nunzia a that ruangah a si lo. Tufano thisen ruangah a si. Pathian cu thi sen kha a zoh i a lanhtak.

Cu bantuk cun vawleicung mi vialte biaceihnak in luat ding ah thisen a herh. A si nain Pathian nih a cohlan khawh mi a thiangmi thisen a umlo tikah Pathian i a remruah ningin Khrih i thisen kha a thlet cang.Khrih amah hrimhrim nih,” Hihi ka thi a si, biakam fehternak thisen, sual ngaihthiam nak ca i mi tam pi ca i thlet mi cu a si,”.(Matt. 26:28) Cu thisen ruangah sualnak ngaihthiam a si ah cun sualnak ruangah biaceih tuar a herh ti lo. Khrih amah hrimhrim nih,” Fapa kha a zum mi paoh cu sual biaceihnak a ing lo,” a ti.(Johan 3:18) Unau, na sualnak cu Khrih thisen thawngin ngaihthiam a si cang i Pathian biaceihnak in na luat cang. Cu biatak cu nang na cohlang kho maw? Israel miphun pawl biaceihnak in a luat ter tu cu Pathian amah hrim hrim a si. Thisen in a luatter hna . Cu bantuk cun vawlei cung mi vialte Khrih thisen thawngin luat ding ah a remruattu cu Pathian a si. Pathian amah hrimhrim nih Khrih thisen a zoh nak in biaceihnak cun kan luat cang. Cu cu na cohlanding lawng a taang cang, unau.

Hrisen te
Israel miphun hna cu Kanaan ram an luh hlan, Shittim khua i an um lioah Joshua cu Jeriko khua kha va ngiat dingah thlingthlatu pahnih kha a thlah hna. Cu thlingthlatu pahnih hna cu Jeriko khua um, hlawhhlang nu Rahab inn ah an va tlung. Cutikah Rahab nih Israel mihna cu Jeriko khua kha an valak tikah amah le a chungkhar hna kha thahlo ding in thlingthla tu hna sinah a nawl hna. A si nain Jeriko khua kha an lak tik ah hlawh hlangnu Rahab i inn kha theih khawh nak dingah thlingthlatu hnanih hrisen kha an pek i thlalang awng ah an thlaiter. Hhlingthlatu hna nih cun hrisen te kha na thlai lai i na nu na pa le na unau hna cu innchungah na auh hna lai. Na inn, innka in khua chung lamah a hohmanh an chuah ah cun a thih cu amah lu cungah a si lai i kannih cu mawhchiat awk kan si lai lo,” tiah an ti.(Joshua 2:1-21) Israel mi pawl cu Pathian nih Jeriko khua a pek tik hna ah hrisente thlai mi inn chung ah a um mi hlawhhlang nu Rabab i a chungkhar hna cu an nun nak luat ter an si.(Joshua. 6:23)

Hlawhhlang nu Rahab cu anunziaza a tha mi a si lo. Hlawh hlang a si. A si nain amah cu Pathian kha a tih i a zum mi a si. Cu ti i tihnak men cun a za rih lo. A zumhnak cu a tak in langh ter a hau. zeitindah langh ter a si lai ti ah cun Israel thlingthlatu hna kha a khamh hna. Cuticun a bomh hna le a khamh hna nakin a nunnak a thi kho. A si nain cu cu zeihmanh ah rel lo in a bomh hna. A chungkhar zapi in thihnak in an luatnak cu hrisente ruangah a si. Hrisente a thlainak inn chung ah a um mi paohpaoh cu an luat dih. Hrisente i a leng lei ah a um mi vialte an thi dih.

Cu hrisente cu Bawipa Jesuh a hmuhsak nak a si. Hrisen te cu hlawhhlangnu Rahab ngeih mi a si lo. thlingthlatu nih an pek. Cubantuk in Khrih i thisen cu kanmah ngeih mi a si lo. Pathian nih a kan pek mi a si. Hrisente i khamhnak ruangah thihnak in luat a si bantuk in Khrih i thisen ruangah thihnak in kan luat cang. cu thisen thiang cu nangzong cohlan ding le i bochan ding lawng a si ko. Khrih i thisen ruang ah thihnak in kan luat. Baibalnih,”Vailamtahnak cungah a thlet mi thisen thawngin remnak a ser i van cung thil siseh, vawlei thil siseh thil a zapi hna cu Fapa thawngin Pathian he hawikom kan si. nak hnga caah a duh.”(Kol. 1:2)

Mi Dingfel a Kan Siter Cang
Minung cu Pathian hmaiah mah tuah sernak in mi ding fel a si kholo ti kha kan theih cang. A si nain Pathian cu Khrih i thisen thawngin kan nih cu miding fel a kan siter cang. Adam i fapa Abel cu tufano in Pathian nih a cohlan. Chimduh mi cu a mah cu Pathian hmaiah dinfelnak a co. Rai a thawi mi tufano i a thi cu Khrih i thisen i a thlam a si.

A tu ah cun Pathian cu Khrih i thisen thawng in dinfel nak kha a kan pekcang. Baibal ah,”A thihnak hmanh nih Pathian he a kan rem ter ah cun zeitluk in dah Pathian thinhunnak chung cun amah nih cun a kan khamh chin chin lai,” ati.(Rom.5:9) Cu ruang ah thisen in a kan dinfel ter lawng si lo in Khrih thawngin hell chung zongin akan chuah cang Nang zong cu thisen thawngcun mi dingfel an si ter cang nak kha zumhi cohlan ding lawng a si ko.

Kum 7 harsatnak caan i zumtu hna zong dinfel nak kha thisen thawng in an co nak kan hmuh. Baibal ah, “Hi hna cu har satnak ngan pi chung in an chuak i an puan hna cu tufano i thisen ah a su i a vaar ter mi hna an si,” a ti.(Bia. 7:14) Unau, na puan kha tufano tiah ti mi Khrih i thisen in na vaar ter cang maw? Nawl bia nih a tuah khawhlo mi dinfelnak kha Khrih i thisen ruang ah a kan cotertu Pathian cu a zungzal thangthat in um ko seh.

A Kan Tlanh Cang
Kannih cu a thawk ah cun vawlei milakah hrin mi kan si. Cu vawlei mi hna cu Satan kut chungah an um (I Johan.5:19). Cu Satan kut chungcun kannih cu kanchuak thiam lo. Pathian kut chungah Kan phan kho lo. cutikah Pathian amah hrimhrim nih kannih cu Khrih i thisen thawngin a kan tlanh cang. Baibal ah,” Bawipa (Khrih) cu thi lak in thah atuar nak in a phunphun holh kha a chim mi , miphun tampi chung in kanmah cu a kan lak i thisen in Pathian caah a kan tlanh,” tiah a ti.(Bia. 5:10) Khrih cu a thisen in kanmah kha Pathian caah a kan tlanh cang caah kannih cu Pathian caah kan si cang. Hlan kan nunnakah kannih cu vawlei phung kan rak zul i santlailo a simi ziaza hna kha kan rak tuah. Cu chung cun Khrih i thisen in a kan tlan hnak kha Peter nih,” Santlailo nan pupa nunphungin an luat ter tu hna cu zeidah a si kha nan hngalh, a rawk kho mi thil sui le ngun bantuk silo in nanmah luatnak man cu a sungmi thi, dotlak lo nak zeihmanh a ngei lo mi tufa thi bantuk, Khrih thi kha a si,” tiah a ti. (I Pet. 1:18-19)

Minung cu kan pupa hna tuah tawn mi nunning kha kan duh theo hna. Cu nunning hna cu santlai lo that hnemnak a um lo mi an si. Cu ruangah cu chung in Khrih i thisen in a kan cawk cang. Cu ruangah kan pum hi kanmah ta a si lo. Paul nih,” Nan nih cu a man in cawk mi nan si ruangah Pathian ta a si mi nan taksa, nan thinlung le nan thlarau he Pathian sunlawi ter uh,” tiah a ti. (I Kor. 1:20).

Cawnnak (15) Bia Hal Nak Pawl

1. Israel miphun hna cu zei in dah biaceihnak in an luat? ._____________________________________
2. Kannih cu a ho thisen indah biaceihnakin kan luat lai? ____________________________________
3. Hlawhhlangnu Rahab cu thlingthlatu hna nih zeidah an pek? ____________________________________
4. Hrisente cu zeidah a chim hnawhcham? ________________
5. Nangtah Khrih i thisen in biaceih nak in ka luat cang tiah na zum maw?___________________________________________
6. Nawlbia in co khawhlo mi dinfelnak kha zeiindah kan co khawh?_____________________________________________
7. Pathian le minung cu zei in dah remter kan si?.___________
8. Kum7 harsatnak caan zumtu hna cu zei in dah an puan kha an vaar ter? _________________________________________
9. Vawlei mi hna lakin kannih cu zeiin dah cawk kan si?___________________________________________________
10. Khrih thisen in cawk cangmi kan si i nang cu a ho caah dah na si? ______________________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 16 )

AI AWH NAK

Cawnnak ( 14 ) ah thisen ruangah sualnak ngaihthiam kan si nak le cawnnak (15) ah thisen i a riantuan pawl kan theih cang . A tu ai- awh nak he aa pehtlai in zoh tuah usih. Thil a cheu Kongah ai-awh khawhlonak a um len. Tahchunhnak ah mi dang Pakhat caah rawl ei piak khawh a si lo. Mahte in ei ah paw chungah a lut. A si nain thil dangah ai- awh khawh a sinak kan hmuh. Tahchunhnak ah leiba kha ai-awh in pek khawh a si. Cu ruangah sualnak he pehtlai in ai- awh nak kha theih a herh.

Meheh Lu Cungah Sualnak Chuan
Israel miphun pawl cu sual thlahnak ni ah an sual nak thlah dingah a nung mi Meheh pakhat kha tlangbawi sinah an put. Cutikah chiti thuh mi tlangbawi cu anung mi Meheh lu cungah a kut pahnih a chuan i Israel mi phun hna i an sualnak a phunphun kha a phuanhnu ah cu Meheh, Israel mi phunpawl i an sualnak vialte a phortu cu mipakhat nih a hruai i ram lak mi um lo nak hmun ah a thlah.

Israel miphun pawl i an sualnak vialte cu Pathian i a rem ruahning in Meheh lu cungah a phan. Cu Meheh, sualnak a kengtu cu ramlak ah an thlah tikah sualnak vialte zong aa ken cang. Cu ruangah Israel mi cungah sualnak a um ti lo. Sual phawtu le sual ngaithiamtu cu Pathian a si. Pathian amah hrimhrim nih cuti cun a tuah caah Israel mi hna cu sualnak in an luat.

Khrih Cungah Sualnak Chuan
Atu-ah vawlei cung dihlak i a um mi minung vialte i sualnak cu Khrih cungah chuan a si i Khrih nih sualnak i aman thihnak kha a kan pek piak.Baibal nih,”Kannih cu kan dihlak in atlau mi tuu bantuk kan si; kan duhnak cio paoh ah khan kan rak kal i Pathian nih kan sualnak vialte cu amah cungah a chuan dih,” tiah a ti.(Isaiah 53:6) Baibal nih kan sualnak vialte kha amah cung ah a chuan tiah a ti ruangah kan mah timi mizapi lak ah nang mah zong natel ve cang. A zumtu a zumlo tu vawlei cung i a um mi minung vialte kan i tel dih. Cu ruangah nangmah cung ah sualnak a um ti hrimhrim lo. Kan sual nak vialte (a zapi) ati caah a hlan i sualnak, atu i sualnak le hmai lei kan tuah lai mi sualnak vialte aa tel dih cang. Amah cungah tiah a ti tik ah Bawi Khrih kha a chim duh mi a si. Tipil petu Johan nih Khrih kha a hmuh tikah,” Hi vawlei sualnak kha a kalpitu Pathian i tufano ,” tiah a ti.(Johan 1:29) Paul zongnih,” Khrih cu kan sual nak caah a thi,” tiah a ti.(I Kor. 15:3) Cu ruangah Kan sualnak vialte kha a kan lak piak i a phortu cu Khrih a si.
Sualnak a Phorhter Tu
Israel pawl i an sualnak kha tlangbawi lawng nih Meheh lu cungah a chuan i a phorhter. An mah te in chuan i phorh ter nak nawl an ngei lo. Cu bantuk cun vawlei cung Mi vialte i sualnak cu Pathian lawng nih Khrih cungah a chuan i a phorh ter. Baibal nih, “Pathian nih sualnak ngei lo tu cu kanmah ruangah sualnak a ngei mi ah a can ter,” tiah a ti.(2 Kor. 5:21) Sual nak ngei lo tu cu Khrih a si. Pathian nih Khrih cu kanmah ruang ah sual nak ngei mi ah a canter cang. cuticun a canter nak cu a luan cia mi kum thonghnih hrawng ah khan a si. Cu ruangah Unau, nangmah lei cun Pathian tuah mi thil cu na zumh le na cohlan ding lawng a si ko. Cu ticun na zumh ah cun Pathian hmuh ningah nangmah cu sualnak na ngei ti lo. Cu thil cu thawngtha a si.
Sual Man Thihnak
Kan sualnak vialte cu Khrih cungah a phan dih cang sualnak man cu thihnak a si.(Rom. 6:23) Cu ruangah kanmah ai-awhah Khrih cu a thi (Heb.9:28). Cu asi caah sualnak caah a hohmanh thih nolh a herh ti lo.Vawlei cung mivialte i sualnak ruangah a thi ding an um ti lo. Khrih cu vawlei cung mivialte caah a thi cang Baibal nih,”Cu Bawipa cu Kanmah sualnak ca lawngah si lo in vawlei cung mivialte i an sual nak ngaihthiam nak a si,” tiah a ti.(I Johan 2:2). A si nain mi tampi hna nih cu thil cu an theih lo ruangah siseh an zumhlo ruangah siseh hell an phan lai.
Nawlbia i Chiatserh nak
Cawnnak (11)ah minung cu nawlbia a zulh khawh lo ruangah chiatserhnak a in nak kong kan theih cang. zeiruangah ti ah cun nawlbia zulh ti tikah pakhat hmanh taanglo hrelhlo in zulh ding a si. Unau.. nangmah telh in minung paohpaoh nih nawlbia zulh khawh a si lo ruangah chiatserhnak kan ing dih (Gal.3:10-13). Chiatserhnak a ingtu cu thingcungah thlai a si. A si nain Khrih cu Kanmah ca ruangah chiatserh nak kha a ing mi a si i Kanmah kha nawlbia i chiatserhnak in a kan tlanh cang (Gal.3:13).tiah a ti.

Khrih cu Kanmah ai-awh ah chiatserhnak a ing. Cu ruang ah thing in tuah mi vailamtah cungah an thlai. Cu a si caah unau.nang cu chiatserhnak in na luat cang. vailamtah cungah thlai, na in a herh ti lo. Chiatserhnak le thihnak in na luat nak cu nangmah i zuamnak le ziaza that ruangah a si lo. Pathian i a remruat nak in Khrih nih a kan aiawhnak ruang lawngah asi. Pathian i a vel ruang lawnglawng ah a si. Cu cu na zumh i na cohlan ding a si ko.

Thih Tuarnak
Minung cu Adam sualnak ruangah thihnak a phan tiah kan cawn cang. Thihnak phun thum a um. cu hna cu:-

(1) Thlarau lei thihnak. Minung i thlarau le Pathian i thlarau pehtlaih nak a cat tinak a si. Mi vialte cu Adam ruangah chuah ka in thlarau lei ah a thi mi kan si.

(2) Taksa lei thihnak. Minung i taksa le thlarau pehtlaih nak a cah tikah taksa cu a thi tiah ti a si. Unau..na taksa chungah thlarau a um rih ruangah na taksa a nung rih.

(3) Voihnih thihnak. Zumlotu pawl an taksa a thih tikah an lungthin thlarau hell ram ah a tlak kha voihnih thihnak ti a si.

Cu thihnak pawl cu mi vialte nih ton ding mi a si. A si nain Pathian i a velngeih nak ruangah Kanmah ai-awhah a fapa Jesuh Khrih a thihter. Cu bantuk cun minung cu thihnak in kan luat khawh nak a si. Khrih cu vailamtah nak cungah a thih tik ah thihnak a zapi caah a in dihcang. Thlarau lei thihnak caah a pa Pathian he an i pehtlaihnak a cat. Cu ruangah ”Ka Pathian zei ruangah na ka kal tak,” tiah a au.(Matt. 27:46) Cu ti cun Khrih kan ai-awh i a thih ruangah kannih cu Pathian he i peh thannak caan tha kan ngei cang.

Khrih nih a taksa in thihnak a in caah Kan taksa cu zawt fah nak in kan luat i kan taksa cu zungzal rawhnak in a luat ter cang. Kan taksa cu a thih hmanh ah Khrih a rat tikah cun a thu a rawk kho lo mi taksa in thawhter than kan si lai. Khrih a rat tikah kannun rih ko a si ah cun thi ti lo in nung bute in lawr kan si lai. (I Kor. 15:51:55, I Thet.4-13-17) khrih a thih ruangah voihnih thihnak ti mi zungzal hell hmun zongin kan luat cang. A si nain hi thil hna kha co khawh awk dingah zumhnak ngeih a herh.

Cawnnak (16) Bia Hal Nak Pawl

1. Israel pawl i sualnak cu zeicungah dah an chuan?________.
2. Aho nih dah a chuan? ________________________________
3. Mi vialte sualnak cu a ho cungah dah chuan a si?_________
4. Aho nih dah a chuan?_________________________________
5. Kan sualnak zeizat dah a chuan?._______________________
6. Unau,….nang na sualnak a um rih maw?________________
7. Nawlbia chiatserhnak in zeitindah luat khawh a si?____________________________________________________
8. Nangtah chiatserhnak in na luat cang maw?_____________
9. Pathian he i pehthannak caan tha na ngah cang maw?.____
10. Khrih a ratah cun zeibantuk in dah a si lai?.____________

.

⮝

Cawnnak ( 17 )

MINUNG HLUN THIHNAK

Kan tuahmi sualnak kha Khrih i thisen in tawl a si cang timi cu cawnnak (14)ah kan cawn cang. Thisen i a riantuan zong cawnnak (15)ah siseh, a kan ai-awh nak cu cawnnak (16) ah siseh kan cawn cang. A tu cu sualnak a tuahtu minunghlun kong cawnding a si.

Sualnak a Karh ah cun Pathian Vel a Karh Chin
Baibal ah,”Sualnak a karhnak hmun ah Pathian vel a karh chinchin,” tiah a ti.(Rom. 5:20) A chim duh mi cu sualnak a tam deuh paoh ah Pathian vel (a si lo ah )zangfahnak a tam chin ve ti a si. Cu ti a si ah velngeih zaangfahnak cu karh chinchin seh tiah sualnak tam chin in kan tuah lai maw? tiah biahal nak a um.

Cu ruangah Baibal nih,”Cu ti a si ah cun zeitindah kan tuah chin lengmang lai maw? Tuah naisai hlah. sualnak ah cun kan thi cang, zeitindah cu chungah cun kan um peng khawh ti lai?” tiah a ti.(Rom.6:1-2) Cu ticun a si i sualnak ruang i thih nak kong kha zoh tuah usi.

Khua Ceu
Pathian nih Adam le Evi cu khua ceu ah a chiah hna. Khua ceu ti mi cu sualnak umlonak hmun Pathian uk mi khua kha a chim duh.
Khua Mui
Adam cu Pathian i a bia kha ngaih duhlo nak i khua ceu in khua muiah aa thial. Khuamui ti mi cu Pathian nih a uk lo mi hmun hi vawlei cung kha a chim duh mi a si.
Sualnak Sal
Khua mui i a bawi cu Sualnak a si. Khrih nih,”Biatak kan chimh hna a sualmi paoh cu sualnak sal an si,” tiah a ti (Johan. 8:34).Adam cu Pathian bia a ngaih lo ruangah Khua mui i sual nak sal a si.
Hrinnak in
Adam cu bia a ngaih lo nak in sualnak sal a si nain a fa le hna cu khua muiah hrin mi kan sinak in khua mui ah kan um i sualnak i sal kan si. Cu ruangah unau.na bawi cu sualnak a si ko.
Minung nih a Tuah Kho Lo
Pathian nih nangmah i sualnak pawl an ngaihthiam na in nangmah cu khuamui chuangah sualnak i sal na si ah cun sualnak natuah nolh ko rih lai. Minung cu khuamui in chuah dingah siseh, sualnaksal in luat dingah siseh a tuah kho lo.
Fapa a Thlah
Pathian nih khuamui ah sualnak i sal a si mi minung hna kha, Khamh chuah dingah a fapa Jesuh cu khuamui ah a thlah (Heb. 2:14-15, Matt. 4:14-16). Bawipa Jesuh cu khuamui chuang ah a rung um na in sualnak i sal a si lo.(I Pet. 2:22). Cu ruang ah khuamui chungah sualnak i sal a si mi hna kha khamh chuah nak a tuah khawh.
Khrih Chungah
Minung cu Khuamui uknak chungah hrinnak in a lut. Cu ruangah thihnak lawngin a chuak than kho. Inn chung khar ah hrinnak in kan phan i thihnak in kan chuak than. Cu bantuk in minung cu khuamui uk nak chungin thihnak in a chuah than a hau. A si nain taksa a thih ah cun hell ram phanh ding lawng a si ko. Cu ruangah Pathian nih minung cu Khrih chung ah a khumh. (IKor.1:30) Cu ticun Pathian nih minung cu Khrih chungah a khumhnak kha zumhnak in na cohlan ding kha a herh mi a si.
Minung Hlun a Thi
Khuamui uknak ah hrin a si i sualnak i sal ah a taang mi minung kha minung hlun tiah ti a si. Cu minung hlun cu Pathian bia a ngai kho lo. A ruang cu amah bawi a si mi sualnak i a bia ngaih a herh ruangah a si. Cu minung hlun cu biak nak lei a tangmi hna nih ziaza tha tuah dingah an cawnpiak na in a ngah lo. Pathian nih cun cu minung hlun cu remh ding ah aa zuam lo. Cu nak in thah ding lawng in a ruah mi a si. Cu ruangah minung hlun cu Jesuh Khrih chungah a khumh i Khrih he hmun khatah vai lam tahnak cungah thah a si. Baibal ah, ” Kan minunghlun cu Khrih he vailamtah cungah thah a si cang tikha kan hngalh. Asual mi kan minung hlun cu zeicahdah thah a si ti ah cun sualnak sal kan si ti nak hnga lo caah a si,” tiah a ti.(Rom.6:6)

Minunghlun cu sual nak sal sinak in Khrih he hmun khat ah thah a si tikah sualnak sal in a luat cang. A ruang cu Rom.6:7 chungah minung hlun cu a thih tikah cun sual thawn nak chung khan a luat a ti. mithi cu a hohmanh nih an fial kho lo. Cu bantuk in a thi a si mi minung hlun cu sualnak nih a uk kho ti lo. Cu bantuk cun minunghlun cu sualnak sal in siseh khua mui uknak chungin siseh a luat cang.

Pathian Hmuhning le Minung Hmuhning
Minung hmuh ningah vailam cungah Khrih a thi. A si nain Pathian i aa timh mi cu Khrih thih dingah a si lo. Minung hlun thi dingah a si. Cu ruangah minung hlun cu Khrih chung ah a khumh i Khrih he a thihter hna. Cu ruangah Pathian hmuh ningah cun vailamtah cungah minunghlun cu a thi cang.
Zumhnak in Cohlan
Unau…Khrih he na thihnak hi cohlan dingah na caah a har deuh men lai. A si nain Pathian i a tawl rel mi cu zumh nak in cohlan ding asi. Paul zong Jesuh Khrih a thih lio caan ah khan zumtu a si rih lo. A si nain a hnuah cun hitihin a tial, “Kei cu Khrih he vailamtah cungah ka thi cang,” tiah a tial.(Kala. 2:20)
Phumnak
Minung cu kan thih tikah thlan chungah phum a si. Cu bantuk in khrih he a thi mi minunghlun zongcu Khrih he thlan chungah phum a si. phum ti cu Baptistma ti a si. Paul nih,” A thihnak ah Baptistma co nakin cu Bawipa he cun phum ti kan si,” ati.(Rom.6:4) Cu ruangah unau….nangmah le mi vialte cu Khrih he phum ti kan si. Kan minunghlun cu vailam tahnak cungah thah a si i thlan ah phumnak in kan dong cang. Cu ruangah unau sualnak sal in kan luat cang.
Thawhthan nak
Bawipa Jesuh cu thihnak i a thothan cang. Cu bantuk in kanmah zong a thar mi nunnak he kan tho than cang. Bible nih,”Khrih cu a pa i huham thawnnak in thihnak in a thawhthan ban tuk in kanmah zong athar mi nunnak ah kan tlongleng,” tiah a ti.(Rom.6:4).Cu baibal nih,” Tipil nan in tikah Khrih sinah nan i vui, cun tipil nan innak ah cun, thihnak in a thawh ter tu Pathian thawn nak nan zumh nak thawngin Khrih sinah cun a thawh zong nan tho than,” tiah a ti.(Kolo. 2:12) Cu ruangah unau..na tho than cang.
A Thar mi Nunnak in
Cuticun thawhthan a si tikah minunghlun a thothan ti a si lo. A thar mi nunnak in minungthar a thothan . Baibal ah,” Mihrut, vawlei i thlaici na tuh tikah a thih hmasa lo ah cun a keuh tunglo. Cu chang vutci a si zongah, thlaici dang a si zongah, vawlei i na tuh mi cu, a ci te cu pei a si ko cu, pumtling a si cangmi kung, a thang ding kha a si tunglo. Pathian nih cu a ci te cu aduh mi pum kha a pek ko;thlaici kha an mah le an pum cio a pek ko hna”.(I Kor. 15:36-38) A chimduh mi cu tuh mi a ci le a hungkeuh mi a kung cu an muisam an i khat lo. Facang a ci cu a caar i athi mi a lo. A keuh mi a kungcu a hring i a nung mi cu a si. Cu bantuk in Khrih he a thi ti mi minunghlun le a thothan mi minung thar cu an i khat ti lo.
”Mi zeihmanh hi Khrih he an i pehtlaih tikah cun mithar a si;a nunninghlun kha a lo cang,nunning thar kha aa thawk cang.”
(2 Kor. 5:17) Cuticun Khrih ah a thar a si mi nunning in hrin a si mikha hrinthan tiah ti a si. Hi hi minung lei tuah mi si lo in Pathian nih a fapa Khrih hmangin a tawlrel mi thil a si. Mi tam pi nih hrinthan (born again) ti hi nuncan ziaza thlen (asi loah) Pathian bia ah i hler hlaunak kha a si tiah an ruah sual theo. Cu ruangah nuncan ziaza a that tukah siseh Pathian lei aa zuam tuk a si ah siseh a hrin than tuk tiah an chim sual theo.

Nau a chuah tikah a chuahtuk ti a um bal lo. Nuncan ziaza thlennak in hrinthan khawh a siah cun Khrih ra riangmang in a thih a hau hnga lo. Cu ruangah ”Born a Gain” hrinthan cu minunglei in a si lo. Pathian nih a fapa hmangin a tawlrel mi a si. Cu ruangah mi a hohmanh ‘Born again’ a hrinthan kholo ti mi an um lo. Theihlonak ruang lawngah ‘Born a gain’ hrinthan a si lo nak cu a si. Hrinthan si dingah tuah dingmi a um lo. Zumhnak lawng in cohlan ding a silo.

Cawnnak (17) Bia Hal Nak Pawl

1. Sualnak a karh ah cun______________________a tam deuh.
2. Adam cu khuamui ramah zeitindah a phanh?___________
3. Khuamui ramah zeitindah na phak?____________________
4. Khuamui i Bawipa cu _____________________________asi.
5. Nangtah aho chungahdah Khumh na si?________________
6. Khrih he nan thi ti cang maw?_________________________
7. Phum ti nak cu zeitindah auh a si. _____________________
8. Nangtah Khrih he nan tho ti maw? _____________________
9. Thawhthan tikah minung cu _______________________a si.
10. Hrinthannak cu nuncan ziaza thlennak a si maw? _______

.

⮝

Cawnnak ( 18 )

KHRIH THAWNG IN KAN CO MI

Kannih cu Khrih he kan thawhthan tikah a tang lei i thatnak pawl hi kan co.

Voihnih Hrin (Hrinthan) nak
Jesuh nih,”Ahohmanh hrinthan (voihnih hrin) a si lo ah cun Pathian pennak kha a hmu kho lai lo,” tiah a ti.(Johan 3:3) Cuti a si ah zeitindah voihnih hrin ( hrinthan ) cu a si lai. Bawipa Jesuh nih, “Ti le thlarau in hrin a si lai,” tiah a ti.(Jn. 3:5) Ti tiah a ti ruang ah mi cheu nih tipil in nak in hrinthan (voihnih hrin) ka si cang tiah an i ruah. A si nain tipil in nak in voihnih hrin(hrinthan) khawh a si lo; Si kho sehlaw cu Khrih hi vawlei ah rat a herh hnga lo.

Voihnih hrin (hrinthan) nak hi theih dingah voikhat hrinnak theih a hau. Voikhatnak hrin ti cu nu pawchungin hrinnak kha a si. Voikhat hrin tikah Adam cithlah, Adam chung khar ah hrin a si. Adam cithlah cu minung hlun a si i misual a si. Cu voikhat hrinnak cun van cung pennak ah luh khawh a si lo. voihnih hrin(hrinthan) lo ah cun Pathian pennak ah luh khawh lo hleiah ,hmuh zong hmuh a si lo. voihnih hrin (hrin than) nak dingah tipil innak, ziaza i thlennak, Pathian lei i zuam nak le nawlbia zulh nak cun a ngah lo. Pathian nih minung hlun Adam phun kha Khrih he vailam cungah a thah. Cu ti a thawhthan tikah cun minunghlun si ti lo in mithar in a thawh ter. Cu ti i minungthar can dingah minung nih a tuah kho lo. Pathian thawnnak in a si.(2 Kor. 5:17) Cu ti i minungthar sinak a phanhlawng ah voihnih hrin (hrinthan) cu a si.

Fapa Ramah
Ahlan minunghlun kan si lio ah khuamui ram ah kan um. Cu khuamui chungin kanmah te in kan chuah khawhlo caah Jesuh Khrih hmangin a kan chuah . Baibal ah, “Muihnak thawnnak chungkhan a kan chuah i a dawt mi a fapa pennak chung ah khan himtein a kan luhpi,” tiah ati.(Kalose 1:13) Cu ruangah Unau..nang cu muihnak thawn nak chungah na um ti lo. Khrih i a pennak ram chungah na phancang. Cun, ”Khrih Jesuh thawng in vancung khua i amah sin i uktu si ve dingah , amah he cun a kan thawh ter,” tiah a ti.(Efe. 2:6) Cu ruangah unau…a lang te thlam a si mi hi vawlei cung kan inn (kan pum)cu a rawh hmanh ah vancung ah minung kut in sak lo mi Pathian nih a kan remh piak mi zungzal a hmun mi inn kan ngei cang.(2 Kor. 5:1). Unau…vanah inn kan ngeih cang caah hi vawlei thil hna hi tlaihchan ding a si lo. Hi vawlei cungah van palai in um ding kan si deuh.
Zungzal Nunnak Kan Ngei
”Khamhnak an phorhtu hna thawngtha biatak kha nantheih tikah Khrih kha nan zumh i Pathian nih a ta nan si hmelchunhnak cu nan cungah a khenh; cu hmelchunhnak cu bia an kamh mi hna thla rau an pek hna hi a si,” (Efe.1:13). A thianghlim mi thlarau i hmel chunhnak tazeih khenh kan si caah Khrih cu kan ngei cang. Khrih kha kan ngeih ruangah zungzal nun nak zong kan co cang. Cuti i zungzal nunnak kan conak kong cu unau, nangmahte in naa hngalh a hau(I Johan. 5:11-13).
Pathian Fa Kan si cang
Voikhat kan chuah tikah khan Satan fa in kan rak chuak. (Johan 8:44) A si nain Jesuh Khrih kan cohlan hnu thok in Pathian fa kan si.(Johan 1:12) Cu ruangah,” Pathian thlarau le kan thlarau cu hmun khat ah an i fon i Pathian fa kan si kha tehte an khaan,”.(Rom.8:16) “Fa kan si ah cun ro co tu zong kan si ”(Rom. 8:17).
Pathian Kut Chungah
Unau….na nunnak cu Pathian kut chungah a um. Baibal ah “Nan thi cang i nan nunnak cu Khrih he Pathian chungah aa thup,” tiah a ti.(Kolose 3:3) Cu ruangah unau..Kan nunnak cu Satan nih a hnorsuang kho ti lo. Cu hleiah Khrih nih,”Ka tuu nih cun ka aw kha an ngaih,an nih kha ka hngalh hna i an ka zulh. An nih cu zungzal nunnak kha ka pek hna i an thi bal lai lo;Cun a hohmanh nih an nih cu an ka chut kho fawn lai lo. An mah kha a ka pe tu ka pa cu zeizong vialte nak in a ngan deuh i kapa zohkhenhnak chungin a hohmanh nih an ka chut kho hna lai lo,” tiah a ti.(Johan 10:27-29). Unau…a tu cu Khrih i a tuu kan si ruangah zungzal nunnak kan ngei cang. Rawhral nak he zong zungzal a luatmi kan si cang. Rawh ral nak ti mi cu Hell tlak kha a chim duh. Unau.. Pathian le Khrih i kut chungah kan um ruangah Satan nih nangmah cu an hnorsuang kho in an hnuk kho ti lo. A si nain sualnak tuah dingah leem khawh a si rih ruangah ralrin ding a si.
Mi Ding Fel
Nawlbia zulhnak in hmuh khawhlo mi, dinfel nak cu na hmuh cang. Dinfelnak cu Pathian lawng nih a pek khawh mi a si. Baibal nih,”Dinfel tertu cu Pathian a si,” a ti.(Rom. 8:33) Khrih thisen hmang in Unau…an dinfel ter cang. A kan dinfel ter cang. Baibal ah, ” A tu ah thisen nih an dinfel ter cang,” a ti. (Rom. 5:9) Cu dinfelnak cu minung hmuhning in a si lo. Pathian hmuh ning in a si. Baibal nih,” Khrih cu sualnak zeihmanh a ngei lo,sihmansehlaw kan mah ruangah Pathian nih kan sualnak kha a hrawm ter. A ruang cu kanmah cu amah hmangin Pathian hmaiah mi ding fel kan si nak hnga caah a si,” tiah a ti.(2 Kor. 5:21) Cu ruangah unau… nangcu Pathian hmuh ningah na dingfel cang. Cu ruang ah midingfel nunbantuk in nun ding na si cang.
Pathian Hawi
A hlan ah cun unau…Pathian he zeihmanh nan rak i peh tlai lo. Cu lawng si lo in Pathian ral na rak si. A si nain a tu ah cun muihnak chungin amah ceu nak chungah an kotu hna Pathian nih khuaruah har mi thil a tuah mi thanh awk ah nan nih cu an thim mi hna nan si. Nannih cu thim mi miphun, siangpahrang tlang bawi, miphun thiang, Pathian miphun hrimhrim nan si. A hlan ah cun Pathian hawi nan rak si lo. A si na in a tu cu Pathian hawi nan si cang.(I Pet. 2:9-10)

Unau…a tu ah cun tlangbawi phun na si cang caah tlang bawi pawl nih siangpahrang nomhnak an co ve bantuk in nang cu Pathian i a vel le thluachuah cotu na si lawng si lo in nang mahte in Pathian sin ah thla na cam kho cang. Pathian hawi na si cang caah Pathian he hawikomh nak na ngei kho cang. A zangfahnak le a vel cotu na si cang.

Cawnnak ( 18 ) Bia Hal Nak Pawl

1. Voikhat hrinnak cu _____________________in hrin nak a si.
2. Voihnih hrinnak cu Khrih he________________than tikah a si.
3. Unau__________thawnnak chung in a kan chuah i a dawt mi _______________________________ram ah a kan hruai cang.
4. Unau…,Vawlei ah _________________________palai kan si.
5. Unau..___________.ta hmelchunh nak khenh mi na si cang.
6. Unau…Khrih na zumh ruangah Pathian i ______na si cang.
7. Khrih i ________chungah kan um ruangah Satan nih a kan__________________________kho ti lo.
8. Unau, Pathian hmuh ningah ._____________________cang.
9. Nang cu Pathian i ________le_____________cotu na si cang.
10.Nang cu.___________________________i a hawi na si cang.

.

⮝

Cawnnak ( 19 )

KHAMHNAK I FIANNAK

Khamhnak cu a hramthok in a dongh tiang Pathian nih a tuah mi a si.Pa Pathian nih kanmah kha fapa hmangin khamh ding ah vawlei a sem hlan pi in a rem ruah cia cangmi a si.(I Pet. 1:20) Fapa Pathian nih minung ah a cang i a thih nak le athawh thannak in a tlamtlin ter dih cang. Thiangthlarau Pathian nih Baibal hmang in cu thil pawl cu a kan theihter. Kan mah nih cun zumhnak pakhat te lawng in kan pom, kan lehkhaan. kanmah i tuah mi pakhat hmanh a um lo.

A bia Hmang in
Pathian nih a kan khamhnak kong,Kan sualnak ngaihthiam kan si nak, nunnak a kan peknak le a kan co hlan nak kong hna hi zei tindah kan theih khawhlai. Biakam hlun ah cun minung pakhat le pa khat bia i ruah bantuk khin Pathian he bia i ruah i hal khawh a si. Fa pa chan ah cun hmaitonh in chim khawh hal khawh a si. Atu thiang thlarau chan ah cun , Abia hmangin Pathian i a tuah mi pawl kha kan hngalh khawh. Cu ruangah Abia a si mi Baibal ca kan rel hi a herh.
A Bia Nih Zeitin Dah a Chim
Ca kan i kuat tikah Pakhat le pakhat ca chungah tial ning in kan zumh kan pom theo. Cu bantuk in Pathian i biakam le a tuah mi pawl hi Baibal ca chungah aa tial ning bangin zumh le pom khawh a si.Mi cheu nih Baibal ca chung bantuk in zumhnak tling an ngeih lo tikah a dang deuh in zumh dingah an kawl theo tawn. Pathian aw kaa theihnak ngei ding in siseh, khuaruahhar hmuhsak nak a um ah siseh, zumh dingin an i timh tikah Satan i hlennak chungah an phan theo.Pathian an zumh khawhnak dingah,” Judah pawl nih khuaruah har nak an kawl theo,Grik pawl nih fim nak an kawl. Kannih cu vailam tahnak cung i thah mi Khrih kong kha kan chim,”.(I Kor. 1:22,23)
Sual Biaceihnak In Lo Ding
Sual he pehtlai in Bawipa Jesuh nih hitihin a ti, “Vawlei mi pawl biaceih dingah Pathian nih a Fapa cu hi vawlei ah a thlah a si lo. Vaw lei mi pawl nih fapa thawngin khamhnak an co nakhnga caah a thlah a si deuh. Fapa kha a zum mi paoh cu sual biaceihnak a ing lo,”.(Johan 3:17-18) Baibal nih fapa a zum mipaoh cu sual biaceihnak a ing lo tiah a ti i kannih cu fapa kha kan zumh ruangah sual biaceih nak kha kan ing ti lai lo ti in kan zumh khawh. Pathian cu lih a chim bal lo. Minung chim mi bia kan zumh a si ah cun Pathian chim mibia cu zumh chin chin ding a si.(I Jn. 5:9)
A Kan Cohlan
Minung nih cun kan sin a ra mi kha voikhat khat cu kan donh i kan kalter. A si nain Jesuh nih cun,” Ka sin i a ra mi paoh paoh cu a ho hmanh ka dawn hna lai lo,” tiah biakam in a chim (Jn. 6:37). Unau..Jesuh sinah na rat taktak a si ah cun an dawn lo, an cohlan cucu na zumh ngam ding a si. A hmurka in a chim ti lo na in amah bia Baibal ning in cohlan na si kha theih khawh a si.
Zungzal Nunnak Co
Zungzal nunnak timi cu Pathian he van ram ah umti kha a si. Minung thlarau cu hell ram zongah zungzal nungding a si. Cu ti cun hell ram ah zungzal nun cu thihnak a si lo ah voihnih thihnak ti a si.(Bia. 20:14)

Jesuh nih,” Fapa a zum tu vialte cu rawhralnak ah an phan lo, zungzal nunnak an co, ” tiah a ti(Jn.3:15) Tipil petu Johan zong nih,” Fapa a zumtu cu zungzal nunnak an ngei, Fapa nawl a ngai lo mi cu nunnak an ngei bal lai lo i Pathian thinhun nak cu an cungah a um zungzal ko lai,” tiah a ti.(Johan 3:36)

Unau. .atu Fapa na zumh cang ruangah zungzal nunnak ka hmuh cang tiah Baibal ningin na zumh khawh. zungzal nunnak hi thih hnu lawng i hmuh dingmi a si lo. A tu na nun lio i hmuh dingmi a si. Cu nunnak hmuh dingah tlamtlin lawngah, Sual nak ngeih lo lawngah hmuh khawh a si.ti a si lo. Fapa zumh ah cun hmuh khawh a si. Cu ruangah Baibal nih a chim ningin zumh ngam ding a si.

Thiang Thlarau Na Co Cang
Unau..Jesuh Khrih na zumh na cohlan le cangka in thiangthla rau na co cang. Baibal nih,” Nan nih zong cu ti cun nan si ve. Khamhnak an phorhtu hna thawngtha biatak kha nan theih tikah Khrih kha nan zumh i Pathian nih a ta nan si hmel chunhnak cu nan cungah a khenh; cu hmelchunhnak cu bia an kanh mi hna Thlarau an pek hna hi a si,” tiah ati.(Efe. 1:13) Cu thlarau thianghlim cu Pathian nih an luatter hna ni a phanh tiang a ta nan si hmelchunhnak cu a si.(Efe. 4:30) Cu ruangah nang cu thlar au thianghlim (a si loah) Khrih i thlarau a cotu na si. Thlarau thianghlim le Khrih i thlarau cu aa khat mi a si.

Cawnnak (19) Biahla nak pawl.

1. Khamhnak cu a thok in a dongh tiang_________nih a tuah.
2. Khamhnak rian cu _____ nih a timh tuah i ______nih tlam a tlinter.
3. Thiangthlarau chan ah cun Pathian cu_______in kan biak khawh.
4. Pathian i a biakam hna cu _______ah aa tialningin zumh khawh a si.
5. Pathian zumhnak dingah hmelchunhnak hmuh a herhmaw? _______________________________________________
6. Fapa a zumtu cu sualbia ceihnak a ing lai maw?_________.
7. Jesuh Khrih nih an cohlan ti cu zeitindah na hngalh khawh? ____________________________________
8. Fapa a zumtu cu___________________________.kha an hmuh
9. Thiangthlarau na ngei cang maw? zeitindah na theih khawh?______________________________.
10. Zungzal nunnak cu a tu co khawh a si maw?___________.

.

⮝

Cawnnak ( 20 )

KHRIHFA PHUN HNIH

Zumhnak ngei kate a si mi (a hrin than ka te) paohpaoh nih kan palh theo tawn mi thil pakhat a um cu thil cu zeidah a si tiah, Khrih a zumtu si hnu (a hrin than mi si hnu) ah sual nak tuah hlah ti hi a si. Cu pin ah sualnak tuah khawh a si ti lo ti in ruah hi a si. Zumtu (mi hrin than) a si mi nih sual nak a tuah than a si ah cun zungzal nunnak a sung lai tiah ruah a si theo tawn. A ngai ngai ti ah cun zungzal nunnak cu sual tuah ruangah siseh, Pathian duhningin um khawh ruangah siseh co mi a si lo. Pathian i a zaang fahnak a vel ruang lawng lawngah kan co mi a si i kan sung than kho ti lo. Zungzal nun nak kan co mi a tlau than kho lo.

Sualnak tuah fatin Zungzal nunnak a tlau ah cun cu cu zung zal nunnak a si hnga lo. Zungzal nunnak cu a pehpeh in a si i voikhat co hnu cu zungzal ca a nguh. Cu ti si lo in sualnak tuah tikah zungzal nunnak a tlau i sual i ngaih chih fatin ngah than khawh a si ah cun zungzal nun nak a si lo. A chel ah a tlau i a chel ah ngah than mi nunnak a si lai. Pathian nih zumtu (a hrin than mi)Kha zungzal nunnak a pek tikah aa tlak caah a pek a si lo, a zaangfah nak lawng in a pek kha theih a herh.(Efe. 2:8-9)

Cuhleiah zumtu hna (a hrin than mi hna) hi sualnak tuah kho rih a si nak kha Johan nih hi ti hin a tial,” Kannih nih, sualnak kan ngeilo, kanti ah cun kanmah le kanmah kan i hlen a si i kan chungah biatak a um lo. Kan sual lo kan ti ah cun Pathian cu lihchim ah kan ser i a bia cu kan chung ah a um lo”.(I John 1:8,10) A ngai ngai ti ahcun kan pum a dam lo tikah zeihmanh kan tuah kho lo i ihnak cungah kan it ko. Kan nunnak a dih cu a si lo. Cu ve bantuk in zumtu cu sualnak a tuah tikah thlarau lei rian tuan kho lo in a um na-in zungzal nunnak a co mi kha cu a sung kho ti lo.

Hi vawlei cungah hin minung phunthum kan um ti cu Baibal hmang in kan hngalh. Cu hna cu : –

Titsa Mi
Titsa mi cu Khrih kha a zumlo. Khrih a cohlanglo mi a si ruangah Khrih he an i senglo.(Rom.8:9). Khrih a ngeihlo ruang ah zungzal nunnak a ngeilo (I John 5:12). Khrih kha a zumh lo ruangah atu hmanh ah hin sual biaceihnak a ing mi a si (Johan.3:36). Titsa mi cu Khrih a ngeih lo ruangah a thinlung chung thutdan ah ”Keimah” ti mi hakkauh nak nih a uk peng.

Paul nih titsa mi he pehtlai in hitihin a chim.”Titsa mi cu Pathian i thlarau in a ra mi thil hi an cohlang lo. Cu thil hna cu hruhnak men a si tiah an ruah. Cu thil cu thlarau lawng in thleidan i hngalh khawh a si ruangah titsa mi nih cun ahngal kho lo.(I Kor. 2:14) Titsa mi cu thlarau thil kha a hngalh lo ruang ah a duh lo. Vawlei thillawng kha a duh i a lung thin ah a caam. A nunnak, a tuah ser nak le a khua ruah mi zohtik zong ah thlarau canghvaih ning a si lo. Hnang am daihnak le lawmhnak. nun a ngeilo. A nun nak ah i nuamhtuk chel, ngaih chiat tuk chel, thin Keimah tawi le thin hun chel, thinphan thla lau chel, timi daih nak a um kholo mi nunnak in a nung.

Titsa mi hi Pathian a bia lo mi hna lawng si lo in Khrih fa aa ti mi hna chung zongah tampi an um. Pastor pawl thawk in Khrifa upa pawl, nu bu hruaitu pawl. mino hruaitu pawl. Mem ber pawl ti in mitampi hna cu a lenglang cu Khrihfa tiah ruah a si ko nain Khrih an ngeihlo ruangah titsa mi an si ko.Hi titsa nunning hin Pathian i duhning kha a zul kholo..Zulh duhnak lungthin zong a ngeilo. Pathian duhning nak in mahi duhning zulh kha biapi ah a chiah. Cu tikah Pathian min chiatnak a chuahter.

Thlarau mi
Khrihfa thlarau mi cu Khrih kha a lungthin chungah a lehkhan lawng si loin a nunnak kha a uk ter.”Keimah” timi puar thau nak kha tangah a thumh. Khrihfa thlarau mi cu Khrih a ngeih ruangah Khrihfa taktak a si. Zungzal nunnak zong a ngei. (I Johan.5:12) Sual biaceihnak zongin a luat mi a si.(Johan. 3:18) Pathian hmaiah mi dingfel, mithiang a si.(I Kor.1:2,30)

Khrihfa thlaraumi cu a nunnak kha amah nih a uk lo i Khrih kha a ukter ruangah Pathian duhning in a nung mi a si. Cu ruang ah thlarau i thei tlai a si mi dawtnak, lawm hnak, daihnak, thinsaunak, zaangfah nak, thatnak, zumhawk tlak mi sinak, toidornak le mah le mah i tei khawhnak te hna a si mi thlarau i a theitlai kha amah nunnak ah kan hmuh.(Kala. 5:22-23) Khrihfa thlarau mi i a nun cu sullam a ngei i tinh mi zong a ngei. Biachim holh rel, umtu hoiher le a ruah mi pawl cu Pathian i duh ning an si ruangah midang ca zongahcawn tlak a si i mi dang kha amah sinah rat duhnak a ngeihter khawh hna. Anun nak nih Pathian min a sunlawiter i, mi i u pat tlaih chan le dawt nak kha a hmu.

Zumtu paohpaoh cu cu bantuk nunnak cun kan nun ding a si.Cu bantuk i a nung mi cu Pathian bia lo tu a si mi hmanh nih an upat i amah hmangin Pathian kha an hun zumh lai. Pathian lungthin tong a si i zumtu vialte i saduhthah mi nun a si.

Khrihfa Titsa mi
Khirhfa titsa mi cu Khrih kha a lungthin chung ah a ngeih ruangah zungzal nunnak a ngeitu, sual biaceihnak in a luat mi a si. Khrihfa pakhat i co ding a si mi cu a co ve ko. A si nain Khrih kha a nunnak a uk ter lo. Keimah ti mi hakkauh nak nih a nunnak a uk. Cu ruangah Khrihfa a si ko nain Khrihfa a si lo bantuk in titsa nun in a nung.

Hi Khrihfa titsa mi cu Khrih kha a ngeih ruangah zungzal nunnak a sunglo nain titsa duhnak in a nun ruangah a mah nunnak nih Pathian sunparnak a langh ter lo lawng si lo in Pathian min a chiatter. Titsa mi bantuk in titsa theitlai pawlan tlai. (Kalati 5:19-21) Chungah minung si ning nih a tuah tawn mi cu, ” Nu le pa sualnak te hna,a thurhnawm mi thil te hna, aa dawh cah lo mi thil te hna siasal biak te hna le dawih le eih te hna hi an si. Pakhat le pakhat an i ral, an i do, an i nah chuah, an thin a hung, an mah zawn cio lawng an ruat, an i then, ziar an i ngeih, zu an ri, an au an khuang i cu bantuk thil a dang tampi kha an tuah lengmang,” ati.

Korin Khua Khrihfabu
Korin khua Khrihfabu zong hi titsa mi an si. Titsa nun in an nun ruangah Paul nih hi ti hin a sik hna.”Ka u le ka nau hna, nannih sinah cun thlarau a ngei mi hna sin i bia ka chim bantuk in kachim kholo; hi vawlei cungmi bantuk le Khrihfa zumhnak i ngakchiate a si rih mi hna ban tuk lawng in bia kan chimh khawh hna. A tu zongah hi vawlei cung mi bantuk in pei nan um ko rih cu; Pakhat le pakhat nan i nah chuah i pakhat le pakhat nan i sik tikah hin nannih cu hi vawlei mi nan si le hi vawlei ningin nan nunning a si kha a lang ko lo maw?(I Kor. 3:1,3)

Korin khua Khrihfa bu cu titsa nun in an nung nain khamhnak an sung lo ti cu Paul i ca kuat ah hitihin kan hmuh,” Jesuh Khrih ruangah sual ngeilo in mithianghlim dirhmun ah chiah mi pawl,” (I Kor. 1:2) tiah aa tial. Cu lawng si lo in annih cu Khrih a rat than tikah an co ding mi pawl kha hitihin a tial,”A hma nung bik muko tum tikah chikkhat mitthep karah kan zapi (Korin khua khrih fa bu tel chih) in kan i thleng lai.(I Kor 14:52)

Cuticun khrihfa titsa mi pawl cu khamhnak a tlau lo (a sung lo) nain a nunnak cu pathian duhning in a tling mi nun ning a si lo.Midang lung fah ter duhnak nun in a nun ruangah Pathian sunparnak zong an mah ruangah a lang lo.Anmah hrim hrim zongah lomhnak daihnak a um lo.Lungrawk a si mi nunak in an nung.Cu bantuk nunnak phun cun nun ve lo in thiang thla rau uk mi nunnak in nun ding a si.

Khrih Uk Ter
Khrihfa titsa mi cu a nunnak ah “Keimah tinak nih a uk i khrih kha hmun a pe lo tiah kan theih cang.Cuticun titsa nun in anun peng tikah pathian thinlung a tong kho lo.Pathian duh ning he aa ral chan an si i Pathian bia ning in a zul thiam lo.A zulh zong a zul kho lo.(Rom 8:7-8) Cu ruangah khrih ukmi nun, thlarau in a khat mi nunnak in nun ding ah mah i sual nak phuang in khrih kha nunnak uktu Bawi ah ser ding a si. Lung thin tang dor nak he mah nunnak kha khrih sinah aap ding a si.Cuticun khrih kha a tak in kan nun nak kan ukter ah cun a mah nih na nunnak cu a uk than lai.Khrih uk mi nunnak cu thlarau nun a si i Pathian i a duh ning in kan nung than kho lai.Thlarau thei tlai hna zong kan tlai than kho lai.

Cawmnak (20)Bia Hal Nak Pawl

1. Khrih a zum cang mi nih sualnak a tuah kho rih maw? __________________________________
2. Zumtu hna hi sualnak ruangah zungzal nunnak a sung kho maw? ______________________________________________
3. Khrihfa titsa mi nih Khrih a ngei maw? ________________
4. Khrihfa lakah titsa mi an um maw? zei ruangah?_________
5. Titsa theitlai pawl chim tuah.__________________________
6. Zeibantuk dah thlarau mi an si? _______________________
7. Thlarau theitlai pawl chim tuah._______________________
8. Khrihfa titsa mi cu a ho nih dah a uk? __________________
9. Khrihfa titsa mi cu Khamhnak a sung lai maw?__________
10. Zeibantuk indah Khrihfa thlarau mi kan si lai?._________

.

⮝

Cawnnak ( 21 )

DIRHMUN LE TUAH MI

Khrihfa pakhat nih mah i dirhmun (standing) le mah i tuah mi (state) hi thate in then le hngalh a herh. Dirhmun ti mi cu Pathian nih zumtu hna caah Khrih hmangin a kan tuah piak mi a si.Inn he kan tah chunh ah cun inn hram(foundation) he aa khat.Tuah mi cu nifate zumtu i tuah mi kha a chim duh Dir hmun (Pathian i a kan tuah piak mi cheukhat hna cu:-

Sual Ngei lo
Zumtu pakhat cu nifate lungthin in siseh, taksa pum in siseh phun khat a si loah phun khat in sualnak a tuah ko lai. A si nain amah cu Khrihah sual ngei lo a si. Cu ruangah sual biaceihnak in a luat mi a si.(Johan 1:18) Sualnak tuah ruangah pa nih fa cu a chimh hrin tawn bangin Pathian i chimh hrinnak a ing lai.(Heb. 12:5-11) Sual biaceihnak cu misual mi he a seng mi a si i chimhhrinnak cu fa le pawl lawng he a seng mi a si.Cu ruangah zumtu hna cu zeitik caan paoh ah Pathian chimhhrinnak in a luat cang mi kan si. Cu ti cun zumtu pakhat sual nak in a luat nak cu Khrih i a intuar mi dirhmun pakhat a si. Zumtu amah tuah sernak, a ruahnak in sualnak a ngei ko nain Khrihah cun sualnak a ngei lo A dangin chim ah cun drihmun cu Pathian i hmuhning ah a si i minung hmuhning ah a si lo. Hi hi theih khawh nak dingah Paul nih Korin khua Khrihfabu sin a tial mi ca kuat zoh tuah usih Cu Khrihfabu cu sual in an luat lo. Annih cu titsa mi an si ko rih. pakhat le pakhat i zuam nak, i siknak, i thennak a um rih.(I Kor.3:3) Cu lawng si lo in pa i nupi a chut tu zong anmah lak ah an um. A dang zongnih cu sualnak caah lungnuam lo i phunzai a um lo. uar thlar nak ah an hman.(I Kor. 5:1-2) Korin Khrihfabu cu thian hlim nak an ngeilo. A si nain Paul nih ca a kuat tik hna ah,”Jesuh Khrih ruangah sualnak ngei lo, Mithianghlim ah thim mi ti in kawh a si mi Korin khua ah a um mi Pathian i Khrihfabu,” tiah a tial.(I Kor. 1:2) Zeiruangah cu ti cun a tial hnga? A hram thokah an mah i sualnak kha a theih lo ruangah maw a si hnga? A si lo. An mah i sualnak cu Paul nih tha tein a theih ko.

Paul nih a chimduh mi cu Korin khua i Khrihfabu hi Khrih i sualnak ngeilo. mithiang hlim a si nak kha Pathian nih Jesuh Khrih hmang in a pek nak hna kha a chim duh mi a si. Cu cu Jesuh Khrih ah anmah i dirhmun a si. An mah tuah ser nak cu a tha lo. Isiknak, i zuamnak, i then nak te hna hi an tuah mi cu a si. Hi hna cu sualnak a si i a tha lo tuk. A si na in anmah i dirhmun cu Khrih ah a si ruangah sualnak ngeilo in an thiang. A ruang cu Khrih i thian hlimnak cu anmah i thianhlim nak a si. (I Kor.1:30).

Dirhmun cu Pathian i hmuh ningah a si i minung hmuh nak in a si lo. Pathian nih Korin khua Khrihfabu kha Khrih ah a hmuh. Cu ruangah annih cu Khrih ah sualnak ngeilo in an thiang. Minung cu tuah sernak cung lawngah pakhat le pakhat biaceih piak a si. Cu ti a si ah cun Pathian nih tuahsernak hi zei relloin a um maw? tiah hal ding a um Pathian nih zumtu i tuah sernak zongkha tha te in a zoh ko. A sinain cu a tuah sernak ruangah zumtu nih Khrih ah a ngeih mi thianhlim nak cu a hnor suang kho lo. Tuahsernak ruangah pa nih a fa a chimhhrin bantukin Pathian nih zumtu i tuah sernak cungah a chimhhrin lai. Chimhhrin nak kha a ngaih lo ah cun amah i a taksa dihnak tiang a tuah khawh.

Dinfelnak
Dinfel nak cu biaceihnak he aa pehtlai mi a si, Zumtu pakhat cu Khrih ah a um ruangah Pathian i hmuhningah a dingfel. Cu ruangah Paul nih,” Khrih cu sualnak zeihmanh a ngei lo, Sihmanhsehlaw kanmah ruangah Pathian nih kan sualnak kha a hrawmter i cu caah amah he kan i peh ah cun Pathian dinnak kha kan i hrawm ve lai,” tiah a ti.(2 Kor.5:21)

Pathian nih sualnak ngeilo tiah ti mi Khrih kha kanmah ca ruangah sualnak ngei mi a si ter. A ruang cu kannih cu Khrih ruangah (Kanmah i tuah sernak ruangah a si lo).Pathian hmai ah (Minung hmai ah a si lo) midingfel kan sinak hnga caah a si tiah a ti. Cuti asi caah zumtu hna cu Pathian hmuh ningah Khrih ruangah miding fel an si. Cu cu zumtu hna i dirhmun a si. Anmah i an tuahser mi cungah biachah mi a si lo. Minung hmuhning zongin a si lo. Dirhmun cu Khrih cungah aa hngat. Cu a si caah zumtu paoh paoh i dirhmun cu aa khat i thlennak zong a um lo. Tuahsernak cu mah i tuah mi cungah aa hngat ruangah pakhat le pakhat an i khat lo an i dang.

Dirhmun le tuah sernak thlei dan lo ah cun an i cawhnok i a buai .Ahohmanh sualnak tuah lo in an um kholo. Cu a si caah zumtu pawl sualnak an tuah than sual tikah dinfelnak, thianhlimnak te hna kan sung dih cang, a tlau dih cang tiah an ruah theo tawn. Pathian hmaiah Jesuh Khrih ruang i kan co mi dinfelnak le thianhlim nak cu Jesuh Khrih aa thlen lo bantuk in thlennak a um lo. A si nain sualnak ruangah Pathian he i hawi komhnak a cat i lunglomhnak a lo. Nu le Pa bia ngai lo mi fa cu fa sinak in hlawt a si lo na in lunglomh nak a caah a um ti lo. Nu le Pa hmaiah lomhnak mithmai a hmu ti lo i mit hmai bi in a um. Cu bantuk in sualnak a tuah mi zumtu cu Pathian hmai ah mit hmai a bi. David cu Bethseba he a sual tikah alung aa lomh khawh lo ruangah hitihin thla a cam than,”Lunglomh nak le thanuam nak aw thawng cu ka theihter law na ka khiah i na ka hrilh cang nain ka lung aa lawm than lai. Na khamh nak chungin a chuak mi lawmhnak kha ka pe than law ka lungthin cu nangmah nawl zulh duhmi ah ser ko,”(Salm 51:8,12).

Korin khua Khrihfa hna cu an nunnak ah thianhlim nak an ngeilo nain thlarau laksawng cu an co. Cu lawng si lo in a thianghlim mi hna kha Jesuh Khrih nih a lawr tik hna ah an i tel ve lai tinak kong Paul nih hiti hin a tial,” Kan dihlak hin kan thi dih lai lo,Sihmanhsehlaw a hmanung bik muko tum tikah chikkhat te ah mitthep kar ah kan dihlak (Korin khua Khrihfa pawl tel chih in).Kan i thleng dih lai.(I Kor. 15:51-52) Chim duh mi cu- Khrih a rat tik ah titsa duhning in a nungmi Korin khua Khrihfa pawl zong an i thleng velai. Titsa nunning in an nunnak ruang ah an Khamh nak an sunglo. Cu ti cun an sungh lo ruangah titsa duhning in nunding a si lo. Titsa duhning in nun ruangah sungh mi pawl kan zoh tuah lai.

Pathianfa Sinak a Tlau Kho Lo
Zumtu pakhat cu Khrih a cohlan thawk in Pathianfa a si cang.(Johan 1:12).Titsa duhnak zul in sualnak a tuah lio caan zongah Pathian fa a si ko. Fa le hi nu le pa bia an ngaih lio caan lawngah fa an si lo,Bia an ngaih lo lio caan hmanh ah fa an si ko lo maw? Bia an ngaih ruangah fa an si ti nak a si lo: Hrinthan ruangah fa a si. i cu ruangah fa sinak cu bia ngaih lo ruang ah sungh khawh a si lo, Fa sinak cu zuamnak thatnak ruang ah a si lo. Nu nih hrin nak in a si. Cu ve bantuk in Pathianfa sinak cu nun can ziaza le zuam nak ruangah a si lo. Thlarau in hrinnak lawng in a si. Cu cu dirhmun a si. Minung i tuah sernak ruangah a si lo. Pathian tuah mi a si i aa thleng kho ti lo. Jesuh Khrih nih a chim mi tah chunhnak zongah Fapa tlau cu a pa pek mi phaisa kha duh tawk in a hman i a tha lo mi zia pawl tuah bu in a pa sin cun lo ko in a kal nain a pa fa thiam thiam a si ko.Apa sin in a chuak i a kal ruangah a pa he i hawi komhnak rawk in a pa ngeih mi thil a hmang kho ti lo na in a pa fa a si peng ko. A rak kirthan tikah a pa nih kafa tiah a cohlan (Luke. 15:24).

Fale hna cu nu le pa bia ngaih ding a si. Nu le Pa bia ngaih lawngah nu le pa an hmai a panh. Cu ve bantuk in zum tu hna nih Pathian bia ngaih ding a si. Cu lawngah Pathian i a lianhngan nak a lang lai. Pathian i fa le pawl nih a tha lo mi an tuah ah cun Pathian min chiatter a si.

Cawnnak (21) Bia Hal Nak Pawl

1. Dirhmun cu _________________________i tuahser mi a si.
2. Tuahser nak cu _______________________ i tuahser mi a si.
3. Dirhmun cu _______________________ i hmuhning ah a si.
4. Korin khua Khrihfabu cu Khrih i thianhlim nak cu an mah i ___________________________________________ a si.
5. Korin khua Khrihfabu nih titsa in sualnak an tuahmi cu an mah ____________________________________________a si.
6. Zumtu cu.______________ah aum ruangah ._______________ hmuhningah a dingfel.
7. Jesuh Khrih ah kan co mi thil pawl aa thleng lo nain sualnak kantuah ahcun zeidah kan sungh lai?.____________________
8. David a sual tikah zeidah a sungh?_____________________
9. Pathian fa si nak cu_______________________________ a si.
10. Sualnak tuah ah cun zeidah sungh a si?_______________ Zeidah sungh khawh lo a si.?._________________________

.

⮝

Cawnnak ( 22 )

THANNAK LE SINAK TLING

Nunnak ngei paoh paoh cu an thang. An than hnuah sinak tling an ngei i thei par an ngei. Cu lawng ah an ci a karh kho. Minung zong hrin hnuah than a si. Ngakchia cu hrin a si na in a thanlo ah cun nu le pa an lung re a thei lai ti a fiangko. Cu lawnghmanh si lo in a thang mi paoh zong in sinak tling an ngeilo . Mipum ngan siko nain ngakchia lungthin a ngeih korih ah cun bochan khawh lo in ngakchia bang in zoh khenh a hau lai. Cu ruangah mi paoh paoh hrinnak men hin a za lo. A caan a zaat cun thanding le sinak tlin dingah a herh.

Cu bantuk in thlarau lei zongah zumtu hna nih Khrih ah hrinthan nak lawng in a za lo. Than i patling nu tling si a herh. A caan a za nain than lo patling nu tling si lo ahcun buainak tam pi a chuak kho.

Titsa Nun
Zumtu pawl than le patling nutling si lo ah cun thlarau nun in a nung kho lo. Titsa nun lawng in a nung kho. Korin khua Khrihfabu cu an thang lo i patling nu tling sinak an ngeih lo ruangah Paul nih,” Ka u le ka nau hna, nannih sinah cun thlarau ngei mi hna sin i bia kachim bantuk in ka chim kho lo; hi vawlei cung mi bantuk le Khrihfa zumhnak i ngakchiate a si rih mi hna bantuk lawngin bia kan chimh khawh hna,” tiah a tial.(I Kor.3:1) Titsa mi ti cu Pathian a theilo mi , azumlo mi kha a chim duh. Zumtu pawl cu a thanglo, patling nutling a si lo ah cun vawlei mi ban tuk a si i thleidan khawh a si lo.
Rawl Hak
Ngakchia pawl cu rawl hak an ei kholo. Hnuk lawng an din. Cu bantuk in thlarau lei ngakchia hna zong rawl hak kha an ei kho lo. Thlarau hnuk lawng kha an din. Paul nih,” Nannih cu hnukin kan cawm hna a herh ko rih, rawl hak pek nan cut rih lo caah rawlhak kanpe kho rih hna lo cun a tu tiang hmanh ah hin nan cu rih lo,”(I Kor.3:2). Hebru ca tial tu zongnih,” Mel khizedek kong ah hin chim awk tampi kan ngei ko, Sihmanhsehlaw a hngalh nan i harh tuk ca ah nan sin i fianter cu a har ko. Nannih cu saya hmanh si awk nan sicang nain, Pathian bia cawn nak hmasa bik chimtu saya kha nan herh rih. Rawl taktak ei kha nan cu cang, Si hmanhsehlaw hnuk theu nan dingko rih,” tiah a ti.(Heb.5:11-12)

Rawl hak ei lo ruangah zei a poinak a um maw? tiah bia hal khawh a si. Hnuk lawng a dingmi cu tha a tlawm. Rian a tuan kho lo.Rawl hak mi ei lawngah tha a thawng i rian a tuan khawh a si. Cu ve bantuk in thlarau hnuk lawng a ding mi cu Pathian i mi hman a si. kho lo. Ngakchia bantuk in midang rinh chan in um a herh lai. Ngakchia cu rian an tuan khawh lo hlei ah fa an hring kho lo. Cu ve bantuk in thlarau lei ngakchia pawl cu thlarau fa an hring kho lo. Anmah tu kha zohkhenh peng an hau.

Sual ah i Nuamh
Ngakchia pawl cu a thurhnawm mi thil kha fihnak an ngeilo. An duh ko. An hmuh mi thil paoh kha kaa chungah an i tuh theo. Ngan damnak zong an hngal lo. An caah harnak a um maw um lo ti zong an thei thiam lo. Cu ruangah an mah kha zohkhenh peng a herh. Cu bantuk in thlarau a thanglo i nu tling pa tling a si lo mi hna cu sualah an i nuam theo. Mah ca ah har nak a um le um lo tuak taan lo in titsa i a duh nak kha an zulh ruangah anmah kha zohkheh peng a herh theo. Korin khua Khrih fabu zong thlarau lei ah nutling patling an si lo ruang ah i zuamnak, i sik nak, pakhat le pakhat i doh i then nak an tuah(I Kor. 3:3) Cu ziaza pawl cu zumtu hna nih ngeih ding a si lo.Cu ziaza hna nih zumtu hna karlak ah buai nak a chuah tha a der ter. Zumtu hna karlak ah buainak a chuah ter. Cu lawng si lo in zumtu hna caah tluk nak a si ter. Thlarau lei a thang lo mi hna an nun zohnak in zumlo tu hna nih Pathian kha an hmu kholo. Dawnkhan tu a si ter Pathian lianh ngan nak a langh ter lo lawng si lo in Pathian min a chiatter .Cu ruangah zumtu paoh paoh than le nutling patling si a herh.

A nungmi Khrihfabu ah thlarau lei than lo ah cun buainak phunphun an ton lai kha a fiang ko. Korin khua Khrihfabu bantuk in thlarau laksawng co ko nabu in remh chunh khawh lo tiang in buainak a chuak kho. Ngakchia tam umnak ah buainak a tam i zeithil hmanh tuah khawh a si lo. Thlarau lei than le nutling patling si lawngah buainak pawl kha remh chunh khawh a si lai. Thlarau lei than lo, nutling patling si lo ah cun ngakchia bantuk an si caah capawl mei kangh bangin chikkhat tha thawh nak an ngei nain a rauh hlanah an dai than cawlh . zeibantuk ngakchia hmanh rian ngan rian hrang cu an tuan kho lo. Cheu khat pawl Khrihfa bu ah cun thlarau lei ngakchia lawng an um ruangah ngakchia zohkhenhtu ti mi Pastor lawng kha an hlam. Pastor zong cu ngakchia nganpi a si ve ah cun zei tin dah ngakchia than dingah, nutling patling si dingah zohkhenh a si lai kha a hngal lo. Hnuk rawn mi thol nganpi he zarhpi ni ah thlarau lei ngak chia pawl kha ti cawh mi hnukfil pi (mi duh ning men in cawn piak)kha a dinh hna. Cu ruangah ngakchia pawl an thanglo, buainak a tam. Cu a si caah nangmah zong thlarau lei ah than i nutling patling na si ding kha a herh.

Cawnnak ( 22 ) Biahalnak Pawl

1. Ngakchia cu hrin an si hnu ah zeidah a hau rih?________
2. Ngakchia a than lo ahcun ahodah lungre a thei?________
3. Hrinthan hnuah zei dah a herhrih?____________________
4. Thlarau nun i nun dingah zeidah a herh?_______________
5. Titsa mi cu zeibantuk mi dah a si.?____________________
6. Ngakchia nih zeibantuk rawl dah an ei?________________
7. Riantuan kho dingin zeibantuk rawl dah ei a si?_________
8. Ngakchia cu zeithil he dah an i nuamh?________________
9. Thanlo tik i buainak pawl tial tuah?____________________
10. Zeiruangah dah Khrihfabu ah buainak a tam?__________
11. Zeiruangah zumtu hna nih rian ngan pipi an tuan lo?_____________
12. Zeiruangah Pastor kha an i hngatchan?________________

.

⮝

Cawnnak ( 23 )

THANNAK LE NUTLING PATLING SINAK DING

Ngakchia pawl than dingah a tanglei pawl hi a herh. Ngan damnak, rawl ei le dinnak, Kut le Ke pawl cangh vaih nak, i dinhnak le a caan pawl a herh. Cu cu a tlin dih ah cun thannak cu a mah te in a si ko.

Ei mi Rawl
Ngakchia pawl than dingah cun a hmasa bik ah hnuk an ding. Nu hnuk cu ngak chia pawl caah a tha bik mi a si. Cu ve bantuk in thlarau lei zongah thlarau hnuk din a herh. Baibal nih,” Nannih cu Bawipa zaangfah nak kha nan teh cang i thatlo nak a phun phun a si mi vialte kha hlaw cang hna u; ziar ngei ti hlah u, lihchim ti hlah u; Zomhtaih nak bia hmang ti hlah u. Ngakchia chuak ka bantuk si u law thlarau hnuk kha duh u, Cu thlarau hnuk nan din thawngin nan thang lai i Khamhnak nan hmuh lai,”tiah a ti.(I Pet. 2:1-3)

Ngakchia cu hnuk a din lo ah cun a than khawh lo ban tuk in thlarau mi zong Pathian biatak hnuk a din lo ah cun a thang kho lo. Pathian bia cu thlarau rawl a si ruangah rel a hau i cawn zong a hau. Mi tam deuh nih theihnak lawng in Pathian bia an i lak. Mah hrim hrim nih rel le cawnnak a um lo. Cu ban tuk zumtu cu a thang kho lo. Pathian bia rel lo in than khawh nak lam a um lo. Cu ruangah than duh ah cun Pathian bia rel ding, Cawnding a si.

Thlacam Ding
Mah i zuamnak le tuannak in Pathianfa can khawh a si lo bantuk in mah i zuamnak le tuannak in Khrihfa nun in nun khawh a si lo. Khrihfa nun cu Pathian thil ti khawhnak thawnnak lawngin nun khawh a si. Bawipa Jesuh nih,”Keimah lo in nan tuah khawh mi zeihmanh a um lo,” tiah a ti.(Johan 15:5) Cu ruangah than le nutling patling si dingin thlacam a herh. Thlacamnak cu ka sung cang tiah kutthliarnak a si i Pathian amah bak lawng kha i bochan nak a si. Pathian he i pehtlaih zungzal ding a si.
Hawi komh nak Tuah
Ngakchia pawl than dingah hawi le he len te celh le i tuai nak zong a herh. Cu ve bantuk in zumtu hna zong midang he tonnak, i hawi komhnak ngeih a herh. Zumtu hna he i ton tik ah pakhat le pakhat forhfial nak, Mah ton mi chim nak, thla cam nak le nun i chimhnak te hna tuahnak in thlarau lei thannak a chuak kho. Cu ruangah pakhat le pakhat hmun khat i i pumh lengmang kha ngol hlah u sih; pakhat le pakhat i forh chin u sih. Bawipa Ni cu a nai chin lengmang ti kha kan hngalh caah i forh chin lengmang ko usih.(Heb. 10:25)
Dinh Caan
Ngak chia pawl than dingah ih caan ah i hngilh le dinh a herh. Ngakchia kum no deuh a si le a ih caan a tam deuh ve. Thlarau lei zongah dinh caan ngeih a herh. zeibantuk in dah dinh a si lai? Dinh ti mi cu riantuan lo in mi dang rinhchan in um a si lai? Pathian rinhchan in i dinh khawh a si. Bawipa Jesuh nih,” Re a thei mi le thil a rit mi vialte hna, Ka sinah ra tuah u; dinh nak kha kan pek hna lai,” tiah ati.(Matt. 11:28)

Mi paoh paoh ah thil phorh rit kan ngei cio dih. Cu thil hna cu Bawipa Jesuh nih phorh piak a kan duh. Cu ruangah a mah kha kan thil phorh rit cu ap ding a si. Thil phorh rit kan ngeih a si ah cun thlarau lei ah kan thang kho lai lo. Vawlei cung ah kan um rih ruangah sifah harnak pawl kan ngei rih ko lai. Cu ruangah Bawipa Jesuh nih,” Vawlei nih hin harnak an pek hna lai, Sihmanhsehlaw tih hlah u. vawlei cu ka tei cang,” tiah a ti.(Johan 16:33)

Jesuh Khrih ah caan tampi kan i dinh nak in thlarau lei ah kan thang kho deuh. Jesuh nih,”Nan lung re a theih le nan aw lok a chon thawngin nan nunnak tlawmte tal a sauter kho deuh mi a ho tal nan um maw? a ti.(Matt. 6:27) Thinphan khua ruah har nak nih thlarau lei damlo nak a can ter. Cu ruangah,” Bawipa kha na lungchung dihlak in i bochan law. Nangmah fimnak kha i rinh hlah. Na kal nak lam kip ah amah kha hngal law .A mah nih na lam kha a tluan ter hna lai. Mah mit hmuh i a fim mi va si hlah. Bawipa kha tih law that lonak kha mer tak ko. Na taksa caah damnak a si lai i na ruh hna cu thlek in an khat lai (Phung. 3:5:8).

Dam a Herh
Ngakchia pawl than dingah dam a herh. zeitluk hmanh in ei ko sehlaw a dam lo ah cun a thang kho lai lo. Cu ve bantuk in thlarau lei zongah ngan dam a herh. Thlarau lei a damter lo tu thil cu sualnak a si. Zum tu pakhat sualnak a tuah tik ah thlarau lei thannak kha a donh. Salm saya nih,”Ka sualnak kha ka phuan hna lo tikah chun nitlak in ka aihram i ka ruh hna cu an rop dih, Bawipa chun zaan in daan na ka tat i ka thazaang cu a dihlak in a zor, thal ni lin nih khua a ro ter bantuk khin ka thazaang cu a ro dih,” tiah a ti.(Salm 32:3-4)

Ngan a dam lo mi cu thate in zohkhenh a herh. Sii dinh a hau. tuam hlawm a hau. Cu lawngah a dam lai i a thang kho lai. Cu ve bantuk in thlarau lei ngan dam nak dingah sual nak pawl kha Pathian sinah phuan i ngaithiam nak hal a herh. Salm tialtu nih,” Cun ka sualnak cu nang mah sinah ka phuan hna;thatlo nak ka tuah mi cu ka thup hna lo. Nangmah sinah khan ka phuan dih hna i ka nawl buarnak vialte cu na ka ngaihthiam dih,”(Salm 32:5). Minung cu sualnak a ngeih lo ah cun zawtnak a um lo. Zawt nak a um lo ah cun ngan a dam i than ding lawng a si cang.

Caan Hngah a Herh
Ngakchia a than dingah a caan hngah a herh. Zeitluk hmanh i cawm le zohkhenh zongah a chun chun a zaan zaan in than khawh a si lo. Cu ve bantuk in thlarau lei zongah a caan hngah a hau. Hebru catial tu nih, ”Nannih cu saya hmanh si awk nan si cang nain, Pathian bia cawnnak hmasa bik chimtu Saya kha nan herh rih. Rawl hak kha nan ei kho lo. Hnuk lawng nan ding theu rih,” tiah a tial (Heb.5:12). A caan a rauh tikah cun a thang i patling nutling a si mi saya hmanh si ding tlak a si nak kong kan theih, Cu ruangah zumtu hna cu than i nutling patling si dingah a caan hngah aherh ti kha kan theih.
Sinak Tling (Nutling/Patling)
Sinak tlin cu thannak i a thei par a si lo ah thannak i a peh a si. Taksa ah sinak a tlin tikah fa ngeih khawh a si i ci a karh ter khawh. Lungthin lei than nak in theih hngalh nak a tamter. Si nak tling ngeih cu ngeih cia mi theih hngalh nak kha hmannak in a chuak. Siangngak chia si lio ah sinak tling a ngei rih lo nain a thang . Cu siang ngak chia cu sayama a hun si tikah thang ti lo in sinnak tling a hun ngei cang. A than lio ah khan tuai hmal a duh i umtu zia a thiamlo .A si nain sayama a hun si tikah cun sinak tling ngeih, tik i chingchiahnak a si mi umtu thiam nak cu a duh duh te in a hun si ko. Cu sayama cu sianginn kai than sehlaw, a thang than lai i ngak chia lung thin a lut than ko hnga.

Zumtu pawl hna zong Bawipa Jesuh he an umti lio ah cun ngakchia an lo tuk. Johan le Jacob unau hna zong vawlei cung thutnak reng (rank) ngah dingah Bawipa Jesuh sinah an hal. A dang zultu hna zong nih ngakchia lungthin an ngeih ve ruangah cu unau hna pahnih cung ah cun an nahchuah hna i an thin a hung(Matt. 20:20-24).Aho dah a ngan bik a si ti zong hngalh an duh(Mtt. 18:1). Cu ti an si nak cu ngakchia bantuk i a cawnglio an si ruangah a si. An Bawipa he an i then hnu ah cun upa sinak tling an ngeih cang ruangah ngakchia ziaken ti lo in upa bantuk in bia an chim cang. An ral zong a tha. Uktu pawl zong kha tih ti lo in raltha ngai in an ton ngam hna.

Cu ruangah thlarau lei zongah hin mi sinah na cawn ah cun na thang lai nain patling sinak nangei kho lai lo. Than duh ah cun a cawng tu si law patling sinak tling ngeih na duh ah cun cawnpiak tu saya tuan ding a si. Voikhat te ah than le pa tling si na duh ah cun mi dang sinah cawng in midang hna zong kha cawn piakding a si. A thang i patling a si mi cu rian tuan kho tu an si. Buainak zong a tlawmter. Midang zong kha tha zaang a pek khawh. Pathian lianngan nak a langhter i midang zong a sawm khawh hna i a hruai khawh hna.

Cawnnak (23) Bia Hal Nak Pawl

1. Thlarau lei ah hnuk cu ___________________________ a si.
2. Baibal rello in than khawh a si maw?.__________________
3. Thlacam timi cu __________________________________ a si.
4. Hawi komhnak cu zeiruangah bia pi a si?.______________
5. Dinhnak cu ______________________________________a si.
6. Thlarau a dam lo nak cu ___________________________a si.
7. Sualnak nih thlarau thannak ________________________ter.
8. Thlarau lei than i patling si dingah _______________aherh.
9. A cawngtu sinak in ______________i midang cawn piaknak in ______________________________________________ter.
10. Than le patling sinak i a that nak pawl chim tuah
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________

.

⮝

Cawnnak ( 24 )

ZUMTU HNA I KAN RAL PAWL

Pathian i a zaangfahnak ruangah Khamhnak kan co cang. Khrihfa nun zong kan nung lio cang. A si nain ruahnak tluk in than lo in dawntu tampi an um i nunnak ah lunglomh ding zat in kan lung aa lawm kho lo.|uan khawh ding zat in kan tuan kho lo .Au lawng si lo in Pathian bia ah lung thawh ti lo in nunro, nuncar in kan um.Khi tikah a dang zumtu hna he zong ton kan duh lo. Hawi komh nak ngeih zong kan duh lo. Baibal zong rel lo, thla zong camlo, Biakinn zongah kal duh lo, Biak inn phak zongah tha zaang ngah nak a um lo. Cu ti a si mi vialte cu zumtu hna cung ah a phan theo tawn mi a si. Cu ti a si nak a ruang vun zoh tikah cun zum tu hna cu ral nih dohnak kan intuar lio a si ruangah a si.

Ral Phun Thum
Zumtu hna ah ral phun thum kan ngei. Cu hna cu Satan, vawlei, titsa an si. Cu hna cu zeitindah kan doh khawh hna lai tikha zoh tuah usih.
Satan
Ahmasa bikah zumtu hna i kan ralpi a si mi Satan kong kha zoh tuah usih. Satan cu Pathian a tei lo tikah Pathian i a dawt bikmi minung kha hrawh a duh. Ahmabik mi nung a hrawh nak hna hi Adam le Evi hna sinah kan hmuh khawh. Satan nih Adam le Evi cu a that kho hna lo nain Pathian sin in lampial ding ah a tuah nak kan hmuh.
Satan i Tinh mi
Amah i a biapi bik aa tinh mi le a rian cu minung pawl Pathian sin phan lo dingin zungzal mei alh chungah amah he si fah harnak tuar ti dingah lem sawi kha a si. Minung pawl kha Pathian sin in then hnuah Pathian he a hlat khawh chung hlat ah umter kha tuah a duh. Minung hna kha hrawh a duh hna. Jesuh nih,”Mifir cu fir duh le thah duh le hrawh duh lawng ah an ra theu,” tiah a ti.(Johan 10:10) Hika zawn ah hin mifir cu Satan kha a chim duh mi a si. Satan cu minung pawl Pathian he i peh tlaih i Pathian i thluachuah pek kha hmuh a duh lo, Cu ruang ah khamhnak a co rihlo mi hna kha khamh nak kong thei kho lo dingah an hna kha a phih i an mit zong kha a huh piak hna.

Paul nih,” An nih nih zeicahdah an zumh lo ti ah cun hi vaw lei khua zing thalo nih hin cu an lungthin cu muilak ah a chiah peng hna caah a si. An cung i a ceu mi ceu nak cu hmu lo in a um ter hna,Cu ceunak cu Khrih sunparnak kong thawngtha in a ra mi a si,” tiah a ti.(2 Kor. 4:4)

Khrih i thawngthabia cu minung pawl khamh khawhnak huham a ngei.(I Kor. 1:18) Minung pawl nih cu thawng thabia an theih a si ah cun khamhnak an co khawh. Cu ruang ah Satan nih a ti khawh chungin minung pawl kha cu thawng thabia an theih khawh nak hnga lo an hna kha a phih, an mit a huh hna. Cu ti cun minung pawl kha hna phih mit huh ding ah a hman mi hriamnam hna cu vawlei thilri pawl tlaihchan ternak, thutnak sang cuhter nak, nomhnak a phunphun in lem nak, tangka tlaihchan i tangka hnu lei in dawiter nak, Pathian dang biak ternak, a phungmen Khrihfa sinak in lungtlin ternak, Khrih le Baibal biatak nak in ram le mi phun caah biapit ter deuhnak, nun phung lei uar tuknak, ti bantuk in Pathian sinin i hlat dingah a leem hna. Lam a pialter hna.

Khamhnak a co cang mi hna zong amah kut in an luat cang na in lungdong lo in, Pathian leiah lungthawng kho lo ding in siseh, a dang pawl Khrih sinah hruai kho lo dingtiang in tha der dingah a ti khawh chung chuah in hna hnawh pek aa zuam. Hi kong he aa pehtlai in Job i nunnak ah Satan i a tuah sernak pawl kha kan hmuh khawh. Pathian kha a zum i din felnak kha a kawl mi Job kha hrawh dingah Satan nih Pathian sinah a hal. (Job.1). Zultu Peter hmangin Bawi Jesuh cu thih nak kha hrial dingah ruah nak a pek (Matt.16:23). Bawipa Jesuh amah hrimhrim zong kha ni (40) rawl a ulh i a taksa a derthawm lioah voithum tiang sualnak tuah dingin a leemsoi(Matt.4). Jesuh nih Satan i leemsoinak kha rak al kho hlahsehlaw amah cu Satan kuttangah a phan lai i minung pawl kha a khamh kho hna hnga lo.

Satan i Minung Pawl
Zumtu hna cu Pathian fa an si bantuk in zumlo tu hna cu Satan fa an si Bawipa Jesuh nih Judah mi hna kha,” Nannih cu nanpa khuachia fa nan si,” tiah a ti hna(Johan.8:44). Lamkal tu Johan zong nih,” Vawlei hi a pumpi in mithalo pa kuttangah a um nain kannih cu Pathian mi kan si ti kha kan hngalh,”tiah a ti.(I Johan 5:19) Cu ruangah zumtu hna cu vawlei mi hna he i komh tikah ralrin a herh. zumlotu hna he aa khat lo mi seihnam phurhti lo dingah Paul nih ralrin a pek (2Kor.6:14). Cu ral rin pek mi cu zeirel lo in zumlo tu hna he aa kom mi hna cu buai nak phun tling an tong i thlarau lei ah an tum chuk i Pathian lei ah an tha zaang a der.
Satan i Khrihfabu
Satan cu Pathian kha a zungzal a doh bangin Pathian tuah mi paoh paoh kha tuah a duh. Pathian i Khrihfabu a um bantukin amah zongah Khrihfabu a ngeive. Ahram thok ah cun Khrihfabu kha ti khawh chungin a doh i a hrawh. Sawl kha hmangin Khrihfabu a rak hrawh. Asi nain Khrihfbu cu a rawh lo hlei ah a karh deuhdeuh i cu tikah Satan nih cun a doh ning kha a thlen. Zeitindah a thlen ti ah cun Khrihfabu kha doh ti lo in Khrihfabu chungin rian a tuan . Zumtu pawl biatak in an pial nak hnga aa cawn piak hna. Cu ruangah Khrih fabu tampi hna cu a lenglei cun Pathian i Khrihfabu tiah ruah an si ko nain a chungah Satan Khrihfabu an si ziar.

Satan i Khrihfabu ansi, silo zeibantuk in dah kan theih khawh lai ti ah cun Khamhnak kong zong chimlo, a rak chim tu zong kha huat i chimlo ding in a kham a si ah cun Satan i Khrihfabu a si ko. cubantuk a si mi Khrihfabu pawl ah cun Baibal biatak kha bia pi bikah chia lo in minung fimnak le ruah ning pawl kha abiapi ah an chiah i an chim . Pathian duhning in tuannak nak in hawi he i komh le i bomh nak, fimthiam nak lei le ram kong miphun kong ti te hna kha bia pi deuh ah an chiah.

Thlarau lei nakin taksa lei nuamhnak an uar deuh. Pathian biatak a chimtu hna kha an huat hna an. Cu bantuk a si mi Khrih fabu hna cu a ruam aam a um na in Pathian i a theih pi mi Khrihfabu an si lo.

Satan Baibal Sianginn
Satan nih hin Khrihfabu lawng si lo in Bible Sianginn zong a ngeih hna. Cu Baibal Sianginn hna ah cun Bible biatak zumhna seh tiah cawn piak nak nakin lunghrinh nak ngeih dingtu in an cawnpiak hna. Bible a hmaan lo ti nak lawng an cawn piak hna. Bible nak in minung ruahning te hna kha an cawn piak hna .Cu sianginn pawl i kai nak in kai lo hmanh a tha deuh. Zeiruangah tiah zumhnak kha an tlauter i Pathian he naihter deuhnak si lo in an hlatter deuh chin.
Satan Hriamnam
Satan i a hriam nam thabik cu hlen le tukforhnak a si. Cu hriamnam cun mivialte i nu a si mi Evi kha a rak hrawh. Satan nih Evi kha a tha le a tha lo theih thiam nak thei tlai kha a eiter a si lo. A sinain ei a duhnak hnga a tukforh i a hlen. Evi cu zei ruangah tukforh le hlennak kha a in ti ah cun Pathian bia a ngaih lo ruangah a si.

Satan cu mi vialte kha a hlen a tukforh hnalawng si lo in Bawipa Jesuh hmanh kha a rak tukforh. Satan cu Bawipa Jesuh kha rawl in siseh, Vawlei cung lianngan nak le rumnak in siseh, thilti khawh nak thawnnak piah i uarthlar dingah siseh a rak tukforh.(Matt.4:1-11) Bawipa Jesuh cu Satan i tukforhnak kha Pathian bia in a rak tei. Cu ve bantukin zumtu hna zong Pathian bia hi biapi taktak ah chia in hman ding a herh.

Satan Tei Khawhnak Hriamnam
Satan cu thi le sa ngei a si lo. Cu ruangah thi le sa hriam nam pawl in doh a si kho lo. Paul nih,” Bawipa he nan i petlaih nak thawng le a thawnnak a ngan mi thawng in nan thazaang cu thawn ter chin ko u. Khuachia hlennak kha nan doh khawhnak hnga Pathian nih an pek mi hna ralthuam vialte kha i hruk u. Zeicah tiah kan doh mi hna cu minung kha si lo in, van cung i a um mi thlarau sual thawn nak hna le uktu hna le nawl ngeitu hna le hi amui mi chan lianhngan nak hna hi an si,”tiah a ti.(Efe.6:10-12)

Cuticun Satan cu titsa hriamnam in doh a si thiam lo nak kong theihnak cu Satan kan teinak i a thawk a si. Felte in umnak, lung i rual nak, i zuamnak, tha zaang chuahnak, tangka hmannak, fimthiam nak kha hman nak hna cu a tha ko nain cu hna cun Satan kha a tei kho lo. Cu a si caah Pathian a kan chiah piak mi hriamnam hna kha hman ding kan si.

Pathian a Kan Sersiam Piakmi Hriamnam
Pathian cu amah i a fa le pawl caah a tang i hriamnam hna hi a kan chiah piak. Cu cu hman ding kan si.
(1)Biatak (Pathian biatak) timi taisawm
Taisawm ti mi cu bongbi hruk tikah tai ah reh chih nak ah hman a si. Cu hlei ah nam zong kha taisawm ah cun thlaih a si. Ralkap pakhat i a herh mi hriamnam pa khat a si. Cu ve bang in zumtu i biatak timi Baibal biatak theih lo hngalh lo ah cun Satan i fawite in tei mi a si ko lai.
(2) Dinfelnak ti mi tangphaw
Tangphaw hi ral nih rakchunh rak sah hnga mi kha a kham. Tang hi ral nih biapi bik in aa tinh mi a si. Tang kha tang phaw in kham lo ah cun ral caah thah khawhnak caan tha a ngei. Cu ve bang in zumtu pakhat Pathian pekmi dinfelnak le a thianghlim mi thlarau uknak thawngin co mi dinfelnak aum lo ah cun ral kut ah sungh a fawi.
(3)Thawng|ha chimnak ding Kedan
Daihnak he a si mi thawngtha chim nak dingah timhtuah tikah Kedan kha danh ding a si. Kedan cu lamkalnak ah a biapi tukmi a si. Kedan a um lo ah cun zeitin hmanh in ral kha doh khawh a si lo. Cu cu thawngtha chim dingah timhcia in um kha a chim duh mi a si. Thawngtha cu zeihmun zei caan paoh ah chim khawh ding a si.
(4) Zumhnak timi Phaw
Phaw cu ral i a nam, fei pawl kha kham nak a si. Cu ban tukin ral a si mi Satan i kah nak tiah ti mi Satan fa le pawl i mi kong ceihnak sual phawt nak le nautatnak pawl kha ton tikah Pathian sin i zumhnak in tei khawh a si.
(5) Khamhnak thir Luchin pum
Thir Luchinpum cu lu himnak ding caah a biapi tuk mi a si. Cu ve bang in Pathian pek mi khamhnak a um lo ah cun Zeitinhmanh in Satan kha doh khawh ding a si lo. Khamhnak cu nifa nunnak ah Pathian i Khamhnak bomhnak zong a chim duh chih.
(6)Pathian bia ngun nam
A cung i chim cangmi hriamnam hna cu ralnih raktuk tikah khamnak hriamnam an si. Cu hriamnam hna cu biapi an si ngai ko nain ral kha cu hriamnam hmang in doh khawhding a si lo ruangah ral nih an tih lailo. Cu a si caah ral kha doh nak dingah thlarau ngunnam ti mi Pathian bia (Bible) kha hman ding a si. Satan le a mi pawl cu minung i khua ruah nak le fim thiamnak, bia in fak ngai i chim thiam nak te hna men cu zeiah an rel lo. Pathian bia lawng kha an tih. A ruangcu Pathian bia (Baibal) hna cu vainam vialte hna nakin a har deuh (Heb.4:12). Cu caah Pathian bia (Baibal) kha zoh lo in chimthiam a hau. zah lak in ciah ding a si. A sullam a chim duh mi thate in theih i hmanding a si.

Cawnnak (24) Bia Hal Nak Pawl

1. Zumtu hna ah ral phun zeizat dah ngeih a si?.chimdihtuah __________________________________________.
2. Satan i aa tinh mi zeidah a si?._________________________
3. Satan nih Khamhnak a co rihlo mi hna i an .__________kha a phih i _______ anmah i _______ zongkha a ____.piak hna.
4. Minung cu khamhnak co kho lo dingah Satan i a hman mi hriamnam pawl chim tuah hna?._______________________
5. Zeiruangah Satan cu zumtu hna kha hnahnawh a pek hna? __________________________________________
6. Satan i a minung pawl cu mi zei dah an si?._____________
7. Satan i Khrifabu pawl kha zeitindah theih khawh an si? ______________________________________________
8. Satan i Baibal sianginn ah zeidah an cawn?________________________________________
9. Satan i hriamnam cu Zeidah an si.?.________________________________________
10. Satan hi zeiruangah thi le sa hriamnam in tei khawh a si lo? _____________________________________________
11. Jesuh nih ____________________ hmangin Satan kha a tei.
12. Pathian nih a kan pekmi hriamnam pawl chimtuah hna.
____________________________________________________
____________________________________________________

.

⮝

Share on SMSShare on WhatsApp